Đó cũng là thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước bước vào giai đoạn cực kỳ cam go quyết liệt, nhu cầu chi viện cho chiến trường miền Nam trở nên cấp bách. Thực hiện lệnh Tổng động viên của Nhà nước, rất nhiều sinh viên các trường đại học đã được gọi vào phục vụ quân đội. Theo số liệu thống kê, từ năm 1970 đến 1972, hơn 10.000 sinh viên các trường đại học ở Hà Nội đã lên đường nhập ngũ, hình thành nên một thế hệ sinh viên Thủ đô “xếp bút nghiên lên đường ra trận”. Trong số đó có nhiều người mới học xong năm thứ nhất, nhưng cũng có người sắp tốt nghiệp, chuẩn bị ra trường công tác với bao dự định và ước mơ của những kỹ sư, bác sỹ, thầy giáo, nhà ngoại giao, nhà nghiên cứu khoa học… Cách đây vừa đúng 45 năm, ngày 24/8/1970, một số lượng lớn sinh viên của các trường đại học ở Hà Nội được lệnh lên đường nhập ngũ. Đây là đợt nhập ngũ đầu tiên của đông đảo sinh viên các trường đại học trên địa bàn Thủ đô sau khi Nhà nước có lệnh Tổng động viên. Gác lại việc học tập để  lên đường chiến đấu, mỗi sinh viên lên đường nhập ngũ khi đó đều mang trong mình một thông điệp sâu sắc, đó là: “Tất cả vì miền Nam ruột thịt! Tất cả vì độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc!”. Là sinh viên, vốn chỉ quen với bút mực, sách vở; khi bước vào quân ngũ, trải qua thời kỳ huấn luyện tân binh, anh em đã dần quen với cuộc sống đầy gian nan, vất vả và hy sinh của người lính từ những ngày đầu huấn luyện tân binh và tập hành quân mang vác nặng của người lính bộ binh trước ngày vào Nam chiến đấu… Tuy nhiên, sau đó theo sự phân công và điều động của quân đội, anh em đã được bố trí bổ sung về các đơn vị trực tiếp chiến đấu tại khắp các quân, binh chủng trên khắp các chiến trường. Qua những tháng năm chiến tranh, nhiều chiến sỹ - sinh viên đã thực sự là những trắc thủ, chiến sỹ giỏi, lập công trong chiến đấu. Đặc biệt là các anh em được bổ sung về các đơn vị chiến đấu của Quân chủng Phòng không - Không quân. Họ đã kề vai sát cánh cùng cán bộ chiến sỹ các đơn vị bộ đội tên lửa, pháo cao xạ, không quân kiên cường đánh máy bay Mỹ, bảo vệ bầu trời Tổ quốc, trực tiếp góp phần làm nên chiến thắng “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không” tháng Chạp năm 1972 đập tan cuộc tập kích chiến lược bằng máy bay B52 của đế quốc Mỹ cũng như tham gia đánh địch trên khắp các chiến trường. Trong số đó nổi bật là cựu sinh viên khóa 8 trường Đại học Thủy lợi Trần Văn Xuân, trong 3 năm chiến đấu tại chiến trường miền Đông Nam bộ đã sử dụng khí tài tên lửa vác vai A72 bắn rơi tại chỗ 8 máy bay địch, chỉ huy đơn vị bắn rơi 6 chiếc khác; 7 lần được phong danh hiệu Dũng sỹ, được tặng thưởng 1 Huân chương Chiến công Giải phóng hạng Ba, 1 Huân chương Chiến công Giải phóng hạng Nhất và vinh dự được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” năm 1978. Hôm nay, nhớ lại ngày rời giảng đường đại học 45 năm trước, quả thực trong suy nghĩ của mỗi sinh viên ngày ấy đều ít nhiều vẫn còn nuối tiếc. Bởi lẽ thường ở đời, ai chẳng muốn được đi học, được trở thành bác sỹ, kỹ sư, thầy giáo... Nhưng đất nước có chiến tranh, cầm súng đánh giặc giữ nước là bổn phận và cũng là vì danh dự của một thế hệ, một lớp người. Vì vậy, dù gần nửa thế kỷ đã trôi qua nhưng nhớ về những năm tháng “xếp bút nghiên lên đường ra trận”, họ có quyền tự hào như cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã viết về lớp sinh viên ngày ấy: “Tổ quốc ghi công lớp lớp thầy giáo, sinh viên đã xếp bút nghiên lên đường chiến đấu và đóng góp xứng đáng vào chiến thắng của dân tộc. Tinh thần yêu nước mãi mãi là ngọn lửa soi sáng các thế hệ thanh niên Việt Nam trong sự nghiệp phát triển đất nước trở thành quốc gia giàu mạnh, hòa bình và hạnh phúc”.    Nhóm 4 chiến sỹ - sinh viên ở chiến trường năm 1972… Ảnh T.L    … và hôm nay. Sau ngày đất nước thống nhất, rời quân ngũ, nhiều người trong số lính sinh viên ấy còn mang thương tật chiến tranh hoặc di chứng của những trận sốt rét rừng và hầu hết trở về giảng đường, tiếp tục công việc học hành. Không ít người đã trở thành nhà khoa học, giáo sư, tiến sỹ, nhà thơ, nhà văn, nhà báo, cán bộ quản lý… nắm những vị trí chủ chốt, quan trọng trong bộ máy của Đảng và nhà nước, như: Anh Nguyễn Hồng Phong (Cựu SV Đại học Ngoại giao) từng giữu chức Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Bộ Ngoại giao; Anh Nguyễn Ngọc Thanh (Cựu SV Đại học Thủy lợi) trở thành TS Triết học, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quóc gia Hồ Chí Minh khu vực 1, Vụ trưởng Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; Anh Nguyễn Đức Khiêm (Cựu SV Đại học Thủy lợi) là Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ Bộ Tài nguyên & Môi trường; Anh Võ Khắc Sần (Cựu SV Đại học Thủy lợi) từng giữu chức Bí thư huyện ủy huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên; Anh Nguyễn Quang Trung (Cựu SV Đại học Thủy lợi) trở thành PGS.TS, Phó Giám đốc Trung tâm Tài nguyên nước và môi trường; Anh Nguyễn Hữu Hiếu (Cựu SV Đại học Sư phạm) trở thành Phó giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội; Anh Trương Đình Tưởng (Cựu SV Đại học Sư phạm) trở thành Phó Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Ninh Bình; Anh Nguyễn Hữu Mão (Cựu SV Đại học Sư phạm): Nhà báo - PV cao cấp, Phó Tổng biên tập Báo Tuổi trẻ Thủ đô, Tổng Thư ký Tòa soạn Thời báo Tài chính Việt Nam, Bộ Tài chính… Một số người tiếp tục con đường binh nghiệp đã trở thành tướng lĩnh, sỹ quan cao cấp trong quân đội, như: Anh Phạm Ngọc Trung (Cựu SV Đại học Ngoại giao): Thiếu tướng - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược quân sự, Bộ Quốc phòng; Anh Trần Văn Xuân (Cựu SV Đại học Thủy lợi): Thượng tá - Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; Anh Bùi Đình Bôn (Cựu SV Đại học Sư phạm): Đại tá, PGS.TS Triết học, Thư ký Tiểu ban Quốc phòng - An ninh - Đối ngoại của Hội đồng Lý luận Trung ương; Anh Nguyễn Văn Đằng (Cựu SV Đại học Bách khoa): Đại tá, Chủ nhiệm Kỹ thuật Sư đoàn Phòng không 361; Anh Lê Quang Tiến (Cựu SV Đại học Sư phạm): Đại tá, Phó Tham mưu trưởng Sư đoàn Phòng không  377; Anh Trịnh Đình Củ (Cựu SV Đại học Sư phạm): Đại tá, Phó Giám đốc, Bí thư Đảng ủy Công ty thuộc Tổng cục Hậu cần…
Rất nhiều người đã trở thành các cán bộ quản lý giáo dục, các nhà giáo trong và ngoài quân đội, các chuyên viên cao cấp của các Bộ, ngành… hoặc đơn giản chỉ là người lính trở về. Song, dù ở vị trí nào thì điểm chung nhất của thế hệ những người lính - sinh viên một thời “xếp bút nghiên ra trận” bây giờ là gạch nối giữa quá khứ với hiện tại, là câu chuyện chưa bao giờ cũ để thế hệ hôm nay mãi tự hào về lớp cha anh đi trước, về truyền thống hào hùng của dân tộc./.