Thứ Sáu, 24 tháng 4, 2020
BÍ ẨN LỊCH SỬ 127
Giải Mã Những Bí Ẩn Chưa Có Lời Giải Về HỒ GƯƠM Trong Lịch Sử Việt Nam Sẽ Khiến Bạn Bất Ngờ
Vén bức màn bí ẩn chuyện “huynh đệ tương tàn” của Chúa Trịnh ở Đàng Ngoài
Lâu nay, một số tài liệu hiếm hoi và
phim ảnh chỉ mới tiếp cận được phần nào những “thâm cung bí sử” của các
Chúa Trịnh, nên đằng sau bức rèm buông tại phủ Chúa ở Đàng Ngoài vẫn
còn nhiều bí ẩn cần khám phá.
Xử án người phạm tội thời xưa
ẢNH: T.L
Câu chuyện ‘huynh đệ tương tàn” trong phủ Chúa Trịnh ở Đàng Ngoài được tác giả Samuel Baron viết trong cuốn sách Mô tả Vương quốc Đàng Ngoài do
Omega và NXB Khoa học Xã hội ấn hành, kể về đời Chúa Trịnh Căn (trị vì
từ năm 1682 – 1709), tiếp sau các đời Chúa trước đó là Trịnh Kiểm (nắm
quyền 1545 – 1570), Trịnh Tùng (trị vì 1570 – 1623), Trịnh Tráng (trị vì
1623 – 1657) và Trịnh Tạc (trị vì 1657 – 1682) với nhiều tư liệu hấp
dẫn.
Phủ Chúa Trịnh xưa do tác giả Samuel Baron vẽ
Ảnh: T.L
|
Anh em nghi kỵ dẫn đến thanh trừng
Các vị Chúa Trịnh ở Đàng Ngoài, theo sách đã dẫn được miêu tả đa số
khá chừng mực, không có những đặc tính xấu mà những vị bạo chúa hay có:
tham vọng, tham lam, tàn ác…, mà thường cất nhắc anh em mình vào vị trí
quan trọng như quan đầu tỉnh, chỉ huy quân đội, thống chế, tổng trấn
quan… và sử dụng họ vào những việc cao quý của triều đình để xứng đáng
với địa vị huynh đệ của Chúa. Tuy nhiên, đến thời Chúa Trịnh Tạc thì xảy
ra một vụ án mạng do anh em nghi kỵ dẫn đến thanh trừng khá đau lòng.
Đó là chuyện Chúa Trịnh Tạc cho tống giam Ninh Quốc Công Trịnh
Toàn, con út chúa Trịnh Tráng, em của mình và cũng chính là chú ruột của
Chúa Trịnh Căn sau này. Ai cũng biết Ninh Quốc Công Trịnh Toàn là
người có công rất lớn trong việc đẩy lùi quân nổi loạn ở vùng Nghệ An
trong đợt xung đột lần thứ 5 (1655 -1660). Do có tài và có uy tín trong
quân đội nên Trịnh Toàn bị Trịnh Tạc nghi ngờ lập mưu bắt giam, tìm cách
giết đi để trừ hậu họa.
Theo sách đã dẫn, Trịnh Toàn (tên trong sách được Samuel Baron viết
là Chechenging) hội tụ những đủ đức độ của một người được mọi người
kính trọng: đức độ, phóng khoáng, anh dũng, rộng lượng… nên được binh sĩ
quý mến gọi là cha, còn quân địch khiếp sợ với uy danh của ông ở Đàng
Ngoài hình tượng ông là “ánh chớp Đàng Ngoài”. Biết anh trai ngờ vực vào
lòng tốt của mình, Ninh Quốc Công Trịnh Toàn cố gắng tìm mọi cách
“thanh minh” và thường đẩy những thành tích vẻ vang ngoài chiến trường
là nhờ tài thao lược chỉ đạo của Chúa Trịnh Tạc. Ông khiêm tốn nhận mình
chỉ là người thừa hành chỉ đạo của Chúa Trịnh và thề luôn trung thành
tuyệt đối. Lúc đầu, Chúa còn tin tưởng vào lời thề này nhưng dần dà
không hiểu vỉ lý do gì, Chúa Trịnh Tạc cho triệu tập khẩn Trịnh Toàn
cùng một vài quân sĩ về cung khi đang chiến đấu với quân Đàng Trong ở
biên thùy phía Nam. Vừa về tới nơi, Ninh Quốc Công Trịnh Toàn bị bắt và
tống giam trong một nhà ngục ngay gần phủ Chúa Trịnh.
