Ở Sài Gòn có những con hẻm mà trong đó thật yên bình và tĩnh lặng, một tiếng xe máy chạy ngang cũng gây sự chú ý với những người ở trong nhà, ngược lại cũng có những con hẻm cuộc sống bên trong còn náo nhiệt hơn cả ngoài đường chính, lúc nào cũng thấy có người dân ngồi lê la cà phê tám chuyện trên trời dưới đất.

tin liên quan

'Đất dữ' Sài Gòn ngày ấy - Kỳ 2: Sống ở con hẻm của ông trùm Năm Cam

Quận 4, nơi được xem là mảnh đất sản sinh ra nhiều tay giang hồ cộm cán. Vùng đất giáp sông, giáp cảng nổi tiếng này một thời đình đám bởi những 'ông trùm' giang hồ mà Năm Cam là cái tên bá chủ nhất.

Cà phê trong hẻm Sài Gòn cũng có nhiều nét đặc trưng riêng biệt, nhiều khi kêu ly cà phê cóc trong hẻm ngồi nhấm nháp mà nghe mùi thơm thơm, vị beo béo nhìn xung quanh cũng vui.

Kể cũng lạ, người Sài Gòn ở nhà suốt vậy thì họ đi làm vào lúc nào? Tôi đã đi vài vòng trong khu Mả Lạng, một trong những con hẻm đông đúc ở ngay trung tâm để tìm câu trả lời. Ông Nguyễn Văn Yên (57 tuổi, người dân trong hẻm) đang ngồi uống cà phê nghe tôi hỏi liền xòe đôi bàn tay còn dính bụi xi măng rồi nói: “Tôi đang làm nhưng ngồi uống ly cà phê cho tỉnh thôi”. Một người ngồi bên cạnh cũng cười khà khà trả lời: “Tôi làm tự do, ai kêu gì thì làm đó, ngày nào không có ai kêu thì ngồi chơi vầy thôi nhưng đủ sống, dân lao động mà, bao nhiêu chẳng sống đủ”.

tin liên quan

Hẻm Sài Gòn kể chuyện ‘đặc sản’: Người người đến xếp hàng ‘ăn chơi’ mà… no thiệt!

Ngay trung tâm quận 1 có một con hẻm chỉ bán các đồ 'ăn chơi' mà khiến nhiều người Sài Gòn mê mẩn vì... no thiệt! Buổi chiều, nhiều người còn phải xếp hàng vì quá đông.

Khu Mả Lạng được bao bọc bởi 4 tuyến đường: Nguyễn Cư Trinh - Nguyễn Trãi - Trần Đình Xu - Cống Quỳnh (quận 1, TP.HCM). Các nhánh hẻm ở khu Mả Lạng ngoằn ngoèo, chằng chịt đan vào nhau như những nhánh sông rồi cùng đổ ra đường lớn.

Con hẻm 245 Nguyễn Trãi vào khu Mả Lạng khá rộng nên chiều đến người dân dọn hàng quán bán hai bên đường Ảnh: Vũ Phượng

Khu này ban đầu là một nghĩa địa rộng lớn của công giáo, nhiều ngôi mộ không người chăm nom nên người dân gọi là Mả Loạn, sau đó đọc chệch thành Mả Lạng rồi chết tên đến ngày nay.

Ông Mai Văn Dương (58 tuổi, người dân quen gọi là ông Tí Trầu) sinh ra và lớn lên ở khu Mả Lạng cho biết từ trước 1975, khu vực chỉ có vài hộ cất nhà gỗ ở trên mả nhưng nhà nào cũng rộng thênh thang.

Tuổi thơ của ông Dương là những ngày lớn lên trong khu nghĩa địa không điện không nước sinh hoạt, nhiều đêm nóng quá ông mang tấm ván ra bắc ngang hai ngôi mả để nằm hóng gió mà chẳng sợ sệt gì. Ngày đó hẻm thông ra hai đường chính là đường Phát Diệm (nay là đường Trần Đình Xu) và đường Võ Tánh (nay là đường Nguyễn Trãi).

tin liên quan

'Đất dữ' Sài Gòn ngày ấy – Kỳ 1: Mả Lạng, ám ảnh cái chết trắng

Sài Gòn luôn có những giai thoại về các 'vùng đất dữ' ám ảnh nhiều người: từ Cầu Muối, đến Mả Lạng, Tôn Đản... 41 năm sau thống nhất những cái tên ấy vẫn còn trong tiềm thức của hàng triệu người Sài Gòn. Nhưng giờ nó đã khác!

