Bóng đá, môn thể thao vua được nhiều người yêu thích, đã theo chân người Pháp du nhập vào Việt Nam vào khoảng năm 1896 thời Pháp thuộc. Đầu tiên, môn bóng đá phát triển tại Nam Kỳ, sau đó lan ra Bắc Kỳ và Trung Kỳ. Đó là những dấu ấn đầu tiên của Lịch sử bóng đá Việt Nam.
Lịch sử
Từ sơ khai đến 1954
Tại Nam Kỳ
Những người chơi bóng đầu tiên ở Sài Gòn là những công chức, thương gia hay binh lính người Pháp, sau đó, một số ít người Việt Nam cũng bắt đầu tham gia. Họ tập hợp nhau lại thành câu lạc bộ, lấy tên là Cercle Sportif Saigonnais. Quả bóng bầu dục xuất hiện lúc đầu sau được thay hẳn bằng bóng tròn, sân chơi là công viên thành phố, còn gọi là Jardin de la Ville, nay là sân Tao Đàn.
Năm 1905, đội bóng của chiến hạmAnh mang tên King Alfred
ghé thăm Sài Gòn, và đã đấu giao hữu với một đội gồm những cầu thủ
người Pháp và Việt, đây là trận bóng quốc tế đầu tiên tại Việt Nam.
Năm 1906, E. Breton, một uỷ viên Pháp trong L'Union des Sociétés Francaises des Sports Athlétiques đem luật bóng đá
sang Việt Nam phổ biến, và trong vai trò hội trưởng, ông đã chấn chỉnh
lại Cercle Sportif Saigonnais theo cách tổ chức của các câu lạc bộ bóng
đá bên Pháp. Nhiều câu lạc bộ khác được bắt chước thành lập và hoạt động
như: Infanterie, Saigon Sport, Athletic Club, Stade Militaire, Taberd
Club... Các giải bóng đá cũng bắt đầu được tổ chức từ đó. Đội Cercle
Sportif Saigonnais do được tổ chức, huấn luyện có bài bản, nên đã liên
tiếp thắng nhiều mùa giải trong các năm: 1907, 1909, 1910, 1911, 1912, 1916...
Nhiều người Việt nắm được luật và kỹ thuật bóng đá nên tự lập đội bóng của mình. Hai đội bóng Việt Nam đầu tiên thành lập năm 1907 là Gia Định Sport do các ông Ba Vẻ, Phú Khai dẫn dắt và đội thứ hai là Ngôi sao Xanh (Etoile Bleue) của ông huyện Nguyễn Đình Trị, về sau hợp nhất lại thành đội Ngôi sao Gia Định. Trước năm 1920, đội Ngôi sao Gia Định đã thắng tất cả các đội bóng kể cả đội Cercle Sportif Saigonnais của ông Breton (1917), giành Cúp vô địch.
Ngoài ra còn có các đội như: Victoria Sportive, Commerce Sport, Jean
Comte, Sport Cholonaise, Khánh Hội Sport, Tân Định Sport, Gò Vấp, Hiệp
Hoà, Chợ Quán, Phú Nhuận, Đồng Nai, Enfants de Troupe...; ở các tỉnh có
các đội: Thủ Dầu Một, Cần Thơ, Sóc Trăng, Sa Đéc, Gò Công, Châu Đốc, Mỹ
Tho...
Sân bãi cũng được phát triển thêm như sân Citadelle (tức sân Hoa Lư), sân Renault (tức Sân vận động Thống Nhất); sân Fourières (ở Bà Chiểu, gần lăng Lê Văn Duyệt), sân Mayer (góc đường Võ Thị Sáu - Trần Quốc Thảo), sân Marine (ở gần Trung tâm Mắt Thành phố Hồ Chí Minh)...
Sau đó, giới hâm mộ và những nhà dẫn dắt hợp tác thành lập một Tổng cuộc Bóng Đá
riêng cho người Việt, bầu ông Nguyễn Đình Trị làm Trưởng ban Trị sự, và
mua đất làm sân riêng. Lúc ấy đã có một Tổng cuộc Bóng Đá do người Pháp
chủ trì, nên việc hợp tác giữa hai Tổng cuộc không thể thực hiện, nhưng
hai bên vẫn hợp tác tổ chức những cuộc thi đấu, như giải Vô địch Nam Kỳ. Trong trận đấu giữa Cercle Sportif Saigonnais và Ngôi sao Gia Định năm 1925, trọng tài người Pháp đã đuổi cầu thủ Paul Thi ra khỏi sân, khiến cầu thủ này của đội Ngôi sao Gia Định bị treo giò vĩnh viễn làm cho việc hợp tác thêm khó khăn. Giải Vô địch Nam Kỳ bị gián đoạn trong nhiều năm, chỉ bắt đầu lại năm 1932, với 6 đội người Việt và 3 đội người Pháp.