Chân dung Chúa Trịnh Tạc trong Trịnh gia chính phả
Ảnh: T.L
|
Từ
đó, Trịnh Toàn bị giam cầm suốt trong vài năm mà chẳng có lý do gì
chính đáng để phải hành quyết. Tác giả Samuel Baron kể tiếp: “Thế nhưng
có lẽ định mệnh đã sắp đặt cho sự ra đi của ông: Vào khoảng năm 1672,
một lượng lớn quân sĩ không dưới 40.000 người, ở Kinh thành Kẻ Chợ,
chiếm đóng mọi ngõ ngách của khu phủ Chúa Trịnh, gây ra nỗi lo bạo loạn
và huyên náo khắp nơi khiến dân chúng sợ hãi bỏ thành chạy về quê. Binh
lính đến trước phủ Chúa kêu gào ầm ĩ…”. Tình thế lúc này vô cùng nguy
nan, có nguy cơ ảnh hưởng đến sự tồn vong đối với vương quốc nên Chúa
Trịnh cho mời nhiều quan cận thần đến tham khảo ý kiến. Một vị quan văn
đại thần cho rằng: “Tóm cổ một vài đứa đầu sỏ đem giết sẽ khiến bọn phản
loạn khiếp sợ”. Vì vậy, phát hiện ra đám binh lính nổi loạn đang tìm
cách phá ngục giải cứu Trịnh Toàn để suy tôn ông này lên làm Chúa, ngay
trong đêm, Chúa Trịnh Tạc pha một liều thuốc độc rồi sai viên hoạn quan
tin cẩn mang đến yêu cầu Ninh Quốc Công Trịnh Toàn phải uống hết.
Xã hội Đàng Ngoài trong tranh vẽ xưa
Ảnh: T.L
|
“Ông lúc đó đã đoán được thứ quà Chúa ban cho mình. Trịnh Toàn phủ
phục về phía phủ Chúa Trịnh rồi lạy 4 lạy, sau đó uống cạn chén thuốc
độc. Vài giờ sau ông chết – một cái chết bị gây ra bởi chính đức độ cao
cả của ông cũng như tình yêu lớn lao mà đám binh sĩ dành cho ông”,
Samuel Baron chua chát viết.
Ngay sáng hôm sau, sau khi việc sát hại Ninh Quốc Công Trịnh Toàn
đã hoàn tất, Chúa Trịnh Tạc cho mở kho phát chẩn bạc và tiền đồng cho
đám binh lính nên tạm thời tránh được sự bạo loạn tiếp diễn. Sau đó
những cái chết bí ẩn khác chẳng ai hiểu rõ nguyên do cũng lần lượt xảy
đến với nhiều người cho đến khi Chúa Trịnh Tạc mất năm 1862 và Trịnh Căn
là con trai lên kế vị cha, khép lại một trang sử về một câu chuyện
"huynh đệ tương tàn" bí ẩn của giai đoạn này.
Thảm kịch tràn dầu tàn khốc nhất lịch sử Mỹ: Hàng chục tỷ USD cũng không khâu nổi vết thương của biển
Trang Ly |
Tròn một thập kỷ sau thảm kịch tràn dầu tàn khốc nhất lịch sử Mỹ, những rủi ro của việc khai thác dầu thô vùng nước sâu tiếp tục xuất hiện ngay phía chân trời...
Được đánh giá là sự cố tràn dầu lớn nhất, tàn khốc nhất trong lịch sử Mỹ, vụ tràn dầu Deepwater Horizon
ngày 20//4/2010 đã gây nên những hậu quả môi trường nặng nề hơn bao giờ
hết cho hệ sinh thái biển Mỹ: Ba tháng sau sự cố, giếng dầu đã khai
thác rò rỉ hơn 300 bể dầu có kích cỡ Olympic vào vùng biển của Vịnh
Mexico.
Thảm họa Deepwater Horizon đã bơm ra lượng dầu nhiều hơn gấp 12 lần so với vụ tràn dầu Exxon Valdez năm 1989.
Vụ nổ khiến toàn bộ giàn khoan Deepwater Horizon bốc cháy thành quả cầu lửa khổng lồ, có thể nhìn thấy từ 64 km.
Vụ
nổ khiến toàn bộ giàn khoan Deepwater Horizon bốc cháy thành quả cầu
lửa khổng lồ, có thể nhìn thấy từ 64 km. Photo: Getty Images
Tròn
10 năm sau thảm kịch, giới khoa học biển vẫn không khỏi nhức nhối với
vết thương mà Deepwater Horizon gây ra: Sự cố tràn dầu đã khiến nhiều
người phải đối mặt với những rủi ro khi khoan dầu ở một trong những khu
vực giàu có nhất về mặt sinh thái, quan trọng về văn hóa và có giá trị
kinh tế lớn trên thế giới NHƯNG dù 10 năm đã qua và hàng tỷ đô la được
chi trong nỗ lực dọn dẹp hậu quả, thì nhiều rủi ro tương tự vẫn biến
thảm họa này như vừa mới xảy ra hôm qua.
Thảm họa tràn dầu tương tự có thể xảy ra lần nữa?
Hoàn toàn có khả năng, vì sao? Hãy nghe các chuyên gia phân tích.
Khoảng 17% tổng sản lượng dầu thô
của Mỹ đến từ các dự án ngoài khơi vùng Vịnh Mexico. Gần 42.000 km
đường ống nối các giếng dầu với cơ sở hạ tầng chế biến. Trước khi đại dịch Covid-19 khiến giá dầu giảm mạnh thì Vịnh Mexico là "công xưởng dầu thô" của Mỹ trong nhiều năm qua.
"Ngay
cả khi nhu cầu dầu thô xuống thấp do đại dịch, hoạt động khai thác dầu
thô vẫn diễn ra ngoài khơi" - Gregory Upton, Jr., một nhà kinh tế học
năng lượng tại Đại học bang Louisiana (Mỹ) nói. "Và việc khoan dầu ở
vùng biển sâu ngoài khơi vốn đã nguy hiểm đối với những người làm việc
trên giàn khoan, vẫn có khả năng gây tác động xấu tới môi trường biển và
kinh tế biển."
200 triệu gallon dầu đã tràn ra vùng Vịnh Mexico. Photo: Getty Images
Làm
việc tại các giàn khoan sâu nguy hiểm tương tự phi hành gia làm việc
ngoài vũ trụ, Mark Davis, một chuyên gia về luật nước tại Đại học Tulane
(Mỹ) cho biết.
Sau sự cố tràn dầu, ủy ban do chính quyền
Obama lập ra để điều tra vụ tràn dầu đã đạt được kết luận rõ ràng.
Nhiều sai sót trong an toàn đã góp phần gây ra thảm họa, cụ thể: Khi
một kỹ thuật viên trên giàn khoan Deepwater Horizon đóng một giếng dầu
thăm dò sâu dưới Vịnh Mexico, một luồng khí bắn lên. Van khẩn cấp được
thiết kế để đậy nắp giếng trong trường hợp xảy ra tai nạn. Tuy nhiên, do
sự cố kỹ thuật, hệ thống van không hoạt động, khiến dầu và khí đốt lan
đến giàn khoan gây ra vụ nổ khổng lồ, khiến 11 người thiệt mạng, hàng
chục người bị thương.
Deepwater Horizon
- thuộc sở hữu của nhà thầu khoan Transocean (trụ sở đặt tại Thụy Sĩ) -
là một giàn khoan siêu sâu do công ty đóng tàu lớn nhất thế giới
Hyundai Heavy Industries (Hàn Quốc) xây dựng năm 2001. Transocean cho
Công ty dầu khí BP (trụ sở tại Anh) thuê lại giàn khoan này trong giai
đoạn từ 2001-2013. Tháng 9/2009, Deepwater Horizon đã khoan giếng dầu
sâu nhất trong lịch sử ở độ sâu thẳng đứng đạt 10.683 mét. Sau sự cố
tràn dầu ngày 20/4/2010, Deepwater Horizon ngừng hoạt động vĩnh viễn.
Điều
đáng nói là, sau sự cố tràn dầu của Deepwater Horizon, các giàn khoan
sâu khác ở Mỹ vẫn tiếp tục hoạt động. Hơn 50% sản lượng dầu vùng Vịnh
Mexico đến từ các giàn khoan cực sâu hoạt động ở độ sâu 1.500 mét trở
lên (Deepwater Horizon hoạt động ở độ sâu 1.200 mét).
Vịnh
Mexico đã sản xuất 2 triệu thùng dầu kỷ lục mỗi ngày vào năm 2019. Và
tỷ lệ sản xuất trung bình cho một giếng dầu ở Vịnh Mexico tăng theo độ
sâu của nó, The Verge cho biết.
Với tiến bộ
công nghệ, các giàn khoan càng ngày càng khoan sâu hơn, nhờ đó mở ra trữ
lượng dầu chưa được khai thác lớn hơn. Điều này càng thúc đẩy các nhà
thầu khai thác nhiều hơn nữa dầu thô ngoài khơi Vịnh Mexico. Tuy nhiên,
giếng càng sâu, rủi ro càng cao: Một nghiên cứu năm 2013 cho thấy cứ một
giếng khoan sâu hơn 30 mét, xác suất xảy ra sự cố như tràn dầu hoặc
chấn thương, tai nạn nghiêm trọng, tử vong... tăng 8,5%.
Khoan
ở độ sâu sâu hơn có nghĩa là công nhân sẽ làm việc dưới áp lực lớn hơn.
Nhiệt độ của dầu và khí bị giữ lại càng nóng hơn. Thiết bị khoan cần
phải có khả năng chịu được nhiệt độ có thể lên tới 180 độ C ở khoảng
12.000 mét dưới lòng đất.
Scott Eustis, Giám đốc khoa học
tại Healthy Gulf (trụ sở tại bang Louisiana), cho biết: Xuất phát từ áp
lực ngày càng tăng của biến đổi khí hậu, bang Louisiana - nơi có kế
hoạch thích ứng khí hậu toàn diện nhất trong khu vực - dự kiến số lượng
và cường độ của những cơn bão lớn sẽ tăng trong vòng 50 năm tới. Mỗi cơn
bão thổi qua Vịnh Mexico đều đe dọa tới cơ sở hạ tầng giàn khoan ngoài
khơi.
Với nhu cầu gia tăng của con người về dầu thô, khí đốt;
cộng với tiềm lực kinh tế và công nghệ của các nhà thầu, các giàn khoan
sâu hơn nữa vẫn "mọc lên" bất chấp những cảnh báo về thương vong, sự cố
của giới chuyên môn.
200 triệu gallon dầu tràn ra biển: Hậu quả nhức nhối tận ngày nay
10 năm sau thảm kịch Deepwater Horizon, 200 triệu gallon dầu không chỉ loang ra biển mà còn tiếp tục chìm xuống đáy đại dương.
-
Đối với lượng dầu chìm xuống đáy đại dương, nó đã thay đổi lượng trầm
tích thu thập dưới đáy biển trong nhiều năm sau đó. Các nhà khoa học vẫn
đang tìm ra chính xác làm thế nào dầu ảnh hưởng đến sinh học của vùng
Vịnh, nhưng hiệu quả ngay lập tức là biến đáy biển gần vị trí giếng dầu
thành bãi thải chất thải, một nghiên cứu cho biết.
Sóng biển đục ngầu vì dầu tràn sau sự cố Deepwater Horizon năm 2010. Photo: Internet
Các
nghiên cứu cũng cho thấy cá rạn san hô thay đổi mạnh mẽ sau sự cố tràn
dầu; cộng đồng sinh thái biển xung quanh, từ vi khuẩn nhỏ đến san hô
biển sâu đến động vật chân đốt bị diệt vong đến mức có thể mất nhiều
thập kỷ mới phục hồi lại.
- Đối với lượng dầu loang trên
mặt biển, nó biến thành tấm màng và giam lỏng các sinh vật biển vì không
có oxy. Nghiên cứu tháng 2/2020 cho thấy, dầu đã loang rộng hơn 30% so
với ước tính trước đây, khiến các loài cá, sinh vật biển khác bị đe dọa
lớn hơn bao giờ hết.
Lượng dầu tràn khổng lồ đã trôi dạt đến dọc
bờ biển 2000 km từ bang Texas tới Florida của Mỹ. Hàng chục ngàn động
vật bị diệt vong sau thảm họa.
Bồ nông "tắm" trong biển dầu sau sự cố. Photo: Internet
Một
con cá trống đen đã chết trôi nổi qua vùng nước có dầu ở Grand Isle,
Louisiana. Photo: JOEL SARTORE / NAT GEO IMAGE COLLECTION
Trong
một tuyên bố, thảm kịch Deepwater Horizon đã thay đổi mãi mãi Công ty
dầu khí BP. Thảm họa gây thiệt hại tới 65 tỷ USD cho công ty của Anh này
(trong đó có hơn 20 tỷ USD tiền phạt và thiệt hại, khoảng 13 tỷ USD
khắc phục hậu quả môi trường biển).
10 năm sau Deepwater
Horizon, tác động của nó vẫn đến được bờ (Deepwater Horizon hoạt động
ngoài khơi cách thành phố Houston, Texas 400km về phía đông nam).
Cả
con người và động vật hoang dã đã phải đối mặt với các tác động độc hại
kéo dài của sự cố tràn dầu. Điều đó vẫn chưa đủ để đánh thức các công
ty dầu mỏ như BP rút lui. Một thập kỷ sau, những rủi ro của việc khai thác dầu vùng nước sâu tiếp tục xuất hiện ngay phía chân trời.
Giáo
sư, Tiến sĩ ngành đại dương học tại trường Đại học Florida (Mỹ) Ian
MacDonald đã dành 7 năm liên tục để nghiên cứu tác động của vụ tràn dầu
Deepwater Horizon. "Theo một số cách, bây giờ người ta biết nhiều hơn
bao giờ hết về Vịnh Mexico và sự cố tràn dầu ảnh hưởng đến hệ sinh thái
của nó như thế nào" - ông nói.Samantha Joye, một nhà khoa học hàng hải tại Đại học Georgia (Mỹ) cho biết, hiện tại chúng ta có đủ dữ liệu để nhận ra những điều chúng ta đã bỏ lỡ trước đó và vẫn còn nhiều điều chúng ta chưa biết. Đây là một cuộc đua marathon, không phải là chạy nước rút.
Bài viết sử dụng nguồn: National Geographic, The Verge
12 điều khó tin về hành tinh chúng ta gọi là "Nhà": Ngày đang dài hơn đêm, người đặt tên "Trái Đất" là ai?
Trang Ly |
Hành tinh mà chúng ta gọi là "Nhà" chứa đựng rất nhiều bí mật mà không phải ai cũng biết.
Ngày 22/4/2020 đánh dấu tròn 5 thập kỷ Ngày Trái Đất (Earth Day) ra đời.
Là
hành tinh duy nhất có sự tồn tại của con người trong Hệ Mặt Trời, địa
cầu xanh được ví là hòn ngọc đẹp nhất, chứa đựng sức sống kỳ diệu nhất
của vũ trụ, bởi thế, Ngày Trái Đất ra đời để nhắc nhở mọi người chung tay bảo vệ vẻ đẹp ấy thật bền vững, chung tay giải quyết các vấn đề môi trường (như biến đổi khí hậu, nóng lên toàn cầu) trong bối cảnh công nghiệp và công nghệ phát triển như vũ bão hiện nay.
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Trái Đất ra đời (22/4/1970-22/4/2020), Tạp chí chuyên đề khoa học, công nghệ Popular Mechanics (New York, Mỹ) liệt kê những điều khó tin về hành tinh đất đá mà chúng ta gọi là "NHÀ", mời độc giả theo dõi.
01. Ai là người đặt tên cho quả địa cầu là "Trái Đất - Earth"?
Không ai biết! Không giống như các hành tinh khác trong Hệ Mặt Trời, người ta không tìm thấy dữ liệu về người hoặc nhóm người nào đã đặt tên cho Trái Đất. Cái tên ấy ra đời như thế nào, vào năm nào và tại sao, tất cả các câu hỏi cho đến nay vẫn không ai tỏ.
Trái Đất - NHÀ của loài người. Ảnh: AARON FOSTER / GETTY IMAGES
Chỉ
biết rằng, thuật ngữ "Trái Đất" xuất phát từ tiếng Anh cổ và tiếng Đức
cao địa (Old English và High Germanic). Trái Đất cũng là hành tinh duy
nhất trong Thái Dương Hệ không được đặt theo tên của vị thần Hy Lạp hoặc
La Mã nào.
[Kim tinh (Venus) đặt theo tên nữ thần
tình yêu và sắc đẹp của La Mã - Hải Vương tinh (Neptune) là tên của thần
biển La Mã - Hỏa tinh (Mars) đặt theo tên của chiến thần La Mã...]
02. Trái Đất già hơn 10.000 lần so với con người
"Hành
tinh Trái Đất có tuổi đời ước tính 4,5 tỷ năm", Jeremiah P. Ostricker,
Học giả nghiên cứu cao cấp tại Đại học Princeton (Mỹ) nói với Popular Mechanics. "Người tinh khôn Homo Sapiens đã tồn tại gần 450.000 năm, tức là bằng 1/10.000 tuổi của hành tinh.
Để độc giả dễ hình dung, nếu chúng ta gói gọn toàn bộ lịch sử hình thành Trái Đất 4,5 tỷ năm trong 24 giờ đồng hồ thì thời điểm con người xuất hiện là 23 giờ 59 phút 56 giây.
03. Xa lộ 66 của Mỹ dài hơn khoảng cách từ lớp vỏ đến lõi Trái Đất
Xa lộ 66 của Mỹ (Route 66) dài 3.940 km. Điều này có nghĩa là nó dài hơn ranh giới giữa lớp vỏ và lõi Trái Đất
(dưới 3000 km), ít hơn gần 1000 km so với tuyến đường cao tốc nối từ
Đông sang Tây của Mỹ", nhà địa chấn học Jennifer Jackson thuộc Viện
nghiên cứu California (Caltech) cho biết.
Ảnh minh họa: Internet
Theo
các nhà khoa học, vùng ranh giới giữa lớp vỏ và lõi Trái Đất là khu vực
phức tạp nhất của hành tinh. Nơi chưa đá rắn và sắt lỏng này có ảnh
hưởng rất lớn đền sự tồn tại của thế giới bề mặt. Động lực học phức tạp
của ranh giới lõi-lớp vỏ Trái Đất ảnh hưởng đến trường địa từ bảo vệ
Trái Đất và chuyển động của các mảng kiến tạo.
04. Áp suất "nghiền nát tất cả" tại lõi Trái Đất
5.500
độ C là nhiệt độ mà giới khoa học ước tính tại lõi Trái Đất. Thế giới
hình cầu nhỏ ở trong cùng của Trái Đất có bán kính khoảng 1.220 km. Đây
được xem là nơi chứa toàn sắt nóng nung chảy.
Lõi Trái Đất gồm lõi trong và loãi ngoài. Áp suất của lõi trong Trái Đất là 3.000.000 atm
(átmốtphe tiêu chuẩn). Để dễ hình dung, bạn hãy tưởng tượng: Áp suất
tại điểm sâu nhất Trái Đất (11.000 mét) là 1.100 atm, tương đương với
trọng lượng của một tấn đặt lên đầu ngón tay. Do vậy, với áp suất
3.000.000 atm (gấp gần 3000 lần) của lõi trong thì vạn vật sẽ bị nghiền
nát khủng khiếp cỡ nào.
Các lớp của Trái Đất. Ảnh: Johan Swanepoel / Alamy
05. Trái Đất có một lò phóng xạ khổng lồ
Tổng
cộng, Trái Đất tạo ra tới 40 terawatt nhiệt (tương đương 40.000 tỷ
watt), một nửa trong số đó đến từ sự phân rã phóng xạ trong lõi Trái
Đất, theo một nghiên cứu năm 2011. Các nhà khoa học đã đo các hạt gọi là
phản neutrino (antineutrino) phát ra từ lõi Trái Đất và thấy rằng một
nửa nhiệt lượng của Trái Đất được tạo ra thông qua sự phân rã phóng xạ
của các nguyên tố nhất định.
Tom Crafford, Điều phối viên
Chương trình Tài nguyên Khoáng sản tại Cục Khảo sát Địa chất Mỹ cho
biết: Hầu hết nhiệt lượng bên trong giữ cho Trái Đất tồn tại, sự sống
động của hành tinh đến từ sự phân hủy phóng xạ của các nguyên tố như
thorium, uranium và kali ở lõi trong.
06. Một trận động đất cường độ 12 sẽ cắt đôi Trái Đất
Trái
Đất chưa từng xảy ra một trận động đất cường độ 9,5 trong lịch sử. Về
lý thuyết mà nói, sẽ không thể có một trận động đất cường độ 12. Tuy
nhiên, nếu điều này xảy ra, nó sẽ khiến Trái Đất chúng ta bị cắt làm
đôi, có khả năng kết liễu sự sống hành tinh trong chốc lát.
Ảnh minh họa: Internet
"Khi
một trận động đất xảy ra, người ở phía bên kia hành tinh có thể cảm
nhận được. Thông thường, động đất có thể xảy ra ở độ sâu hơn 640 km dưới
bề mặt Trái Đất và được cảm nhận theo nghĩa đen ở phía bên kia của địa
cầu", nhà địa chấn học Zhongwen Zhan thuộc Caltech cho biết.
Năm
2013, một trận động đất cường độ 8 xảy ra gần quần đảo Kuril (Nga) ở độ
sâu hơn 640 km và người dân Úc vẫn có thể cảm thấy sự kiện này.
07. NGÀY đang dần dài hơn ĐÊM
Thủy
triều là sự khác biệt nhỏ giữa lực hấp dẫn của Mặt Trăng và Mặt Trời và
lực ly tâm ở hai hướng ngược nhau. Thủy triều trên Trái Đất mạnh nhất
khi Trái Đất-Mặt Trăng-Mặt Trời nằm trên một đường thẳng (điều xảy ra
khi Trăng tròn và Trăng non).
Đại dương phản ứng
nhiều nhất với sự kiện này, nhưng ngay cả Trái Đất rắn cũng phản ứng với
các lực thủy triều. Phản ứng đồng thời xảy ra bao gồm: Nước di chuyển
trong các đại dương và đá di chuyển dưới lòng đất, cả hai đều tiêu tan
động năng. Kết quả cuối cùng là Trái Đất quay xoáy xuống khiến ngày trở
nên dài hơn đêm.
08. Trái Đất có nhiều virus hơn số sao trong vũ trụ
Viết trên National Geographic, Tiến sĩ Mỹ Katherine J. Wu cho biết: Trái Đất ngập tràn virus. Ước tính có khoảng 1030
(1.000 tỷ tỷ tỷ) virus đang tồn tại trên đại dương Trái Đất. Con số này
đủ gấp 100 triệu lần số sao trong vũ trụ mà con người tìm thấy được.
Ngoài
ra, trong 1 muỗng cà phê đất, có khoảng 1 tỷ vi khuẩn. Con số này tương
đương với số người hiện đang sống tại châu Phi - Nhà sinh vật học
Dianne Newman ở Caltech cho biết.
09. Sự sống dồi dào dưới đáy biển
"Các trầm tích dưới đại dương Trái Đất là nơi cư trú của khoảng 2,9 x 1029
vi sinh vật, tồn tại ở độ sâu tới 2,5 km dưới đáy biển. Phần lớn sinh
quyển dưới lòng đất sâu phát triển cực kỳ chậm so với sự sống ở thế giới
bề mặt, với ước tính phân chia tế bào cứ sau 10-1000 năm một lần. " Nhà
địa chất học của Caltech là Victoria Orphan nói.
Các nhà
khoa học đang tìm kiếm nguồn sống mới của vi sinh vật ngày càng sâu hơn
dưới đáy biển hơn bao giờ hết. Vào tháng 3/2020, một nhóm các nhà khoa
học tiết lộ rằng họ đã tìm thấy dấu vết của vi khuẩn trong các tảng đá
sâu 122 mét dưới đáy biển.
10. Nước biển có thể tăng 75 cm vào năm 2100
"Vào
cuối thế kỷ này, nước biển có thể tăng lên 60 cm hoặc hơn. Hậu quả cho
việc nước biển dâng từ 30 đến 75 cm là có thể làm biến mất các quốc đảo
thấp, bãi biển đẹp và sự hủy hoại của các hệ sinh thái biển" - nhà khoa
học khí hậu Tapio Schneider thuộc Caltech nói.
11. Mây giúp điều chỉnh nhiệt độ Trái Đất
Ảnh minh họa: Internet
"Nếu
bạn mang tất cả các giọt nước trên mây lên bề mặt, nó sẽ phủ Trái Đất
bằng một màng chất lỏng không dày hơn tóc người", chuyên gia của Caltech
cho biết.
"Tuy nhiên, lượng nước nhỏ bé này lại có thể
tạo ra sự khác biệt cho những ngày hè mát mẻ và nó cực kỳ quan trọng đối
với khí hậu. Trung bình, mây làm mát Trái Đất 13 độ so với nhiệt độ
toàn cầu không có mây.
Bao nhiêu sự nóng lên toàn cầu mà
chúng ta có được chủ yếu phụ thuộc vào việc chúng ta có nhiều hay ít mây
hơn khi khí hậu ấm lên.
Tại Caltech, chúng tôi đang
nghiên cứu sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra các mô hình khí hậu
và mô phỏng đám mây của chúng tốt hơn, để có câu trả lời chính xác hơn
về cách thức khí hậu thay đổi nhờ có mây.
12. Lỗ thủng Ozone đầu tiên vẫn chưa lành hẳnCác nhà khoa học đã phát hiện ra lỗ thủng tầng Ozone đầu tiên vào năm 1985, nằm ngay phía trên Nam Cực. Điều đáng nói là sau 35 năm trôi qua, lỗ thủng này vẫn chưa lành. Trong khi đó, vào tháng 4/2020, giới khoa học phát hiện lỗ thủng tầng Ozone hiếm có tại Bắc Cực.
Liên Hợp Quốc vẫn đang nỗ lực vận động các quốc gia tuân thủ Nghị định thư Montreal năm 1987 nhằm hạn chế phát thải hóa chất gây ảnh hưởng đến tầng Ozone.
Bài viết sử dụng nguồn: Popular Mechanics Magazine
* Đọc bài cùng tác giả Trang Ly tại đây.
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét