Họ Lý ở phường Đập Đá (thị xã An Nhơn,
Bình Định) là chủ nhân của bài quyền “Miêu tẩy diện” nổi tiếng, được lưu
truyền qua nhiều đời.
Người sử dụng bài quyền “Miêu tẩy diện” (Mèo rửa mặt) thuần thục nhất
hiện nay là võ sư Lý Xuân Hỷ (73 tuổi), thế hệ thứ 5 của dòng họ Lý tại
Bình Định. Bài quyền này được ông tổ của dòng họ có tên là Lý Thế dựa
theo sự nhanh nhẹn, nhẹ nhàng của loài mèo mà dựng nên. Cái hay của bài
quyền là ở những bộ trửu (chỏ) thuộc bộ thủ (tay) và ra đòn rất nhanh
nên phát huy thế mạnh khi cận chiến.
“Tôi bắt đầu học với cha là võ sư Lý Tường từ năm 8 tuổi, nhưng đến năm 12 tuổi mới bắt đầu được dạy bài “Miêu tẩy diện”. Tôi luyện tập cả ngày lẫn đêm, nắng thì luyện ngoài sân, mưa thì luyện trong nhà mãi rồi cũng sử dụng được. Bây giờ đã luyện bài quyền “Miêu tẩy diện” gần một đời người mà tôi còn chưa hiểu hết những bí ẩn của nó”, võ sư Lý Xuân Hỷ nói.
Khi còn trẻ, võ sư Lý Xuân Hỷ có hàng trăm lần thượng đài nhưng chỉ có lần duy nhất ông bị trọng tài xử thua. Những năm trước giải phóng, ông đoạt HCV tại giải vô địch Cao nguyên Trung phần và được mệnh danh là “Hùm xám cao nguyên”. Hầu hết những lần thượng đài trong cuộc đời, võ sư Lý Xuân Hỷ dù cân nặng chừng 50-55 kg nhưng luôn thi đấu với những võ sĩ nặng hơn mình từ 10 đến 20 kg. Tuy nhiên, mỗi khi ông dùng “Miêu tẩy diện” thì đối phương bao giờ cũng lâm nguy.
Võ sư Lý Xuân Hỷ kể, năm 1990 ông cùng Liên đoàn Võ thuật Việt Nam sang Nga dự Festival Võ thuật cổ truyền quốc tế (16 nước tham gia). Đối thủ của ông là một võ sư Ba Lan cao lớn, nặng hơn ông gần 10 kg và biết nói tiếng Việt lơ lớ. Đến giờ thượng đài, thấy ông Hỷ đứng yên chẳng thủ thế gì, võ sư Ba Lan ngạc nhiên hỏi sao không chuẩn bị. Ông trả lời: “Võ thuật Việt Nam chúng tôi là vậy đấy, đứng chơi chơi cũng là thủ rồi” để trêu tức đối phương. Võ sư Ba Lan nổi nóng xông vào đá thật mạnh, võ sư Lý Xuân Hỷ tránh đòn rồi đánh trả khiến đối phương ngã xuống sàn đấu. Điên người, võ sư Ba Lan ngồi dậy, tạo lực rồi phóng một đòn thẳng vào võ sư Lý Xuân Hỷ. Ông bình tĩnh né đòn trong gang tấc rồi để chỏ vào ngực đối phương và tung tiếp đòn thứ 2 vào bụng dưới khiến võ sư Ba Lan ngã xuống sàn. Bất ngờ, võ sư Ba Lan bò dậy rồi quỳ sụp xuống nói “sư phu… ụ”.
Năm 2007, một võ sĩ người Ý tìm đến Bình Định và nhờ các ngành chức năng dẫn đến tìm võ sư Lý Xuân Hỷ để giao đấu. Thấy võ sĩ người Ý trẻ tuổi, nặng hơn ông Hỷ khoảng 30 kg nên có người khuyên ông từ chối. Tuy nhiên, võ sư Lý Xuân Hỷ vẫn nhận lời vì “thể diện quốc gia” và giao ước trận đấu chỉ diễn ra trong 30 phút. Khi giao đấu, võ sĩ người Ý liên tục dùng cước pháp đá vào người võ sư Lý Xuân Hỷ nhưng ông đều né được. Đến khi võ sĩ người Ý tung cú đá thật mạnh về mặt Lý Xuân Hỷ, ông né đòn rồi quét vào chân trụ khiến đối phương ngã gục, lúc đó trận đấu mới chỉ diễn ra được vài phút.
