Thanh Sơn (1 tháng 5, 1940 - 4 tháng 4, 2012) tên thật Lê Văn Thiện (còn có bút danh khác là Sơn Thảo), là một nhạc sĩ Việt Nam. Ông được biết đến từ thập niên 1960 với những ca khúc trữ tình nói về tuổi học trò Khoảng thời gian sau, ông nổi tiếng với các ca khúc về miền Tây Nam Bộmang âm hưởng dân caNam bộ và với dòng nhạc bolero.
Tiểu sử
Lê Văn Thiện sinh ngày 1 tháng 5 năm 1940 tại Trà Vinh, là con thứ mười trong một gia đình có 12 anh chị em.
Ông lớn lên ở Sóc Trăng, với một lòng ưa thích ca hát. Ông học nhạc
từ hồi tiểu học với thầy Võ Đức Phấn (em ruột nhạc sĩ Võ Đức Thu). Gia
đình ông bấy giờ có che giấu cán bộ Việt Minh, do đó bị ruồng bố gắt gao, ông phải rày đây mai đó.
Năm 1955, thầy Phấn mất, ông lên Sài Gòn học nhạc với thầy Lê Thương và nuôi ước mơ trở thành ca sĩ. Tại thành phố này, ông đã làm nhiều công việc như làm thuê, ở mướn,..
Đến năm 1959, ông đăng ký tham dự cuộc tuyển lựa ca sĩ của Đài phát thanh Sài Gòn, và đoạt giải nhất. Ban giám khảo cuộc thi đó có những tên tuổi như: Dương Thiệu Tước, Võ Đức Thu, Thẩm Oánh, Nghiêm Phú Phi.[3] Sau khi đoạt giải ông được mời đi hát trong ban Tiếng tơ đồng của Hoàng Trọng.
Trở thành ca sĩ, ông mày mò học sáng tác nhạc với cuốn "Để sáng tác một ca khúc" của Hoàng Thi Thơ. Những người giúp đỡ ông trong giai đoạn này có Hoàng Trọng, Nguyễn Hiền, Văn Phụng...
Ca khúc đầu tiên của ông là "Tình học sinh", ra đời năm 1962, tuy nhiên chẳng được một ai lưu ý . Đến năm sau, "Nỗi buồn hoa phượng"
ra đời, trở thành một trong những ca khúc nổi tiếng nhất viết về mùa hè
thời đó. Tiếp theo là những ca khúc viết về đề tài học sinh: Ba tháng tạ từ, Màu áo hoa phượng, Lưu bút ngày xanh, Hạ buồn, Ve sầu mùa phượng.., ngoài ra còn có nhạc trữ tình: Nhật ký đời tôi, Trả lại thời gian, Mùa hoa anh đào..., những ca khúc này được nhiều tầng lớp khán giả đón nhận.
Năm 1963, ông bỏ hẳn nghề ca sĩ để chuyên tâm sáng tác. Từ 1973, nhạc của ông bắt đầu chuyển hướng sang đề tài quê hương.
Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, nhạc của ông bớt đi thiên hướng trữ tình Bắt đầu từ thập niên 1990, những ca khúc mang âm hưởng dân ca của ông
được đón nhận, gợi mở cho ông một hướng sáng tác mới đó là tiếp tục khai
thác chất liệu dân caNam Bộ. Nhạc của ông lúc này chú trọng về ca từ, trong bài có nhiều âm sắc, phương ngữ đặc trưng Nam bộ. Nhiều bài hát trong giai đoạn này trở nên rất nổi tiếng như Hình bóng quê nhà, Hành trình trên đất phù sa, Bạc Liêu hoài cổ,...
Từ năm 2000 đến nay, ông làm phụ trách biên tập chương trình cho Trung tâm Băng nhạc Rạng Đông.
Năm 2007, kỷ niệm năm Thanh Sơn 69 tuổi, Nhà hát Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức đêm nhạc mang tên ông
Năm 2009, ông có bay sang Hoa Kỳ để thực hiện cuộc phỏng vấn với Thúy NgaParis By Night.
Cho đến nay, qua nhiều giai đoạn, ông đã viết trên 500 bài hát với nhiều bài trở nên quen thuộc trong công chúng
Năm 2011 ông bị tai biến mạch máu não khi đang tham gia cùng trung tâm Thúy Nga thực hiện cuốn Paris By Night 103 "Tình sử trong âm nhạc Việt Nam". Sau một thời gian điều trị ông qua đời lúc 14h 30' ngày 4 tháng 4 năm 2012 tại Thành phố Hồ Chí Minh vì tuổi già sức yếu Theo
ý nguyện của nhạc sĩ Thanh Sơn lúc sinh thời, gia đình cùng thân bằng
quyến thuộc đã đưa tiễn linh cữu của Ông về an táng tại đường nghệ sĩ
của Hoa Viên Nghĩa Trang Bình Dương thuộc xã Chánh Phú Hoà huyện Bến Cát
tỉnh Bình Dương vào sáng ngày 09 tháng 04 năm 2012.
