Một trong những tin tức quan trọng trên thế giới trong thời gian vừa qua là chiến sự tại tỉnh Idlib, Tây Bắc Syria. Ngày 27/02 Thổ Nhĩ Kỳ chính thức mở màn chiến dịch "Lá chắn Mùa Xuân" với mục đích nhằm đẩy lùi các đơn vị quân đội chính phủ Syria khỏi vùng lãnh thổ mà lực lượng nổi dậy do Ankara hậu thuẫn đang chiếm đóng.
Trước đây, Ankara chỉ âm thầm ủng hộ phiến quân của Quân đội Quốc gia Syria (SNA) bằng các chuyên gia quân sự nhưng giờ đây những đơn vị vũ trang chính quy của Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến vào Idlib.
Thổ Nhĩ Kỳ triển khai hỏa lực ứng cứu phiến quân Syria
Đầu tháng 2, QĐ Syria đã chiếm được thành phố Seraqip (Idlib, Syria). Ngày 10/02 các lực lượng của chính phủ mở đợt tấn công tại khu vực Aleppo. Mục đích là chiếm mỏm Anadan – một vùng đất ở tây bắc Aleppo. Khi đó, các phiến quân đã chống trả quyết liệt, và quân chính phủ đã không thể đánh bật chúng ra khỏi nơi này.
Tại mỏm Anadan, kẻ địch đã có thể thiết lập tuyến phòng thủ đa lớp. Địa hình phức tạp cũng hỗ trợ nhiều cho các phiến quân. Aleppo nằm ở vùng đồng bằng, nhưng chỉ vài km về phía tây, tại khu dân cư Anadan địa hình bắt đầu dốc lên thành vùng núi.
Bởi vậy, tấn công mỏm Anadan trực diện, thậm chí với cả sự yểm trợ ồ ạt của không quân Nga, quân đội Syria vẫn không thể giành được thắng lợi. Có thể đi vòng qua phía nam, từ hướng tuyến đường M-5, nhưng các phiến quân cũng đã kịp thiết lập một khu vực phòng thủ đúng nghĩa ở đó.
Sau khi chiếm được Seraqip, quân đội Syria mở cuộc tấn công dọc tuyến đường hướng về phía bắc tới Aleppo. Cuộc hành quân thần tốc đến mức các phiến quân không kịp phản ứng, bỏ lại những cứ điểm của mình và tháo chạy. Đến ngày 11-12/02 các đơn vị quân đội Syria đã hoàn toàn chiếm được tuyến đường chiến lược M-5.
Cả phòng tuyến ở phía nam của mỏm Anadan cũng thất thủ. Sau 3 ngày, quân đội Syria bằng hai cuộc tấn công với hỏa lực tập trung đã đập tan những tàn quân tại khu vực Anadan và ngày 18/02 hoàn toàn giải phóng tỉnh Aleppo.
Thắng lợi của cuộc tấn công tại Idlib là điều hoàn toàn bất ngờ đối với Ankara. Sau khi mỏm Anadan thất thủ và quân đội chính phủ giải phóng được tuyến đường M-5, thì đã thấy rõ rằng những phòng tuyến chủ yếu của phiến quân ở phía đông và phía bắc đã bị tiêu diệt và không gì có thể ngăn được quân đội Syria tiến công vào sâu bên trong Idlib.
Bởi vậy, ngay ngày 18/02, Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu đưa tới Syria các đội SNA (nguyên là Quân đội Giải phóng Syria). Đây là một kiểu lực lượng ủy thác được Ankara tích cực sử dụng tại Syria và Libya. Các chiến binh SNA được trang bị hoàn toàn bởi quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.
Vì tình hình thực tế phức tạp, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ quyết địch triển khai một cuộc tấn công ở hướng Seraqip. Nếu như các đội SNA giành lại được khu dân cư này, Damacus có lẽ đã mất quyền kiểm soát đối với tuyến đường M-5, có nghĩa là nhiệm vụ chính của đợt tấn công được quân đội Syria triển khai bị gián đoạn.
Để tấn công Seraqip, các đội SNA cần phải được yểm trợ bởi pháo binh, UAV tấn công, những đơn vị xe tăng của Các lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ. Trong hàng ngũ chiến đấu của SNA còn có các đơn vị đặc nhiệm của Thổ Nhĩ Kỳ và được cung cấp số lượng lớn những tổ hợp tên lửa phòng không vác vai cũng như xe vận tải thiết giáp ACV-15.
Giữa thủ phủ Idlib và thành phố Seraqip là khu dân cư Al-Nairab. Từ ngày 10/02, quân đội chính phủ Syria đã thiết lập quyền kiểm soát ở đây. Bởi vậy, để tiến về Seraqip, các đội SNA cần phải đánh bật những đơn vị của quân đội chính phủ ra khỏi Nairab ở ngay giai đoạn đầu.
Cuộc đánh chiếm thành phố bắt đầu vào ngày 20/02. Trong vòng 2 ngày sau khi triển khai chiến dịch, Thổ Nhĩ Kỳ không kịp điều tới Syria đủ lực lượng SNA cùng những phương tiện yểm trợ.
Bởi vậy ngay khi có mặt, các đội SNA được lập tức xung trận. Đồng thời, lực lượng không quân Syria làm chủ toàn bộ trên không và thực hiện các cuộc không kích nhằm vào những phiến quân khi còn chưa kịp rút khỏi Nairab. Cuộc đánh chiếm đầu tiên bất thành, các phiến quân chịu tổn thất lớn.
Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục bổ sung thêm các lực lượng SNA và tăng cường những cuộc tấn công bằng UAV và pháo binh. Trong bối cảnh phòng vệ chắc chắn của Nairab, Bộ tư lệnh quân đội Syria quyết định liều lĩnh. Những lực lượng tinh nhuệ nhất được rút khỏi Seraqip để triển khai tấn công tại khu vực thung lũng Al-Gab, nằm ở phía nam của tỉnh Idlib.
Al-Gab là tuyến đường chạy xuyên thuận tiện tại vùng núi của tỉnh Idlib, tạo nên một lối tiến quân tới thẳng thành phố quan trọng về mặt chiến lược Jisr ash-Shugur và tuyến đường M-4.
Các lực lượng quân chính phủ đã vài lần cố gắng giải phóng Al-Gab, nhưng các phiến quân hiểu được giá trị của thung lũng và bảo vệ nó bằng tất cả lực lượng của mình. Trong những năm xảy ra xung đột, đã có một vài khu phòng tuyến được hình thành trong thung lũng này, và vào năm 2015 quân đội Syria đã chịu tổn thất nặng nề về người khi cố gắng đánh chiếm nó.
Nhưng vào tháng 2 năm nay, tình hình đã diễn ra theo chiều hướng có lợi cho quân đội Syria - trong tháng 1 và đầu tháng 2, phần lớn các phiến quân đã được điều từ Al-Gab tới khu vực Seraqip và Anadan.
Hôm 24/02, các lực lượng của quân đội chính phủ đã chuyển sang tấn công tại phía nam của tỉnh. Chỉ đến cuối ngày, những phòng tuyến chủ yếu của địch đã bị xuyên thủng và các đơn vị của quân đội Syria lần đầu tiên từ năm 2015 đã tiến vào thung lũng Al-Gab.
Nhưng cùng lúc đó, các đội SNA bắt đầu chuyển sang tấn công tại khu vực Al-Nairab. Các tổ hợp tên lửa phòng không vác vai của Thổ Nhĩ Kỳ đã tác chiến trong hàng ngũ của những phiến quân.
Các đội lính dự bị động viên của Syria đã phải chống trả lại những xe tăng M60 Sabra tham gia cuộc đột kích. Các tổ hợp phòng không đã làm giảm đi hiệu quả của không quân Syria. Bởi vậy, đến cuối ngày các phiến quân SNA đã xộc thẳng được vào thành phố.
Hệ thống phòng không Pantsir lâm trận
Ngày 26/02, các đội SNA đã đánh bật hoàn toàn những đơn vị của quân đội chính phủ Syria ra khỏi Nairab và tiến quân về phía Seraqip. Cùng lúc đó, quân đội Syria gần như đã quét sạch thung lũng Al-Gab. Thành phố Arima đã được giải phóng.
Lực lượng chính trong cuộc tiến công của Thổ Nhĩ Kỳ là các UAV tấn công. Chúng săn lùng các khí tài thiết giáp của Syria, triển khai những cuộc không kích nhằm vào các vị trí của pháo binh, nhưng điều quan trọng – đã tạo ra áp lực tâm lý vô cùng mạnh mẽ lên những binh lính dự bị động viên thực hiện nhiệm vụ phòng thủ Seraqip.
Phương tiện hiệu quả để chống lại các UAV săn mồi của Thổ Nhĩ Kỳ có thể là những tổ hợp pháo-tên lửa phòng không "Pantsir", nhưng chúng được triển khai ở phía nam Syria để bảo vệ Damacus.
Ngoài UAV, Ankrara còn tiếp tục gia tăng sự hiện diện phi quân sự của mình tại Syria một cách phi chính thức. Một vài nhóm tác chiến của các lữ đoàn cơ giới bắt đầu có mặt tại Idlib. Những tổ hợp pháo phản lực bắn loạt tầm xa 300mm đã được triển khai ở giáp biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngày 27/02, các đội trung thành với chính phủ của quân đội Syria đã bị lực lượng SNA đánh bật khỏi Seraqip. Những cuộc không kích liên tục từ trên không của các UAV đã khiến những binh lính dự bị động viên Syria vứt bỏ khí tài và tháo chạy khỏi các vị trí.
Cũng trong ngày hôm đó, đoàn xe của Lữ đoàn cơ giới số 65 thuộc Các lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ và trạm chỉ huy gần đó đã bị trúng không kích của Không quân Syria. Hơn 30 binh nhì, hạ sĩ và sĩ quan thiệt mạng.
Trong bối cảnh những tổn thất lớn như vậy, một cuộc khủng hoảng chính trị đã nổ ra tại Thổ Nhĩ Kỳ. Bởi vậy, chính phủ của Recep Erdogan đã quyết định mở chiến dịch quân sự chính thức chống lại Syria được đặt tên là "Lá chắn mùa xuân".
Mục tiêu về mặt hình thức của cuộc tiến công này được cho là nhằm đánh bật quân đội Syria ra khỏi ranh giới của tỉnh Idlib và những khu vực được đề cập trong Thỏa thuận Sochi.
Ngày 28 và 29/02 đã biến thành giai đoạn khó khăn nhất đối với các đơn vị của quân đội chính phủ Syria. Sau khi Seraqip thất thủ dưới những cuộc pháo kích tới tấp của các UAV tấn công và pháo binh Thổ Nhĩ Kỳ, những đơn vị của quân đội Syria đã bị đẩy lùi ra khỏi tuyến đường M-5.
Nhưng ngay trong ngày 01/3, các tổ hợp pháo tên lửa phòng không Pantsir đã được đưa tới khu vực chiến sự. Hôm đó đã biến thành ngày đen tối của các UAV tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ, đến cuối ngày đã có gần 10 cỗ máy bị bắn rơi.
Thực ra, trong ngày hôm đó, Không quân Syria đã mất hai chiếc máy bay ném bom tiền phương Su-24. Ankara tuyên bố rằng cả hai chiếc đều bị binh lính Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ. Damacus thừa nhận thiệt hại này. Các tổ phi công đã phóng ghế thoát hiểm thành công và được quân đội Syria sơ tán kịp thời.
Cùng lúc đó, các đơn vị thiện chiến hơn của quân đội Syria đã được đưa tới khu vực xung quanh Seraqip từ phía nam của tỉnh Idlib. Trong bối cảnh các cuộc pháo kích của không quân và pháo binh Thổ Nhĩ Kỳ không còn dồn dập, quân đội Syria đã chuyển sang tấn công, Trong vòng vài tiếng đồng hồ, các đội SNA đã bị đánh bật ra xa khỏi tuyến đường M-5.
Các lực lượng quân chính phủ Syria đã xộc thẳng vào Seraqip và đến giữa ngày 02/3, các đội SNA đã phải rút lui khỏi đó với tổn thất lớn. Một vài lính đặc nhiệm Thổ Nhĩ Kỳ cũng thiệt mạng trong các trận giao chiến này.