Giống như một câu nói "Người Italia làm tốt hơn tất cả". Các món ăn ngon, những chiếc xe sang trọng, thời trang cùng một số công trình kiến trúc sáng tạo nhất thế giới đều đến từ Italia. Trong thế giới thể thao, đặc biệt là bóng đá cũng không phải là ngoại lệ. Italia đã sản sinh ra hai trong số những thủ môn xuất sắc nhất mọi thời đại là Dino Zoff và Gigi Buffon. Họ cũng tự hào vì sở hữu những hậu vệ tài năng như Paolo Maldini hay Franco Baresi, ở mặt trận tấn công người Italia cũng không hề thiếu những tài năng với Roberto Baggio, Alessandro Del Piero và Francesco Totti.

Bên cạnh những ngôi sao lừng danh này, bóng đá Italia cũng như sân cỏ Serie A còn có một nhân vật nổi tiếng không kém, người luôn đứng ngoài cuộc chơi nhưng lại là người có tiếng nói quyết định trận đấu. Ông là người cao, gầy cùng khuôn mặt đặc trưng dễ nhận thấy. Ông cũng khiến các ngôi sao sân cỏ phải tôn trọng, đó là trọng tài Pierluigi Collina, một trong những vị "vua áo đen" xuất sắc nhất lịch sử bóng đá thế giới.

Collina giống như nhiều chàng trai Italia, ông có niềm đam mê thực sự với bóng đá. Nhưng cũng giống như rất rất nhiều người trong chúng ta, Collina không phải là người có năng khiếu bóng đá và ông buộc phải thi đấu cho đội bóng nghiệp dư địa phương, cộng thêm việc đào tạo tại CLB Bologna, quê hương ông.

Sở hữu chiều cao hơn hẳn những người bạn đồng trang lứa, Collina là mẫu cầu thủ hoàn hảo ở vị trí trung vệ. Tuy nhiên, năm 1977 khi mới 17 tuổi, ông tham dự một khóa đào tạo trọng tài và phát hiện ra tài năng thực sự của mình ở công việc này chứ không phải một cầu thủ trên sân. Trong vòng 3 năm, ông đã hoàn thành xuất sắc khóa học cũng như hoàn thành nghĩa vụ quân sự bắt buộc. Phải tới năm 1988, ông được cử bắt chính tại Serie C1, Serie C2 và phát triển nhanh chóng sự nghiệp. Năm 1991 Collina đã được LĐBĐ Italia điều lên làm trọng tài tại Serie A và Serie B.

Khi sự nghiệp tiến triển, Collina được chuẩn đoán mắc căn bệnh rụng tóc, kết quả là ông vĩnh viễn không mọc lại tóc. Chiếc đầu trọc của ông trở thành đặc điểm khác biệt nhất so với những người đồng nghiệp trong giới cầm còi và có biệt danh Kojak.

Giữa những năm 90 của thế kỷ trước, Collina khẳng định tên tuổi của mình là một trong những trọng tài xuất sắc nhất tại Serie A. Sự quyết đoán trong các pha nhận định, xử lý cũng như cắt còi của ông nhận được sự tôn trọng của các cầu thủ, HLV cũng như NHM. Nhiều nhà bình luận từng nhận định, ánh mắt sắc lẹm, thái độ dứt khoát, sẵn sàng át vía cầu thủ của Collina như ánh hào quang trên sân khiến ông trở thành ông chủ của các cuộc chơi.

Tiếng vang của Collina không chỉ có ở Serie A. Ông chính là người bắt chính trận chung kết điên rồ giữa Bayern Munich và M.U năm 1999. Về sau này, khi nhớ lại ông từng nhận định đây là trận đấu đáng nhớ nhất trong nghiệp cầm còi của ông đồng thời mô tả đó là một "tiếng gầm của sư tử". Năm 2002, Collina đạt đến đỉnh cao sự nghiệp khi điều khiển trận chung kết World Cup giữa Brazil và Đức. Hai năm sau, ông lại là người bắt chính trận chung kết EURO 2004 giữa Hy Lạp và Bồ Đào Nha.

Với những thành công trong sự nghiệp, Collina được LĐBĐ thế giới bầu chọn là trọng tài xuất sắc nhất thế giới năm 2000. Ông là người đi tiên phong, thực sự thay đổi cách thức điều khiển các trận đấu. Lần cuối cùng NHM được chứng kiến Collina cầm còi là trong trận đấu giữa Everton và Villarreal tại vòng loại Champions League năm 2005 trước khi ông giải nghệ ở tuổi 45.

"Sau 28 năm làm việc, tôi quyết định dừng lại. Mọi người phải tin vào đội ngũ trọng tài. Cuối cùng, chúng tôi đã mất đi tất cả. Tôi từng ngủ rất ít vài đêm trước trận chung kết World Cup", Collina chia sẻ sau quyết định nghỉ hưu trước luật định cho phép 1 năm.

Sau quyết định treo còi năm 2005, ông tập trung vào việc kinh doanh riêng của mình như một cố vấn tài chính, chuyên ngành mà ông từng theo học tại đại học Bologna. Ông hiện vẫn giữa mối liên hệ mật thiết với bóng đá bằng việc làm một số công việc truyền thông, phát biểu trước công chúng và là người đứng đầu hội đồng trọng tài của LĐBĐ Ukraine.

Không những thế, năm 2010 ông là người bắt chính trong 1 hiệp đấu ở trận đấu từ thiện giữa những người nổi tiếng và cựu danh thủ đại diện cho nước Anh và "Phần còn lại của thế giới". David Seaman, Alan Shearer, Teddy Sheringham, Jamie Redknapp, Martin Keown và Nicky Butt cho đội tuyển Anh, quản lý và huấn luyện bởi Harry Redknapp và Bryan Robson. Cầu thủ cho "Phần còn lại của thế giới" bao gồm Jens Lehmann, Henrik Larsson, Zinedine Zidane, Ryan Giggs, Luis Figo, Sami Hyypia và được chỉ đạo bởi Kenny Dalglish, Ian Rush & Eric Harrison.

Cuối tuần này, ông Collina sẽ lại tái xuất sân cỏ khi điều khiến trận giao hữu quyên tiền ủng hộ cho quỹ UNICEF giữa ĐT các ngôi sao Anh và CH Ireland dưới sự dẫn dắt của cựu HLV Sir Alex Ferguson tham dự trận đấu từ thiện với ĐT các ngôi sao thế giới vào ngày 14/11 tới trên sân Old Trafford.

Đội cựu danh thủ Anh có sự góp mặt của những ngôi sao một thời như David Beckham (đội trưởng), Phil Neville, Nicky Butt, Paul Scholes, Ryan Giggs, Michael Owen, Andy Cole, David Seaman, David James, Sol Campbell, Rio Ferdinand, John Terry, Ashley Cole và Jamie Carragher.

Đội hình các ngôi sao thế giới có sự góp mặt của Zinedine Zidane (đội trưởng), Patrick Vieira, Luis Figo, Ronaldinho, Edwin van der Sar, Ole Gunnar Solskjaer, Dwight Yorke, Fabio Cannavaro và Alessandro Nesta. Cựu HLV của Real Madrid, Carlo Ancelotti sẽ là HLV trưởng.

Thần thái của Vua áo đen Collina chính là một huyền thoại

Từ năm 1995 đến 2005, người đàn ông này luôn xuất hiện ở những trận đấu quan trọng, từ Olympic và chung kết World Cup đến chung kết Champions League và UEFA Cup. Tên ông là Pierluigi Collina – người được giao nhiệm vụ kiềm chế những cái tôi, cơn giận dữ và nỗi thất vọng của những cầu thủ triệu phú, ở những trận đấu đỉnh cao nhất mà họ muốn chiến thắng bằng mọi giá.

Mạnh Tùng

(theo These Football Times)

HÌNH DÁNG QUÁI DỊ, TÀI NĂNG QUÁI DỊ

Collina chính là hiện thân của bức tranh “Tiếng thét” trứ danh của danh hoạ người Na Uy Edvard Munch: Cái đầu trọc, đôi mắt phồng to màu xanh dương với cái nhìn lạnh lẽo, tưởng như có thể xuyên thấu tâm trí cầu thủ và khiến họ rùng mình mỗi khi ông xuất hiện.
Collina đi ngược lại hình mẫu trọng tài thân thiện trong mắt các cầu thủ, người đàn ông từ Bologna sẵn sàng quát vào mặt bất kỳ cầu thủ nào vi phạm và dùng tay đẩy họ về phía sau nếu có hành động hay thái độ chống đối nào. Đó là những cảnh tượng người ta hiếm thấy kể từ khi bóng đá trở thành một môn thể thao chuyên nghiệp toàn cầu.
Trọng tài Collina sinh ra trong một gia đình nề nếp, mẹ làm giáo viên, bố công tác ở Bộ Quốc phòng và bản thân ông theo học trường dòng. Những quy tắc, luật lệ luôn là trung tâm trong cách giáo dục của gia đình và trường học của ông, xây dựng nên tính cách ưa sự công bằng và thích đứng giữa cân bằng các lợi ích, mâu thuẫn. Việc từng đi nghĩa vụ quân sự khiến ông trở nên mạnh mẽ, sắt đá hơn và dễ dàng đương đầu với những cá tính lớn trong giới túc cầu.
Thời thơ ấu, Collina cũng mang khát khao trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp. Chiều cao vượt trội so với bạn cùng trang lứa rất phù hợp với vị trí trung vệ ông hằng yêu mến nhưng giữa thích và có khả năng vẫn tồn tại khoảng cách rất lớn.
Do vậy, nghe theo lời khuyên của bạn, ông đăng ký lớp trọng tài năm 17 tuổi với hi vọng có thể hít thở không khí bóng đá theo cách riêng. Collina sớm trở thành hiện tượng trong giới trọng tài, như cái cách người ta thường nói về wonder kid – những tài năng trẻ bóng đá sáng giá bậc nhất.
Năm 1988, Collina hoàn thành nghĩa vụ quân sự bắt buộc và mang những trải nghiệm trong quân ngũ vào bóng đá chuyên nghiệp. Với khả năng giữ bình tĩnh và thể hiện quyền lực “ông vua” giữa những cãi vã hỗn loạn, ông nhanh chóng thăng tiến và nhận nhiệm vụ ở Serie C1 và Serie C2.
Ở ông có sự tinh tế tự nhiên để nắm bắt tình huống và tâm tư các cầu thủ, trong vai trò mà chúng ta tạm gọi là “người giữ hòa bình trên sân cỏ”. Collina chỉ mất ba mùa giải ở giải cấp thấp, trước khi được thăng cấp lên giải chuyên nghiệp Serie B và Serie A.
Đây cũng là khoảng thời gian ông mắc chứng rụng tóc cấp tính khiến mái đầu trọc lóc. Một hình tượng “đáng sợ” phù hợp với sự cương trực và tự tin của người sau này trở thành vị trọng tài vĩ đại nhất của bóng đá Italia.

QUY TẮC, NGHIÊM MINH SONG RẤT ĐỖI CON NGƯỜI

“Tôi là người quy tắc”. Câu thần chú này có vẻ đơn giản với các trọng tài nhưng không mấy ai sử dụng hiệu quả như Collina. Nếu ai đó vi phạm luật lệ, ông sẽ hành động.
Nếu họ tiếp tục thách thức, ông sẽ viện dẫn luật đi kèm với ánh mắt trừng trừng khá đáng sợ và cầu thủ chỉ có một lựa chọn là chấp nhận lỗi sai của mình. Trừ khi họ muốn ăn thẻ vì lỗi phản ứng.
“Bạn không thể ép mọi người nể mình chỉ vì bạn là trọng tài. Bạn phải làm sao để cầu thủ trên sân tin vào sự chính trực của bạn”. Đó giống như kim chỉ nam trong sự nghiệp trọng tài của ông, từng lời nói phải có sức nặng và trên hết là nói đúng sự thật. Trong năm 1995, ông đã vào danh sách trọng tài FIFA chỉ sau 43 trận ở Serie A.
Nhiệm vụ quốc tế đầu tiên của trọng tài Collina là ở Olympic 1996, nơi ông cầm còi 5 trận kể cả chung kết giữa Nigeria và Argentina. Trận đấu kết thúc với tỉ số 3-2 nghiêng về đại diện châu Phi và cả trận chỉ có 2 chiếc thẻ được sử dụng. Với các cầu thủ Argentina, họ biết sẽ còn gặp lại người đàn ông này nhiều lần nữa ở những trận đấu cấp độ cao nhất.
Sau lần cầm còi thành công ở Olympic, Collina tham dự giải đấu lớn nhất hành tinh World Cup lần đầu tiên trong đời – VCK World Cup 1998. Ông làm nhiệm vụ trong hai trận vòng bảng và điểm nhấn lớn nhất là thẻ đỏ cho Kluivert vì chơi cùi chỏ trong trận Hà Lan gặp Bỉ.
VCK World Cup 1998 đã có những ảnh hưởng nhất định lên sự nghiệp của Collina, nhất là sau tình huống Beckham nhận thẻ đỏ đầy tranh cãi vì va chạm với Diego Simeone.
Năm 1999, Collina vươn tới trận đấu đỉnh cao bậc nhất ở cấp độ CLB khi được chọn làm trọng tài trận chung kết Champions League giữa M.U và Bayern Munich. CĐV cả hai đội nghe tin Collina nhận nhiệm vụ đều cảm thấy hài lòng vì họ biết trận đấu này sẽ không bị định đoạt bởi sai lầm của trọng tài.
Collina không phải là Thánh thần không mắc sai lầm nhưng ông tạo được cảm giác công tâm, không vụ lợi và cũng không tự xem mình là vua sân cỏ. “Làm trọng tài là làm dịch vụ thôi”, và Collina đang cung cấp dịch vụ tốt nhất cho khán giả và cầu thủ.
Trở lại với trận đấu, M.U đã tạo nên kỳ tích nghẹt thở khi giáp mặt một Bayern hùng mạnh. Khi đồng hồ điểm 90 phút, M.U bị dẫn trước 1-0 và tên của CLB nước Đức bắt đầu được khắc trên chiếc Cúp Bạc. Nhưng chỉ trong 3 phút bù giờ, Teddy Sheringham và Ole Gunnar ghi liền 2 bàn giúp M.U lật ngược thế cờ giành danh hiệu cao quý.
Khi được hỏi về trận đấu hay nhất ông từng cầm còi, Collina nhớ đến ngay chung kết kịch tính đó và ấn tượng bởi tiếng ăn mừng “như tiếng gầm sư tử” của M.U – khoảng khắc ông cho là đáng nhớ nhất.
Nhưng có lẽ với nhiều người, hình ảnh Collina bước quanh các cầu thủ Bayern sau bàn thắng thứ 2 của M.U mới là thứ đi vào trái tim NHM toàn thế giới. Đồng hồ vẫn đang chạy nhưng các cầu thủ Bayern còn đang sốc và không tin được. Sammy Kuffour điên tiết đấm xuống sân, gã khổng lồ Jancker như quẫn trí nước mắt chảy dài trên mặt. Còn Oliver Kahn đẩy ánh nhìn xa xăm như không thể tin vào mắt mình.
Thế rồi ông Pierluigi Collina xuất hiện, chìa tay mình ra đỡ các cầu thủ Bayern đang nằm vật vã trên sân. Dẫu biết bóng đá không nên so với chiến tranh nhưng Collina khi ấy giống như người bác sĩ quân đội đang cố gắng hàn vết thương cho một đoàn quân riệu rã vì thua trận.

NHÂN VẬT KHÔNG THỂ BỊ MUA CHUỘC

Năm 2002, trọng tài Collina làm nhiệm vụ ở World Cup 2002 và bắt chính trận thư hùng giữa Argentina và nước Anh – tuyển quốc gia xem ông là thần hộ mệnh. Trận đấu này được chú ý vì nhiều lý do, một trong số ấy là vì Bàn tay của Chúa năm 1986 và tấm thẻ đỏ của Beckham. Trận đấu cũng chứng kiến cuộc tái ngộ giữa hai cá tính lớn là Beckham và Diego Simeone.
Và người đủ sức “Cầm cân nảy mực” hoặc tháo ngòi nổ căng thẳng của cuộc chạm trán này chỉ có lể là Collina – trọng tài hay nhất thế giới thời điểm đó. Và không có sai lầm nào cả. Cũng tại World Cup 2002, Collina cầm còi trận chung kết giữa Brazil và Đức, đảm bảo cho trận đấu được diễn ra với chất lượng tốt nhất.
Năm 2004, Collina được vinh danh là Trọng tài xuất sắc nhất thế giới lần thứ 6 liên tiếp và ở Serie A, ông cũng lập kỷ lục tương tự. Khi ông đến tuổi nghỉ hưu (45 tuổi), Liên đoàn bóng đá Ý thậm chí còn quyết định nâng tuổi giới hạn lên 46 để ông có thể làm nhiệm vụ thêm một năm ở Serie A và World Cup.
Tuy nhiên, vào tháng 8/2005, ông Collina ký hợp đồng tài trợ với Opel (cũng là nhà tài trợ cho AC Milan) và bị Liên đoàn Italia cấm cầm còi ở Serie A vì xung đột lợi ích. Ông ngay lập tức đệ đơn chấm dứt công việc trọng tài để bảo vệ lòng tự trọng của chính mình – thứ ông luôn tự hào suốt 28 năm làm nghề.
Scandal Calciopoli nổ ra làm chấn động bóng đá thế giới năm 2006. Giám đốc điều hành Juventus Luciano Moggi bị tố cáo nhúng tay vào việc lựa chọn trọng tài các trận quan trọng ở Serie A mùa 2004/05.
Rất nhiều trọng tài ở Italia dính vào vụ bê bối, duy chỉ có hai người: Roberto Rosetti và không mấy ngạc nhiên – Pierluigi Collina. Thậm chí Collina còn bị Moggi “ghét” vì “quá khách quan”, không ngả về phía Juventus.
Sau khi nghỉ hưu, Collina làm tư vấn miễn phí cho Hiệp hội Trọng tài Italia và là thành viên Ủy ban trọng tài UEFA. Người đàn ông có ngoại hình như ngoài hành tinh, tỏa ra hào quang của người đến từ thế giới khác. Tài năng và tính cách của Collina trở thành chuẩn mực của giới trọng tài và là nỗi nhớ khôn nguôi của những người yêu bóng đá.
Xin hãy nhớ điều này: Collina là trọng tài duy nhất được cầu thủ xin đổi áo. (David Beckham xin đổi).
Có lẽ cách tốt nhất để tóm tắt di sản của Collina chính là lời nhận xét của trọng tài Graham Poll (trọng tài xuất sắc của nước Anh 25 năm qua và cũng là trợ lý của Collina tại World Cup 2002 trận Nhật gặp Thổ Nhĩ Kỳ).
“Trước trận, Collina vẽ đội hình xuất phát trên bảng, nói với chúng tôi (các trợ lý) rằng hai đội sẽ chơi như thế nào, đâu là cầu thủ dễ nổi nóng, nơi nào tranh cãi có thể nổ ra và mỗi người cần làm những gì. Ông ấy bao quát mọi thứ, thật không thể tin được! Mọi thứ được chuẩn bị ở cấp độ chi tiết nhất và hơn nữa, ông không sai”.
Phải, ông hiếm khi sai!

Trọng tài vĩ đại nhất lịch sử – Collina lên tiếng về pha bóng chạm tay Rojo, hóa ra sự thật là thế này đây!

---

Phút 75 trận đấu giữa Argentina và Nigeria ở lượt cuối vòng bảng World Cup, tỷ số lúc này vẫn là 1-1 và tranh cãi đã xảy ra. Trung vệ Rojo của Argentina nỗ lực đánh đầu phá bóng đã đưa bóng chạm tay trong vòng cấm. Băng quay chậm của truyền hình ghi lại rất rõ hình ảnh này.
Các câu thủ Nigeria phản ứng mạnh mẽ và trọng tài Cuneyt Cakir đồng ý xem lại tình huống bằng công nghệ VAR. Tuy nhiên sau khi xem lại nhiều lần, vị vua áo đen người Thổ Nhĩ Kỳ quyết định không thổi phạt đền và trận đấu tiếp tục diễn ra.

Phát biểu sau trận đấu, đội trưởng ĐT Nigeria, John Obi Mikel tỏ ra khá bức xúc: “Đó là một quả phạt 11m rất rõ ràng. Nếu bạn nhìn vào trận đấu với Bồ Đào Nha đêm qua, tình huống này gần như vậy. Điều này còn tệ hơn. Chúng tôi xem lại một lần nữa trong phòng thay đồ, đó rõ ràng là một pha chơi bóng bằng tay”.
“Trọng tài nhìn vào VAR. Ông ta nói bóng đã chạm vào tay. Tôi hỏi tại sao không đưa ra hình phạt, nhưng ông ấy nói ông ấy không biết”, đội trưởng Mikel nói thêm.

Tất nhiên, Mikel có lý do của mình và phản ứng của cựu cầu thủ Chelsea là hoàn toàn hợp lý, nhất là khi đội bóng của anh phải ôm hận ở những phút cuối trận với pha làm bàn của chính Rojo, ấn định chiến thắng 2-1 cho Argentina. Những vũ công Tango vì thế cũng vượt mặt Nigeria để giành vé vào vòng 1/8.

Trở lại với tình huống chạm tay của Rojo và trọng tài Cakir từ chối thổi phạt, ông đã nhận được sự tán đồng của Graham Poll, cựu trọng tài nổi tiếng người Anh. Chia sẻ với truyền thông, ông Poll nhấn mạnh: “Đây là tình huống thổi phạt cũng được, không thổi phạt cũng được, tùy theo nhận định ở thời điểm đó của trọng tài. Theo tôi, ông Cakir đã làm đúng, vì trước đó Nigeria đã được hưởng một quả phạt 11m và tỷ số lúc này là 1-1 vẫn đang có lợi cho đội bóng này”.
Một vị vua áo đen nổi tiếng người Anh khác là Howard Webb cũng đưa ra nhận định: “Pha bóng đó rõ ràng là không cố tình của Rojo. Theo luật 12 bóng đá thì đó là tình huống không thổi phạt 11m”.

Cựu trọng tài nổi tiếng Pierluigi Collina cũng lên tiếng khẳng định: “Đây là một quyết định đúng đắn của trọng tài Cakir, nếu là tôi thì cũng không thể có phạt đền trong tình huống này”.

Chuyên gia bóng đá nổi tiếng người Anh, Mark Lawrenson cũng đồng quan điểm với các cựu trọng tài: “Đó là pha bóng mà Rojo không cố tình đưa bóng chạm tay. Cậu ta chỉ nỗ lực đánh đầu phá bóng. Trọng tài đã đúng khi không cắt còi”.