Nội dung sáng tác
Nhạc của Thanh Sơn thời kỳ đầu thường nói về tình cảm của tuổi học trò , trong đó nổi tiếng hơn hết là những bài về mùa hè Bài Nỗi buồn hoa phượng" được ông tâm đắc nhất với những câu ca chân tình rất quen thuộc:
Mỗi năm đến hè lòng man mác buồn
Chín mươi ngày qua chứa chan tình thương...
Ngoài đề tài học trò, ông còn có nhiều tác phẩm ở một số chủ đề khác, như những ca khúc trữ tình ca ngợi thiên nhiên:
Tiếng pháo vui vang đó đây nghe rộn ràng... (Đoản xuân ca)
...hay những bài nhạc vàng than trách số phận, viết theo điệu boléro:
bản nhạc Trả lại thời gian
Xin trả lại những kỷ niệm buồn vui
Ngày vui đã theo thời gian qua mất rồi
Ngồi viết tâm sự, nhớ ngược về quá khứ
Chợt lên nét suy tư
Bao năm thầm kín trót thương tà áo tím
Những đêm sương lạnh nghe trái sầu rót vào tim...(Trả lại thời gian)
Thời gian trước 1973, lời ca của ông chịu ảnh hưởng của nhạc vàng:
chân thật, giản dị, ít trau chuốt,.. Đến khi ông chuyển hướng sang nhạc
quê hương, lời ca mới được chú trọng - theo chính ông nhìn nhận
Nhiều bài hát được viết để hát bằng giọng Nam bộ, với những điệu hò, điệu ru rất quen thuộc với người miền Nam:
Ơi hò ơi ví dầu thương những con đò bên hàng dừa xanh,
Thương nhiều chiếc áo bà ba,
Vai nặng gánh lúa lúc tan chợ chiều,
Bên mái tranh nghèo nghe bìm bịp kêo nước lớn nước ròng... (Gợi nhớ quê hương)
Hò ơ..
Gió đưa gió đẩy, về rẫy ăn trầu, về sông ăn cá
về sông ăn cá, về đồng ăn cua... (Hình bóng quê nhà)
Ngoài ra, Thanh Sơn cũng thường đem những địa danh, những đặc sản,
những giai thoại có thật vào nhạc, như là một cách quảng bá hình ảnh
miền quê xứ đó:
Quýt Cái Bè nổi tiếng ngọt ngây
Ai ăn rồi nhớ mãi miền Tây (Hành trình trên đất phù sa)
Nghe danh Công tử Bạc Liêu đốt tiền nấu trứng, tỏ ra mình giàu (Bạc Liêu hoài cổ)
Ông đã viết nhạc cho hầu khắp các địa danh ở miền Nam, chỉ trừ Tiền Giang mà theo ông: "Chưa
viết được vì hai chữ Tiền Giang đưa vào nhạc khó quá. Tôi sẽ cố gắng
tìm cho ra cái tứ để ca ngợi mảnh đất Tiền Giang trong thời gian tới".
Ngoài nhạc về miền Nam, ông còn viết một số bài ca ngợi các miền khác, như bài Non nước hữu tình (miền Bắc), Trở lại thành phố sương mù, Thương về cố đô, Đôi lời gửi Huế (miền Trung), Quê hương 3 miền (cả 3 miền).
Trong suốt thời gian từ thập niên 1970 cho tới cuối thập niên 1990,
Thanh Sơn là một trong những nhạc sĩ năng nổ nhất của miền Nam với những
bài nhạc ca ngợi quê hương. Trong một bài phỏng vấn năm 2006, ông cho
biết, dòng nhạc quê hương vẫn đang được ông phát triển
Nhạc phẩm Phượng Buồn ("Anh đến với em vào một ngày trời đẹp nắng,
một ngày phượng hồng thắm trong đôi mắt buồn xa xăm...") thường bị nhầm
lẫn là của nhạc sĩ Thanh Sơn, xin đính chính đây là sáng tác của nhạc sĩ
Tuấn Hải (viết năm 1974 và được cô Hoàng Oanh thu âm trong dĩa hát Nhã
Ca 10: Ngàn Năm Tình Vẫn Đẹp).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét