Hoa gạo (còn gọi là hoa Mộc miên, Pơ lang) thường nở vào dịp tháng Ba âm lịch, đóa hoa to, dầy và đỏ thắm báo hiệu trời chuyển vào hè. Bầy chào mào loách choách bay về hút mật ngọt trong năm cánh hoa làm cả một góc phố phường sáng bừng, ồn ã. Hoa thắp đỏ một khoảng trời, rồi lặng lẽ xoay tròn trên không trung, gieo mình theo cơn gió, hoa lìa cành vẫn giữ nguyên sắc đỏ.
Không giống như những loài cây khác, gạo sinh ra đã mang trên mình đầy gai, những chiếc gai hình thoi bao kín thân cây xếp thật đều và càng lên cao phía ngọn gai càng nhọn. Cũng thật lạ là chỉ khi vươn cao đến một khoảng không nhất định, gạo mới trổ cành vươn ra xung quanh, tựa như những cánh tay gân guốc vươn ra bốn phía. Cả mùa đông, thân gạo già gầy trơ khấc, trên mình không một chiếc lá màu xanh. Gạo đứng im lìm phơi sương gió tưởng như sức sống trong cây đã cạn.
Thế rồi khi mùa xuân về kéo theo mưa bụi lay phay nhè nhẹ và cái nắng vàng ong, gạo như bừng tỉnh dậy dồn sức sống lên đầu cành với cơ man chồi xanh và nụ. Hình như cả quãng thời gian khắc nghiệt mùa đông, gạo âm thầm vươn rễ, chắt chiu dòng nhựa sống để đến mùa xuân dành trọn cho hoa và lộc biếc. Nụ hoa gạo tròn xinh, chum chúm, xếp sin sít liền nhau nhiều hơn cả lá. Nụ tiếp dòng nhựa sống lớn dần lớn dần rồi đến tháng Ba, hoa bung nở đỏ rực một khoảng trời.
Những bông hoa gạo đỏ rực cả một khoảng trời, nó đẹp như chính những trò chơi rất đỗi trẻ con mà không ít người trong chúng ta đã đi qua. Cùng nhau nắm tay hò hát xung quanh gốc cây gạo ấy, để rồi đứa nào cũng có những nụ cười hạnh phúc, có khi còn lăn ra ngủ mỗi lúc buổi trưa hè trong những làn gió mát nhẹ.
Những bông hoa nhắc về tuổi thơ xa lắc, nhắc về những năm tháng còn lên năm lên ba chạy chơi ở bến nước đầu làng. Hoa gạo rơi từng cánh thắm xuống con đường lát gạch, một vài cơn gió bay ngang thổi vài cánh lả tả trong gió chiều.
Hoa gạo chân chất, mộc mạc, dân dã, gợi lại một thời tuổi thơ hồn nhiên đầy tiếng cười giòn. Tháng Ba của những mùa hoa rực rỡ sắc màu, tháng Ba của nỗi nhớ trong trẻo mà nghẹn ngào.