Giai đoạn 1925-1935,
đội Ngôi sao Gia Định tiếp tục nổi tiếng với các cầu thủ như: Sách,
Thơm, Nhiều, Quý, Tịnh, Xường, Trung, Thi, Vi, Mùi, Tiếc, Rớt, Tài, Út,
Danh, Giỏi, E. Quang... Trong thời gian này, có khoảng 29 giải bóng đá
đủ loại được tổ chức, đội Ngôi sao Gia Định đăng quang vô địch 8 lần, số
còn lại chia đều cho các đội Victoria, Khánh Hội, Cercle Sportif
Saigonnais, Jean Comte, Auto-Hall (Nam), Commerce Sport, Thủ Dầu Một...
Khoảng năm 1932, ở Cần Thơ xuất hiện đội bóng đá nữ đầu tiên là đội Cái Vồn do ông bầu Sửu (tức Trần Khắc Sửu) thành lập, vài năm sau, có thêm đội Bà Trưng ở Rạch Giá - Long Xuyên. Năm 1933, đội nữ Cái Vồn thi đấu với đội nam Paul Bert tại sân Mayer và hòa 2-2, lập nên một kỳ tích trong lịch sử bóng đá Việt Nam.
Giai đoạn 1945-1954, đội Ngôi sao Gia Định tiếp tục ngự trị trên bóng đá Nam Bộ
với những cầu thủ xuất sắc khác như: Maurice Tài, Coón, Lý Đức, Dương
Văn Quới (Trụ Đồng), Hiếu, Thọ 2, Tư (Mũi tên Vàng),Dương Bạch Mai, Mỹ
(Cọp Đông nam Á), Đỗ quang Thách (thuật sỹ bóng đá), Thọ Ve, Bùi Nghẻn,
Khê...
Ngoài các giải, Cup được tổ chức tại Sài Gòn và ở các tỉnh, Tổng cuộc Bóng Đá An Nam còn tổ chức tiếp đón nhiều đội bóng nước ngoài, và cử đội tuyển đi thi đấu tại Thái Lan, Campuchia, Malaysia,... cao trào ấy đã làm môn thể thao vua này lan rộng ra cả nước.
Tại Bắc Kỳ và Trung Kỳ
Bóng đá xâm nhập Bắc Kỳ khoảng năm 1906-1907. Báo thời đó đề cập năm 1909, hai đội Lê Dương Đáp Cầu (Legion Đáp Cầu)
và đội Olympique Hải Phòng đã thi đấu với nhau. Trận đầu đội Olympique
Hải Phòng thắng 2-1, nhưng ở lần sau đội Lê Dương Đáp Cầu đã thắng lại
đội Olympique Hải Phòng 8-1 trên sân Hải Phòng.
Tại Hà Nội, tháng 2 năm 1912, Câu lạc bộ Bóng đá Hà Nội (Stade Hanoien) ra đời, gồm các cầu thủ người Việt và một số người Pháp như Menin, Megy, Bernard, Bonardi... Về phía quân đội Pháp có các đội như Trung đoàn Bộ binh Thuộc địa (Régiment d'Infanterie Coloniale, RIC), Ngôi Sao Xanh (Étoile Bleue), Lê Dương Đáp Cầu, Lê Dương Việt Trì... Ngày 1 tháng 11 năm 1913, đội Câu lạc bộ Bóng đá Hà Nội đá với Trung đoàn Bộ binh Thuộc địa, kết quả đội bộ binh Pháp thắng 5-3.
Những năm 1910-1920,
các đội bóng ở Bắc Kỳ phát triển nhưng các trận đấu thường diễn ra ở
các bãi trống, như các ngã ba, ngã tư phố vắng... Về sau, đội Chớp
Nhoáng (Eclair) và Câu lạc bộ Bóng đá Hà Nội mới hợp tác lập ra sân Nhà Dầu (gần cầu Long Biên). Còn sân Mangin (nay là sân Cột Cờ) là do Quân đội Pháp quản lý và dùng cho các giải đấu chính thức.
Giai đoạn 1930-1940,
Hà Nội có các đội bóng như: Chớp Nhoáng (do Trần Văn Quý đứng đầu), Câu
lạc bộ Bóng đá Hà Nội, Racing Club, Lạc Long Ngọn giáo (La Lance), Hoả Xa (Usaga), Trường Bưởi (Chu Văn An hiện nay), Đại học (Université Club), Ngân hàng, Ô-tô Han (Auto Hall). Hải Phòng có các đội Voi vàng Đất cảng, Olympique Hải Phòng, Mũi Tên (La Flèche), Radium (Trung học), Thanh niên Bắc Kỳ (La Jeunesse Tonkinoise). Nam Định có đội Hồng Bàng; Phủ Lý có đội Phủ Lý Thể thao; Lạng Sơn có đội Le Semeur. Miền TrungViệt Nam có các đội như ASNA (Vinh); Sept (Huế); Touranne và Faifo Cheminot của Nha Trang.
Giai đoạn 1954-1975
Thế chiến thứ hai và chiến tranh Việt - Pháp đã làm gián đoạn sự phát triển bóng đá Việt Nam. Cho đến năm 1954, sau khi hiệp định Genève được ký kết, phong trào bóng đá ở cả hai miền mới được phục hồi và phát triển trở lại.
Trận cuối cùng của đội Việt Nam Cộng hòa là vào năm 1975, sau đó thì đội tuyển Việt Nam thống nhất đến năm 1991 mới bắt đầu tham gia đấu trường quốc tế. Giải đấu quốc tế đầu tiên mà đội tuyển Việt Nam tham gia thi đấu là SEA Games 1991 được tổ chức tại Manila. Trong trận đầu tiên đội gặp đối thủ nước chủ nhà Philippines và đã hòa với tỉ số 2–2.
Trước khi đánh bại Olympic Iran 4-1, bóng đá Việt Nam đã tạo nên không
ít dấu mốc đáng nhớ tại các giải đấu chính thức ở khu vực, châu lục.
U16 Việt Nam - U16 Trung Quốc: 3-2 (Vòng bảng giải U16 châu Á 2000)
Đây là giải đấu mà tài năng của Phạm Văn
Quyến đã được biết đến. Ở trận gặp U16 Trung Quốc năm 2000, U16 Việt Nam
sớm bị dẫn 2 bàn. Sau đó, Văn Quyến thực hiện một cú đá phạt trực tiếp
thần sầu rút ngắn tỷ số xuống còn 1-2. Từ bàn thắng này, U16 Việt Nam
lên tinh thần và ghi thêm 2 bàn thắng nữa do công của Ánh Cường, Quang
Tuấn để hoàn tất cuộc lội ngược dòng ngoạn mục. Ảnh: Bongdaplus.
Ở giải đấu này, U16 Việt Nam xếp thứ 4. Cá
nhân Văn Quyến được bầu là cầu thủ xuất sắc nhất. Anh được xem là một
trong những cầu thủ trẻ triển vọng nhất châu Á khi đó. Tiếc rằng lứa cầu
thủ này, gồm: Văn Quyến, Như Thuật, Lâm Tấn, Minh Đức, Ánh Cường, Quang
Tuấn… dần bị lụi tàn. Ảnh: Bongdaplus.
Việt Nam- Hàn Quốc 1-0 (Vòng loại Asian Cup 2004)
Asian Cup 2004 mở rộng số đội tham dự VCK
lên 16 đội. Vì thế, mỗi bảng đấu vòng loại lấy 2 đội đứng đầu. Tuyển
Việt Nam thi đấu ở bảng E cùng 2 đội rất mạnh là Oman, Hàn Quốc và một
đối thủ khác là Nepal. Lượt đi thi đấu tại Incheon (Hàn Quốc), ĐTVN
thắng Nepal 5-0, thua Hàn Quốc 0-5 và thua Oman 0-6. Lượt về các đội thi
đấu tại Muscat (Oman), tuyển Việt Nam (thực chất là U23) đã có chiến
thắng oanh liệt 1-0 trước đội từng đứng hạng 4 World Cup 2002 là Hàn
Quốc nhờ bàn thắng duy nhất của Văn Quyến sau đường chuyền của Tuấn
Phong. Đây là thắng lợi đầu tiên tại một giải đấu chính thức của ĐTVN
trước Hàn Quốc.
Việt Nam- UAE: 2-0 (Vòng bảng Asian Cup 2007)
Việt Nam là 1 trong 4 nước chủ nhà tại giải
bóng đá vô địch châu Á 2007. Ở trận ra quân tại vòng bảng, ĐTVN đã có
chiến thắng 2-0 rất ấn tượng trước UAE, đội bóng được đánh giá cao hơn
rất nhiều. UAE khi đó được dẫn dắt bởi Bruno Metsu, người đã giúp
Senegal vào đến tứ kết tại World Cup 2002. Đội hình UAE còn có Ismail
Matar, cầu thủ từng đoạt QBV tại giải U20 thế giới 2003. Tuy nhiên, ĐTVN
đã có một trận đấu tưng bừng và giành chiến thắng 2-0 sau những pha lập
công của Huỳnh Quang Thanh và Lê Công Vinh. Ở hai trận đấu sau đó, đội
chủ nhà cầm hòa Qatar 1-1 và thua Nhật Bản 1-4, đứng nhì bảng, lập kỳ
tích lần đầu tiên trong lịch sử lọt vào tứ kết Asian Cup. Ở trận tứ kết
diễn ra tại Thái Lan, tuyển Việt Nam chỉ chịu dừng bước trước Iraq, đội
tuyển sau đó đăng quang ngôi vô địch, với tỷ số 0-2. Ảnh: Hoàng Hùng/SGGP.