Phát huy tinh hoa môn phái
Dòng họ Lý đến Đập Đá lập nghiệp từ đời ông Lý Thế, vốn là một người rất giỏi võ nghệ. Đến đời thứ 2 là ông Lý Xuân Hùng thì lấy tên môn phái là Lý Gia võ đạo. Ông Hùng truyền lại võ nghệ cho con trai là Lý Hân. Đời thứ 4 nhà họ Lý có hai anh em rất giỏi võ nghệ là Lý Xuân Tạo và Lý Tường. Võ sư Lý Xuân Tạo và Lý Tường đã đào tạo ra nhiều võ sư nổi tiếng như: Lý Xuân Hỷ, Nguyễn Đức Thọ, Lê Xuân Cảnh, Lý Thành Nhân… Trong đó, võ sư Lê Xuân Cảnh đã mở lò dạy võ tại thị xã An Nhơn và được công nhận là một trong 6 võ đường tiêu biểu của tỉnh Bình Định hiện nay. Võ sư Lý Thành Nhân, con của võ sư Lý Xuân Tạo, từng là Chủ tịch Hội Võ cổ truyền Bình Định, sử dụng nhuần nhuyễn bài “Miêu tẩy diện”. Võ sư Lý Xuân Hỷ cũng đang đảm nhận nhiệm vụ Phó chủ tịch Hội Võ cổ truyền Bình Định.
Theo võ sư Lý Xuân Hỷ, bài thảo “Miêu tẩy diện” có hơn 20 động tác dù tha thướt, nhẹ nhàng, không gây tiếng động nhưng lại là một ẩn họa cực lớn với đối phương khi bị tấn công. Khi sử dụng trảo thì như mèo, như hổ, khi dùng ngón điểm chỉ vào tử huyệt đối phương. Tập “Miêu tẩy diện” không khó, nhưng luyện cho đến mức thân pháp và bộ pháp thành thục thì không dễ. Ông Hỷ có 5 con đều đã được phong võ sư. Hiện ông đã giao võ đường lại cho con trai đầu của mình là võ sư Lý Xuân Vân (50 tuổi) trông coi việc đào tạo các thế hệ trẻ. Thế hệ thứ 7 của Lý Gia võ đạo cũng có nhiều người sớm thành danh trong nghiệp võ như: Lý Xuân Vũ (27 tuổi, cháu gọi võ sư Lý Xuân Hỷ bằng ông nội), Trần Minh Trí, Lý Xuân Hảo, Lý Xuân Hợp…
Võ sư Lý Xuân Hỷ cho biết: “Ngày xưa, do quan niệm hẹp hòi nên các bài võ của dòng họ chỉ được truyền dạy cho con cháu. Nhưng cứ làm mãi như thế thì làm sao mà phát huy được tinh hoa môn phái và rất dễ thất truyền. Hiện lò võ của gia đình tôi đang truyền dạy võ cho tất cả võ sinh đến học. Ai có chí thì sẽ học được võ, trong đó có cả bài “Miêu tẩy diện” gia truyền của dòng họ Lý”.
Hoàng Trọng
“Tôi bắt đầu học với cha là võ sư Lý Tường từ năm 8 tuổi, nhưng đến năm 12 tuổi mới bắt đầu được dạy bài “Miêu tẩy diện”. Tôi luyện tập cả ngày lẫn đêm, nắng thì luyện ngoài sân, mưa thì luyện trong nhà mãi rồi cũng sử dụng được. Bây giờ đã luyện bài quyền “Miêu tẩy diện” gần một đời người mà tôi còn chưa hiểu hết những bí ẩn của nó”, võ sư Lý Xuân Hỷ nói.
Khi còn trẻ, võ sư Lý Xuân Hỷ có hàng trăm lần thượng đài nhưng chỉ có lần duy nhất ông bị trọng tài xử thua. Những năm trước giải phóng, ông đoạt HCV tại giải vô địch Cao nguyên Trung phần và được mệnh danh là “Hùm xám cao nguyên”. Hầu hết những lần thượng đài trong cuộc đời, võ sư Lý Xuân Hỷ dù cân nặng chừng 50-55 kg nhưng luôn thi đấu với những võ sĩ nặng hơn mình từ 10 đến 20 kg. Tuy nhiên, mỗi khi ông dùng “Miêu tẩy diện” thì đối phương bao giờ cũng lâm nguy.
Võ sư Lý Xuân Hỷ kể, năm 1990 ông cùng Liên đoàn Võ thuật Việt Nam sang Nga dự Festival Võ thuật cổ truyền quốc tế (16 nước tham gia). Đối thủ của ông là một võ sư Ba Lan cao lớn, nặng hơn ông gần 10 kg và biết nói tiếng Việt lơ lớ. Đến giờ thượng đài, thấy ông Hỷ đứng yên chẳng thủ thế gì, võ sư Ba Lan ngạc nhiên hỏi sao không chuẩn bị. Ông trả lời: “Võ thuật Việt Nam chúng tôi là vậy đấy, đứng chơi chơi cũng là thủ rồi” để trêu tức đối phương. Võ sư Ba Lan nổi nóng xông vào đá thật mạnh, võ sư Lý Xuân Hỷ tránh đòn rồi đánh trả khiến đối phương ngã xuống sàn đấu. Điên người, võ sư Ba Lan ngồi dậy, tạo lực rồi phóng một đòn thẳng vào võ sư Lý Xuân Hỷ. Ông bình tĩnh né đòn trong gang tấc rồi để chỏ vào ngực đối phương và tung tiếp đòn thứ 2 vào bụng dưới khiến võ sư Ba Lan ngã xuống sàn. Bất ngờ, võ sư Ba Lan bò dậy rồi quỳ sụp xuống nói “sư phu… ụ”.
Năm 2007, một võ sĩ người Ý tìm đến Bình Định và nhờ các ngành chức năng dẫn đến tìm võ sư Lý Xuân Hỷ để giao đấu. Thấy võ sĩ người Ý trẻ tuổi, nặng hơn ông Hỷ khoảng 30 kg nên có người khuyên ông từ chối. Tuy nhiên, võ sư Lý Xuân Hỷ vẫn nhận lời vì “thể diện quốc gia” và giao ước trận đấu chỉ diễn ra trong 30 phút. Khi giao đấu, võ sĩ người Ý liên tục dùng cước pháp đá vào người võ sư Lý Xuân Hỷ nhưng ông đều né được. Đến khi võ sĩ người Ý tung cú đá thật mạnh về mặt Lý Xuân Hỷ, ông né đòn rồi quét vào chân trụ khiến đối phương ngã gục, lúc đó trận đấu mới chỉ diễn ra được vài phút.
Phát huy tinh hoa môn phái
Dòng họ Lý đến Đập Đá lập nghiệp từ đời ông Lý Thế, vốn là một người rất giỏi võ nghệ. Đến đời thứ 2 là ông Lý Xuân Hùng thì lấy tên môn phái là Lý Gia võ đạo. Ông Hùng truyền lại võ nghệ cho con trai là Lý Hân. Đời thứ 4 nhà họ Lý có hai anh em rất giỏi võ nghệ là Lý Xuân Tạo và Lý Tường. Võ sư Lý Xuân Tạo và Lý Tường đã đào tạo ra nhiều võ sư nổi tiếng như: Lý Xuân Hỷ, Nguyễn Đức Thọ, Lê Xuân Cảnh, Lý Thành Nhân… Trong đó, võ sư Lê Xuân Cảnh đã mở lò dạy võ tại thị xã An Nhơn và được công nhận là một trong 6 võ đường tiêu biểu của tỉnh Bình Định hiện nay. Võ sư Lý Thành Nhân, con của võ sư Lý Xuân Tạo, từng là Chủ tịch Hội Võ cổ truyền Bình Định, sử dụng nhuần nhuyễn bài “Miêu tẩy diện”. Võ sư Lý Xuân Hỷ cũng đang đảm nhận nhiệm vụ Phó chủ tịch Hội Võ cổ truyền Bình Định.
Theo võ sư Lý Xuân Hỷ, bài thảo “Miêu tẩy diện” có hơn 20 động tác dù tha thướt, nhẹ nhàng, không gây tiếng động nhưng lại là một ẩn họa cực lớn với đối phương khi bị tấn công. Khi sử dụng trảo thì như mèo, như hổ, khi dùng ngón điểm chỉ vào tử huyệt đối phương. Tập “Miêu tẩy diện” không khó, nhưng luyện cho đến mức thân pháp và bộ pháp thành thục thì không dễ. Ông Hỷ có 5 con đều đã được phong võ sư. Hiện ông đã giao võ đường lại cho con trai đầu của mình là võ sư Lý Xuân Vân (50 tuổi) trông coi việc đào tạo các thế hệ trẻ. Thế hệ thứ 7 của Lý Gia võ đạo cũng có nhiều người sớm thành danh trong nghiệp võ như: Lý Xuân Vũ (27 tuổi, cháu gọi võ sư Lý Xuân Hỷ bằng ông nội), Trần Minh Trí, Lý Xuân Hảo, Lý Xuân Hợp…
Võ sư Lý Xuân Hỷ cho biết: “Ngày xưa, do quan niệm hẹp hòi nên các bài võ của dòng họ chỉ được truyền dạy cho con cháu. Nhưng cứ làm mãi như thế thì làm sao mà phát huy được tinh hoa môn phái và rất dễ thất truyền. Hiện lò võ của gia đình tôi đang truyền dạy võ cho tất cả võ sinh đến học. Ai có chí thì sẽ học được võ, trong đó có cả bài “Miêu tẩy diện” gia truyền của dòng họ Lý”.
Hoàng Trọng
Các dòng họ võ thuật nức tiếng - Kỳ 6: Tinh hoa phái võ chùa
Ra đời sau những làng võ danh tiếng như
An Thái, Thuận Truyền, An Vinh... nhưng phái võ chùa Long Phước đang dần
khẳng định được vị thế trong dòng võ cổ truyền Bình Định.
Môn phái võ cổ truyền chùa Long Phước (ở thôn Tân Thuận, xã Phước
Thuận, H.Tuy Phước, Bình Định) ra đời từ sau những ngày đất nước giải
phóng, do hòa thượng Thích Hạnh Hòa trụ trì chùa (nay là hòa thượng Viện
trưởng chùa Long Phước) sáng lập. Ban đầu, hòa thượng Thích Hạnh Hòa và
đệ tử của ông là Thích Vạn Thanh (tức võ sư Nguyễn Đông Hải) trực tiếp
đứng ra dạy võ thuật. Mãi đến năm 1986, ông Lê Thì, Giám đốc Sở TDTT
Bình Ðịnh lúc ấy, đã thuyết phục được hòa thượng Thích Hạnh Hòa mở CLB
võ thuật cổ truyền chùa Long Phước để phổ biến võ học. - Ảnh: Tư liệu của chùa Long Phước |
Lò võ chùa Long Phước đã lần lượt xuất hiện hàng loạt những tên tuổi thành danh tại các giải vô địch quốc gia như Nguyễn Ðức Thắng với bài U linh thương, Nguyễn Văn Cảnh với bài Tru hồn kiếm, Võ Văn Tính với bài Chấn lôi âm tiên, Trần Duy Linh với bài Lôi long đao... Võ sư Nguyễn Văn Cảnh (44 tuổi), HLV Trường Năng khiếu thể dục - thể thao Bình Định, cho biết: “Chùa Long Phước là nơi đóng góp nhiều võ sinh cho đội tuyển và các lớp năng khiếu võ thuật của tỉnh Bình Định. Ngoài bản thân tôi thì 2 đồng môn là các võ sư Trần Duy Linh, Võ Văn Tính đang là nòng cốt trong công tác huấn luyện các đội tuyển võ thuật của tỉnh Bình Định”.
Theo hòa thượng Thích Vạn Nguyên, ngoài võ thuật, các võ sinh chùa Long Phước đều được nghe giảng giải về giáo lý nhà Phật. Thông qua việc dạy võ, nhà chùa cũng rèn luyện đạo đức cho võ sinh.
Bảo tồn, phát huy bí kíp võ học
Võ sư Trần Duy Linh (39 tuổi, ở xã Phước Thuận, Tuy Phước, Bình Định), HLV Trường Năng khiếu thể dục - thể thao Bình Định, là một trong những đệ tử xuất sắc của phái võ cổ truyền chùa Long Phước. Anh bắt đầu học võ tại chùa Long Phước năm 13 tuổi với hòa thượng Thích Hạnh Hòa và Thích Vạn Thanh. Thời còn đi thi đấu, võ sư Trần Duy Linh đã đoạt nhiều huy chương về các bộ môn võ cổ truyền. Ngoài công tác huấn luyện cho các đội tuyển võ thuật tỉnh Bình Định, hiện võ sư Linh còn tham gia các nhóm sưu tầm, nghiên cứu, biên soạn lại những tuyệt kỹ võ học cổ truyền của dân tộc và được mời vào Ban chuyên môn, Ban huấn luyện Liên đoàn Võ cổ truyền Việt Nam.
Theo võ sư Trần Duy Linh, võ sư Nguyễn Đông Hải (Hư Linh Tử) có thời gian tu ở chùa Long Phước, vốn là đệ tử đời thứ 13 của hệ phái Hư Minh. Ông tổ hệ phái Hư Minh (sáng tổ của môn phái Long Hổ Không Hồng) sống vào thời hậu Lê có để lại cuốn Lục tướng tằng vương phổ minh binh thư chiếu pháp. Cuốn sách có sao chép hơn 150 bài võ cổ truyền của các danh tướng từ thời hậu Lê về trước, như: U linh thương (thời nhà Đinh), Động địa thủy tiên (của Đinh Tiên Hoàng), Tru hồn kiếm (thời Lý), Tây quy kinh môn tiên (của Lý Công Uẩn), Lôi long đao (của Trần Quang Khải), Mai hoa quyền (của Phạm Ngũ Lão), Vệ la thành thương, Đằng vân sát kiếm, Sa vân kiếm pháp…
Đến đời thứ 8 của hệ phái Hư Minh có người tên Nguyễn Trung Như (Hư Linh Ẩn), vốn là quan võ nhà Tây Sơn, để lại cuốn Tây Sơn danh tướng mộ hùng thao có ghi chép lại các bài võ, thân thế, sự nghiệp các danh tướng nhà Tây Sơn. Trong đó có cái bài võ nổi tiếng như Nghiêm thương của Nguyễn Huệ, Hiệp hộ đàn thương của Nguyễn Trung Như, Song phượng kiếm của Bùi Thị Xuân, Lôi phong tùy hình kiếm của Trần Quang Diệu, Lôi long đao của Võ Văn Dũng, Hùng kê quyền của Nguyễn Lữ…
Hàng trăm bài võ trong 2 tập sách bằng chữ Hán này được võ sư Nguyễn Đông Hải dịch ra, tập luyện rồi truyền lại cho nhiều thế hệ học trò võ ở chùa Long Phước, trong đó có võ sư Trần Duy Linh. Võ sư Trần Duy Linh lại tiếp tục công việc của thầy, lại nghiên cứu, biên soạn, chú giải những bài võ cổ xưa sao cho dễ hiểu, dễ tiếp nhận hơn đối với người học võ ngày nay. “Học võ cũng cần có chữ “duyên”. Tôi may mắn được học võ tại chùa Long Phước và đã tiếp cận được nhiều bài võ bí truyền của dân tộc. Giờ đây, tôi phải tiếp tục tìm kiếm, truyền dạy những bài võ của các thế hệ cha ông cho các học trò”, võ sư Trần Duy Linh nói.
Hoàng Trọng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét