BÍ ẨN KHOA HỌC 74/2 (Bộ não)
(ĐC sưu tầm trên NET)
Bạn có thể đã nhìn thấy những bộ não có màu trắng, xám hoặc màu vàng và nghĩ rằng não có màu đó. Thực tế não có màu trắng, đen và đỏ. Tuy nhiên, truyền thuyết này cũng có phần đúng vì trên não cũng có những phần có màu xám. Đó thường là những nơi có chứa nhiều loại tế bào, như tế bào thần kinh.
Đã từ lâu nhiều người mặc định rằng nghe nhạc Mozart có thể giúp phát triển khả năng nhận thức của trẻ. Nhưng theo một nghiên cứu mới đây do các nhà khoa học thuộc trường đại học California tiến hành, nhạc Mozart không thực sự khiến chúng ta thông minh hơn. Thực tế nó chỉ giúp chúng ta nâng cao khả năng thực hiện một số công việc có tính tạm thời và có liên quan đến không gian.
Khi ở những tuần đầu của thai kỳ, não của chúng ta hầu như không có
nếp nhăn. Cùng với sự phát triển của thai, não dần hoàn thiện. Đến tuần
thứ 40, não gần như đã định hình. Vì thế não không thể có thêm những nếp
nhăn mới khi chúng ta học hỏi thêm những điều mới.
Thông điệp tiềm thức là từ mà nhà nghiên cứu thị trường James Vicary, người Mỹ đưa ra năm 1957. Nó được gán liền với những hình ảnh hoặc âm thanh, có tác dụng đi sâu vào nhận thức và ảnh hưởng đến hành vi của chúng ta. Tuy nhiên, những thử nghiệm được tiến hành sau này đã khẳng định rằng thông điệp tiềm thức không có bất kỳ tác dụng nào đến chúng ta.
Loài người đúng là loài vật thông minh nhất trên thế giới, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc não người lớn nhất trên thế giới. Não của người trưởng thành chỉ nặng khoảng 1,361kg, trong khi não của loài cá nhà táng nặng những 7,8kg. Tuy thực sự cá nhà táng thông minh hơn các động vật có vú khác nhưng nếu so với chúng ta thì đó là một sự so sánh khập khiễng. Sự thông minh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, chứ không phụ thuộc vào trọng lượng của bộ não.
Nhiều người cho rằng sau khi bị chặt xuống, não vẫn có thể hoạt động được một thời gian ngắn (mấy chục giây). Tuy nhiên, thực tế là ngay sau khi bị cắt rời khỏi trái tim, não rơi ngay vào trạng thái hôn mê và bắt đầu bị chết. Những cử động mí mắt mà nhiều người lầm tưởng là biểu hiện của việc não vẫn hoạt động thực tế là những phản xạ của cơ.
Nhiều người cho rằng những tổn thương mà não chịu đựng sẽ là vĩnh cửu. Điều này không hoàn toàn đúng. Bởi có một số tổn thương não có thể được phục hồi một phần sau chấn thương. Khi các dây thần kinh bị tổn thương hoặc bị chết đi, chúng không thể lớn trở lại, nhưng mối liên hệ giữa các dây thần kinh thì có thể phục hồi để tạo ra những mối liên hệ mới giữa các dây thần kinh.
Nhiều người tin rằng nếu sử dụng chất gây nghiện, trí nhớ của bạn sẽ bị giảm bớt. Nếu sử dụng những loại thuốc gây nghiện nặng hơn như cocaine hay ecstasy, bạn có thể bị vài lỗ thủng trên não. Điều này hoàn toàn không đúng. Bạn chỉ nhận được lỗ hổng trên não nếu như bị tổn thương về mặt vật lý.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng chất cồn có ảnh hưởng trực tiếp
đến não bạn. Nhưng để giết chết các tế bào não thì không. Chất cồn có
thể khiến các thông điệp không được truyền đi giữa các tế bào thần kinh.
Tuy không bị chết nhưng các tế bào đã phải thay đổi cách thức chúng
liên kết với nhau.
Nhiều người tin rằng chúng ta chỉ sử dụng 10% trí não của mình trong hoạt động, tuy nhiên ý nghĩ này không hề đúng. Não là một tập hợp của nhiều loại tế bào, thường xuyên được sử dụng. Không nhất thiết là sử dụng cùng một lúc, ví dụ như khi chúng ta đi bộ, phần não bộ chịu trách nhiệm cho việc điều khiển chân sẽ hoạt động mạnh hơn các phần khác. Không có bất kỳ bộ phận nào của não mà chúng ta không sử dụng tới cả. Tuy não chỉ chiếm 3% khối lượng cơ thể, nhưng nó sử dụng đến 20% năng lượng nạp vào để có thể hoạt động tốt. Chúng ta có thể bị bại liệt nếu có bất kỳ một tổn thương nào với não, dù nó nằm ở bất kỳ vị trí nào, và nó luôn hoạt động, cho dù bạn có làm gì đi chăng nữa.
Các xung thần kinh đến và đi từ não lan truyền với tốc độ 270 km/h, tương đương với tốc độ của một siêu xe đua công suất lớn. Đã bao giờ bạn thắc mắc rằng làm thế nào cơ thể phản ứng ngay lập tức với những tác động xung quanh hoặc tại sao khi chân vấp vào một vật thì cảm giác đau xuất hiện ngay lập tức? Đó là nhờ sự chuyển động siêu tốc của các xung thần kinh từ não tới mọi bộ phận trên cơ thể và ngược lại.
Não hoạt động vào ban đêm nhiều hơn ban ngày. Nhiều người tin rằng, các hoạt động di chuyển, tính toán, suy nghĩ, tương tác vào ban ngày sẽ khiến não lao động mệt mỏi hơn nhiều so với khoảng thời gian ban đêm cơ thể nằm nghỉ trên giường. Sự thật lại hoàn toàn trái ngược. Khi bạn nghỉ ngơi là lúc não bắt đầu làm việc. Các nhà khoa học vẫn chưa thể giải thích được hiện tượng này. Tuy nhiên, họ cho rằng nhờ những hoạt động này của não mã bạn có thể trải qua những giấc mơ đẹp.
Là trung tâm tiếp nhận những đau đớn khi bạn cắt vào tay hoặc bỏng
nhưng chính não lại không thấy đau khi nó tổn thương do không có tế bào
thụ cảm đau. Những cơn đau đầu khủng khiếp xuất hiện do vô số các mô,
dây thần kinh và mạch máu bao bọc xung quanh tiếp nhận đau đớn từ những
vị trí tổn thương.
Não có nhiều hơn các giác quan thông thường. Vì dụ như giác quan cảm
nhận độ đau, giác quan cảm nhận vị trí của cơ thể, giác quan cảm nhận sự
cân bằng, độ cao, nhiệt độ, giác quan cảm nhận thời gian, v.v...
Năm 2009, các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm và nhận ra con người chỉ có trung bình khoảng 86 tỉ tế bào não, so với mức 100 tỉ được nhận định trước đó. Tuy con số chênh lệch tưởng chừng như không lớn, nhưng 14 tỉ là số lượng tế bào thân kinh của loài vượn Phi Châu. Để so sánh được trực quan hơn, hãy tưởng tượng 1 triệu giây là 12 ngày, còn 1 tỉ giây tương đương với 31 năm, con số 14 tỉ không nhỏ chút nào.
Chương trình máy tính tốt nhất ngày nay có thể đánh bại một đại kiện tướng, nhưng bất kỳ một em bé nào cũng đánh bại phần mềm hàng đầu trong việc khám phá thế giới hình ảnh.
Nguyên nhân bắt nguồn từ sự khó khăn trong việc nhận ra các vật thể riêng biệt. Bạn chỉ có thể cảm nhận được sự mập mờ này khi bạn nhìn qua loa một vật gì đó khiến bạn tưởng nhầm - giống như một tảng đá ở giữa đường tối bỗng hóa ra là một con mèo.
Sai lầm: Bạn chỉ sử dụng khoảng 10% bộ não
Thực tế, ngày nào bạn cũng tận dụng toàn bộ trí não. Sự thật là kể cả những nhiệm vụ đơn giản nhất cũng tạo ra hoạt động trong cả bộ não.
Sự thật: Ngáp đánh thức não
Chúng ta thường gắn hành động ngáp với sự buồn ngủ và chán chường, nhưng thực tế hành động đó giúp thức tỉnh chúng ta. Nó sẽ mở rộng khí quản, đưa không khí vào trong phổi và oxy vào trong máu, giúp chúng ta tỉnh táo hơn.
Ngáp cũng lây lan. Không ai rõ vì sao, nhưng có thể đó là lợi thế giúp mỗi người truyền cho nhau thông báo cần cảnh giác.
Sai lầm: Người mù nghe rõ hơn
Trong các cuộc kiểm tra, người mù không phát hiện những âm thanh yếu tốt hơn người khác. Nhưng người mù có trí nhớ tốt hơn. Do họ không thể dựa vào hình ảnh để nhận biết các vật, họ phải ghi nhớ liên tục, nên mài giũa thêm khả năng ghi nhớ không gian.
Họ cũng thực hiện tốt hơn các bài tập ngôn ngữ, bao gồm hiểu được nghĩa của câu, chỉ ra nguồn gốc của âm thanh - một cách giúp họ xác định vị trí của vật thể.
Sự thật: Trò chơi điện tử giúp bạn linh hoạt hơn
Thế giới hiện đại tràn ngập các hoạt động không ngừng nghỉ - tin nhắn, email, video game, và tất cả dường như xảy ra đồng thời. Nếu bạn hơn 30 tuổi, bạn có thể tự hỏi tại sao bọn trẻ không bị ngộp thở bởi tất cả những hoạt động này. Nhưng não của chúng đơn giản đã được rèn luyện để đối phó với điều đó. Những hoạt động đa di năng kéo dài sẽ gia tăng khả năng của con người trong việc chú ý tới nhiều thứ cùng một lúc.
Một trong những nguồn của dạng hoạt động này chính là các trò chơi điện tử, trong đó mục tiêu là bắn được nhiều kẻ thù càng tốt trước khi chúng bắn hạ chúng ta. Các trò chơi kiểu này yêu cầu người chơi phải phân bổ sự chú ý trên khắp màn hình, đồng thời nhanh chóng phát hiện và phản ứng với sự kiện.
Vì vậy cho con trẻ chơi game điện tử không hẳn là một điều xấu
Sai lầm: Não to khiến bạn thông minh hơn
Kích cỡ bộ não không phản ánh trí thông minh của bạn. Xét cho cùng, não Einstein không hề to hơn não của một người bình thường.
Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy trí thông minh của chúng ta phụ thuộc vào thời điểm các khớp thần kinh được hình thành. Các khớp thần kinh này phát triển và co lại trong suốt thời thơ ấu và dậy thì, và mô hình của quá trình này sẽ ảnh hưởng tới trí thông minh.
Sự thật: Tập thể dục giúp não khỏe mạnh
Hãy quên đi các trò chơi đố chữ hay sudoku, hoạt động thể chất mới giúp não bạn khỏe mạnh khi về già.
Khi hệ tuần hoàn của bạn già đi, lượng máu cung cấp tới các tế bào thần kinh bị sụt giảm, khiến chúng thiếu đi lượng oxy và glucose cần thiết. Tập thể dục thường xuyên sẽ gia tăng số lượng mạch máu nhỏ trong não, từ đó đẩy mạnh lượng cung cấp oxy và glucose tới tế bào thần kinh.
Thực tế, tập thể dục là điều duy nhất có ích để duy trì năng lực nhận thức khi về già. Những ai từng là vận động viên suốt quãng đời trẻ tuổi sẽ có năng lực trí não tốt hơn những người ít hoạt động trong cùng độ tuổi.
Để đạt hiệu quả, nên tập thể dục mỗi lần 30 phút, vài lần trong tuần, nhưng không nhất thiết phải thật mạnh mẽ.
Sự thật: Não bạn có công suất không bằng một bóng đèn tủ lạnh
Thông điệp giữa các tế bào não và toàn bộ cơ thể được truyền tải bởi điện - nhưng chỉ với lượng rất nhỏ. Não người chỉ sử dụng khoảng 12 watt điện năng, ít hơn năng lượng để thắp sáng một bóng đèn phía sau tủ lạnh.
Mặc dù bộ não tỏ ra khá hiệu quả, nhưng nó cũng rất lãng phí. Chỉ chiếm 3% cân nặng cơ thể, nhưng lại tiêu tốn 1/6 năng lượng toàn bộ cơ thể.
Sai lầm: Nghe nhạc Mozart khiến trẻ thông minh hơn
Không có bằng chứng khoa học nào cho điều này.
Sai lầm bắt đầu từ năm 1993, khi tạp chí khoa học Nature đăng tin rằng nghe 10 phút một bản sonata của Mozart sẽ thúc đẩy khả năng thực hiện bài kiểm tra tư duy của các sinh viên đại học.
Ý tưởng được nhắc lại vài năm sau đó bởi một thống đốc bang của Mỹ. Ông đã cho các thành viên nghị viện nghe bản Ode To Joy của Beethoven và yêu cầu 100.000 USD để gửi các đĩa nhạc cổ điển cho các bà mẹ mới sinh con trong bang.
Hiệu ứng Mozart bắt nguồn từ đó - bất chấp thực tế rằng chưa ai kiểm chứng điều đó trên trẻ em. Nhưng ý tưởng nhạc cổ điển khiến trẻ thông minh hơn đã được nhắc đi nhắc lại trên các tạp chí, sách vở, tài liệu và các câu chuyện về hiệu ứng nhạc Mozart đối với sinh viên được thay thế bằng trẻ sơ sinh.
Nhưng cho dù nhạc cổ điển không cải thiện trí não cho trẻ thì nó cũng khuyến khích chúng chơi nhạc. Những trẻ em học một loại nhạc cụ sẽ có khả năng tư duy không gian tốt hơn.
Sự thật: Những giai điệu ngớ ngẩn rất khó quên
Không có gì khó chịu hơn một câu hát nào đó cứ lặp đi lặp lại trong đầu bạn. Nguyên nhân bắt nguồn từ khả năng ghi nhớ các chuỗi sự kiện của não.
Chúng ta cần phải ghi nhớ một loạt các sự kiện hằng ngày, từ việc pha cà phê buổi sáng tới con đường cần đi để đến nơi làm việc.
Khả năng ghi nhớ này khiến cuộc sống hằng ngày diễn ra xuôn sẻ. Và khi bạn nghĩ về một giai điệu bài hát nào đó, não bạn cũng tự động gắn nó vào trong chuỗi sự kiện đó. Điều này khiến bạn luôn nhớ lại câu hát và tiếp tục tăng cường sự ghi nhớ. Chính chu kỳ này giúp bạn lưu giữ các ký ức.
Một cách để loại bỏ mô hình này là nghĩ đến một sự kiện khác để thay thế cho dữ kiện cũ. Vì vậy hãy tìm một bài hát khác và hy vọng rằng nó sẽ dễ chịu hơn là giai điệu khó chịu kia.
Thực tế: Bạn không thể cù chính mình
Lý do là bởi não bạn tập trung vào những điều đang xảy ra ở thế giới bên ngoài, để ngăn chặn việc những tín hiệu quan trọng bị chìm nghỉm trong mớ hỗn độn các cảm giác do chính hành động của bạn gây ra. Chẳng hạn, bạn sẽ không nhận ra sự tiếp xúc của tất trên chân, nhưng bạn lại nhận ra một cái vỗ lên vai. Mọi người sẽ không thể cảm nhận được cảm giác nhột do mình tạo ra bởi não biết rằng chính tay bạn làm điều đó.
Khám phá bộ não con người - Bộ não tham lam
18 sự thật gây sốc về bộ não con người
-
- 93.320
Não là cơ quan phức tạp
và bí ẩn nhất trong cơ thể con người. Các nhà khoa học đã có nhiều
nghiên cứu về chúng nhưng bộ não vẫn còn nhiều điều bí ẩn với chúng ta.
Nhưng từ xưa đã có rất nhiều những thông tin, giả thiết sai lầm về cơ
quan này.
1. Não có màu xám
Bạn có thể đã nhìn thấy những bộ não có màu trắng, xám hoặc màu vàng và nghĩ rằng não có màu đó. Thực tế não có màu trắng, đen và đỏ. Tuy nhiên, truyền thuyết này cũng có phần đúng vì trên não cũng có những phần có màu xám. Đó thường là những nơi có chứa nhiều loại tế bào, như tế bào thần kinh.
2. Nghe nhạc Mozart khiến não thông minh hơn
Đã từ lâu nhiều người mặc định rằng nghe nhạc Mozart có thể giúp phát triển khả năng nhận thức của trẻ. Nhưng theo một nghiên cứu mới đây do các nhà khoa học thuộc trường đại học California tiến hành, nhạc Mozart không thực sự khiến chúng ta thông minh hơn. Thực tế nó chỉ giúp chúng ta nâng cao khả năng thực hiện một số công việc có tính tạm thời và có liên quan đến không gian.
3. Khi học thêm điều gì mới, bạn có thêm nếp nhăn mới trên não
4. Bạn có thể học được từ thông điệp tiềm thức
Thông điệp tiềm thức là từ mà nhà nghiên cứu thị trường James Vicary, người Mỹ đưa ra năm 1957. Nó được gán liền với những hình ảnh hoặc âm thanh, có tác dụng đi sâu vào nhận thức và ảnh hưởng đến hành vi của chúng ta. Tuy nhiên, những thử nghiệm được tiến hành sau này đã khẳng định rằng thông điệp tiềm thức không có bất kỳ tác dụng nào đến chúng ta.
5. Não loài người là bộ não lớn nhất
Loài người đúng là loài vật thông minh nhất trên thế giới, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc não người lớn nhất trên thế giới. Não của người trưởng thành chỉ nặng khoảng 1,361kg, trong khi não của loài cá nhà táng nặng những 7,8kg. Tuy thực sự cá nhà táng thông minh hơn các động vật có vú khác nhưng nếu so với chúng ta thì đó là một sự so sánh khập khiễng. Sự thông minh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, chứ không phụ thuộc vào trọng lượng của bộ não.
6. Bộ não vẫn hoạt động sau khi bị chặt xuống
Nhiều người cho rằng sau khi bị chặt xuống, não vẫn có thể hoạt động được một thời gian ngắn (mấy chục giây). Tuy nhiên, thực tế là ngay sau khi bị cắt rời khỏi trái tim, não rơi ngay vào trạng thái hôn mê và bắt đầu bị chết. Những cử động mí mắt mà nhiều người lầm tưởng là biểu hiện của việc não vẫn hoạt động thực tế là những phản xạ của cơ.
7. Những tổn thương não là vĩnh cửu
Nhiều người cho rằng những tổn thương mà não chịu đựng sẽ là vĩnh cửu. Điều này không hoàn toàn đúng. Bởi có một số tổn thương não có thể được phục hồi một phần sau chấn thương. Khi các dây thần kinh bị tổn thương hoặc bị chết đi, chúng không thể lớn trở lại, nhưng mối liên hệ giữa các dây thần kinh thì có thể phục hồi để tạo ra những mối liên hệ mới giữa các dây thần kinh.
8. Sử dụng thuốc phiện, não bạn sẽ có lỗ
Nhiều người tin rằng nếu sử dụng chất gây nghiện, trí nhớ của bạn sẽ bị giảm bớt. Nếu sử dụng những loại thuốc gây nghiện nặng hơn như cocaine hay ecstasy, bạn có thể bị vài lỗ thủng trên não. Điều này hoàn toàn không đúng. Bạn chỉ nhận được lỗ hổng trên não nếu như bị tổn thương về mặt vật lý.
9. Cồn giết chết các tế bào não
10. Con người chỉ sử dụng 10%
Nhiều người tin rằng chúng ta chỉ sử dụng 10% trí não của mình trong hoạt động, tuy nhiên ý nghĩ này không hề đúng. Não là một tập hợp của nhiều loại tế bào, thường xuyên được sử dụng. Không nhất thiết là sử dụng cùng một lúc, ví dụ như khi chúng ta đi bộ, phần não bộ chịu trách nhiệm cho việc điều khiển chân sẽ hoạt động mạnh hơn các phần khác. Không có bất kỳ bộ phận nào của não mà chúng ta không sử dụng tới cả. Tuy não chỉ chiếm 3% khối lượng cơ thể, nhưng nó sử dụng đến 20% năng lượng nạp vào để có thể hoạt động tốt. Chúng ta có thể bị bại liệt nếu có bất kỳ một tổn thương nào với não, dù nó nằm ở bất kỳ vị trí nào, và nó luôn hoạt động, cho dù bạn có làm gì đi chăng nữa.
11. Tốc độ lan truyền xung thần kinh siêu tốc
Các xung thần kinh đến và đi từ não lan truyền với tốc độ 270 km/h, tương đương với tốc độ của một siêu xe đua công suất lớn. Đã bao giờ bạn thắc mắc rằng làm thế nào cơ thể phản ứng ngay lập tức với những tác động xung quanh hoặc tại sao khi chân vấp vào một vật thì cảm giác đau xuất hiện ngay lập tức? Đó là nhờ sự chuyển động siêu tốc của các xung thần kinh từ não tới mọi bộ phận trên cơ thể và ngược lại.