Các hàng quán trong hẻm thường đông đúc vào buổi chiều Ảnh: Vũ Phượng

Sau ngày thống nhất cả khu vực bị cháy rụi do đạn pháo nên người thì đi kinh tế mới, người thì được nhà nước cấp nhà tại khu Chợ Lớn.

Ông Dương kể: “Thời đầu gia đình tôi đi kinh tế mới là ở U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang ngày nay nhưng không biết chèo ghe, chèo xuồng nên không được bao lâu thì về lại đây. Năm 1978 nhà tôi tiếp tục đi kinh tế mới tại Cây Trường 2, tỉnh Sông Bé (nay là tỉnh Bình Dương) mà cũng sống không được nên lại trở về đây vào cuối năm 1979 và ở nhờ nhà người quen tại Chợ Lớn”.

tin liên quan

Hẻm Sài Gòn kể chuyện 'đặc sản': Mê hồn trận bát quái ở thành phố 'ma'

Sài Gòn có những hẻm nhỏ, hẻm 334 đường Chu Văn An (quận Bình Thạnh) được người dân ví như một 'trận đồ bát quái' vì trong hẻm có nhiều đường nhánh to nhỏ, chồng chéo, chằng chịt lên nhau. Nếu không phải là người dân trong hẻm thì thật khó tìm được lối ra trong mê hồn trận.

Đến khoảng năm 1980, nhà nước cấp cho gia đình ông một căn nhà khoảng 15 mét vuông dựng bằng cây gỗ, bốn bên che chắn bằng tre để ở và thu tiền theo tháng. Không lâu sau, những người vô gia cư cũng được chính quyền chuyển về khu này và cho thuê nhà giá hỗ trợ để ổn định cuộc sống.

Cưới xong, chồng dẫn về đây nhìn khu này thôi là tôi không dám ngủ, một khu rộng lớn mà toàn là mồ mả, lối đi thì lầy lội, chuột cống chạy theo đoàn nghe tiếng rầm rầm phát hoảng. Được vài ngày thì tôi về lại quê ở Bến Tre, sau đó thì mới lên đây lại... Bà Nguyễn Thị Dạ

Do vậy, dù ở ngay khu vực trung tâm nhưng người dân trong hẻm đa số làm lao động tay chân như: thợ hồ, bán vé số, bán đồ ăn thức uống, công nhân. Sau này, nhiều người sửa sang nhà cửa rồi sang nhượng lại, khu vực có thêm nhiều người làm cán bộ công nhân viên nhà nước.

Ông Dương nhớ lại: “Hồi đầu khu này thông ra 8 hẻm ở các đường Cống Quỳnh, Nguyễn Trãi, Nguyễn Cư Trinh, mấy người giật đồ hay chạy vô đây để tìm đường tẩu thoát. Công an khu vực thấy vậy bít một số con hẻm lại, từ ngày đó tình hình cũng ổn định hơn.

Khoảng năm 2000, nạn mua bán, tiêm chích ma túy tràn ngập khu này, tôi cũng sợ cho mấy đứa con tôi lắm. Người trong hẻm thì bán công khai, mấy người ốm nhom ốm nhách ở đâu tìm tới mua nhiều lắm, bao nhiêu lần công an mặc thường phục bắt họ đi cải tạo nên giờ khu vực đã bình yên”.

Bà Nguyễn Thị Dạ (68 tuổi, quê Bến Tre), 40 năm sinh sống tại Mả Lạng cũng không thể quên được những ám ảnh ngày đầu khi bà mới về đây làm dâu.

Nhớ lại những ngày tháng ấy, bà Dạ kể: “Cưới xong, chồng dẫn về đây nhìn khu này thôi là tôi không dám ngủ, một khu rộng lớn mà toàn là mồ mả, lối đi thì lầy lội, chuột cống chạy theo đoàn nghe tiếng rầm rầm phát hoảng. Được vài ngày thì tôi về lại quê ở Bến Tre, sau đó thì mới lên đây lại”.

tin liên quan

Phố đi bộ Bùi Viện hoạt động, người dân ở đó được phát logo dán lên xe

Chính quyền địa phương đã phát 500 logo để người dân cư trú ở phố đi bộ Bùi Viện dán lên phương tiện của mình nhằm nhận diện để tiện di chuyển khi con phố chính thức ra mắt. 

Ám ảnh nỗi sợ cháy nhà

Khu Mả Lạng có một nhánh chính là hẻm 245 Nguyễn Trãi đi vào, khu vực này đường rộng, thoáng mát, tầm 3 giờ chiều là người dân bày xe hủ tiếu, gỏi cuốn, cà phê ra hai bên đường. Lạ thay, hàng nào cũng đông khách và tiếng nói cười rôm rả.

Lối thoát hiểm nhưng nguời dân không có chìa khóa của cánh cổng này... Ảnh: Vũ Phượng

Đi hết nhánh chính là đến nơi nhà cửa san sát, bé xíu, lối đi vừa vặn cho hai xe máy, trên đầu chằng chịt dây điện và hầu như nhà nào cũng làm mái che phía trước khiến ánh mặt trời thật sự là một thứ xa xỉ với những đường nhánh nhỏ như thế này.

Ông Mai Văn Dương chia sẻ: “Tôi chứng kiến nhiều vụ cháy trong khu này rồi, vụ nào cũng khiến người dân chạy tán loạn. Cách đây chừng một tháng cũng cháy ba căn, hẻm thì nhỏ, nhà lại san sát nhau nên ai ôm được gì thì ôm rồi chạy thôi, may mà dập được”.

Vì nhà quá chật nên ngày cũng như đêm, người dân để luôn xe máy ở ngoài Ảnh: Vũ Phượng

Bà Bạch Thị Hương (80 tuổi, hay còn gọi bà Bảy La) cũng bộc bạch rằng ở đây một thời không bình yên, còn bây giờ cả khu hầu như ai cũng quen mặt nhau, người lạ vô là biết ngay. Mỗi lần xảy ra cháy là thanh niên xúm nhau lại dập lửa nên cũng không bị lan rộng.

“Gọi là đất dữ chứ chắc một thời thôi, giờ ở đây hiền lắm. Tối đến nhiều nhà quá chật nên phải để xe ở ngoài mà có sao đâu. Giờ sắp giải tỏa nghe cũng buồn nhưng vì thành phố phát triển, miễn sao mình có nơi an cư là được rồi”, bà Hương trải lòng.

Vũ Phượng

Theo healthday.com dẫn nguồn từ các chuyên gia thuộc Viện Máu, phổi và tim quốc gia Mỹ, các triệu chứng thường gặp của thiếu máu do thiếu chất sắt bao gồm thường xuyên mệt mỏi, khó thở, đau đầu, chóng mặt, lạnh tay chân, da xanh tái, đau ngực...

Các chuyên gia cho biết bổ sung chất sắt từ thịt đỏ, đậu lăng, đậu, thịt gia cầm, cá, các loại rau rậm lá, xà lách xoong, đậu phụ, đậu xanh, đậu đen giúp ngừa chứng thiếu máu.

tin liên quan

Những ích lợi bất ngờ của quả ổi đối với làn da và sức khỏe

Da là bộ phận chiếm diện tích lớn nhất trên cơ thể chúng ta, và tình trạng của nó phản ánh rất nhiều thứ về sức khỏe tổng thể. 

tin liên quan

Ăn đúng giờ để tránh tăng cân

Một chuyên gia dinh dưỡng đã tư vấn những thời điểm cần ăn trong ngày để đảm bảo tránh tăng cân và cho phép cơ thể đốt tối đa năng lượng.

Mai Duyên

Cụ thể, bệnh nhân Đ.N.H (45 tuổi, ở phố Đại La, Q.Hai Bà Trưng, Hà Nội) vào cấp cứu tại Trung tâm chống độc hôm 20.6 do ngộ độc methanol. Ông H. được đưa đến viện trong tình trạng nguy kịch, hôn mê, co giật, tổn thương não, sốc.

Kết quả xét nghiệm máu cho thấy, nồng độ methanol (cồn công nghiệp) là 321,76 mg/dL (cao gấp 16 lần mức cho phép). Theo người nhà, bệnh nhân nghiện rượu và đã mua cồn y tế về để pha thành rượu uống. Loại cồn y tế bệnh nhân sử dụng có ghi nhãn cồn 90 độ, ethanol, chai 500 ml.

Tuy nhiên, xét nghiệm dung dịch còn lại trong chai cồn của bệnh nhân đã dùng, cho kết quả nồng độ methanol là 88%, không tìm thấy ethanol như nhãn ghi.

tin liên quan

Thêm nhiều ca ngộ độc rượu chứa cồn công nghiệp

Ngày 28.2, Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) đang cấp cứu, điều trị cho 7 bệnh nhân ngộ độc rượu.

Nam Sơn

Theo Daily Mail, sự việc xảy ra vào ngày 12.7 (giờ Mỹ) khi cô bé Amaya Vesterm, 3 tuổi, đang ngủ say sau xe hơi do người bạn trai của mẹ bé điều khiển. Khi đi qua trạm xăng ở Valero thuộc thành phố Kansas (bang Missouri) người điều khiển xe hơi, tức bạn trai của mẹ cô bé, đã dừng lại để đổ xăng, đồng thời xuống xe mà không khóa cửa rồi đi vào một cửa hàng gần đó để mua nước uống cho cô bé.

Vì nghĩ cô bé Amaya đang ngủ ngon nên người này không đánh thức cô bé dậy mà an tâm lựa chọn đồ uống tại cửa hàng. Tuy nhiên, khi quay ra để tiếp tục hành trình thì chiếc xe hơi cùng cô bé Amaya đã biến mất.

tin liên quan

Bé trai Quảng Bình tử vong được tìm thấy: Cháu bị đâm, nhiều dấu hiệu bất thường

Đó là khẳng định của đại tá Nguyễn Văn Hiệu – Phó giám đốc, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Quảng Bình với PV Thanh Niên vào cuối ngày 8.7 sau khi thi thể bé Trần Trung Nghĩa (6 tuổi, TX Ba Đồn) được phát hiện.

Sở cảnh sát Kansas ngay lập tức huy động một chiếc trực thăng để tìm kiếm. Đồng thời, theo camera giám sát ghi lại, vào thời điểm xảy ra vụ bắt cóc bé Amaya cùng xe hơi, có một tài xế xe tải đứng gần đó đã cấu kết với một phụ nữ khác để nhảy lên chiếc xe hơi và lái xe đi mất.

Ngay trong ngày 12.7, trực thăng của lực lượng chức năng thành phố Kansas đã phát hiện được chiếc xe hơi Ford Focus bị đánh cắp cùng bé gái Amaya tại một khu vực nông thôn. Điều đáng nói là kẻ lấy cắp chiếc xe đã để lại chiếc xe và bé gái Amaya một cách an toàn. Bé gái Amaya ngay sau đó được đưa tới cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe trước khi được cảnh sát trả về cho gia đình.

Các nhà chức trách cho biết vào thời điểm tìm thấy chiếc xe hơi bị đánh cắp, cô bé Amaya ở một mình cùng 1 chai nước trên xe và tinh thần cô bé khá tốt.

Về phía những kẻ cấu kết lấy cắp xe hơi cùng ý định bắt cóc cô bé, cảnh sát hiện đã xác minh được hình ảnh của hai người này và hiện đang đăng tải trên nhiều phương tiện truyền thông để sớm bắt giữ.

Tuệ Minh

Trước thông tin Trung Quốc lại gom heo từ VN qua đường tiểu ngạch, tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 14.7, Bộ Công thương cho biết đang cùng ngành nông nghiệp theo dõi để cảnh báo nông dân, tránh tình trạng phải giải cứu thêm lần nữa.

Trả lời câu hỏi về thông tin thương lái Trung Quốc lại ồ ạt gom heo để xuất qua đường tiểu ngạch, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết đây là tín hiệu tốt, song cần theo dõi chặt chẽ xem có bền vững không để từ đó có những cảnh báo cho nông dân. "Chúng tôi đang cùng Bộ NN-PTNT theo dõi xem thế nào, bởi vì chúng ta vẫn chưa được xuất khẩu thịt heo chính ngạch vào Trung Quốc. Do đó nếu không cẩn thận thì nông dân lại tăng đàn, sản xuất không bền vững, dễ dẫn đến tình trạng dư cung và phải giải cứu như trước", ông Hải nói và cho hay hai bộ sẽ có những cảnh báo kịp thời cho nông dân.

Tháng 7 trình phương án xử lý 12 dự án thua lỗ

Đối với việc xử lý 12 dự án ngàn tỉ thua lỗ của ngành công thương, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Dương Duy Hưng cho hay trong tháng 7 này Bộ Công thương sẽ trình phương án chính thức để ban chỉ đạo báo cáo Thủ tướng.

“Tuy nhiên, dù xử lý theo cách nào đi nữa thì quan điểm thống nhất là trước mắt cần làm cho các dự án này tốt lên. Hiện một nửa trong số đó là 4 nhà máy phân bón và hai nhà máy thép đã chuyển biến tích cực. Dự án bột giấy Phương Nam thì đã lên phương án bán đấu giá tài sản và hàng tồn kho”, ông Hưng cho hay.

Liên quan đến câu chuyện Tập đoàn than - khoáng sản VN (TKV) kêu khó khi Tập đoàn điện lực VN (EVN) thông báo sẽ ngừng mua 2 triệu tấn than, theo ông Hải, mới đây Bộ Công thương đã có nhiều buổi làm việc với TKV, EVN để giải quyết vấn đề. "Chúng ta cũng nên ưu tiên hàng hóa sản xuất trong nước nhưng vẫn phải trên tinh thần đảm bảo nguyên tắc thị trường, hàng hóa phải có tính cạnh tranh. Cũng vì thế mà Chính phủ đã cho một số doanh nghiệp được nhập khẩu than để tăng tính cạnh tranh. Tuy nhiên câu chuyện của TKV không đơn thuần là sản xuất - tiêu thụ mà đi cùng đó là việc giải quyết việc làm cho 113.000 lao động của TKV. Cho nên hai vấn đề này phải được cố gắng xử lý một cách hài hòa", ông Hải nói.

Chia sẻ quan điểm xung quanh câu chuyện Uber và Grab bị taxi truyền thống "tố" cạnh tranh thiếu lành mạnh khi liên tục khuyến mãi, ông Hải cho biết đã giao Cục Quản lý cạnh tranh phối hợp với Bộ GTVT giám sát để đảm bảo cạnh tranh công bằng. "Tuy nhiên, việc khuyến mãi liên tục không có nghĩa là họ vi phạm", người phát ngôn Bộ Công thương nêu quan điểm.

Chưa có hình thức kỷ luật Thứ trưởng Thoa

Liên quan đến hình thức xử lý kỷ luật Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa theo kết luận của Ủy ban Kiểm tra T.Ư, ông Đỗ Thắng Hải cho biết chiều 13.7, Bộ đã làm việc với Ủy ban Kiểm tra T.Ư để nghe thông báo chính thức kết luận của cơ quan này. "Theo đó, chị Thoa có một số vi phạm, khuyết điểm khi công tác tại Công ty Điện Quang từ năm 2004 - 2010. Hiện Ban Cán sự Đảng, Đảng ủy Bộ Công thương và chi bộ nơi chị Thoa sinh hoạt đang thực hiện nghiêm túc theo hướng dẫn của Ủy ban Kiểm tra và các quy định pháp luật. Khi có kết quả về hình thức kỷ luật Bộ sẽ thông tin cụ thể", vị Thứ trưởng thông tin.

Giá heo tăng trở lại Theo Hiệp hội Chăn nuôi tỉnh Đồng Nai, vài ngày qua giá heo hơi đột ngột tăng mạnh. Vào ngày 9.7, giá mua 24.000 - 25.000 đồng/kg, sang ngày 10.7 đã tăng lên 29.000 - 30.000 đồng/kg và ngày 14.7 là 32.000 - 33.000 đồng/kg. Theo ông Nguyễn Kim Đoán, Phó chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi tỉnh Đồng Nai: Giá heo hơi tăng là do Trung Quốc đã bắt đầu thu mua heo hơi của VN theo đường tiểu ngạch trở lại. Bên cạnh đó lượng heo tồn của các doanh nghiệp chăn nuôi có vốn đầu tư nước ngoài (doanh nghiệp FDI) không còn, họ bắt đầu tăng giá mua bên ngoài nên đẩy giá thị trường lên theo. Mặt khác, giá heo xuống thấp và khó tiêu thụ trong thời gian dài vừa qua (hơn 6 tháng) đã khiến nhiều người chăn nuôi heo, nhất là những hộ chăn nuôi nhỏ lẻ cạn kiệt vốn, không đủ sức cầm cự để tái đàn. Do đó, hiện nay lượng heo trong dân không còn nhiều, chủ yếu chỉ còn của các công ty chăn nuôi và các trang trại lớn. Vì vậy nguồn cung thịt heo ra thị trường bắt đầu giảm, đẩy giá heo hơi tăng trở lại. Lê Lâm

Chí Hiếu

Albert Einstein tin rằng, tôn giáo của tương lai sẽ phải vượt lên trên ý tưởng về một đức Chúa có bản ngã và tránh xa những giáo điều cùng thần học.

Một số đặc trưng cơ bản của đạo vũ trụ

1/ Không tin vào đức Chúa có bản ngã, hoặc Chúa phỏng nhân (personal or anthropomorphic God), mà thừa nhận quan niệm của Baruch Spinoza, quan niệm phiếm thần luận về Chúa: Chúa và tự nhiên là một và giống nhau (deus sive natura).

Phiếm thần luận (phiếm nghĩa là nói chung, không cụ thể, phiếm đàm, phiếm chỉ) được định nghĩa là “một học thuyết, hoặc niềm tin rằng Chúa là vũ trụ và những hiện tượng của vũ trụ (được xem như một tổng thể), hoặc một học thuyết tôn kính vũ trụ như là sự biểu hiện của Chúa”. Vũ trụ là biểu hiện của Chúa (manifestation of God) chứ không phải là sản phẩm của Chúa. Chúa không nằm ngoài vũ trụ, không tạo ra vũ trụ. Vũ trụ tự tạo ra chính nó. Khẳng định như vậy để khỏi rơi vào vòng luẩn quẩn: Nếu Chúa tạo ra vũ trụ thì ai đã tạo ra Chúa? Chúa (Thượng đế) cũng không phải là một đấng sáng tạo toàn năng, mắt xanh mũi lõ ở châu Âu, hoặc đội mũ Bình Thiên mặc hoàng bào ở châu Á, có sức mạnh siêu nhiên chi phối cuộc sống của mọi người, ban thưởng hoặc trừng phạt mỗi người.

Quan niệm phiếm thần có thể có từ ngàn xưa, và một số tôn giáo ở phương Đông vẫn tiếp tục mang các yếu tố phiếm thần. Tuy nhiên học thuyết phiếm thần chỉ được xây dựng nên vào cuối thế kỷ XVII đầu thế kỷ XVIII ở phương Tây. Thuật ngữ “phiếm thần” bằng tiếng Anh (pantheism) lần đầu tiên được John Toland, nhà văn người Ireland, sử dụng năm 1705. Ông khẳng định: “Chúa là một khởi nguyên phi nhân tính, không nằm ngoài giới tự nhiên, mà đồng nhất với tự nhiên”. Mặc dù vậy, người đặt nền móng cho học thuyết phiếm thần chính là nhà triết học Hà Lan gốc Do Thái Baruch Spinoza (1632-1677) trong tác phẩm nổi tiếng Đạo đức học năm 1676. Trong sách này, ông đã trả lời thuyết nhị nguyên của Descartes cho rằng tinh thần và thể xác tách biệt nhau. Spinoza theo thuyết nhất nguyên (monism), xem tinh thần và thể xác là một thể thống nhất, Chúa và Tự nhiên là hai cái tên của cùng một thực tại. Spinoza là một nhân vật lịch sử quan trọng tại Hà Lan, nơi chân dung ông xuất hiện trên tờ bạc 1.000 guilder được lưu hành cho đến khi đồng euro được đưa vào sử dụng năm 2002. Albert Einstein gọi Spinoza là nhà triết học có ảnh hưởng lớn nhất đối với thế giới quan của mình.

2/ Đạo vũ trụ bao quát cả tự nhiên lẫn tâm linh, cả linh hồn và thể xác. Làm rõ điều này là công việc khó khăn, đầy thách thức đối với nhà phiếm thần. Trả lời câu hỏi: liệu ông có thể tự xác định mình là một nhà phiếm thần hay không, Einstein nói: “Câu hỏi của bạn là khó nhất trên thế giới. Nó không phải là một câu hỏi mà tôi có thể trả lời đơn giản là có hay không. Tôi không phải là người vô thần (atheist), và tôi không nghĩ mình có thể tự coi mình là một nhà phiếm thần (pantheist). Chúng ta đang ở vị trí của một đứa trẻ nhỏ đi vào một thư viện khổng lồ với nhiều sách bằng nhiều thứ tiếng. Trẻ biết ai đó đã viết những quyển sách này. Nhưng nó không biết họ đã làm như thế nào. Nó không hiểu các ngôn ngữ mà chúng được viết. Đứa trẻ mơ hồ nghi ngờ một trật tự bí ẩn trong việc sắp xếp các quyển sách, nhưng không biết nó là gì. Điều đó, dường như với tôi, là thái độ của con người thông minh nhất đối với Chúa. Chúng ta thấy vũ trụ được sắp xếp một cách kỳ diệu và tuân theo một số định luật nhất định, nhưng chỉ lờ mờ hiểu được những định luật này. Tâm trí hạn chế của chúng ta nắm bắt được lực lượng huyền bí di chuyển các chòm sao. Tôi mê thuyết phiếm thần luận của Spinoza, nhưng ngưỡng mộ hơn nữa sự đóng góp của ông đối với tư tưởng hiện đại, vì ông là triết gia đầu tiên xem linh hồn và thể xác như là một, chứ không phải là hai thứ riêng biệt”.

3/ Là tôn giáo của tương lai, đạo vũ trụ phải tương thích với khoa học hiện đại, có quan niệm mới về sáng tạo. Nói theo Trịnh Xuân Thuận, phải “đặt cược cho một vũ trụ duy nhất và sự tồn tại của một nguyên lý sáng tạo chịu trách nhiệm cho việc điều chỉnh vũ trụ một cách vô cùng chính xác... Nguyên lý này không đại diện bởi một vị Chúa rậm râu; đó là một nguyên lý phiếm thần biểu hiện qua các định luật của tự nhiên.” Nguyên lý này có nét giống với những gì Spinoza miêu tả và Albert Einstein khẳng định: “Chắc chắn rằng, tựa như tình cảm tôn giáo, niềm tin rằng thế giới là lý tính, hay ít nhất là có thể hiểu được, chính là cơ sở của mọi công trình khoa học. Niềm tin này tạo nên quan niệm của tôi về Chúa. Đó là quan niệm của Spinoza”.

Sức sống của đạo vũ trụ

Ở Việt Nam, mọi người được dạy về chủ nghĩa duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác – Lênin, nhưng cách tiếp cận của chúng ta với bản thân chủ nghĩa này cũng còn hết sức thô sơ và chưa đầy đủ, dẫn tới cách hiểu rằng tất cả các nhà triết học, nhà tư tưởng từ cổ chí kim, từ Đông sang Tây đều được dàn thành hai trận tuyến đấu tranh sống mái: Duy vật với Duy tâm, Khoa học với Tôn giáo, Tự nhiên với Tâm linh v.v… Tuy nhiên, trên thế giới có những người và ngày càng nhiều người như Spinoza, như Einstein, chẳng đối lập khoa học với tôn giáo, tự nhiên với tâm linh, chẳng duy tâm cũng không duy vật, kể cả duy vật biện chứng, những người đó chẳng lẽ không có chỗ đứng nào trong đời sống tư tưởng của nhân loại sao? Phải chăng đây cũng là một loại giáo điều và thần học mà đạo vũ trụ cần phải tránh xa?

“Mọi chia rẽ con người đều nguy hiểm”, Đức Dalai Lama từng nói. Theo sáng kiến của Ngài cùng các nhà tư tưởng Phật giáo khác, một cuộc đối thoại giữa khoa học và Phật giáo đã được mở ra suốt 20 năm nay. Nhiều cuộc gặp gỡ giữa Dalai Lama với các nhà khoa học lỗi lạc (gồm các nhà thần kinh học, sinh học, tâm lý học, vật lý học và triết học) đã được tổ chức thường xuyên. Những cuộc trao đổi này tạo nên sự hiểu biết về bản chất của các hiện tượng và của ý thức, tâm linh.

Ngày nay đối thoại đã trở thành một nét đặc trưng, một đòi hỏi ngày càng cấp bách. Werner Heisenberg, một trong những cha đẻ của vật lý lượng tử đã viết: “Tôi cho rằng khát vọng vượt qua những điều đối lập, bao gồm sự tổng hợp cả hiểu biết duy lý và trải nghiệm tâm linh về tính thống nhất, là một nét đặc trưng nhất, dù được thể hiện ra hay không được nói ra, của thời đại chúng ta”.

Trong cuộc đối thoại với Matthieu Ricard, một nhà khoa học phương Tây trở thành nhà sư, Trịnh Xuân Thuận nhà vật lý thiên văn, một trong những chuyên gia lớn nghiên cứu sự hình thành của các thiên hà, đã đề cập nguyên lý sáng thế, được hiểu theo cách hiểu của Spinoza và của Einstein. Đó là “nguyên lý vị nhân” (anthropic principle), theo đó, “có một sự điều chỉnh cực kỳ chính xác các hằng số vật lý và các điều kiện ban đầu của vũ trụ để cho nó có thể cưu mang được sự sống và ý thức”.

Theo Trịnh Xuân Thuận, nghiên cứu khoa học không những không đối lập với tâm linh, mà còn phải coi tâm linh như người bạn đường. Có như vậy chúng ta mới không quên mất tính nhân văn của mình. Tâm linh nhằm cải thiện sự sung túc nội tâm của chúng ta để chúng ta có khả năng cải thiện sự sung túc nội tâm của tất cả mọi người. Trong thực tế, khoa học có thể hoạt động không cần tới tâm linh. Tâm linh có thể tồn tại không cần tới khoa học. “Nhưng con người, để trở nên toàn thiện, thì cần phải có cả hai”.

Đáp ứng nhu cầu thiêng liêng đó của con người, đạo vũ trụ sẽ có sức sống lâu bền.
----------
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1- Albert Einstein (2005), Thế giới như tôi thấy. Đinh Bá Anh, Nguyễn Vũ Hào, Trần Tiễn Cao Đăng dịch. Bùi Văn Nam Sơn hiệu đính. H.: Tri thức.
2- Albert Einstein, Leopold Infeld (2005). Sự tiến triển của vật lý học. Lê Minh Triết dịch. H.: Khoa học và Kỹ thuật.
3- Matthieu Ricard, Trịnh Xuân Thuận (2005). Cái vô hạn trong lòng bàn tay. Từ Big Bang đến Giác ngộ. Phạm Văn Thiều, Ngô Vũ dịch. TP.HCM.: Trẻ.
4- Trịnh Xuân Thuận(2014). Khát vọng tới cái vô hạn. Những con số-các vũ trụ-và con người. Phạm Văn Thiều, Phạm Nguyễn Việt Hưng dịch. H.: Trẻ-Tri Thức.
5- Stephen Hawking và Leonard Mlodinow (2013). Bản thiết kế vĩ đại. Phạm Văn Thiều-Tô Bá Hạ dịch. TP.HCM.: Trẻ.
6- Đức Dalai Lama và Jean-Claude Crrière (2008). Sức mạnh của đạo Phật. Để sống tốt hơn trong thế giới ngày nay. Lê Việt Liên dịch, Nguyễn Quang Chiến hiệu đính. H.: Phương Đông.
 ------
^* Bài viết chia sẻ cảm nghĩ của tác giả về đạo vũ trụ nhân sự kiện ngày 17-6-2017 tại Diễn đàn Lý luận phát triển do Viện VIDS và Viện SENA tổ chức, TS Nguyễn Thế Hùng, Viện Vật lý thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, đề cập quan niệm của Albert Einstein về ba loại tín ngưỡng: Tín ngưỡng siêu nhiên; tín ngưỡng các nhân tượng, nhân hình cụ thể; và đạo vũ trụ.
^** “Tôn giáo của tương lai sẽ là một đạo vũ trụ. Nó sẽ phải vượt lên trên ý tưởng về một đức Chúa có bản ngã và tránh xa những giáo điều cùng thần học. Có khả năng bao trùm cả tự nhiên lẫn tâm linh, đạo vũ trụ sẽ phải dựa trên một ý thức tôn giáo nảy sinh từ kinh nghiệm về vạn vật, kể cả tự nhiên lẫn tâm linh, được coi là một tổng thể có ý nghĩa. Phật giáo đáp ứng được sự mô tả này. Nếu như tồn tại một tôn giáo có thể đồng thuận với những đòi hỏi cấp bách của khoa học hiện đại, thì đó chính là Phật giáo.” (“The religion of the future will be a cosmic religion. It should transcend personal God and avoid dogma and theology. Covering both the natural and the spiritual, it should be based on a religious sense arising from the experience of all things natural and spiritual as a meaningful unity. Buddhism answers this description. If there is any religion that could cope with modern scientific needs it would be Buddhism.”)