Vi phạm rất nghiêm trọng quy định quản lý tài chính
Ngày 6.7, thông tin từ Cổng Thông tin Bộ Công an cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã tiến hành các biện pháp tố tụng ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự “Vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, xảy ra tại Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn – TNHH Một thành viên (SAGRI), quy định tại Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Nguyên Tổng Giám đốc SAGRI Lê Tấn Hùng và nguyên Phó trưởng Phòng Kế hoạch – Đầu tư Nguyễn Thành Mỹ bị khởi tố, bắt tạm giam về hành vi “Vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.
Ông Lê Tấn Hùng (SN 1963), nguyên Tổng Giám đốc, cư trú tại số 22 Bis Trương Định, phường 6, quận 3, TPHCM.
Trước đó, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong đã ký quyết định kỷ luật cách chức đối với ông Lê Tấn Hùng vì vi phạm rất nghiêm trọng. Quyết định có hiệu lực từ ngày 19.6.
Quyết định ghi rõ: “Ông Lê Tấn Hùng với vai trò là thành viên không chuyên trách Hội đồng thành viên có trách nhiệm trong việc xem xét các chủ trương về đầu tư, hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty.
Đồng thời, với vai trò là Tổng giám đốc, người trực tiếp quản lý, điều hành các hoạt động của Tổng công ty đã có các sai phạm, vi phạm rất nghiêm trọng các quy định của pháp luật về quản lý tài chính, đầu tư dự án; về quản lý sử dụng mặt bằng, nhà đất trong doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ...”.
Thanh tra thành phố cũng chỉ ra 2 sai phạm về quản lý đất (xảy ra từ 2 nhiệm kỳ trước) và điều hành SAGRI (trách nhiệm thuộc về Tổng giám đốc Lê Tấn Hùng).
Ông Lê Tấn Hùng từng bị kỷ luật bằng hình thức khiển trách, sau đó nâng lên cảnh cáo vì vi phạm nguyên tắc kế toán được quy định tại Khoản 4 Điều 6 Luật Kế toán năm 2003. Tháng 1.2019, Ủy ban Kiểm tra Thành ủy TPHCM quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo về mặt Đảng đối với ông Lê Tấn Hùng.
Cơ quan thanh tra xác định, từ ngày 3.10 - 1.11.2016, ông Lê Tấn Hùng đã ký 10 hợp đồng tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài với tổng giá trị hơn 13 tỉ đồng.
10 hợp đồng này đã được 2 công ty du lịch tổ chức thực hiện và các bên đã tiến hành thanh lý hợp đồng, xuất hóa đơn tài chính và tất toán công nợ.
Tuy nhiên, qua xác minh với các tổ chức, cá nhân có tên trong danh sách đi nước ngoài do Tổng giám đốc SAGRI ký, không có người nào tham gia chuyến đi.
Kết quả xác minh tại Phòng Quản lý xuất nhập cảnh (Công an TPHCM), phát hiện 40/70 người lao động có tên trong danh sách đi nước ngoài không tham gia các chuyến đi nước ngoài do SAGRI tổ chức, 30/70 người không có thông tin trên hệ thống của Phòng Quản lý xuất nhập cảnh.
Kiểm toán Nhà nước cũng xác định SAGRI có 3 sai phạm: cho thuê đất, hợp tác đầu tư chưa có ý kiến của cơ quan thẩm quyền, đầu tư kinh doanh trên đất ngoài ngành (sử dụng sai 1.900 ha đất).
Làm Nhà nước có nguy cơ mất vốn
Ngoài sai phạm trên, nhiều dự án hợp đồng, liên kết với nhiều đơn vị ngoài của Tổng công ty NNSG đã thực hiện sai quy định... dẫn đến khả năng mất vốn đầu tư.
Theo Thanh tra TPHCM, SAGRI ký hợp đồng 60 tỉ đồng với Cty CP tư vấn đầu tư Đức Nguyên (Cty Đức Nguyên) để triển khai trồng 4.000ha cao su tại huyện Ea Súp (Đắk Lắk). Trong đó, SAGRI đã chi 12 tỉ đồng (20%) tạm ứng cho Cty Đức Nguyên, nhưng đến năm 2015 dự án vẫn chưa triển khai. Tháng 4.2016, SAGRI có văn bản gửi Cty Đức Nguyên về việc thanh lý hợp đồng, nhưng đến tháng 10.2017 vẫn chưa được phản hồi.
Thanh tra TPHCM nhận định việc ký hợp đồng trên chưa thực hiện các quy định về lựa chọn, đánh giá, thẩm định năng lực... của đối tác, dẫn đến Cty Đức Nguyên không có khả năng thực hiện theo đúng hợp đồng. Qua đó cho thấy SAGRI sử dụng không hiệu quả vốn nhà nước.

Chỉ mất gần 4 tỉ, nhưng… 
Dư luận chỉ mới biết, trong năm 2016, ông Lê Tấn Hùng đã ký 10 hợp đồng tham quan, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài với tổng giá trị hơn 13,3 tỉ đồng với Cty Thương mại Dịch vụ Hòa Bình Quốc tế và Cty CP Du lịch Thanh niên xung phong. Sau đó, theo xác minh của cơ quan chức năng, có đến 22 người không tham gia chuyến đi.
Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an TPHCM cũng khẳng định, 40 trong 70 người tham gia chuyến đi nước ngoài không có trong danh sách, số còn lại không có thông tin trên hệ thống xuất nhập cảnh.

Từ đó,Thanh tra TPHCM kết luận, SAGRI  không thực hiện các chuyến đi tham quan, học tập kinh nghiệm ở nước ngoài nhưng vẫn thanh toán toàn bộ chi phí cho 2 công ty với tổng số tiền hơn 13,3 tỉ đồng là vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc kế toán.
Thực tế, trong hơn 13,3 tỉ đồng trên, dù đã ‘chui” vào tài khoản nhưng năm 2017, các công ty du lịch đã phải hoàn trả lại cho SAGRI tổng cộng hơn 9,7 tỉ đồng (Cty Thương mại Dịch vụ Hòa Bình Quốc tế hoàn trả hơn 6,3 tỉ, Cty CP Du lịch Thanh niên xung phong hoàn trả gần 3,4 tỉ). Như vậy SAGRI chỉ làm thất thoát gần 4 tỉ đồng trong phi vụ hơn 13 tỉ nêu trên.
…là toan tính “chạy trời cho khỏi nắng”?
Vụ hoàn trả trên thực chất cho mưu toan thoát án. Vào tháng 11.2016, giữa Thường trực Đảng ủy, Hội đồng thành viên và Ban Tổng giám đốc SAGRI đã có buổi họp xác định chuyển chuyến đi du lịch sang năm 2017 với lý do một số CBCNV không thể tham gia do tập trung vào thời điểm triển khai dự án trọng điểm chào mừng kỷ niệm 20 năm thành lập SAGRI.
2 công ty du lịch đã chấp thuận cho chuyển chuyến đi sang năm 2017 với điều kiện SAGRI phải chuyển khoản toàn bộ giá trị hợp đồng hơn 13,3 tỉ. Nếu năm 2017 vẫn không thực hiện hợp đồng, SAGRI sẽ mất trắng số tiền trên.
Sau đó, SAGRI đã chuyển khoản hơn 13,3 tỉ đồng cho 2 công ty du lịch. Tuy nhiên sang năm 2017, SAGRI lại không đi, đồng nghĩa chấp nhận “dâng” hơn 13,3 tỉ đồng của Nhà nước cho 2 công ty trên.
Điều bất ngờ, tới ngày 24.7.2017, 2 công ty trên lại ký biên bản chấp nhận hoàn trả tiền cho SAGRI tổng cộng hơn 9,7 tỉ, thay vì lấy trắng. Chỉ 1 ngày sau, ngày 25.7, cả 2 công ty đã hoàn trả “cấp tốc”.
Giải trình với thanh tra, SAGRI cho rằng do năm 2017 Cty khó khăn không thực hiện chuyến đi nên thỏa thuận được với 2 công ty du lịch hoàn trả tiền.
Thực tế, việc hoàn trả xảy ra (tháng 7.2017) khi Thanh tra TPHCM đã vào cuộc và chuẩn bị hoàn tất kết luận (cuộc thanh tra toàn diện bắt đầu từ ngày 28.3 đến 23.6.2017).
Thế nên, theo nhận định, việc hoàn trả khi vụ việc bị phát hiện là nhằm “chạy trời khỏi nắng”.
Vì vậy dù kết luận “nếu không phát hiện kịp thời, có khả năng ngân sách nhà nước sử dụng không đúng mục đích”, nhưng không phải bỗng nhiên Thanh tra TPHCM nhận định “Đoàn thanh tra nhận thấy Tổng Công ty có dấu hiệu câu kết với 2 công ty du lịch lập hồ sơ chứng từ để hợp thức hóa vụ việc, hạch toán và quyết toán không đúng quy định pháp luật”.
Từ đó, Thanh tra TPHCM mới kiến nghị giao cơ quan chức năng điều tra làm rõ hành vi vi phạm pháp luật nói trên của SAGRI và 2 đơn vị du lịch liên quan.