12. Khả năng lưu trữ thông tin
Não có thể lưu giữ thông tin gấp 5 lần cuốn Bách khoa toàn thư Britannica. Các nhà khoa học chưa thế các định chính xác dung lượng của não. Họ cho rằng, nếu tính theo đơn vị lưu trữ điện tử, não có dung lượng từ 3 tới 1.000 terabyte. Trung tâm lưu trữ quốc gia Anh lưu giữ các dữ liệu của hơn 900 năm lịch sử nhưng chỉ tương đương khoảng 70 terabytes. Con số đó cho chúng ta thấy khả năng lưu trữ dữ liệu khủng khiếp của não.13. Thời điểm não hoạt động nhiều nhất
Não hoạt động vào ban đêm nhiều hơn ban ngày. Nhiều người tin rằng, các hoạt động di chuyển, tính toán, suy nghĩ, tương tác vào ban ngày sẽ khiến não lao động mệt mỏi hơn nhiều so với khoảng thời gian ban đêm cơ thể nằm nghỉ trên giường. Sự thật lại hoàn toàn trái ngược. Khi bạn nghỉ ngơi là lúc não bắt đầu làm việc. Các nhà khoa học vẫn chưa thể giải thích được hiện tượng này. Tuy nhiên, họ cho rằng nhờ những hoạt động này của não mã bạn có thể trải qua những giấc mơ đẹp.
14. Người thông minh thường mơ nhiều
Những người có IQ càng cao thì giấc mơ xuất hiện khi ngủ càng nhiều. Tuy nhiên, bạn không nên cảm thấy mất tự tin nếu như bạn không thể nhớ nổi những diễn biến trong giấc mơ. Hầu hết mọi người đều không thể nhớ hết tất cả sự kiện trong giấc mơ bởi nó chỉ kéo dài 2 - 3 giây, quá ngắn để não ghi lại.15. Tốc độ truyền thông tin khác nhau
Các tế bào thần kinh khác nhau truyền thông tin với tốc độ khác nhau. Nhiều loại nơron tồn tại trong não. Một vài loại chỉ có tốc độ lan truyền 0,5 m/s trong khi số khác truyền thông tin mới mức siêu tốc là 120 m/s.16. Não không cảm thấy đau
17. Não có nhiều giác quan
18. Chúng ta có khoảng 100 tỉ tế bào não
Năm 2009, các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm và nhận ra con người chỉ có trung bình khoảng 86 tỉ tế bào não, so với mức 100 tỉ được nhận định trước đó. Tuy con số chênh lệch tưởng chừng như không lớn, nhưng 14 tỉ là số lượng tế bào thân kinh của loài vượn Phi Châu. Để so sánh được trực quan hơn, hãy tưởng tượng 1 triệu giây là 12 ngày, còn 1 tỉ giây tương đương với 31 năm, con số 14 tỉ không nhỏ chút nào.
Chuyện lạ có thật về bộ não con người
-
- 27.672
Bộ não của chúng ta
đặc biệt ở chỗ, nó có thể giải quyết các vấn đề phức tạp nhất của con
người, mở khóa những bí mật của vũ trụ, đồng thời, khối chất xám cực kỳ
bí ẩn này còn có thể sống sót qua những tai nạn lạ lùng nhất.
Cuộc phiêu lưu của bộ não Einstein sau ngày thiên tài này qua đời, người
có ít tế bào thần kinh nhất nhưng vẫn sống bình thường hay họa sỹ phát
lộ tài năng sau ca chấn thương não… nằm trong số những câu chuyện kỳ lạ
ấy.
Chuyến phiêu lưu của bộ óc Einstein
Với thiên tài như Albert Einstein, bộ
não của ông làm việc như thế nào? Cũng câu hỏi ấy, nhà nghiên cứu bệnh
học Thomas Harvey đã quyết định tìm ra câu trả lời. Trước khi qua đời
vào năm 1955, Einstein có mong muốn sau này sẽ được hỏa táng, và trong
nghi lễ trang trọng, bộ não cũng bị thiêu cùng. Tuy nhiên, được sự cho
phép của bệnh viện Princeton, ông Thomas Harvey đã có được nguyên bộ não
của Einstein trong quá trình khám nghiệm tử thi. Tuy nhiên, Harvey
không phải là một nhà thần kinh học nhưng vẫn muốn chiếm hữu bộ óc thiên
tài nên các quan chức bệnh viện yêu cầu ông giao bộ óc, ông này từ chối
và bị sa thải, sau đó Thomas Harvey chiếm hữu luôn hiện vật có giá trị
này.
40 năm tiếp theo, những mảnh của khối óc
nhà bác học Albert Einstein trải qua hành trình bôn ba khắp nơi cùng
với Harvey. Ông Harvey cũng gửi những mẫu này tới một số nhà nghiên cứu
nhưng hầu hết các kết quả không có gì mang tính đột phá. Thất vọng,
Harvey cuối cùng trả bộ óc cho Bệnh viện Princeton và ông này đã qua đời
năm 2007.
Tự xử để trị bệnh
Do gặp phải căn bệnh lạ, George - một
học sinh trung học Canada hồi những năm 1980 bỗng sợ vi trùng một cách
vô lý. Anh này rửa tay hàng trăm lần mỗi ngày, chưa kể liên tục tắm. Mặc
dù đã vào viện điều trị, George vẫn không thể kiểm soát được hành vi
của mình, đành phải ngừng việc học hành. Một ngày vào năm 1983, George
chán nản và hoang mang, anh nói với mẹ mình rằng không thể chịu đựng
được nữa. Người mẹ buột miệng: “Nếu cảm thấy quá tồi tệ, tự kết thúc bằng cách bắn vào mình đi”.
Nghe thấy thế, anh ta liền vớ lấy khẩu súng lục, đưa vào miệng và bóp
cò. Viên đạn xé xuyên hộp sọ của George, gây tổn thương thùy trước bên
trái - phần của não gây ra chứng bệnh của người này. May mắn thay,
George sống sót, và khi tỉnh dậy sau ca phẫu thuật, anh nhận thấy nỗi sợ
vi khuẩn của mình biến mất.
Người gần như không có não
Đây là câu chuyện lạ lùng về một công
dân người Pháp giấu tên được đăng tải trên tạp chí khoa học danh tiếng
The Lancet năm 2003. Tạm gọi là Jacques, nhân vật này là một công chức ở
Marseille, đã lập gia đình và có 2 con. Một ngày nọ, cảm thấy chân trái
của mình khá yếu, ông vào viện khám. Các bác sĩ biết khi Jacques còn
nhỏ, ông đã bị tràn dịch não. Qua máy quét, họ kinh ngạc phát hiện, phần
lớn đầu của Jacques chứa đầy chất lỏng. Thông thường, dịch não tủy đóng
vai trò như một hệ thống đệm bao bọc xung quanh não nhưng trong trường
hợp của Jacques, do lưu thông bị tắc, dịch não tủy ứ đọng trong não, tạo
sức ép làm cho não của ông giảm tới 50-70%. Nhưng kỳ lạ thay, Jacques
vẫn sống tốt. Trong khi chỉ số IQ của ông chỉ có 75 nhưng ông có một
công việc ổn định, lập gia đình và không gặp khó khăn khi tương tác với
những người khác. Qua thời gian, bộ não đó đã thích nghi với tất cả
những áp lực, mặc dù Jacques có lẽ là người có ít tế bào thần kinh nhất.
Cặp song sinh đọc ý nghĩ của nhau
Krista và Tatiana Hogan sinh ngày
25/10/2006 là cặp song sinh Canada dính nhau phần đầu duy nhất hiện còn
sống. Tháng 8/2007, các bác sỹ tuyên bố 2 bé gái không thể tách rời do
khả năng bị liệt rất cao. Cả thế giới trong 2,5 triệu ca sinh chỉ có 1
trường hợp hiếm hoi như vậy và đặc biệt hơn, Krista và Tatiana không chỉ
tương đối khỏe mạnh mà còn có sự kết nối lạ lùng. Ví dụ, hai đứa trẻ
cùng khóc nhưng khi nhét núm vú giả vào miệng một bé, bé kia cũng nín.
Có lần thử nghiệm, một bé xem truyền hình, bé kia dù nhìn nơi khác nhưng
cũng cười theo những gì đang xảy ra trên màn hình. Các nhà khoa học tin
rằng hai bé này chia sẻ một cấu trúc độc đáo mà giải phẫu thần kinh gọi
là “cầu nối vùng đồi thị” - cơ quan đóng vai trò quan
trọng trong việc xử lý cảm giác và tạo ra ý thức. Năm 2011, qua quét
não, các bác sỹ sửng sốt phát hiện Krista và Tatiana có thể chia sẻ suy
nghĩ cá nhân và nhận thức của nhau, vì thế, cuộc sống dù khó khăn, hai
bé sẽ luôn có nhau để hỗ trợ.
Khả năng thoát xác
Năm 2012, một sinh viên tâm lý học, tạm
gọi là Reese trình bày với Giáo sư Claude Messier và Andra Smith thuộc
Đại học Ottawa (Canada) rằng, cô thường xuyên thoát ra khỏi cơ thể mình
và thậm chí có thể chủ động việc này. Reese kể, những chuyện lạ lùng đến
với cô từ những giấc ngủ trưa khi còn học mẫu giáo. Lớn lên, cô có cảm
nhận rõ hơn cảm giác bồng bềnh và tự mình nhìn thấy cơ thể của mình trên
giường hoặc sàn nhà.
Đương nhiên, Giáo sư Messier và Smith
nghi ngờ nhưng khi đưa Reese vào máy chụp cộng hưởng từ, họ nhận thấy cứ
khi nào nữ sinh viên này “thoát xác” là phần vỏ não chịu trách nhiệm
tạo ra hình ảnh lại bị vô hiệu hóa. Thực tế, toàn bộ phía não phải của
cô này không hoạt động, nhưng bên trái thì hoạt động tích cực. Giáo sư
Messier và Smith cho rằng Reese trải qua một loại ảo giác, nó giống như
một giấc mơ, trong đó bạn có thể thoát ra ngoài cơ thể mình.
Họa sỹ bất đắc dĩ
Năm 1988, khi 35 tuổi, Jon Sarkin, người
Mỹ trong lần đi đánh golf đột nhiên bị tổn thương dây thần kinh thính
giác, dẫn đến ù tai không nghe thấy gì. Hy vọng dập tắt những tiếng ù
không ngừng này, Sarkin đã trải qua một ca phẫu thuật nhưng ông lại bị
đột quỵ. Ca đột quỵ đó gây bất ngờ ở chỗ, Sarkin bỗng cảm thấy thôi thúc
phải vẽ tranh. Ông vẽ không ngừng nghỉ những phác thảo về các bệnh
nhân, những hình dạng nguệch ngoạc hoặc các khuôn mặt kỳ lạ. Có bữa ông
phải ngừng ăn để ghi lại những ý tưởng trong đầu. Tài năng nghệ thuật
bất ngờ phát lộ sau chấn thương não trong y văn thế giới mới ghi nhận có
3 trường hợp. Năm 1993, Sarkin bắt đầu mở một studio nghệ thuật. Tiếng
tăm của họa sỹ này ngày càng vang xa, và giờ nếu muốn sở hữu một bức
tranh của Jon Sarkin, người ta sẽ phải bỏ ra ít nhất 10.000 USD.
Người thực vật biết “nói”
Scott Routley sống trong tình trạng thực
vật sau một tai nạn xe hơi gây chấn thương não nặng và trong 12 năm,
anh hoàn toàn không có phản xạ. Năm 2012, Giáo sư Adrian Owen và Tiến sỹ
Lorina Nacia của Đại học Western Ontario, Canada đã tiến hành một thử
nghiệm mới trên bệnh nhân hôn mê như Scott Routley để xem những người
sống thực vật thực sự có ý thức hay không. Giáo sư Owen theo dõi Routley
bằng một chiếc máy quét não, khi nói với bệnh nhân 38 tuổi rằng hãy
tưởng tượng anh ta đang đi bộ trong nhà. Đột nhiên, thiết bị báo hiệu
não của bệnh nhân hoạt động. Đến năm 2013, bộ đôi nói trên đã phát minh
ra một kỹ thuật đơn giản hướng dẫn Routley trả lời bằng cách nghĩ “có” hoặc “không”.
Rõ ràng, công việc này có ý nghĩa đột phá khi cho phép bệnh nhân thực
vật có thể giao tiếp với bác sĩ. Quan trọng là, dù bị mắc kẹt trong cơ
thể của mình, những bệnh nhân này cuối cùng đã có cách tiếp cận với
những người xung quanh.
Những sự thật thú vị về bộ não
-
- 12.153
Liệu não to có khiến bạn thông
minh hơn? Người mù nghe thính hơn người thường? Có rất nhiều bí mật đáng
ngạc nhiên về não người mà chúng ta chưa được biết đến.
Những điều thú vị về bộ não con người có thể bạn chưa biết
Sự thật: Xem một bức ảnh còn khó hơn chơi cờ
Khi các nhà khoa học máy tính thử viết chương trình mô phỏng khả năng con người, họ tìm thấy khá dễ để bắt máy tính tuân theo logic và làm các phép tính phức tạp, tương tự như đi các nước cờ - nhưng lại rất khó để bắt máy tính hiểu được nó đang nhìn cái gì trong một bức hình.Chương trình máy tính tốt nhất ngày nay có thể đánh bại một đại kiện tướng, nhưng bất kỳ một em bé nào cũng đánh bại phần mềm hàng đầu trong việc khám phá thế giới hình ảnh.
Nguyên nhân bắt nguồn từ sự khó khăn trong việc nhận ra các vật thể riêng biệt. Bạn chỉ có thể cảm nhận được sự mập mờ này khi bạn nhìn qua loa một vật gì đó khiến bạn tưởng nhầm - giống như một tảng đá ở giữa đường tối bỗng hóa ra là một con mèo.
Sai lầm: Bạn chỉ sử dụng khoảng 10% bộ não
Thực tế, ngày nào bạn cũng tận dụng toàn bộ trí não. Sự thật là kể cả những nhiệm vụ đơn giản nhất cũng tạo ra hoạt động trong cả bộ não.
Chúng ta thường gắn hành động ngáp với sự buồn ngủ và chán chường, nhưng thực tế hành động đó giúp thức tỉnh chúng ta. Nó sẽ mở rộng khí quản, đưa không khí vào trong phổi và oxy vào trong máu, giúp chúng ta tỉnh táo hơn.
Ngáp cũng lây lan. Không ai rõ vì sao, nhưng có thể đó là lợi thế giúp mỗi người truyền cho nhau thông báo cần cảnh giác.
Sai lầm: Người mù nghe rõ hơn
Trong các cuộc kiểm tra, người mù không phát hiện những âm thanh yếu tốt hơn người khác. Nhưng người mù có trí nhớ tốt hơn. Do họ không thể dựa vào hình ảnh để nhận biết các vật, họ phải ghi nhớ liên tục, nên mài giũa thêm khả năng ghi nhớ không gian.
Họ cũng thực hiện tốt hơn các bài tập ngôn ngữ, bao gồm hiểu được nghĩa của câu, chỉ ra nguồn gốc của âm thanh - một cách giúp họ xác định vị trí của vật thể.
Sự thật: Trò chơi điện tử giúp bạn linh hoạt hơn
Thế giới hiện đại tràn ngập các hoạt động không ngừng nghỉ - tin nhắn, email, video game, và tất cả dường như xảy ra đồng thời. Nếu bạn hơn 30 tuổi, bạn có thể tự hỏi tại sao bọn trẻ không bị ngộp thở bởi tất cả những hoạt động này. Nhưng não của chúng đơn giản đã được rèn luyện để đối phó với điều đó. Những hoạt động đa di năng kéo dài sẽ gia tăng khả năng của con người trong việc chú ý tới nhiều thứ cùng một lúc.
Một trong những nguồn của dạng hoạt động này chính là các trò chơi điện tử, trong đó mục tiêu là bắn được nhiều kẻ thù càng tốt trước khi chúng bắn hạ chúng ta. Các trò chơi kiểu này yêu cầu người chơi phải phân bổ sự chú ý trên khắp màn hình, đồng thời nhanh chóng phát hiện và phản ứng với sự kiện.
Vì vậy cho con trẻ chơi game điện tử không hẳn là một điều xấu
Sai lầm: Não to khiến bạn thông minh hơn
Kích cỡ bộ não không phản ánh trí thông minh của bạn. Xét cho cùng, não Einstein không hề to hơn não của một người bình thường.
Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy trí thông minh của chúng ta phụ thuộc vào thời điểm các khớp thần kinh được hình thành. Các khớp thần kinh này phát triển và co lại trong suốt thời thơ ấu và dậy thì, và mô hình của quá trình này sẽ ảnh hưởng tới trí thông minh.
Sự thật: Tập thể dục giúp não khỏe mạnh
Hãy quên đi các trò chơi đố chữ hay sudoku, hoạt động thể chất mới giúp não bạn khỏe mạnh khi về già.
Khi hệ tuần hoàn của bạn già đi, lượng máu cung cấp tới các tế bào thần kinh bị sụt giảm, khiến chúng thiếu đi lượng oxy và glucose cần thiết. Tập thể dục thường xuyên sẽ gia tăng số lượng mạch máu nhỏ trong não, từ đó đẩy mạnh lượng cung cấp oxy và glucose tới tế bào thần kinh.
Thực tế, tập thể dục là điều duy nhất có ích để duy trì năng lực nhận thức khi về già. Những ai từng là vận động viên suốt quãng đời trẻ tuổi sẽ có năng lực trí não tốt hơn những người ít hoạt động trong cùng độ tuổi.
Để đạt hiệu quả, nên tập thể dục mỗi lần 30 phút, vài lần trong tuần, nhưng không nhất thiết phải thật mạnh mẽ.
Sự thật: Não bạn có công suất không bằng một bóng đèn tủ lạnh
Thông điệp giữa các tế bào não và toàn bộ cơ thể được truyền tải bởi điện - nhưng chỉ với lượng rất nhỏ. Não người chỉ sử dụng khoảng 12 watt điện năng, ít hơn năng lượng để thắp sáng một bóng đèn phía sau tủ lạnh.
Mặc dù bộ não tỏ ra khá hiệu quả, nhưng nó cũng rất lãng phí. Chỉ chiếm 3% cân nặng cơ thể, nhưng lại tiêu tốn 1/6 năng lượng toàn bộ cơ thể.
Sai lầm: Nghe nhạc Mozart khiến trẻ thông minh hơn
Không có bằng chứng khoa học nào cho điều này.
Sai lầm bắt đầu từ năm 1993, khi tạp chí khoa học Nature đăng tin rằng nghe 10 phút một bản sonata của Mozart sẽ thúc đẩy khả năng thực hiện bài kiểm tra tư duy của các sinh viên đại học.
Ý tưởng được nhắc lại vài năm sau đó bởi một thống đốc bang của Mỹ. Ông đã cho các thành viên nghị viện nghe bản Ode To Joy của Beethoven và yêu cầu 100.000 USD để gửi các đĩa nhạc cổ điển cho các bà mẹ mới sinh con trong bang.
Hiệu ứng Mozart bắt nguồn từ đó - bất chấp thực tế rằng chưa ai kiểm chứng điều đó trên trẻ em. Nhưng ý tưởng nhạc cổ điển khiến trẻ thông minh hơn đã được nhắc đi nhắc lại trên các tạp chí, sách vở, tài liệu và các câu chuyện về hiệu ứng nhạc Mozart đối với sinh viên được thay thế bằng trẻ sơ sinh.
Nhưng cho dù nhạc cổ điển không cải thiện trí não cho trẻ thì nó cũng khuyến khích chúng chơi nhạc. Những trẻ em học một loại nhạc cụ sẽ có khả năng tư duy không gian tốt hơn.
Sự thật: Những giai điệu ngớ ngẩn rất khó quên
Không có gì khó chịu hơn một câu hát nào đó cứ lặp đi lặp lại trong đầu bạn. Nguyên nhân bắt nguồn từ khả năng ghi nhớ các chuỗi sự kiện của não.
Chúng ta cần phải ghi nhớ một loạt các sự kiện hằng ngày, từ việc pha cà phê buổi sáng tới con đường cần đi để đến nơi làm việc.
Khả năng ghi nhớ này khiến cuộc sống hằng ngày diễn ra xuôn sẻ. Và khi bạn nghĩ về một giai điệu bài hát nào đó, não bạn cũng tự động gắn nó vào trong chuỗi sự kiện đó. Điều này khiến bạn luôn nhớ lại câu hát và tiếp tục tăng cường sự ghi nhớ. Chính chu kỳ này giúp bạn lưu giữ các ký ức.
Một cách để loại bỏ mô hình này là nghĩ đến một sự kiện khác để thay thế cho dữ kiện cũ. Vì vậy hãy tìm một bài hát khác và hy vọng rằng nó sẽ dễ chịu hơn là giai điệu khó chịu kia.
Thực tế: Bạn không thể cù chính mình
Lý do là bởi não bạn tập trung vào những điều đang xảy ra ở thế giới bên ngoài, để ngăn chặn việc những tín hiệu quan trọng bị chìm nghỉm trong mớ hỗn độn các cảm giác do chính hành động của bạn gây ra. Chẳng hạn, bạn sẽ không nhận ra sự tiếp xúc của tất trên chân, nhưng bạn lại nhận ra một cái vỗ lên vai. Mọi người sẽ không thể cảm nhận được cảm giác nhột do mình tạo ra bởi não biết rằng chính tay bạn làm điều đó.
Nhận xét
Đăng nhận xét