Thái Lan- Việt Nam: 1-2 (Chung kết lượt đi AFF Cup 2008)
Đội tuyển Việt Nam thi đấu rất trầy trật
tại vòng bảng AFF Cup 2008, trong đó có trận thua 0-2 trước Thái Lan và
thắng hú vía Malaysia 3-2. Sau khi vượt qua ĐKVĐ Singapore với tổng tỷ
số 1-0 ở vòng bán kết, ĐTVN đến Thái Lan gặp đội chủ nhà trong trận
chung kết lượt đi. Với lực lượng và phong độ của 2 đội khi đó, ĐTVN bị
đánh giá dưới cơ hoàn toàn so với Thái Lan. Đội chủ nhà ép sân liên tục
nhưng bất ngờ nhận 2 bàn thua ở cuối hiệp 1 sau các pha ghi bàn của Vũ
Phong (40') và Công Vinh (42'). Bước vào hiệp 2, Thái Lan ép sân nghẹt
thở vào tạo ra vô số cơ hội ghi bàn nhưng họ chỉ ghi được 1 bàn thắng do
công của Rangsyio ở phút 75. Đây là trận thắng đầu tiên của ĐTVN trước
Thái Lan ngay trên đất Thái kể từ khi bóng đá Việt Nam hội nhập lại với
khu vực.
Trận thắng 2-1 ở lượt đi giúp ĐTVN tạo được
ưu thế lớn khi bước vào trận lượt về trên sân Mỹ Đình. Ở trận đấu diễn
ra ngày 28/12/2008, Teerasil Dangda sớm ghi bàn cho Thái Lan ở phút 21.
Đúng phút bù giờ 90+4, Lê Công Vinh có cú đánh đầu gỡ hòa 1-1 sau tình
huống đá phạt của Nguyễn Minh Phương, ấn định trận hòa 1-1 ở trận lượt
về và giúp ĐTVN giành chiến thắng 3-2 chung cuộc, qua đó giành chức vô
địch AFF Cup lần đầu tiên trong lịch sử.
U19 Việt Nam- U19 Australia: 5-1 (Vòng loại U19 châu Á)
Tháng 10 năm ngoái, U19 Việt Nam bước vào
chiến dịch vòng loại U19 châu Á cùng các đội U19 Đài Loan, Hong Kong và
Australia. Dưới sự dẫn dắt của HLV Graechen, U19 Việt Nam dễ dàng có
chiến thắng 5-1 trước U19 Hong Kong và 6-1 trước U19 Đài Loan. Ở trận
đấu cuối cùng, U19 Việt Nam đã có trận thắng vô cùng ấn tượng 5-1 trước
U19 Australia. Đây là chiến thắng gây sốc cho cả châu lục bởi U19
Australia khi đó có hàng loạt các cầu thủ đang thi đấu tại châu Âu. Họ
cũng là đội đứng hạng 3 tại VCK châu Á 2012. Tuy nhiên, cú đúp của Công
Phượng cùng 3 bàn thắng của Văn Toàn, Thanh Tùng, Lê Văn Sơn đã giúp U19
Việt Nam có chiến thắng tưng bừng.
Gặp lại U19 Việt Nam tại giải U19 ĐNA 2014, U19 Australia tiếp tục nhận thêm thất bại 0-1 sau siêu phẩm của Công Phượng.
Olympic Việt Nam- Olympic Iran: 4-1 (Asian Games 2014)
Trước khi tham dự môn bóng đá nam tại Á vận
hội (Asian Games), Olympic Việt Nam chỉ có được 2 trận thắng và 1 lần
vượt qua vòng bảng trong số 3 lần tham dự (2002, 2006, 2010). Đối thủ
của Olympic Việt Nam ở trận ra quân là Iran, đội giàu thành tích nhất
Asian Games với 4 lần vô địch. Tuy nhiên, Olympic Việt Nam đã có thế
trận hợp lý, chơi cực kỳ thăng hoa để tạo nên cơn “địa chấn” với chiến
thắng 4-1. Đây là chiến thắng ấn tượng nhất của Việt Nam tại đấu trường
Asian Games, đặc biệt là trước đội bóng đến từ nền bóng đá số 2 châu
lục. Ảnh: N.K/Tuổi Trẻ.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét