Hội Tam Hoàng từng phát triển khá mạnh ở thành thị
và thôn quê 6 tỉnh Nam kỳ, nơi đón nhận khá nhiều Hoa kiều từ tỉnh Quảng
Đông, Phúc Kiến sang Việt Nam mua lúa gạo cách nay hơn một thế kỷ, và
tồn tại đến năm 1975.
Khu vực Chợ Lớn (Sài Gòn) trước đây là nơi nhiều băng nhóm tội phạm, trong đó có Hội Tam Hoàng hoạt động
Hội Tam Hoàng xưa kia theo chân những người Hoa phản Thanh phục Minh
du nhập vào Việt Nam. Khi triều đại phong kiến Mãn Thanh sụp đổ, mục
tiêu của Hội Tam Hoàng, hay Thiên Địa hội ở ở Trung Quốc thay
đổi từ chính trị sang hoạt động xã hội đen. Còn ở Việt Nam, các bang hội
này đã biến chất từ lâu.
Theo một số tài liệu, cuối thế kỷ 19 qua đầu thế kỷ 20, Thiên Địa hội
phát triển khá mạnh ở thành thị và thôn quê 6 tỉnh Nam kỳ, nơi đón nhận
khá nhiều Hoa kiều từ tỉnh Quảng Đông, Phước Kiến sang mua lúa gạo,
được thực dân Pháp gián tiếp nâng đỡ và khuyến khích: người Hoa kiều đem
tiền về xứ, thăm quê quán dễ dàng, các bang mang tính chất tự trị,
trong phạm vi nhỏ. Một số Hoa kiều đã tổ chức Thiên Địa hội để giữ độc
quyền thương mại trong địa bàn nhất định, để lợi dụng thực dân Pháp.
Nam Kỳ trong những năm 1920 và 1930 mang đặc trưng của một thế giới
tội phạm ngầm có căn cứ ở vùng đầm lầy phía đông nam Chợ Lớn. Khu vực
này thường xuyên xảy ra những vụ đạo tặc cướp tài sản và ám sát.
Nơi trú ẩn của những đối tượng này là vùng Rừng Sát mà từ đó chúng
triển khai các phi vụ. Các băng nhóm và gia đình tội phạm thống trị
tuyệt đối khu vực này, và kết nối với nhau thông qua quan hệ hôn nhân,
lập hội và thực hiện các hoạt động chống Pháp cùng hội Tam Hoàng Trung
Quốc và các hội kín khác ở Việt Nam.
Một
thời, nhiều doanh nghiệp và gia đình giàu có ở Sài Gòn chịu sự kiểm
soát của nhiều băng nhóm khác nhau, đặc biệt là hội Tam Hoàng.
Hội Tam Hoàng hoạt động mạnh ở những thành phố có đông cộng đồng
người Hoa. Khi Việt Nam là thuộc địa của Pháp, nhiều doanh nghiệp và gia
đình giàu có ở Sài Gòn (đặc biệt ở khu người Hoa), chịu sự giám hộ và
kiểm soát của nhiều băng nhóm khác nhau. Những người không trả tiền bảo
kê sẽ bị hội Tam Hoàng trả thù bằng nhiều hình thức, từ tấn công, bắt
cóc đòi tiền chuộc, phá hoại tài sản, cướp hay giết hại.
Trong những năm 1950-1960, Chợ Lớn xuất hiện nhiều ông "vua không
ngai" người Hoa, như "vua hàng phế liệu chiến tranh", "vua lúa gạo",
"vua sắt thép", "vua xuất nhập khẩu"..., đều có quan hệ chặt chẽ với Tam
Hoàng. Trong số đó có "vua bột ngọt" Trần T. là một thủ lĩnh cao cấp
của Tam Hoàng.
Những ông vua này thao túng giá cả, chèn ép dân thường một thời gian
dài, khiến "tướng râu kẽm" Nguyễn Cao Kỳ quyết định xử bắn Tạ Vinh, một
trong những "vua không ngai" ngành lúa gạo ở Chợ Lớn. Các thành viên hội
Tam Hoàng khi đó ráo riết tìm mọi cách để cứu hoặc giảm án cho Tạ Vinh,
nhưng không có kết quả.
AP đưa tin vụ xử bắn Tạ Vinh năm 1966
Ngô Đình Diệm sau khi được đưa lên nắm quyền ở miền Nam đã ra lệnh
cho quân đội xóa sổ, tước vũ khí các nhóm tội phạm có tổ chức ở vùng Sài
Gòn – Gia Định – Biên Hòa – Vũng Tàu, và các thành phố như Mỹ Tho và
Cần Thơ ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Ngô Đình Diệm cũng cho truy
quyét các nhà thổ, tiệm mát-xa, sòng bạc và ổ đánh bạc, ổ thuốc phiện và
câu lạc bộ đêm vì đây đều là những cơ sở của các nhóm thuộc hội Tam
Hoàng.
Thấy rằng thương nghiệp tại miền Nam sau thời Pháp thuộc phần lớn nằm
trong quyền kiểm soát của Hoa kiều, giới chức tìm cách hỗ trợ doanh
nhân địa phương bằng cách hạn chế quyền lợi của người Hoa. Đạo luật 53 ở
miền Nam được ban hành năm 1956 để cấm ngoại kiều (nhắm vào Hoa kiều)
tham gia 11 nghề liên quan đến thóc gạo, điền địa, buôn bán thịt cá,
than đá, dầu lửa, thu mua sắt vụn… Những người Hoa cũng sẽ bị trục xuất
nếu họ không chịu nhập quốc tịch Việt. Tính đến năm 1961 thì trong số
1.000.000 Hoa kiều ở miền Nam chỉ còn 2.000 giữ Hoa tịch.
Ở miền Bắc, từ sau khi giành độc lập (năm 1945), hoạt động truy quét
tội phạm còn quyết liệt hơn. Nhiều nhóm tội phạm có tổ chức, trong đó có
Tam Hoàng, bị bắt giam, những cơ sở kinh doanh và tài sản của các nhóm
này cũng bị tịch thu và sung công.
Sau năm 1975, nhiều người Hoa, trong đó có các thành viên hội Tam
Hoàng trở về Trung Quốc đại lục hoặc Hong Kong, Đài Loan rồi đến các
quốc gia khác. Tam Hoàng ở Việt Nam dần tan, theo thời gian chỉ còn là
một mảnh ký ức.
Theo Ngọc Minh (tổng hợp) (Dân Việt)
Hội Tam Hoàng và những biến thể ma quái (Kỳ 1): Thiên Địa hội ở Việt Nam
Là một hội kín bắt nguồn ở tỉnh Phúc Kiến thời Khang Hy,
Trung Quốc, khi ấy Thiên Địa hội - hay còn gọi là Hồng Hoa hội (Hồng
môn) hoặc Tam Điểm hội - được một nhóm nhà sư ở chùa Thiếu Lâm lập ra
với mục đích 'phản Thanh phục Minh' (đánh đuổi quân Mãn Thanh ra khỏi bờ
cõi, khôi phục giang sơn của nhà Minh).
Bốn câu thơ nghe như trong truyện kiếm
hiệp: "Tam điểm ám tàng cách mệnh tông. Nhập ngã Hồng môn mạc thống
phong. Dưỡng thành nhuệ thế tùng cừu nhật. Thệ diệt Thanh triều nhất tảo
không" lại chính là một đoạn bài "Tam Điểm cách mệnh thi", một bài thơ
phản ánh đường lối hoạt động của tổ chức này…
Lịch sử Thiên Địa hội
Theo
thời gian, cùng với những thiên tai, biến động chính trị ở Trung Hoa
đại lục, các thành viên của Thiên Địa hội như những người tha hương
khác, di cư đến nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Do yếu tố
địa lý, văn hóa, cộng với việc người Pháp cho tự do buôn bán, hút thuốc
phiện nên Thiên Địa hội - sau này đổi tên thành Hội Tam Hoàng - nhanh
chóng nhìn ra món lợi béo bở. Từ đó, một nhánh của Thiên Địa hội bắt đầu
hình thành và cắm rễ - chủ yếu tại miền Nam Việt Nam.
Lễ cắt máu ăn thề của hội viên Tam Hoàng.
Khởi
đầu, lúc mới thành lập ở Trung Quốc, về mặt tổ chức thì người đứng đầu
Thiên Địa hội được gọi là Tổng đàn chủ. Dưới trướng Tổng đàn chủ có hai
bộ phận là Tiền ngũ phòng và Hậu ngũ phòng, mỗi "phòng" chịu trách nhiệm
một tỉnh, chẳng hạn như Nhất phòng ở Phúc Kiến, Nhị phòng ở Quảng Đông,
Tam phòng ở Vân Nam, Tứ phòng ở Hồ Nam, Ngũ phòng ở Triết Giang. Ngoài
ra còn 5 phân đàn nhỏ ở Cam Túc, Quảng Tây, Tứ Xuyên, Hồ Bắc, Giang Tây.
Theo
sự phân công của Tổng đàn chủ, Tiền ngũ phòng lo việc ngoại giao, kinh
tài, trong đó "Hoạt vụ Phòng" chịu trách nhiệm ám sát các quan chức Mãn
Thanh, phục kích những đoàn xe chở quân lương, vũ khí, còn Hậu ngũ phòng
lo việc thông tin liên lạc, tuyển mộ người cùng các công tác hậu cần,
phổ biến chủ trương, chính sách của Thiên Địa hội đến các "đàn". Nói là
mỗi đàn phụ trách một tỉnh nhưng thật ra, đại đa số người thuộc Thiên
Địa hội đều tập trung ở những thành phố lớn như Nam Kinh, Bắc Kinh,
Thượng Hải, Hàng Châu…
Đứng đầu mỗi đàn là Sơn
chủ (hay còn gọi là Hoàng Long - Rồng vàng) và Phó sơn chủ. Dưới trướng
Sơn chủ là Hương chủ lo về tổ chức, kết nạp hội viên. Dưới nữa có Hồng
côn (gậy đỏ) thuộc ban võ, phụ trách lực lượng vũ trang; Bạch chỉ phiến
(quạt chỉ trắng) thuộc ban văn, phụ trách việc tham mưu, lập kế hoạch;
Thảo hài (giày cỏ) làm nhiệm vụ thông tin liên lạc, trinh sát.
Thiên
Địa hội thờ trời làm cha, thờ đất làm mẹ, lấy "phản Thanh phục Minh"
làm tôn chỉ, lấy tinh thần "Đào viên kết nghĩa" làm nền tảng. Trên bàn
thờ có bài vị của 5 người, gọi là "Hồng môn ngũ tổ", gồm Thái Đức Trung,
Phương Đại Hồng, Mã Siêu Hưng, Hồ Đức Đế và Lý Thức Khai. Mật hiệu để
những hội viên Thiên Địa hội nhận ra nhau là khi đưa tẩu thuốc mời nhau
chẳng hạn, người đưa cầm bằng ngón cái và ngón trỏ, đưa cả hai tay, hai
ngón cái hướng lên, nếu người nhận cũng nhận bằng hai tay, ép ngón cái
của mình vào ngón cái của người đưa tẩu thuốc thì đúng là người trong
hội.
Còn nếu mời uống trà thì người mời dùng
ngón cái và ngón trỏ cầm ngang miệng chén, ngón giữa chạm vào đáy chén,
nếu người kia cũng nâng chén như vậy thì đó chính là đồng hội, hoặc khi
mời ăn, người mời đặt đôi đũa nằm ngang trên mấy đầu ngón tay xòe ra để
mời, nếu khách chưa nhận đũa ngay mà đẩy bát ra xa thì ắt là hội viên
chính hiệu.
Khi Cách mạng Tân Hợi (10.10.1911)
nổ ra rồi ngày 12.2.1912, hoàng đế Mãn Thanh thoái vị thì sứ mệnh chính
trị của Thiên Địa hội xem như đã hoàn tất. Tuy nhiên, các bang hội sinh
ra từ Thiên Địa hội hoặc chịu ảnh hưởng của nó vẫn tồn tại với hệ thống
tổ chức rất quy mô, chặt chẽ, chỉ có điều là mục tiêu lúc này không còn
là "phản Thanh phục Minh" nữa, mà đơn thuần là những băng nhóm xã hội
đen, coi việc kiếm tiền bằng cách buôn ma túy, tổ chức sòng bạc, tiệm
hút thuốc phiện, bảo kê, giết mướn là ưu tiên hàng đầu.
Một
trong những băng nhóm nổi tiếng nhất, thoát thai từ Thiên Địa hội là
băng 14K. Khởi đầu, nó mang tên "Hội Hồng Môn trung nghĩa", sáng lập bởi
một viên tướng thuộc Quốc dân đảng Trung Quốc là Cát Triệu Hoàng. Năm
1949, khi Đảng Cộng sản Trung Quốc giải phóng đại lục, Hồng Môn trung
nghĩa chạy sang Hồng Kông rồi đổi tên là 14K.
Một
số tài liệu cho rằng khi chạy sang Hồng Kông rồi tập hợp lại, Hội Hồng
Môn trung nghĩa chỉ gồm 14 người và đều là người của Quốc dân đảng nên
nó được đặt tên là 14K. Tuy nhiên, cũng có một số tài liệu khác khẳng
định 14 là số nhà, nơi đặt tổng hành dinh cũ của Hồng Môn trung nghĩa ở
đường Bảo Hoa, TP Quảng Châu, còn chữ "K" là Kuomintang - nghĩa là Quốc
dân đảng.
Cùng với 14K, các băng nhóm khác như
Thanh hội, Hòa Thắng Hòa, Hòa Hợp Đào cũng lần lượt ra đời rồi trở thành
4 nhóm xã hội đen lớn nhất ở Hồng Kông (gọi là tứ đại hắc bang), trong
đó 14K được xem là mạnh nhất. Đầu những năm 50 của thế kỷ 20, 14K bành
trướng sang Macao, Đài Loan và các khu vực khác trên thế giới như Tây
Âu, Bắc Mỹ, Australia và Đông Nam Á… Nó có liên hệ mật thiết với nhóm
Yamaguchi-gumi ở Nhật Bản, với Trúc Liên bang, Tứ Hải bang ở Đài Loan,
nhóm Hoa Thanh ở Mỹ và Hội Tứ ở Đông Nam Á…
Năm
1952, xảy ra cuộc chiến giành lãnh địa giữa Thanh hội và Hòa Thắng Hòa,
Hòa Hợp Đào. Khi ấy, 14K áp dụng chiến lược "ngọa sơn quan hổ đấu" -
ngồi trên núi xem cọp đánh nhau. Kết quả Thanh hội bị xóa sổ còn Hòa
Thắng Hòa, Hòa Hợp Đào cũng bươu đầu sứt trán nên thế lực của 14K cũng
vì vậy mà mạnh hơn, nhất là sau lưng nó có một số nhân vật trong Quốc
dân đảng đỡ đầu.
Một thành viên của tổ chức 14K.
Theo
tài liệu thuộc địa lưu trữ của chính quyền Anh quốc, cuối những năm 80
của thế kỷ 19, số lượng thành viên Hội Tam Hoàng ở Hồng Kông lên đến gần
20.000 người, có mặt trong khắp các lĩnh vực, từ một nhân viên thuộc
một cơ quan hành chính nào đó hay một viên chức tòa án, thậm chí còn là
cảnh sát. Cũng vào thời điểm này, Trung Quốc đại lục rơi vào cảnh thiên
tai, loạn lạc nên nhiều người bỏ sang Hồng Kông, làm nghề khuân vác, bốc
xếp, thồ hàng hoặc kéo xe ở các bến tàu, trên đường phố để mong tìm
được cuộc sống tốt đẹp hơn.
Ở nơi đất khách quê
người, họ cũng cần một tổ chức đứng ra bảo vệ cho quyền lợi cho mình nên
vì vậy, họ tình nguyện gia nhập Hội Tam Hoàng. Trong cuốn sách "Giai
thoại Hồng Kông", tác giả Lu Yan viết: "Thời kỳ đầu, Hội Tam Hoàng là tổ
chức đầu tiên đoàn kết mọi người lại với nhau và mục đích là giới thiệu
việc làm cho người nhập cư. Khi trở thành hội viên của Hội, họ sẽ được
hội bố trí địa bàn làm việc. Đổi lại, mỗi tháng họ tự nguyện trích một
phần từ đồng lương ít ỏi của mình, nộp cho Hội, gọi là "hội phí".
Đứng
trước làn sóng nhập cư ồ ạt, chính quyền Hồng Kông không thể kịp thời
cung cấp điện, nước và các dịch vụ công cộng khác. Lợi dụng cơ hội này,
Hội Tam Hoàng đã cho xây các trạm cấp điện, cấp nước, mạng lưới xe
khách, nhà hộ sinh tư để thu lợi. Chẳng những không phản đối, người nhập
cư còn mong được đóng tiền để sử dụng các dịch vụ của Hội Tam Hoàng.
Đối với họ, nộp phí cho Hội Tam Hoàng đồng nghĩa với việc họ được công
nhận là "người của Hội", và được Hội bảo vệ.
Để chứng tỏ mình là Tam Hoàng, Sun Yee On không ngần ngại kéo áo lên khoe hình xăm trong một quán ăn.
Dần
dà, từ việc thu tiền tự nguyện của dân nhập cư, Hội Tam Hoàng chuyển
sang hình thức dùng bạo lực để bắt ép người dân - nhất là những người ăn
nên làm ra - hằng tháng phải nộp một khoản tiền, gọi là tiền bảo kê.
Với số tiền này, Tam Hoàng đầu tư vào các nhà chứa gái, sòng bạc, các
tiệm hút thuốc phiện…
Và mặc dù chính quyền Hồng
Kông nhận ra sự lũng đoạn của Hội Tam Hoàng nhưng cảnh sát lại không
thể quét sạch tổ chức này vì thế lực của Tam Hoàng đã bám rễ vào sâu
trong nhiều tầng lớp xã hội. Nó gắn liền với kế sinh nhai của quá nhiều
người nên việc họ chủ động khai báo với cảnh sát về những "hoạt động
đen" của Hội là việc không tưởng!
Năm 1955, K.
Hawins, một viên chức thuộc Phòng Nội vụ người Hoa ở Hồng Kông đã viết
trong một báo cáo nội bộ: "Có thể nói, Hội Tam Hoàng đã gây tổn hại lớn
cho xã hội Hong Kong. Hành vi tống tiền diễn ra công khai ở khắp mọi nơi
và ngày càng nhiều người trở thành mục tiêu của băng nhóm này. Rất
nhiều người di cư đến Hồng Kông phải sống trong những điều kiện dưới mức
cơ bản nhưng rất khó động viên họ tham gia chiến dịch bài trừ Hội Tam
Hoàng vì họ sợ trả thù. Trong khi đó, một số cảnh sát biến chất còn bắt
tay với Hội Tam Hoàng, thông tin cho Hội những kế hoạch triệt hạ xã hội
đen của chính quyền để hằng tháng nhận tiền "hụi chết".
Ngày
10.10.1956, tại Cửu Long (Kowloon) và một số khu vực khác ở Hồng Kông
xảy ra bạo loạn, có sự tham gia tích cực của Hội Tam Hoàng. Vì vậy, ngay
sau khi dập tắt cuộc bạo loạn, chính quyền Hồng Kông đã đề ra những
chính sách đặc biệt và thành lập một ủy ban điều tra nhằm trấn áp Hội
Tam Hoàng. Trong vòng 10 năm từ 1956 đến 1966, hơn 10.000 thành viên Tam
Hoàng bị bắt, buộc tội, truy tố. Thế nhưng, tự mãn với những thành tích
đã đạt được, chính quyền Hồng Kông thẳng tay cắt giảm chi phí cho công
tác trấn áp nên Hội Tam Hoàng vẫn sống sót.
Tuy nhiên, đó là những chuyện xảy ra ở xứ người. Còn bây giờ, chúng ta hãy quay lại với Thiên Địa hội ở Việt Nam.
Thiên Địa hội ở Việt Nam
Như
chúng tôi đã nói ở phần trên, trong số những di dân Trung Quốc bỏ xứ ra
đi tìm miền đất mới thì nhiều người là thành viên của Thiên Địa hội.
Theo tài liệu của Sở mật thám Đông Dương, dưới thời Pháp thuộc, những
năm từ 1914 đến 1918 - là giai đoạn diễn ra Chiến tranh thế giới lần thứ
nhất - ở miền Nam Việt Nam (người Pháp gọi là Nam Kỳ) có khoảng 70 đến
80 "hội kín". Mục đích chủ yếu của những hội này là chống Pháp, chống
đám quan lại tàn bạo, tham ô, chống sưu cao thuế nặng, cường hào ác bá…
Hầu
hết những "hội kín" đều sử dụng tôn giáo và phép thuật để chiêu mộ hội
viên. Một báo cáo của Văn phòng mật thám Nam Kỳ viết: "Họ - tức các hội
kín - tổ chức cắt ngón tay lấy máu pha rượu, uống để thề trung thành. Có
hội phát cho mỗi hội viên một lá bùa với lời tuyên truyền "gươm đâm
không thủng, đạn bắn không xuyên".
Có hội cầm
đầu bởi một thầy pháp (thầy cúng)… Họ có những dấu hiệu riêng để nhận ra
nhau. Trong liên lạc, họ dùng tiếng lóng và những đám giỗ, đám cưới,
đám ma là bức bình phong che giấu những cuộc họp. Những địa phương có
nhiều hội kín nhất ở Nam Kỳ là Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định, Biên Hòa, Thủ
Dầu Một, Bến Tre, Bạc Liêu, Châu Đốc, Long Xuyên...".
Không
thể đứng ngoài những "hội kín" ấy, Thiên Địa hội vào cuộc. Đầu tiên, họ
nhắm đến những người đánh xe ngựa (xe thổ mộ) - là phương tiện giao
thông chủ yếu ở Nam Kỳ thời bấy giờ. Để thống lĩnh ngành vận tải thô sơ
này, những người cầm đầu Thiên Địa hội tại Sài Gòn lập ra "Hội Vạn Xe",
căn cứ đặt ngay bến Bình Đông (nay thuộc quận 8), là nơi ghe thuyền từ
các tỉnh miền Tây chở nông sản thực phẩm, hoa quả lên cung cấp cho các
chợ đầu mối ở Sài Gòn…
Hội Tam Hoàng và những biến thể ma quái (Kỳ 2): Chiếc vòi bạch tuộc
Không chỉ "làm luật" những gánh hát bội,
Thiên Địa hội kiểm soát luôn những động mại dâm, những tiệm hút thuốc
phiện để thu tiền bảo kê của gái, của chủ chứa, chủ động. Ai có gan báo
mã tà thì sớm muộn gì cũng lãnh đủ bằng nhiều hình thức, chẳng hạn như
động chứa gái đột nhiên cháy rụi, tiệm thuốc phiện có cả chục khách vào
nhưng chỉ kêu một "bi" thuốc rồi nằm lì từ sáng đến chiều.
Đã vậy, Thiên Địa hội còn bày trò "lạc quyên" vào những dịp lễ,
tết. Cứ đến tết Đoan Ngọ, tết Trung thu, tết Nguyên đán, những đội múa
lân không mời mà gặp, tự động sồng sộc vào cửa nhà người ta, trống gõ
thùng thùng, thanh la não bạt chập cheng loẻng xoẻng, con lân chạy tới
chạy lui, ông Địa khề khà vẫy quạt một lát rồi… đòi tiền. Từ hoạt động bảo kê…
Ngược dòng thời gian, cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, sau khi phong
trào Cần Vương thất bại và cuộc khởi nghĩa lớn nhất ở 6 tỉnh miền Tây
Nam Bộ (lục tỉnh) do Võ Duy Dương và Thủ khoa Huân lãnh đạo bị thực dân
Pháp dập tắt thì Thiên Địa hội ở Nam Kỳ bắt đầu phát triển mạnh, nhất là
tại Gia Định, Biên Hòa, Trà Vinh, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Bạc Liêu... nơi
có nhiều Hoa kiều cư ngụ.
Xe ngựa trước chợ Bến Thành.
Khi ấy, nó gồm 2 nhóm lớn: Nhóm Nghĩa Hưng - hay còn gọi là Đồng
Hưng, Nhân Hưng, Kèo Xanh, Kèo Đỏ, chủ yếu là người Hoa gốc Phúc Kiến,
hoạt động tại Sài Gòn - Chợ Lớn, có xu hướng hoạt động chính trị rõ rệt.
Họ liên kết với quân "Cờ Đen" của Lưu Vĩnh Phúc - là thuộc hạ của tướng
Ngô Côn trong phong trào Thái Bình Thiên Quốc, từng phối hợp với quân
triều Nguyễn giết chết hai sĩ quan Pháp là Francis Garnier và Henri
Rivière. Nhóm thứ hai là Nghĩa Hòa, tức Kèo Vàng của người Hoa gốc Triều
Châu, hoạt động chủ yếu ở Sóc Trăng, Bạc Liêu, Long Xuyên. Ngoài ra còn
nhóm của người Hẹ (Khách trú) nhưng vì ít người nên quy mô tổ chức cũng
nhỏ hơn.
Lúc này, số đông người Việt ở Nam Kỳ có tham gia "hội kín" hoặc có
cảm tình với các "hội kín" nhìn thấy một sức mạnh tiềm tàng nơi Thiên
Địa hội, có thể dựa dẫm được. Phương cách hoạt động thần bí của Thiên
địa hội lại rất phù hợp với bản tính liều lĩnh, can đảm, sùng bái thần
quyền, ưa phiêu lưu mạo hiểm, tin vào bùa ngải của họ. Vì vậy, khi gia
nhập Thiên Địa hội, họ vẫn giữ các truyền thống do người Hoa lập nên,
như trộn lẫn phép thuật, bùa chú, uống máu ăn thề với việc dùng tiếng
lóng, dấu hiệu riêng để liên lạc…, nhưng thay đổi mục tiêu "phản Thanh
phục Minh" của người Hoa thành "phản Pháp phục Nam".
Để chiêu binh mãi mã, khởi đầu những người lãnh đạo Thiên Địa hội ở
Sài Gòn, Chợ Lớn nhắm vào số phu xe ngựa và thành lập "Hội Vạn Xe". Theo
nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển, "vạn" là một hình thức nghiệp đoàn, như
"vạn chài", "vạn cấy". Người trong một "vạn" liên kết với nhau rất chặt
chẽ dưới sự chỉ huy, điều động của "vạn trưởng". Nếu một người trong
"vạn" bị ức hiếp, đánh đập hoặc tài sản bị chiếm giữ thì lập tức cả
"vạn" ồ ạt kéo đến bênh vực, trả thù. Khi bị chính quyền Pháp bắt, hầu
như họ không bao giờ khai báo về tổ chức của "vạn" hoặc chỉ khai phần
ngọn. Nếu phải ở tù, gia đình người tù sẽ được "vạn" giúp đỡ rồi khi ra
tù, "vạn" lại tiếp tục giao cho họ công việc và phương tiện mà trước đó
họ đã làm.
Địa bàn hoạt động của Hội Vạn Xe khi ấy kéo dài từ bến Bình Đông ra
khu vực Phú Lâm, từ đình Minh Phụng sang cầu Xóm Chỉ, từ chợ Nancy xuống
khu An Bình, Chợ Lớn. Ở vùng Sài Gòn, Hội Vạn Xe làm chủ rạch Bến Nghé,
bến Bạch Đằng, các kho hàng bên Khánh Hội và các con đường nay là Lê
Lợi, Nguyễn Huệ, Đồng Khởi… Sự thống nhất về giá cả, về sự liên kết -
nhất là khi một thủy thủ người Pháp say rượu từ đường Lê Lai thuê xe về
bến Bạch Đằng, đã chẳng những không trả tiền mà còn tát tai người phu xe
khiến cả chục "vạn phu" kéo đến, đánh cho gã thủy thủ một trận thừa
sống thiếu chết khiến những "Hộ trưởng" (là người đứng đầu một khu phố -
tương tự như chủ tịch phường bây giờ), hoảng hốt. Lập tức, các Hộ
trưởng bẩm báo với chính quyền, nhưng người Pháp khi ấy bỏ ngoài tai vì
cho rằng "đây chỉ là hành động tự phát của một nhóm phu xe khi thấy đồng
nghiệp bị hiếp đáp".
Mặc dù người Pháp cũng mở cuộc điều tra, nhưng chỉ điều tra cho có lệ
bởi lẽ họ chẳng khai thác được gì nơi những người "Vạn Xe". Tất cả đều
"không biết, không nghe, không thấy, không tham gia". Được nước, Lý Vỹ,
kẻ cầm đầu Thiên Địa hội vùng Sài Gòn, Chợ Lớn dấn thêm một bước: Không
chỉ phu xe ngựa, Vỹ ra lệnh cho hội viên, bằng hình thức này hay hình
thức khác, mỗi người phải kết nạp thêm 3 người trong giới bồi bếp, người
phục vụ ở các nhà hàng, quán ăn, công nhân các xưởng sản xuất thủ công,
làm thuê cho các hiệu buôn…, những hội viên mới này cứ đóng tiền "hội
phí" hằng tháng là được Thiên Địa hội che chở…
Theo báo cáo của mật thám Sài Gòn, cuối năm 1889, số lượng thành viên
của Hội Vạn Xe vào khoảng 6.000 người, được tổ chức thống nhất từ trên
xuống dưới, đứng đầu là một người Việt tên Bạch - thường được gọi là
"Cai" Bạch. Xuất thân từ một phu lục lộ (công nhân làm đường giao
thông), do mẫn cán nên Bạch được cất nhắc lên làm "cai", trông coi 1 tổ
gồm 40 người, chịu trách nhiệm trong việc rải đá dăm, nấu nhựa đường.
Được một người Hoa tên Phóng móc nối, Bạch gia nhập Thiên Địa hội rồi
chỉ một thời gian ngắn sau, cả 40 người trong tổ của Bạch cũng trở thành
hội viên Thiên Địa hội.
Các hội viên Thiên Địa hội thề trước bàn thờ Ngũ tổ. Ảnh minh họa.
Việc cai Bạch trở thành người lãnh đạo Hội Vạn Xe đã khiến Ngọc "Móng
Cái" bất bình. Là người Hoa gốc Nùng, Ngọc từ Móng Cái, Quảng Ninh tha
hương vào Sài Gòn làm nghề đánh xe ngựa kiếm sống. Lúc chưa có sự xuất
hiện của cai Bạch, Ngọc "Móng Cái" là người cầm đầu hơn 300 phu xe ngựa,
xe kéo. Tới hồi bị hất cẳng, lại thêm sự khích bác của đồng nghiệp,
Ngọc phát tín hiệu, đề nghị cai Bạch tỉ thí để phân định chủ, tớ.
Trận tỉ thí diễn ra suốt 6 ngày, mỗi ngày đánh nhau 1 tiếng, địa điểm
là trước dãy nhà kho bến Hàm Tử trước sự cổ vũ của các phu xe ngựa, xe
kéo, công nhân bốc vác. Do cả hai đều giỏi võ nên 5 ngày đầu bất phân
thắng bại. Đến chiều ngày thứ 6, bằng một cú đá liên hoàn, cai Bạch dồn
Ngọc "Móng Cái" vào vách tường rồi tung ra đòn quyết định là cú đấm móc
ngược từ dưới hàm lên. Dính đòn hiểm, Ngọc "Móng Cái" choáng váng. Và
khi cai Bạch định kết thúc bằng một cú đấm nữa thì Ngọc giơ tay xin
hàng.
Trở thành người lãnh đạo Hội Vạn Xe, theo chỉ đạo của Lý Vỹ, cai Bạch
ra lệnh cho các phu xe rằng nếu như trước kia, một cuốc xe từ chợ Nancy
đến Nhà hát lớn chẳng hạn, phu xe đòi 2 cắc nhưng sẵn sàng đồng ý 1 cắc
rưỡi nếu khách trả giá thì bây giờ, 2 cắc rưỡi là 2 cắc rưỡi, khách
không đi thì thôi trong lúc cứ mỗi cuối ngày, phu xe vẫn phải nộp tiền
"hụi chết" cho Thiên Địa hội.
Để có tiền nộp, phu xe phải nghĩ ra những trò bất lương như chở khách
đi vòng vèo rồi đòi thêm tiền. Nếu khách có nhiều hành lý, giữa đường
phu xe than nặng, ngựa kéo không nổi rồi tăng giá. Gặp khách phản ứng,
phu xe quăng hết hành lý của khách xuống và đợi một xe khác chạy ngang
qua rồi ra dấu là chỉ một lúc sau, sẽ có hàng chục chiếc xe ngựa kéo đến
gây áp lực.
Với những người làm nghề bồi bàn, bồi bếp, thợ thủ công, hình thức
thu tiền "hụi chết" được Thiên Địa hội nói thẳng với chủ tiệm, chủ nhà
hoặc chủ xưởng. Cuối tháng, người của Thiên Địa hội đến gặp chủ tiệm rồi
sau khi thu tiền bảo kê cho tiệm, chủ tiệm phải trả luôn tiền bảo kê
cho những bồi bàn, công nhân làm trong tiệm, xưởng của mình. Phần tiền
này sẽ được trừ vào lương. Ông Nhơn, năm nay 76 tuổi, nhà ở trong một
con hẻm trên đường Lê Quang Sung, quận 6 cho biết: "Hồi đó tôi nghe ba
tôi kể là mỗi lần đình Minh Phụng có gánh hát bội về hát là Thiên Địa
hội cử người đến thu tiền bảo kê. Có lần, một gánh dưới Lục tỉnh lên,
nghe Thiên Địa hội đòi tiền thì họ không đưa, mà họ báo "mã tà" (cảnh
sát). Tới hồi gần đến giờ mở màn, bà con chuẩn bị vô xem thì ngay ở cửa,
hàng chục phu xe ngựa đứng dồn cục, tay cầm roi bện bằng da, cố tình
chắn lối. Mã tà chỉ có một người nên bất lực. Cuối cùng, chủ gánh phải
bấm bụng xì ra một ít tiền mới xong".
Bảo kê cho người sống chưa đủ, Thiên Địa hội còn bảo kê cho cả… người
chết bằng cách lập ra những "hội tương tế" mà thực chất là bán hòm, tổ
chức tang ma hậu sự. Một báo cáo của Sở Mật thám Nam Kỳ viết: "Không thể
bắt quả tang bọn này vì khi hỏi, gia chủ luôn luôn trả lời là họ tự
nguyện chứ không bị ép buộc. Một "lính kín" (nghĩa là người chỉ điểm)
của ta cài vào nhóm Thiên Địa hội ở bến Bình Đông suốt 3 tháng không moi
được tin tức gì, mà sau đó lại chết đuối(?!). Ở nhiều nơi, dân không
nghe theo hội trưởng, mà răm rắp tuân lời chánh hội, phó hội, hương
chủ…, là những chức vụ ngầm do Thiên Địa hội đặt ra".
Thế lực ngầm ngày càng phát triển và do không đủ nhân lực nên dần dà,
một số người Việt trở thành lãnh đạo Thiên Địa hội, người Hoa chỉ còn
đóng vai trò cố vấn, phụ trách nghi lễ. Thành phần tham gia Thiên Địa
hội đông nhất là nông dân và dân nghèo thành thị, hầu hết ở tuổi thanh
niên. Khi gia nhập hội, họ phải đọc 36 lời thề, nội dung hết lòng với
huynh đệ, sống chết không phản bội, không lấy công làm tư, không tham
lam gian tà, không dụ dỗ vợ của hội viên khác… nếu sai lời sẽ bị muôn
đao phanh thây xẻ xác. Trích máu ăn thề xong, hội viên sẽ được cấp cho
một lá bùa "Hồng môn hộ mạng", vừa để bảo vệ thân thể trước súng đạn,
lại vừa dễ nhận ra nhau.. Thiên Địa hội ở lục tỉnh Nam Kỳ
"Ở đâu có người Hoa là ở đó có Thiên Địa hội". Báo cáo của Sở Mật
thám Đông Dương khẳng định. Nhất là ở những vùng quê, những xóm chợ ven
sông, một tiệm thuốc Bắc mà ông thầy xem mạch là người Hoa, hoặc một
quán mì, quán trà đều có thể là đầu não chỉ huy hội viên Thiên Địa hội
tại vùng đó.
Vai trò của Thiên Địa hội xuất hiện rõ nét nhất là ở tỉnh Bạc Liêu.
Lúc ấy, khu vực chợ Bạc Liêu xảy ra bệnh dịch tả nên viên chủ tỉnh
(tương tự như chủ tịch tỉnh ngày nay) ra lệnh cho tất cả các tiệm ăn
phải quét dọn sạch sẽ và đặc biệt là cấm khạc nhổ, đi tiêu bừa bãi nơi
công cộng nếu ai vi phạm sẽ bị phạt. Trước lệnh này, chủ các tiệm ăn,
quán trà, chủ các sạp hàng buôn bán trong chợ là người Hoa đồng loạt
đóng cửa tiệm, đóng cửa sạp hàng để phản đối. Báo cáo của viên chủ tỉnh
gửi Toàn quyền Đông Dương có đoạn viết: "Chúng tôi tịch thu được nhiều
loại giấy tờ có đóng dấu đỏ với những ký hiệu rất lạ, với những lời lẽ
và con số giống như nói về chuyện tiền bạc. Một lính kín mà chúng tôi
cài vào làm công cho tiệm mì Huê Ký ở chợ Bạc Liêu khẳng định rằng đó là
lệnh bãi thị của Thiên Địa hội… Gửi trát đòi mấy chủ tiệm người Hoa lên
hỏi thì họ trả lời rằng họ không phải là người viết tờ giấy đó, và nội
dung của nó chỉ là giấy tính tiền mua hàng ở Sài Gòn mà thôi".
Trước những hoạt động bí ẩn của Thiên Địa hội, người Pháp rơi vào
trận hỏa mù. Những tài liệu mật thám Pháp thu được ở Sài Gòn Chợ Lớn, ở
các tỉnh miền Tây đều na ná như nhau. Đó là vài thanh gươm, cán có chạm
chữ "Thiên", vài bộ truyện Tàu, những tờ giấy "dó" - một loại giấy làm
theo phương pháp thủ công trong đó loằng ngoằng những ký tự tiếng Hoa và
những con số giống y như đơn đặt hàng hay biên lai tính tiền.
Một báo cáo viết năm 1909 của Henri Dusson, Chánh án Nam Kỳ đã mô tả
về sự phát triển Thiên Địa hội ở Long Xuyên như sau: "Khi đưa những
người trong phong trào Duy Tân ở Mỹ Tho do Trần Chánh Chiếu cầm đầu ra
tòa vào tháng 4.1909, chính quyền thuộc địa đã kết án quá nhẹ. Trần
Chánh Chiếu cùng một số đồng phạm khác trắng án khiến dân Long Xuyên tin
rằng nếu gia nhập "hội kín" thì chẳng ai làm gì được…".
Theo Vũ Cao (An ninh thế giới)
Hội Tam Hoàng và những biến thể ma quái (Kỳ 3): Những cuộc bạo loạn
Mặc dù đánh giá Thiên Địa hội tại Nam Kỳ
chưa đến nỗi nguy hiểm như ở Trung Quốc, nhưng người Pháp thỉnh thoảng
cũng tổ chức các cuộc ruồng bố và trục xuất những Hoa kiều không đăng ký
trong sổ bộ. Tuy vậy, Thiên Địa hội vẫn không ngừng phát triển. Tháng
5.1882, ở tổng Định Chí, tỉnh Sóc Trăng, tất cả người Hoa, người Minh
Hương và người Việt ở 18 làng trong tổng đều theo Thiên Địa hội. Ở Cần
Thơ, làng nào cũng có Thiên Địa hội mà người đứng ra tổ chức là những
người Hoa từ Chợ Lớn về.
Những thế lực ngầm
Như chúng tôi đã nói trong bài trước, ở 6 tỉnh miền Tây Nam Bộ (lục
tỉnh), tỉnh nào cũng có Thiên Địa hội nhưng gây được ảnh hưởng lớn nhất
vẫn là tại Long Xuyên với hai nhóm là Nghĩa Hưng và Nghĩa Hòa.
Nhóm Nghĩa Hưng hoạt động dưới lớp vỏ bọc thương mại, gọi là Nghĩa
Hưng công ty, chuyên vận chuyển lúa gạo, hàng hóa gia dụng bằng những
chiếc ghe bầu. Ở cái vành gỗ đầu tiên ngay trước nóc mui ghe, họ cho sơn
màu xanh. Vì vậy, dân Long Xuyên thường gọi họ là nhóm "kèo xanh". Bên
cạnh đó, họ còn có một số nhà máy xay lúa và một đội ngũ chuyên đi đến
những làng mạc xa xôi, thu mua lúa gạo. Ở đâu xuất hiện nhóm thu mua này
là ở đó, những thương buôn khác phải tránh xa.
Những người lãnh đạo nhóm "kèo xanh" hầu hết là người Hoa gốc Phúc
Kiến. Thời hưng thịnh nhất, nhóm "kèo xanh" có khoảng 60 chiếc ghe bầu,
tải trọng mỗi ghe từ 5 đến 8 tấn với nhân lực hơn 1.000 người, kể cả
công nhân bốc vác. Gắn động cơ thủy của hãng MEMEs, Pháp, đội ghe Nghĩa
Hưng hoạt động khắp lục tỉnh, lên Sài Gòn, đi Biên Hòa và sang cả Phnôm
Pênh, Campuchia. Ở Cần Thơ, Nghĩa Hưng có một chi nhánh gọi là Nhơn Hưng
còn tại Sài Gòn, chi nhánh là Đông Hưng.
Bia di chỉ nơi Thiên Địa hội ra đời ở Phúc Kiến, Trung Quốc.
Nhóm thứ hai xưng tên Hòa Xuân - dân Long Xuyên gọi là nhóm "kèo đỏ".
Về thực chất thì nhóm "kèo đỏ" tách ra từ nhóm "kèo xanh", phần lớn vẫn
là người Phúc Kiến. Bởi vậy nên ngoài cái vành mui ghe thứ nhất sơn màu
xanh thì vành thứ hai họ sơn màu đỏ.
Cũng như "kèo xanh", "kèo đỏ" hoạt động trong lĩnh vực vận tải đường
sông nhưng đội ghe của họ ít hơn "kèo xanh", chỉ có chừng 35 đến 40 ghe,
nhân lực khoảng 600 người nhưng ngược lại, một số "hội kín" ủng hộ họ
vì họ thường giúp những người bị mật thám Pháp truy nã, ẩn trốn trong
ghe dưới dạng làm công.
Thực lực không bằng "kèo xanh, kèo đỏ" nhưng lại nổi danh là nhóm
"kèo vàng", tên chính thức là Nghĩa Hòa gồm đa số người Hoa gốc Triều
Châu và một số ít là người Minh Hương (là những người theo nhà Minh, khi
bị Mãn Thanh cai trị đã bỏ xứ chạy sang Việt Nam rồi thành lập một cộng
đồng gọi là Minh Hương). Cũng hoạt động dưới lớp vỏ thuyền buôn nhưng
"kèo vàng" chuyên về tổ chức cờ bạc với những sòng me, tài xỉu, xập xám.
Những sòng bạc này mọc lên ở khắp nơi: Từ một manh chiếu trải xuống
đất bên cạnh chợ Mỹ Luông chuyên đánh tài xỉu đến những sòng mạt chược
lênh đênh trên những chiếc ghe bầu hoặc trong những ngôi nhà cửa nẻo kín
mít. Theo ước tính vào đầu thế kỷ XX, hội viên chính thức của nhóm "kèo
vàng" chỉ khoảng 300 người nhưng nó chi phối hệ thống cờ bạc từ Cần Thơ
xuống Sóc Trăng, từ Bạc Liêu, qua Long Xuyên về Rạch Giá.
Trong một báo cáo viết năm 1879 của Sở Mật thám Nam Kỳ gửi Toàn quyền
Đông Dương, họ đã báo động như sau: "Tỉnh Long Xuyên gồm 60 làng nhưng
chỉ 5 làng là chưa xác định được có hội kín hoặc có người dân theo “kèo
xanh”, “kèo đỏ” hay không. Số còn lại thì 35 làng chịu ảnh hưởng rất
nặng của hai nhóm này, 17 làng chịu ảnh hưởng tương đối. Cũng trong 60
làng thì 52 làng có người của "kèo vàng", chuyên tổ chức đánh bạc bằng
nhiều hình thức, lôi kéo hàng nghìn con bạc tham gia. Trong số 12.484
dân Triều Châu ở toàn cõi Nam Kỳ - trừ Sài Gòn, Chợ Lớn - thì chỉ riêng
tỉnh Sóc Trăng và một phần của Bạc Liêu, tổng số người Triều Châu là
5.300 người - nghĩa là gần một nửa. Ngoài ra, còn có khoảng 6.000 người
Triều Châu khác không chịu đăng ký, ghi tên vào sổ bộ…".
Mặc dù sáng lập và xây dựng tổ chức, nhưng là thiểu số nên người Hoa
chỉ nắm vai trò lãnh đạo, vạch kế hoạch cho mọi hoạt động của nhóm mình,
còn đa số hội viên hoặc những thủ lĩnh cấp thấp là người Việt. Ngay từ
năm 1877, mật thám Pháp đã nhận ra sự hoạt động của Thiên Địa hội nhưng
thời điểm ấy, họ cho rằng Nghĩa Hưng, Hòa Xuân, Nghĩa Hòa lập ra chẳng
qua là để cạnh tranh trong lĩnh vực làm ăn, cờ bạc.
Báo cáo của mật thám Long Xuyên viết: "Sự liên kết giữa người Việt và
Hoa kiều nhất định sẽ có hại cho nhà nước thuộc địa, tuy hiện nay chưa
thành vấn đề lớn nhưng trong tương lai sự liên kết ấy sẽ mạnh hơn vì có
sự thông đồng ngấm ngầm giữa Hoa kiều chủ chứa sòng bạc và bọn công chức
An Nam ăn hối lộ…".
Lính mã tà thời Pháp thuộc.
Kéo xanh, kéo vàng đại chiến
Tuy nhiên, từ năm 1880 trở đi, tình hình trở nên biến động khác
thường. Nhiều làng xóm liên tục xảy ra những vụ cháy nhà, chặt phá vườn
cây ăn trái, đánh bả chó, cắt chân trâu, bò… mà nạn nhân nếu không phải
là hội viên của nhóm "kèo xanh" thì cũng là người của "kèo vàng".
Tháng 9.1880, tại Sóc Trăng, lần đầu tiên "kèo xanh", "kèo vàng" dàn
quân đánh nhau công khai giữa ban ngày. Tổng cộng hai bên có khoảng 60
người, hầu hết là người Hoa giỏi võ, trang bị gậy gộc chứ không dùng đao
kiếm vì không muốn rắc rối với chính quyền thuộc địa, chưa kể hàng trăm
người khác của cả hai bên đi theo để cổ vũ tinh thần. Kết quả có 3
người bị thương nặng phải đưa lên Chợ Lớn điều trị.
Khi trận giao tranh xảy ra, theo lệnh của viên chủ tỉnh, hương chức
làng và lính mã tà không can thiệp, cũng như không xuất hiện để giải tán
hay bắt bớ. Đến tháng 11, hai bên lại đánh nhau nhưng trận đụng độ có
quy mô lớn nhất xảy ra vào ngày 17.12.1880. Hơn 400 người thuộc Nghĩa
Hưng, Nghĩa Hòa lao vào hỗn chiến ngay trên đường phố cạnh chợ Sóc
Trăng. Lần này, theo đề nghị của chủ tỉnh, Thống đốc Nam Kỳ chấp thuận
xử phạt, nhưng chỉ phạt bằng tiền.
Nguyên nhân của những xung đột này bắt nguồn từ thời xa xưa, giữa
người Hoa gốc Phúc Kiến và người Hoa gốc Triều Châu. Đến khi nhóm Nghĩa
Hòa mở ra những sòng bạc, nó đã lôi cuốn không ít "phu thuyền" - là
người làm công trên ghe bầu của nhóm Nghĩa Hưng lao vào cuộc đỏ đen, mà
thói cờ bạc thì thua nhiều hơn thắng. Để gỡ gạc, "phu thuyền" Nghĩa Hưng
ngoài sự chểnh mảng trong công việc, có người còn ăn cắp lúa đem bán
lấy tiền. Sau nhiều lần phát tín hiệu cảnh báo nhưng nhóm Nghĩa Hòa vẫn
làm lơ, nhóm Nghĩa Hưng quyết định một còn một mất.
Và sở dĩ nổ ra những trận chiến bởi nhóm Nghĩa Hưng xưa nay vẫn thiên
về hoạt động chính trị. Dựa vào khẩu hiệu "phản Pháp phục Nam", những
người cầm đầu Nghĩa Hưng toan tính lật đổ chính quyền thuộc địa để thay
thế bằng một nền quân chủ phong kiến trong lúc nhóm Nghĩa Hòa lại chủ
trương làm ăn kinh tế thông qua cờ bạc, thuốc phiện. Bên cạnh đó, cũng
do đa số nông dân, thợ thuyền người Việt ít học, không phân biệt nổi đâu
là "kèo xanh", đâu là "kèo vàng", mà họ chỉ gọi chung là "hội kín"
khiến thanh danh của Nghĩa Hưng ít nhiều tổn hại nên họ phải đánh để
phân định "chính", "tà"!
Mặc dù đánh giá Thiên Địa hội tại Nam Kỳ chưa đến nỗi nguy hiểm như ở
Trung Quốc, nhưng người Pháp thỉnh thoảng cũng tổ chức những cuộc ruồng
bố và trục xuất những Hoa kiều không đăng ký trong sổ bộ. Tuy vậy,
Thiên Địa hội vẫn không ngừng phát triển. Tháng 5.1882, ở tổng Định Chí,
tỉnh Sóc Trăng, tất cả người Hoa, người Minh Hương và người Việt ở 18
làng trong tổng đều theo Thiên Địa hội. Ở Cần Thơ, làng nào cũng có
Thiên Địa hội mà người đứng ra tổ chức là những người Hoa từ Chợ Lớn về.
Chỉ đến khi một "lính kín" phát hiện ra rằng trong một buổi lễ kết nạp
hội viên mới, có lời thề "sẽ khởi loạn" thì chính quyền thuộc địa mới
thật sự lưu tâm.
Đầu tháng 7.1882, tại một bãi đất hoang vu sát biển thuộc tổng Thạnh
Hòa - nay là tỉnh Bạc Liêu, một "lính kín" báo về, rằng một số Hoa kiều
dựng lên những căn chòi nằm rải rác, canh gác cẩn mật. Hằng ngày, thường
xuyên có chừng 300 đến 400 người lui tới họp hành bàn bạc.
Hai ngày sau đó, một cuộc càn quét được chính quyền thuộc địa tung ra
với 12 mật thám, 50 lính mã tà dưới sự chỉ huy của một cai tổng. Nhóm
người Hoa chống cự kịch liệt bằng gậy gộc nhưng tre, gỗ làm sao đấu nổi
súng đạn. Kết quả 76 người Hoa bị bắt, tất cả đều là dân Triều Châu,
trong đó có 19 người bị bắt quả tang đang nấu thuốc phiện lậu cùng một
số tài liệu liên quan đến Thiên Địa hội. Qua khai thác, họ nói rằng tất
cả mọi hoạt động của họ đều theo sự chỉ đạo từ Chợ Lớn nhưng ai là người
trực tiếp chỉ đạo thì họ không biết vì chỉ liên lạc bằng thư.
Ngay lập tức, vùng Sài Gòn, Chợ Lớn bị bố ráp theo lệnh của Thống đốc
Nam Kỳ. Tại hai căn nhà liên kế số 127, 129 đường Lareynière, người
Pháp thu được nhiều tài liệu quan trọng, chứng minh đây là cơ quan đầu
não của Thiên Địa hội. 7 người Hoa gốc Triều Châu bị trục xuất về nước.
Giấy chứng nhận thành viên Thiên Địa hội.
Hội Tam Hoàng dưới thời Việt Nam Cộng hòa
Năm 1954, sau Hiệp định Geneve chia đôi đất nước, miền Nam Việt Nam
nằm dưới sự cai trị của chính quyền độc tài, gia đình trị Ngô Đình Diệm.
Không khó để nhận ra sự lũng đoạn kinh tế của một nhóm người Hoa có
liên quan đến Thiên Địa hội - mà lúc này đã đổi tên thành Hội Tam Hoàng,
dưới sự cố vấn của Ngô Đình Nhu, tháng 9.1956, Ngô Đình Diệm ban hành
đạo luật số 53, cấm người nước ngoài (mà thực chất là cấm người Hoa) làm
11 nghề, gồm: buôn bán lúa gạo, in ấn, buôn bán dầu hỏa, than đá, vận
tải hành khách… Bên cạnh đó, ông ta ra lệnh cho tất cả mọi người Hoa,
nếu ai không nhập quốc tịch Việt thì sẽ bị trục xuất.
Theo một báo cáo của Bộ Nội vụ Việt Nam Cộng hòa, tính đến cuối năm
1961, hơn 1 triệu người Hoa sống ở miền Nam chỉ còn chừng 2.000 người là
không chịu đổi quốc tịch, phần lớn là những người đã già. Báo cáo này
viết: "Họ - nghĩa là những người Hoa không nhập tịch - đều lớn tuổi, ốm
đau bệnh hoạn, sống nay chết mai nên xét thấy không cần thiết phải trục
xuất họ"…
Tin vào báo cáo nên anh em Diệm, Nhu không biết rằng trong số những
ông già "cận địa viễn thiên" ấy, có người là lãnh đạo tối cao của Hội
Tam Hoàng ở miền Nam. Duy nhất chỉ có một nhân vật nhìn ra mối nguy hiểm
tiềm tàng này: Đó là Ngô Đình Cẩn.
Là em út trong dòng họ Ngô, Cẩn tuy ít học nhưng lại được trời phú
cho một khả năng đặc biệt về những hoạt động ngầm. Bằng cách lập ra
"Đoàn công tác đặc biệt miền Trung" do Dương Văn Hiếu và Nguyễn Tư Thái
(biệt danh Thái "đen") cầm đầu với mục tiêu "săn lùng và tiêu diệt Cộng
sản nằm vùng", Cẩn ra lệnh "làm thịt" luôn những người Hoa theo Hội Tam
Hoàng bằng cách vu cho họ là tình báo Trung Quốc. Quá sợ hãi, nhiều
người Hoa giàu có ở Huế, ở Đà Nẵng bỏ của chạy lấy thân. Họ vào Sài Gòn,
xuống Bạc Liêu, Sóc Trăng… làm lại cơ nghiệp từ đầu và đó cũng là
nguyên nhân vì sao đến nay, so với các địa phương khác ở miền Nam thì
Huế là nơi có số lượng người Hoa ít nhất.
Trước những biến động ấy, Tam Hoàng ở miền Nam hầu như tê liệt. Nếu
như trước kia, Tam Hoàng Chợ Lớn được coi như trung tâm quyền lực đen
thứ hai trên thế giới, chỉ sau Singapore còn xếp thứ ba là Hồng Kông thì
năm 1960, Tam Hoàng Chợ Lớn xem như biến mất trên bản đồ "hội kín".
Thay vào đó, một tổ chức nhỏ hơn, thực lực kém hơn nhưng vẫn do người
Hoa sáng lập và điều khiển là "Thanh bang" ngoi lên, tiếp thu và phát
triển những ngành nghề kinh tế mà trước đó, nó vốn nằm trong tay các
thành viên của Hội Tam Hoàng…
Theo Vũ Cao (An ninh thế giới)
Hội Tam Hoàng và những biến thể ma quái: Không còn đất sống
11:10 26/07/2015
Đêm 14 rạng ngày 15/2/1916, khoảng 300 hội viên Thiên Địa hội ở
Sài Gòn, Gia Định, Chợ Lớn, Biên Hòa, Thủ Dầu Một, tất cả đều mặc áo
đen, quần trắng, cổ quấn khăn trắng, được uống rượu có pha một lá bùa đã
đốt thành tro, cổ đeo dây pháp chú, bí mật dùng ghe, thuyền cập bến neo
đậu ở chân cầu Ông Lãnh rồi chia làm ba nhóm. Một hướng về Khám Lớn Sài
Gòn cứu Phan Xích Long, một chiếm dinh Thống đốc Nam Kỳ và một đánh phá
kho đạn, phá nhà máy điện...
Cuộc dấy binh của Phan Xích Long
Nhắc đến Thiên Địa hội ở Nam Kỳ mà không đề cập đến cuộc dấy binh
khởi nghĩa của Phan Xích Long là một thiếu sót. Tên thật của ông là Phan
Phát Sanh, tự là Lạc, sinh năm 1893. Ngay từ nhỏ, ông đã chứng kiến
cảnh sưu cao thuế nặng của nông dân cùng những thủ đoạn tàn bạo của thực
dân Pháp nhằm đàn áp những người yêu nước. Vì thế, ông bỏ nhà lên vùng
Thất Sơn, An Giang học bùa phép, sang Thái Lan học cách chế tạo bom mìn.
Năm 1911, Phan Xích Long truyền dạy đạo thuật cho một số người, trong
đó có Nguyễn Hữu Trí, Nguyễn Văn Hiệp, Trương Phước, Nguyễn Màng, Huỳnh
Văn Khanh - là hội viên Thiên Địa hội. Tháng 2/1912, họ đồng loạt tôn
ông làm minh chủ rồi cùng ông phát triển tổ chức, quy tụ những người
cùng chí hướng đánh đuổi thực dân.
Khi lực lượng đã đủ mạnh, Phan Xích Long tự xưng "hoàng đế", định
ngày 28/3/1913 sẽ tổ chức một cuộc biểu tình trên các đường phố chính ở
Sài Gòn, Chợ Lớn với sự tham gia của gần 1.000 hội viên Thiên Địa hội.
Trong cuộc biểu tình này, họ sẽ ném bom, mìn vào một số đồn lính Pháp,
mở đầu cho việc cướp chính quyền và đồng thời cũng là biểu thị cho ngày
"hoàng đế" Phan Xích Long xuất thế.
Phan Xích Long trong Khám lớn Sài Gòn.
Tuy nhiên, do cách bảo mật khá lỏng lẻo nên ngay từ đêm 23/3, mật
thám Pháp đã thu nhặt được nhiều tờ truyền đơn, kêu gọi dân chúng tham
gia khởi nghĩa. Đến sáng 28/3, lúc đoàn người biểu tình rầm rập xuất
hiện thì cả 8 quả bom do Thiên Địa hội ném vào 8 trại lính, đồn mã tà
đều không nổ! Một nhóm Thiên Địa hội từ Gò Vấp, Hóc Môn kéo lên bị lính
Pháp bắt gọn. "Hoàng đế" Phan Xích Long cũng bị bắt và bị giam ở Khám
Lớn Sài Gòn (nay là Thư viện Khoa học Tổng hợp TP HCM) để điều tra.
Ngày 5/11/1913, Phan Xích Long cùng các đồng sự ra Tòa đại hình Nam
Kỳ. Kết quả có 57 người được tha bổng, 6 người nhận án chung thân khổ
sai, gồm: Phan Xích Long, Nguyễn Hữu Trí, Nguyễn Văn Hiệp, còn Nguyễn
Mành, Nguyễn Ngọ, Trương Phước, trốn thoát nên bị kết án vắng mặt. Trước
vành móng ngựa, Phan Xích Long tự biện hộ cho hành động của mình. Ông
nói: "Tôi chống đối chính sách thuế khóa nặng nề của người Tây. Những
trái bom ném vào các đồn lính là do chủ trương của tôi, còn những người
khác chỉ làm theo lệnh tôi…". Thái độ anh hùng mã thượng của Phan Xích
Long đã làm chấn động các "hội kín" ở Nam Kỳ.
Năm 1916, người Pháp đại bại sau những trận đánh với người Đức trong
Thế chiến I. Thấy thời cơ đã đến, một số hội viên Thiên Địa hội lập kế
hoạch tấn công Khám Lớn Sài Gòn để giải cứu Phan Xích Long cùng các đồng
sự.
Đêm 14 rạng ngày 15/2/1916, khoảng 300 hội viên ở Sài Gòn, Gia Định,
Chợ Lớn, Biên Hòa, Thủ Dầu Một, tất cả đều mặc áo đen, quần trắng, cổ
quấn khăn trắng, được uống rượu có pha một lá bùa đã đốt thành tro, cổ
đeo dây pháp chú, bí mật dùng ghe, thuyền cập bến neo đậu ở chân cầu Ông
Lãnh rồi chia làm ba nhóm. Một hướng về Khám Lớn Sài Gòn cứu Phan Xích
Long, một chiếm dinh Thống đốc Nam Kỳ và một đánh phá kho đạn, phá nhà
máy điện...
3 giờ sáng ngày 15/2, nhóm Thiên Địa hội vũ trang bằng giáo mác, gậy
gộc từ những chiếc ghe đồng loạt lên bờ, tiến đến ba mục tiêu đã định.
Thế nhưng, cuộc tấn công chỉ dựa vào niềm tin bùa chú, vũ khí lại thô sơ
nên đã bị quân Pháp đè bẹp. 19 người bị bắn chết, số còn lại ai nhanh
chân thì chạy thoát.
Sau cuộc khởi nghĩa, Tòa đại hình Nam Kỳ xử tử hình 38 người, bắn tại
Đồng Tập Trận vào ngày 22/2/1916, trong đó có Phan Xích Long, khi ấy
mới 23 tuổi. Ba tuần tiếp theo, lại có thêm 13 người nữa bị xử bắn, tổng
cộng là 57 hội viên Thiên Địa hội. Tam Hoàng tái xuất
Trở lại chuyện Tam Hoàng ở miền Nam thời Việt Nam Cộng hòa, mặc dù
"Đoàn công tác đặc biệt miền Trung" của Ngô Đình Cẩn lợi dụng việc
"triệt hạ cơ sở Cộng sản nằm vùng" để "làm thịt" luôn Hội Tam Hoàng
nhưng từ năm 1958, khi Ngô Đình Nhu quyết định phục hồi việc mua bán
thuốc phiện để có tiền nuôi dưỡng phong trào "Cần lao nhân vị" do ông ta
đẻ ra, cũng như đàn áp những cuộc khởi nghĩa và các nhóm đối lập thì
Nhu không thể không bắt tay với Tam Hoàng mặc dù trước đó - tháng 5/1955
- Ngô Đình Diệm đã đích thân phát động phong trào bài trừ thuốc phiện
dưới hình thức đóng cửa những tiệm hút, tổ chức một buổi lễ công khai
đốt bàn đèn cùng các dụng cụ phục vụ việc hút xách.
Một tiệm hút thuốc phiện ở Chợ Lớn.
Bằng cách cho một người thân tín bí mật tiếp xúc với Mã T., nhân vật
đứng đầu 5 bang hội người Hoa ở Chợ Lớn đồng thời cũng là một chỉ huy
cao cấp của Tam Hoàng miền Nam rồi tiếp theo, đích thân Nhu gặp Mã T..
Sau nhiều cuộc bàn bạc, thương lượng thì chỉ một thời gian ngắn, khoảng
2.500 tiệm hút thuốc phiện ở Chợ Lớn đã mở cửa trở lại. Để cung cấp
thuốc phiện cho những tiệm hút ấy, Nhu mở hai tuyến vận chuyển từ Lào về
Sài Gòn thông qua Hãng Hàng không thuê bao Air Laos Commerciale.
Tháng 11/1963, chế độ Ngô Đình Diệm bị lật đổ sau một cuộc đảo chính,
anh em Diệm, Nhu bị giết dù đã được Tam Hoàng Chợ Lớn che chở. Tuy
không có một văn bản chính thức nào từ "Hội đồng Quân nhân cách mạng" -
là nhóm sĩ quan, tướng lĩnh Sài Gòn chủ mưu đảo chính nhưng cộng đồng
người Hoa ở miền Nam xem như đạo luật 53 - cấm người Hoa làm 11 nghề -
hết hiệu lực.
Và thế là các hiệu buôn, nhà in, các công ty xuất nhập khẩu máy móc
nông ngư cụ, các "chành" lúa gạo, hãng xe đò do người Hoa làm chủ ồ ạt
ra đời. Lúc này, do chiến tranh và những cuộc đảo chính, phản đảo chính,
chỉnh lý giữa những người cầm đầu chế độ Sài Gòn liên tục xảy ra nên có
vẻ như Tam Hoàng Chợ Lớn không còn quan tâm đến chính trị nữa mà chuyển
sang làm ăn kinh tế bằng cách móc ngoặc với những tướng lĩnh, những bộ
trưởng và các tỉnh trưởng, quận trưởng ở những khu vực sầm uất để được
thắng thầu nhiều hạng mục béo bở.
Một trong những cú làm ăn ngoạn mục nhất của Tam Hoàng Chợ Lớn là năm
1966 - một năm sau khi thiếu tướng Vĩnh Lộc lên nắm quyền Tư lệnh Quân
đoàn 2, thì Lý B, một trong những trùm Tam Hoàng Chợ Lớn tìm cách tiếp
cận với ông ta. Sau khi gặp mặt, Lý B, đặt thẳng vấn đề với tướng Vĩnh
Lộc rằng "xin mua lại tất cả những vỏ đạn đại bác 105mm bằng đồng của
quân đội sau khi đã bắn xong", với một giá rất "thoáng".
Thời điểm này, tất cả mọi loại chiến cụ sử dụng trong quân đội Việt
Nam Cộng hòa đều do người Mỹ cung cấp. Theo một điều khoản trong chương
trình viện trợ, vỏ đạn đại bác 105mm sau khi bắn phải được thu lượm lại
để gửi về Mỹ tái chế, và Bộ Tư lệnh quân viễn chinh Mỹ ở miền Nam Việt
Nam (MACV) kiểm soát rất gắt gao về số lượng đạn đã cấp phát cũng như số
vỏ đạn thu về.
Sau nhiều ngày suy nghĩ, Vĩnh Lộc cùng các quân sư nảy ra một kế: Ông
ta ra lệnh cho phần lớn những căn cứ pháo binh đóng ở những tiền đồn,
những chi khu hẻo lánh, mỗi đêm mỗi khẩu đại bác 105mm phải bắn ít nhất
20 quả đạn, bắn đi đâu cũng được rồi cứ vài hôm, xe quân sự lại đến, chở
đống vỏ đạn ấy về Pleiku. Tại đây, các "xì thẩu" người Hoa đã lập sẵn
một xưởng nấu đồng, biến đống vỏ đạn thành những thỏi đồng bóng loáng.
Số đồng này ngoài việc cung cấp cho những nhà sản xuất lư hương, chân
đèn, các xưởng cơ khí, các cơ sở chế tạo khuôn mẫu trong nước, còn thì…
xuất khẩu sang Hồng Kông, Đài Loan!
Giải thích với các cố vấn Mỹ về việc đêm nào cũng bắn, dẫn đến số
lượng đạn 105mm cung cấp cho Quân đoàn 2 trong năm 1967 bằng gần một nửa
so với số đạn mà Quân đoàn 1, Quân đoàn 3 và Quân đoàn 4 sử dụng nhưng
không thu lại được vỏ đạn, Vĩnh Lộc nói rằng ông ta thực hiện kế hoạch
"bắn quấy rối" - nghĩa là bắn hú họa vào những vùng nghi có Quân Giải
phóng đang hoạt động, vừa để làm mất tinh thần đối phương, vừa để đối
phương biết rằng quân đội Việt Nam Cộng hòa luôn theo sát mọi hành tung
của họ. Sau đó, các căn cứ pháo binh bị Quân Giải phóng tập kích nên
lính bỏ chạy, vỏ đạn cũng mất luôn!
Ngô Đình Nhu, người bắt tay với Tam Hoàng Chợ Lớn để buôn thuốc phiện.
Cùng với việc mua vỏ đạn của Lý B, ở Chợ Lớn bắt đầu xuất hiện thêm
nhiều ông "vua không ngai" người Hoa như Lâm Huê H., "vua tín dụng và
hàng phế liệu chiến tranh", Mã H., "vua lúa gạo", Lý Long T., "vua dệt
vải, sắt thép", Tạ V., "vua xuất nhập khẩu", Lý B., "vua hàng PX, hàng
viện trợ, đôla đỏ" (là hàng miễn thuế chỉ bán cho lính Mỹ và loại tiền
chỉ có giá trị chi tiêu trong quân đội Mỹ), Lâm N., "vua lính ma, lính
kiểng" (nghĩa là chạy cho con em người Hoa khỏi đi lính nhưng vẫn có tên
trong danh sách, hoặc nếu phải đi lính thì cũng chỉ làm công việc văn
phòng ở thành phố, thị xã chứ không phải ra mặt trận), tất cả đều có
quan hệ mật thiết với Hội Tam Hoàng.
Trong đó, "vua bột ngọt" Trần T., gốc Triều Châu là một trong những
thủ lĩnh cao cấp của Tam Hoàng, quản lý tài chính. Với tiềm lực rất
mạnh, các ông "vua không ngai" nắm trong tay 70% các ngành kinh tế xương
sống của miền Nam. Nhiều người đồn rằng Tín Mã Nàm (hay còn gọi là "Nàm
chảy"), một tay anh chị người Hoa khét tiếng trong giới xã hội đen ở
Chợ Lớn cũng là người của Tam Hoàng nhưng thực tế thì "Nàm chảy" chỉ là
một gã du đãng, kéo bè kết cánh để bảo kê vũ trường, động mại dâm.
Theo báo cáo của Biệt đội Hình cảnh - Tổng nha Cảnh sát quốc gia Sài
Gòn gửi Phòng Cảnh sát Đặc biệt đặc trách Hoa vụ, thì: "Không có dấu
hiệu cho thấy Lý Nam (tức Nàm) có dính líu đến Hội Tam Hoàng". Hơn nữa,
để bảo vệ công việc làm ăn, các "xì thẩu" người Hoa lúc ấy rất ngại đổ
máu. Qua sự giao du mật thiết với các nhân vật chóp bu của chế độ Sài
Gòn bằng tiền hối lộ, họ có đủ cách để khiến đối thủ thân bại danh liệt
chứ mắc mớ gì mà phải đâm chém cho rùm beng. Cố đấm ăn xôi
Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Tam Hoàng Chợ Lớn ngoại trừ
một số nhanh chân chạy ra nước ngoài thì số còn lại nằm im thở khẽ, theo
dõi tình hình. Khi ấy, tại một cuộc họp bí mật với những người đứng đầu
các bang hội người Hoa ở Chợ Lớn, Trần T. - một trong những thủ lĩnh
cao cấp của Tam Hoàng, phụ trách việc quản lý tài chính, đã phát biểu:
"Dù họ là ai chăng nữa (ý nói chính quyền cách mạng) thì họ cũng phải
ăn, phải uống, phải mặc, phải thụ hưởng những tiện nghi vật chất. Vì
thế, trước mắt chúng ta không nên manh động vì chỉ một thời gian ngắn
nữa thôi, tất cả sẽ trở lại như cũ".
Nhưng Trần T. đã nhầm. Khi chiến dịch cải tạo tư sản thương nghiệp,
cải tạo tư sản mại bản diễn ra và nhất là thời gian trước cuộc chiến
tranh biên giới 1979, nhiều người Hoa - trong số đó có hội viên Tam
Hoàng trở về Trung Quốc rồi đi đến các quốc gia khác. Quyền lực của Tam
Hoàng dần dà chuyển sang Hồng Kông. Đến khi Hồng Kông được người Anh
trao trả cho Trung Quốc, Tam Hoàng chuyển sang Đài Loan, sang Malaysia,
Canada, sang Mỹ…
Suốt 20 năm, từ 1975 đến 1995, ba từ Hội Tam Hoàng mờ dần trong ký ức
của những người Hoa sống tại TP HCM cũng như các tỉnh Sóc Trăng, Trà
Vinh, Bạc Liêu, An Giang… Vũ Cao
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét