Nỗi khiếp đảm của lính Pháp Vị chưởng môn sáng lập Lam Sơn võ đạo, võ sư Quách Văn Kế là một trong những trường hợp nêu trên. Quê Hà Nội và lưu lạc vào Sài Gòn, sau 33 năm khổ luyện ông được tôn vinh là một trong những cao thủ của làng võ Sài Gòn - Chợ Lớn. Tài nghệ của ông được ngưỡng mộ đến mức năm 1943 có một "đại gia" bỏ tiền lập võ đường để mời thầy Kế truyền dạy võ công cho thanh niên. Tháng 8/1945, hưởng ứng lời kêu gọi của Đảng, của Bác Hồ, nhân dân cả nước nổi dậy kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Võ sư Quách Văn Kế tình nguyện gia nhập cách mạng, trở thành chiến sĩ trong một đơn vị biệt động. Với thân thủ phi phàm, võ công cái thế, hàng đêm ông thường một mình bí mật đột nhập vào các trại lính, đồn bót địch "tỉa" bớt số lượng quân giặc. Mất đến hàng trăm quân chỉ vì một chiến sĩ biệt động, quân Pháp khiếp sợ ông đến mất ăn mất ngủ, bái phục ông là có tài xuất quỷ nhập thần và đặt cho ông biệt danh "Sát thủ trong đêm". Võ sư Quách Văn Kế cũng là người có công đào tạo võ công cho nhiều chiến sĩ, du kích. Ông từng tổ chức dạy nhiều lớp Phương pháp cận chiến cấp tốc cho tự vệ, du kích ở sân vận động Hoa Lư và Phan Đình Phùng (Sài Gòn); huấn luyện võ thuật cho lực lượng vũ trang tại Đức Hòa (Long An)... Năm 1948, theo sự phân công của cách mạng, ông quay lại Chợ Lớn mở cửa hàng bán xe đạp nhưng thực chất làm cơ sở hoạt động cách mạng nội thành cho tới ngày Hiệp định Gèneve về lập lại hòa bình được ký kết vào năm 1954. Trên 30 năm dạy võ, chiến sĩ - võ sư Quách Văn Kế đã tiêu diệt nhiều lính Pháp, đào tạo được hơn 20.000 môn sinh. Lam Sơn võ đạo kết hợp võ Thiếu Lâm và Tây Sơn - Bình Định có sở trường đòn ngắn, nhập nội, thế đánh dũng mãnh qua các bài trấn môn Phượng Hoàng quyền, Phượng Hoàng song đao, Lão Mai côn, Quách gia đại đao... danh bất hư truyền. “Trường võ bị” giữa vùng địch chiếm Đại sư Mai Văn Phát (chưởng môn phái Trung Sơn võ đạo) trong một buổi “thiền tọa” cho môn sinh (Ảnh chụp năm 1960) Thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1945- 1954), một trong những vũ khí lợi hại của quân dân miền Nam là mã tấu. Võ sư Chín Hóa (môn phái Tây Sơn Nhạn) là người đã có công lớn hoàn thiện kỹ thuật sử dụng vũ khí này để phổ biến cho quân dân. Vị võ sư này có tên đầy đủ là Bùi Văn Hóa sinh năm 1894, gốc Bình Định. Năm 1945, hưởng ứng lời kêu gọi toàn dân kháng chiến, võ sư Chín Hóa bèn mở lớp huấn luyện cấp tốc phương pháp sử dụng mã tấu (đao), tầm vông, những bài quyền cơ bản cho hàng trăm kháng chiến quân... Những người này sau khóa huấn luyện đã tỏa về các chiến khu dạy lại kỹ thuật chiến đấu cho quân dân Nam Bộ. Riêng võ sư Chín Hóa vẫn ở lại Sài Gòn mở lớp dạy võ tại trường Chợ Quán (nay là Kim Đồng, Q.5) thu nạp hàng ngàn thanh thiếu niên. Ngoài 10 thế đánh bằng cùi chỏ cực kỳ ảo diệu, những đệ tử của võ sư Chín Hóa cũng là người sáng tạo ra nhiều thế võ thường được chiến sĩ tự vệ Sài Gòn - Chợ Lớn sử dụng khi chiến đấu khiến giặc "táng đởm kinh hồn". Đó là Nhất Hổ (Lý Phi Sơn Hổ) với lối đánh bạo liệt như hổ vồ mồi; Tám Miêu (Nguyễn Văn Miêu) có độc chiêu rình rập rồi bất thần hạ đối thủ trong nháy mắt; đòn "gối bay" mạnh như giông bão khiến đối thủ phải kinh hoàng của Tư Tính (Nguyễn Văn Tính)... Võ đường của đại sư Chín Hóa ngày càng lớn mạnh. Thời "hoàng kim", chỉ riêng tại trung tâm Sài Gòn, Tây Sơn Nhạn có hệ thống 6 võ đường, hàng ngàn môn sinh. Trong hai thập niên 1960 - 1970, Tây Sơn Nhạn là "võ hiệu" nổi tiếng, chuyên đào tạo đấu sĩ thượng đài, người yêu thích võ thuật vẫn chưa quên một Hồng nhạn - trưởng nam thầy Mười Mách - được coi là "kỷ lục gia" chuyên knock - out (hạ gục) đối thủ hiệp đầu tiên, một Hùng nhạn là "nhà sưu tập" danh hiệu vô địch ở cả hai đấu trường quyền anh và quyền tự do, cặp "ngọc nữ" Hồng Yến nhạn - ái nữ thầy Mười Mách và Hồng Vân nhạn chia nhau "thống trị" các hạng cân nhẹ nhiều năm liền. Luyện võ cho nghĩa quân trên sân chùa Giới võ lâm Sài Gòn thập niên 1960 - 1970 luôn dành vị trí trang trọng trong những lần họp mặt cho một vị thiền sư tóc búi cao, râu bạc dài, đôi mắt sáng quắc tinh anh trong bộ cà sa vàng mượt, tác phong ông thư thái, tay lần chuỗi hạt. Đó là vị chưởng môn phái Trung Sơn võ đạo Mai Văn Phát, pháp danh Thích Thiện Tánh, trụ trì tại Long Hoa tự (Tân Định). Ông sinh năm 1917 tại xã Thới Đông, huyện Ô Môn, tỉnh Cần Thơ trong một gia đình nông dân. Năm 10 tuổi, ông được gia đình đưa lên núi Thất Sơn (Châu Đốc, An Giang) theo sư phụ chữa bệnh và tu học. Sư phụ của ông nguyên là thủ hạ của Nguyễn Trung Trực, vị anh hùng cầm đầu nghĩa quân đốt cháy tàu Espéranto của thực dân Pháp trên dòng Nhật Tảo. Khởi nghĩa thất bại, người nghĩa quân này bị thực dân Pháp truy lùng, phải lánh nạn lên chùa mai danh ẩn tích. Chốn thiền môn không chỉ là chỗ người nghĩa quân dung thân, ông còn dùng sân chùa đêm đêm bí mật rèn luyện võ nghệ cho thanh niên dưới chân núi. Võ sư Phát được sư phụ truyền cho lòng yêu nước nồng nàn từ thưở ấy. Năm 1934, Mai Văn Phát xuống núi trở về quê. Hai năm sau, ông tiếp tục theo học khí công, khinh công, y thuật và môn điểm huyệt. Năm 1942, ông về Châu Đốc mở lớp dạy võ với mục đích giúp thanh thiếu niên nâng cao thể lực và bản lĩnh để cứu quốc và kiến quốc, khoảng năm 1945, Mai Văn Phát rời quê lên Sài Gòn lập nghiệp. Tại đây, ông ngụ ở ấp Đông Ba (Phú Nhuận), vừa làm công nhân, vừa dạy võ tại gia, đồng thời nghiên cứu, hệ thống hóa tinh hoa võ thuật từ hai vị ân sư, sắp xếp thành chương trình huấn luyện từ thấp đến cao. Năm 1963, sau khi chế độ độc tài Ngô Đình Diệm bị lật đổ, xã hội miền Nam xáo trộn, làn sóng xung đột diễn ra khắp nơi. Nhằm thu hút thanh thiếu niên sinh hoạt lành mạnh, võ sư Mai Văn Phát quyết định xuống tóc xuất gia, lấy pháp danh Thích Thiện Tánh với ước mong dùng việc dạy võ để giáo huấn thế hệ trẻ lòng yêu nước, đạo đức làm người và khả năng tự vệ. Ông sáng lập môn phái Trung Sơn võ đạo (Thiếu Lâm Nguyên thủy Mật truyền) từ chi đoàn Trúc Lâm (hướng đạo sinh Phật tử), võ đường đặt tại Long Hoa tự. Ngoài dạy võ, đại sư Mai Văn Phát còn chữa trị các bệnh khớp xương và thần kinh tọa. Báo nước ngoài từng có những bài viết ca tụng ông là "vị thầy tu giỏi võ, một huyền thoại sống". Là thiền sư, lấy chữ Bi làm đầu, đại sư Mai Văn Phát hạn chế đưa đệ tử đấu đài bởi ông tâm niệm "võ thuật nhằm rèn luyện nhân cách, học võ không phải để tranh tài cao thấp, phân định hơn thua". Môn phái do ông sáng lập có nhiều tuyệt chiêu như: Đao pháp "đao như mãnh hổ, thương tựa giao long"; 10 thế điểm huyệt mật truyền; tuyệt kỹ Hầu xiềng (vừa đánh ngã vừa điểm luôn huyệt đối phương), Bạch hổ thủ điểm hầu trung cực (thế của con cọp trắng vừa chụp siết yết hầu vừa chụp siết hạ bộ đối phương. Đối phương sẽ chết ngay nếu ta không kịp buông tay ra), Phương dực đăng sơn đại bàng (dùng chỏ đánh từ tam tinh xuống yết hầu đối phương), Phi ngưu trá hình (đối phương nhập nội, ta phóng đến dùng gối chỏ tấp ngay vào chấn thủy đối phương)... THIỆN NGỌC >> Kỳ 1: Võ sư phục thiện sau quãng đời giang hồ khét tiếng >> Kỳ 2: Vang danh tuyệt kỹ “dị” môn >>Kỳ cuối: Những tuyệt chiêu “danh bất hư truyền”

Cao thủ trong vai người đan sọt Những năm 1940, người dân trong khu vực Nhị tỳ Quảng Đông (sau đổi thành giao lộ Phó Cơ Điều - Trần Quý, phường 6, Quận 11) chỉ biết anh Đặng Tây là một người Hoa bỏ xứ đến Sài Gòn kiếm sống bằng nghề đan giỏ. Không ai ngờ người đàn ông tính tình hiền lành, khiêm tốn, vui vẻ với mọi người, sống trong một căn nhà xập xệ lại là một cao thủ võ lâm. Một hôm, anh tình cờ gặp tên “trùm” giang hồ khu vực Chợ Lớn là Tín Mã Nàm (Nàm Chảy), vốn là người có thân hình hộ pháp, từng nhiều năm học Thiếu Lâm Hồng Gia và Thái Lý Phật và có va chạm. Tín Mã Nàm khăng khăng bắt anh phải đấu võ với hắn thì hắn mới "bỏ qua" chuyện này. Nhiều lần từ chối không xong, sau cùng ông nhận lời tỉ thí mà theo ông, cũng nhân dịp này dạy cho tên giang hồ một bài học để bỏ thói ngang tàng, hống hách, ỷ mạnh hiếp yếu. Trước khi trận đấu diễn ra, ai cũng nghĩ phen này anh thợ đan sọt "chết chắc". Thế nhưng kết quả ngược lại, trận đấu quyền diễn ra khá chóng vánh, gã đại ca hung hãn 3 lần lao vào đều bị người đan sọt đẩy văng ra xa, lồm cồm ngồi dậy trong nỗi kinh ngạc lẫn thán phục. Từ lúc đại náo giang hồ đến nay, hắn chưa từng gặp một kỳ nhân võ công cái thế như ông đan sọt này. Biết mình đã đụng nhầm "núi Thái Sơn", Tín Mã Nàm bèn sụp người xuống, chắp tay bái Đặng Tây làm sư phụ, hết lời năn nỉ ông truyền cho nghề võ. Đời cực khổ chịu cảnh tha hương VS Huỳnh Kiều - người đứng giữa (bên trái). VS Huỳnh Há (đứng đầu bên phải). Đến khi đó, người ta mới biết anh đan sọt chính là một cao thủ Thái Lý Phật là Đặng Văn Thành từ Quảng Châu (Trung Quốc) qua Việt Nam từ năm 1932. ông theo học võ từ lúc 5 tuổi, tinh thông quyền cước, binh khí, trong đó có các tuyệt kỹ như Thiết chỉ (thủ pháp đánh bằng ngón trỏ), Cầm nã thủ... Năm 17 tuổi, do hạ đo ván võ sư Nhật Kanashi (vô địch karate và judo) tại Hội Tinh Võ Quảng Châu và bị nhiều phiền hà từ sự việc này. Cuối năm 1932, Đặng Tây cùng người cô ruột lẳng lặng xuống thuyền vượt biển trốn chạy đến Vũng Tàu rồi Chợ Lớn, trở thành một trong hai sứ giả đầu tiên đưa môn phái Thiếu Lâm Chánh Tông Thái Lý Phật vào Việt Nam. Sau này, võ sư Đặng Tây quản lý trật tự tại một số rạp hát thuộc khu vực Q.5 như Đại Quang, Toàn Thắng, Hào Huê, Đống Đa, Lệ Thanh, Thủ Đô... Những năm trước giải phóng, tình hình an ninh trật tự khu vực Chợ Lớn cực kỳ phức tạp, với tài nghệ võ công tuyệt luân và đức độ hơn người, võ sư Đặng Tây còn là "vị sứ giả hòa bình" khi nhiều lần "đơn thân độc mã" đứng ra thuyết phục, hòa giải thành công hiềm khích, thù hận giữa một số băng đảng giang hồ người Hoa "máu mặt" vùng Chợ Lớn, nhờ đó, tránh được nhiều cuộc hỗn chiến giữa các môn phái. Các bài võ đặc trưng của môn phái là Thập tam gia tỏa (13 thế mở khóa) tuyệt kỹ mà nhân vật Võ Tòng trong truyện Thủy Hử từng áp dụng; Phụng hoàng tiêu (đánh bằng cây tiêu, sáo); Kim long phiến (đánh bằng quạt không mở); Hồ điệp phiến (mở quạt ra đánh); Bàng long phất tử (đánh bằng cây phất trần)... Sở trường của lão võ sư Đặng Tây là đoản kình, chưởng trảo pháp. Năm 1978, ông thành lập đội lân sư rồng Thắng Nghĩa Đường (Nghĩa bất hậu nhân tức làm việc nghĩa phải trước mọi người) gồm 70 thành viên tinh thông quyền cước và binh khí. Học trò ruột võ sư Đặng Tây, ngoài "Thắng Nghĩa Huỳnh gia mãnh hổ" (Huỳnh Chí Cường, Chí Quyền, Chí Thắng, Chí Lợi, Chí Dân, Chí An, Chí Hữu, Chí Phước, Chí Mãng, Chí Đường) còn có Dương Cẩm An, Dương Cẩm Nguyên, Huỳnh Gia Bá, Lương Khải Bình, Liêu Quốc Hoa, Vương Cẩm Văn, Ngô Chấn Oai, Đỗ Lập Hoa... võ công cái thế. Tổ sư Đặng Văn Thành khuất núi năm 2004, thọ nhất so với các đồng đạo cùng thời (90 tuổi). Kỳ nhân đến từQuảng Đông Thời Pháp thuộc, xưởng thuộc da và chế biến thủy tinh khu Phú Thọ (Quận 11) bị chính quyền thuộc địa cô lập. Sau giờ làm việc, người Hoa bị cấm ra khỏi phạm vi này, ban đêm không được thắp đèn, tụ tập, đã vậy họ còn luôn bị đám giang hồ bên ngoài hiếp đáp, bóc lột. Trong đám thợ, có một công nhân luôn tỏ thái độ lầm lì tên Huỳnh Thuận Quý. Sau nhiều ngày bị ức hiếp, không chịu nổi sự dồn nén, ông Quý với thân thủ phi phàm, đòn thế biến ảo, một mình đánh bạt đám du thủ du thực trên 20 tên. Chuyện này chấn động chính quyền Pháp và giới võ lâm vùng Chợ Lớn. Từ đó, dưới sự dẫn dắt của ông Quý, môn Thiếu Lâm Hồng Gia bắt đầu được truyền dạy cho cánh thợ thuộc da và thủy tinh cùng con cháu của họ. 4 cao thủ đưa Thiếu Lâm Bạch Mi vào Chợ Lớn Đầu những năm 1920, bốn võ sư Khưu Nhơn Hòa, Huỳnh Thiệu Long, Lại Quý Đình và Tăng Huệ Bác (người Hoa) cũng có công đưa môn phái Thiếu Lâm Bạch Mi du nhập vào Việt Nam. Không được truyền bá rộng rãi do chính quyền thực dân Pháp cấm đoán, đại sư Tăng Huệ Bác (người Quảng Đông) vào Chợ Lớn tổ chức dạy kín cho một số người thân, bạn bè ở đường Phùng Hưng, Quận 5. Tại đây, Tăng đại sư đào tạo nhiều học trò giỏi, nổi bật là Diệp Quốc Lương (đoàn lân Liên Thắng đường, trụ sở trên đường Hà Tôn Quyền, Quận 11), Huỳnh Thiếu Hùng (đội lân Quần Anh đường, đường Võ Trường Toản Quận 5) và Trần Lâm - nổi tiếng với bài quyền Thập bát ma kiều - tuyệt kỹ công phu của Bạch Mi phái. Theo lịch sử Thiếu Lâm tự, vào năm 1736, khi binh lính Mãn Thanh tấn công và hỏa thiêu chùa Thiếu Lâm, Bạch Mi hòa thượng đã trốn thoát lên núi Nga Mi (tỉnh Tứ Xuyên) - một trong năm ngọn núi thiêng của đất nước Trung Hoa. Sau tám năm luyện võ trong hang động, thiền định theo lối đạo sĩ, Bạch Mi đạo nhân đã chế tác một môn võ công thượng thừa gọi là Thiếu Lâm Bạch Mi. Võ sư Huỳnh Thuận Quý sinh năm 1908 tại huyện Nam Hải, tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc). Năm 1932 ông cùng 3 sư đệ là Lưu Tín, Lương Nhuận và Huỳnh Vận Tài đến Việt Nam làm công nhân xưởng thuộc da và chế biến thủy tinh khu Phú Thọ. Sau sự kiện trên, ông Quý sáng lập Thích Nhàn Lạc, đây là nơi thư giãn, giải trí và dạy võ cho con em công nhân ngành thuộc da và thủy tinh khu Phú Thọ. Sau khi truyền bá vào Việt Nam, Thiếu Lâm Hồng Gia nhanh chóng được công chúng đón nhận, có thể xuất phát từ những chiêu thức kỳ ảo, biến hóa khôn lường như Ma vân thủ, Thập hình quyền (171 thế) bộ pháp tinh diệu của Địa đàng công hoặc ở phần tâm pháp Xã kỷ tùng nhân... Thiếu Lâm Hồng Gia dịch chuyển theo "ngũ hình", khắc chế đối phương theo nguyên lý lấy nhu thắng cương, "nước mềm làm mòn đá cứng". Môn võ công đặc dị này xuất xứ từ miền Nam Trung Hoa, sử dụng đòn đánh ngắn: Kiều thủ (từ cùi chỏ đến cổ tay) gồm ổn mã ngạnh kiều (ngựa vững cầu cứng) tức bộ tấn có vững thì đòn đánh ra mới chính xác; đoản kiều tẩu mã (bộ tấn hẹp đòn đánh ngắn); trường kiều đại mã (bộ tấn rộng đòn đánh dài). Từ đây, võ sư Huỳnh Thuận Quý tập trung truyền bá môn phái Hồng quyền rộng khắp ra bên ngoài, ông còn lãnh đạo các đệ tử đến các tỉnh thành biểu diễn võ thuật nhằm truyền bá võ thuật, phát dương môn phái Hồng quyền, đồng thời đến các cơ quan đoàn thể biểu diễn nhằm gây quỹ từ thiện. Năm 1959, võ sư Huỳnh Thuận Quý sang Hồng Kông sinh sống và đến năm 1968 thì mắc bệnh nặng trong cảnh nghèo đói, túng thiếu. Trước hoàn cảnh khó khăn, tuổi già bệnh tật của sư tổ nơi đất khách quê người, các đệ tử của ông ở Sài Gòn đã quyên tiền, đi biểu diễn lân và võ thuật gây quỹ nhằm đủ tiền điều trị bệnh. Năm 1972 ông mất tại Hồng Kông khi 64 tuổi. Một năm sau khi sư phụ qua đời, các sư huynh đệ góp công sức, tiền của, xây tổ đường thờ tự thầy (vào năm Quý Sửu 1973) tại số 27 âu Cơ, P.14, Q.11, tại đây hiện vẫn còn tấm bia khắc tên những người có công đóng góp xây nên tổ đường. THIỆN NGỌC