5 Cuộc Đại Tuyệt Chủng Lớn Trong Lịch Sử - Tốp 5 Lạ Kỳ - Có Thể Bạn Chưa Biết???
Chân dung nhà sáng chế phát minh ra hai thứ nguy hiểm nhất thế giới
Thomas J. Midgley được coi là một trong những nhà
sáng chế nguy hiểm nhất lịch sử, bởi ông là người phát minh ra hai thứ
bị coi là kẻ thù của khí hậu: xăng pha chì và khí CFC.
Nhà hóa học Midgley sống ở
Beaver Falls, bang Pennsylvania, Mỹ. Mặc dù khi còn sống, ông nhận được
nhiều giải thưởng danh tiếng, nhưng các nghiên cứu trong những thập kỷ
gần đây cho thấy hai hợp chất mà ông phát minh ra để dùng trong ô tô và
tủ lạnh đã hủy hoại môi trường và đầu độc con người. Xăng pha chì
Midgley sinh ngày 18/5/1889, tốt nghiệp khoa kỹ sư cơ khí trường Đại
học Cornell năm 1911. Năm 1916, ông làm việc trong phòng thí nghiệm
nghiên cứu Delco của tập đoàn General Mortor dưới sự quản lý của ông
Charles Kettering. Công việc của ông là tìm cách cải tiến ô tô và tập
trung vào giải quyết vấn đề xử lý tiếng ồn của động cơ.
Tiếng ồn động cơ là vấn đề phổ biến của ô tô đầu thế kỷ 20. Khi động
cơ đạt gần mức toàn tải, nó phát ra tiếng ồn lớn có thể làm hỏng động
cơ. Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng, ông Midgley đã phát hiện ra rằng khi
thêm chì tetraethyl (TEL) vào xăng để làm phụ gia nhiên liệu thì tiếng
lọc xọc này gần như biến mất hoàn toàn. Ông còn vui hơn khi phát hiện
xăng pha chì làm ô tô tăng tốc độ và động cơ hoạt động hiệu quả hơn.
Với sự ủng hộ của tập đoàn General Motors, các công ty xăng dầu và
các nhà sản xuất ô tô, xăng pha chì đã được bán trên thị trường ngày
1/2/1923 dưới thương hiệu Ethyl. General Motors và công ty dầu Standard
Oil đã thành lập tập đoàn Ethyl để xử lý việc sản xuất và bán hàng xăng
pha chì. Ông Midgley trở thành Phó Chủ tịch tập đoàn và là thành viên
hội đồng quản trị.
Tập đoàn Ethyl không bao giờ nhắc tới từ “chì” khi tiếp thị xăng TEL
vì ai cũng biến chì độc hại thế nào. Tập đoàn này nhấn mạnh rằng TEL an
toàn nhưng ngay tại tập đoàn, có nhiều sự cố nghiêm trọng liên quan loại
hóa chất này.
Tháng 10/1924, tại một nhà máy thí nghiệm ở New Jersey, 5 công nhân
đã thiệt mạng và 35 người có triệu chứng nhiễm độc chì: run rẩy, ảo
giác… Bản thân ông Midgely cũng bị ngộ độc khi hít phải hơi TEL và rửa
tay trong dung dịch có chì để chứng minh tính an toàn của hợp chất. Ông
buộc phải nghỉ để chữa bệnh. Tuy nhiên, tai nạn này không khiến ông
ngừng ủng hộ Ethyl. Thay vào đó, ông đưa ra quan điểm của tập đoàn là
công nhân không thực hiện các biện pháp phòng ngừa đúng cách nên mới
chết và ngộ độc.
Vụ bê bối tại nhà máy trên đã khiến một số bang ở Mỹ cấm dùng TEL.
Tuy nhiên, mọi chuyện sau đó thay đổi. Dưới áp lực nặng nề của tập đoàn,
Cục Khai mỏ liên bang đã công bố nghiên cứu khẳng định TEL an toàn.
Nghiên cứu này và chiến dịch tiếp thị rầm rộ TEL đã coi đây là sản phẩm
cần lựa chọn. Trong những thập kỷ sau đó, quá trình phơi nhiễm chì đã
gây ra một loạt vấn đề sức khỏe, đặc biệt là ở trẻ em. Một nghiên cứu
đưa ra giả thiết là gia tăng phơi nhiễm chì có thể đã khiến tình trạng
tội phạm gia tăng trong giai đoạn giữa thế kỷ 20.
Bắt đầu từ những năm 1970, xăng pha chì bị loại bỏ dần dần và tính
tới năm 2017, loại xăng này chỉ còn được sản xuất ở vài nơi trên thế
giới. Tuy nhiên, nhiễm độc chì vẫn còn tồn tại ở các khu vực mà các xe
cộ chạy bằng xăng pha chì vẫn phổ biến. Khí CFC
Sáng chế gây rắc rối tiếp theo của ông Midgley là chlorofluorocarbon
hay còn gọi tắt là CFC. CFC được phát triển để giải quyết một vấn đề tồn
tại từ lâu với các tủ lạnh đời đầu: chúng rất nguy hiểm.
Ông Tom Jackson, tác giả cuốn “Chilled: How Refrigeration Changed the
World and Might Do So Again” (Làm lạnh: Tủ lạnh thay đổi thế giới ra
sao và có thể thay đổi thế giới lần nữa thế nào), giải thích: “Những
chất làm lạnh đời đầu tốt nhất là ether hoặc ammonia và chúng đều dễ
cháy”.
Một chiếc tủ lạnh quy mô công nghiệp trưng bày tại Hội chợ Thế giới
Chicago năm 1893 đã bắt lửa và phát nổ, giết chết 17 lính cứu hỏa. Tủ
lạnh dùng trong gia đình sản xuất trong khoảng 30 năm sau đó đều dùng
lưu huỳnh dioxide, mặc dù không dễ cháy nhưng rất độc. Rò rỉ khí này có
thể giết cả gia đình khi họ đang ngủ.
Khi đó, chi nhánh sản xuất tủ lạnh Frigidaire của General Motors làm
ăn thua lỗ nhiều năm. Ông Midgley và một nhóm nhà khoa học bắt tay tìm
kiếm một chất làm lạnh không độc và không dễ cháy.
Năm 1930, họ tìm thấy giải pháp trong chất dichlorodifluoromethane mà
họ bán dưới tên freon-12. Đây là chất CFC đầu tiên của thế giới. Để
chứng minh tính an toàn, ông Midgley đã hít khí này và thổi tắt một ngọn
nến
Freon trở nên phổ biến và được dùng trong sản xuất tủ lạnh, các thiết
bị làm mát và bình xịt. Điều ông Midgely không biết là CFC làm suy yếu
tầng ozone của Trái Đất vốn bảo vệ chúng ta khỏi tia cực tím và các dạng
bức xạ khác. Điều tồi tệ hơn, CFC là siêu khí gây hiệu ứng nhà kính,
gây ra tình trạng ấm lên toàn cầu và biến đổi khí hậu với tốc độ nhanh
hơn nhiều so với khí CO2.
Mặc dù các loại khí CFC như freon-12 đã bị cấm hoặc bị hạn chế nghiêm
ngặt từ Công ước Montreal năm 1987, nhưng chúng vẫn lơ lửng trong bầu
khí quyển. Theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia, CFC có vòng đời
tồn tại trong bầu khí quyển tới 140 năm.
Khi tìm ra các chất trên, ông Midgley đã được ca ngợi và giành mọi
giải thưởng danh giá trong sự nghiệp. Ông được trao Huân chương Willard
Gibbs, Huân chương Nichols, Huân chương Priestly và Huân chương Perkin.
Ngoài xăng pha chì và freon, ông Midgley cũng nắm giữ khoảng 170 bằng
sáng chế khác. Mãi tới những thập kỷ gần đây, hậu quả tai hại mà các
phát minh của ông gây ra mới được biết tới.
Ông Midgely không phải là người duy nhất chịu trách nhiệm cho mọi vấn
đề môi trường mà xăng pha chì và CFC gây ra. Các doanh nghiệp thời đó
thường bác bỏ ảnh hưởng tiềm tàng của các chất ô nhiễm trong không khí.
Họ đánh giá thấp chúng hoặc nghĩ rằng đó là một vấn đề không đáng kể.
Ngoài ra, cũng không có quy định đáng kể nào về các chất gây ô nhiễm
tiềm tàng.
Trong trường hợp CFC, ông Midgley cho rằng chúng ít hại hơn là các tủ
lạnh chực chờ phát nổ. Ông Jackson nói: “Tôi cho rằng sẽ bất công nếu
chỉ trích ông Midgley vì CFC. Đây không phải là giải pháp tốt cho một
vấn đề thương mại nhưng là giải pháp mà ông Midgley và những người khác
nghĩ là an toàn”.
Mặt khác, theo ông Jackson, vì từ những năm 1920, người ta đã biết
tới sự độc hại của chì khi ông Midgley phát triển nhiên liệu pha chì nên
ông chắc chắn phải ý thức về những tổn hại sức khỏe mà chì gây ra nhưng
lại vẫn tiếp tục làm xăng pha chì.
Năm 1940, ông Midgley đã nhiễm virus bại liệt và bị liệt. Ông đã nghĩ
ra một hệ thống bằng dây thừng và ròng rọc để giúp mình vận động, ra
khỏi giường. Trớ trêu thay, sáng kiến dây thừng và ròng rọc này đã khiến
ông bị thít cổ tới chết ngày 2/11/1944.
Thùy Dương/Báo Tin tức
Phát hiện cuộc đại tuyệt chủng thứ 6 trên Trái đất
Thứ Tư, ngày 11/09/2019 15:03 PM (GMT+7)
Các nhà khoa học tin rằng họ đã phát
hiện cuộc đại tuyệt chủng lần thứ 6 trên Trái đất, xảy ra cách đây
khoảng 260 triệu năm.
Các nhà khoa học cho rằng có đủ cơ sở để đưa thảm họa xảy ra 260 triệu năm thành đại tuyệt chủng thứ 6 trên Trái đất.
Theo Daily Mail, các chuyên gia tại Đại học Nam Kinh, Trung Quốc cùng
với khoa sinh học tại Đại học New York, Mỹ, tin rằng vụ phun trào núi
lửa thảm họa gây ra sự kiện đại tuyệt chủng trong giai đoạn giữa Kỷ
Permian.
Đại tuyệt chủng thứ 6 chưa từng được ghi nhận, xảy ra ở Nam Á, gần
Myanmar, cách đây 260 triệu năm. Trong quá khứ, các nhà khoa học chỉ mới
thống nhất về 5 cuộc đại tuyệt chủng trên Trái đất, trong đó gần nhất
là cuộc đại tuyệt chủng cách đây 65 triệu năm, khiến loài khủng long
biến mất.
Trong cuộc đại tuyệt chủng đầu tiên cách đây 540 triệu năm, ước tính 85% số sinh vật sống trên Trái đất đã “bốc hơi”.
Theo nghiên cứu mới nhất, có một cuộc đại tuyệt chủng nằm giữa giai
đoạn 540 triệu năm và 65 triệu năm mà con người chưa biết đến.
“Việc chúng ta xác định số lần Trái đất trải qua đại tuyệt chủng và
nguyên nhân của nó là rất quan trọng để dự báo tương lai”, Michael
Rampino, giáo sư Đại học New York, nói.
Trái đất đã trải qua 5 cuộc đại tuyệt chủng kể từ lần đầu tiên cách đây 540 triệu năm.
Cuộc đại tuyệt chủng mới được phát hiện xảy ra do thảm họa núi lửa
phun trào ở phía nam Trung Quốc, tác động đến cả sinh vật sống trên cạn
và dưới nước.
“Cuộc đại tuyệt chủng này tạo ra lượng lớn khí thải nhà kính, đặc
biệt là CO2 và khí metan, gây nên hiện tượng Trái đất ấm lên, lượng oxy
giảm mạnh khiến các sinh vật giống dưới nước cũng không sống nổi”,
Rampino nói.
“Nhìn chung, cả 6 cuộc đại tuyệt chủng đều là thảm họa đối với tự
nhiên, từ những trận lụt khủng khiếp cho đến dung nham phun trào, trải
dài trên phạm vi hàng triệu km, khiến vô số các loài sinh vật tuyệt
diệt”, Rampino nói thêm.
“Dựa trên đánh giá về sự hủy diệt đối với sinh vật sống trên Trái
đất và tổn hại đối với hệ sinh thái toàn cầu, thảm họa núi lửa phun trào
xảy ra cách đây 260 triệu năm chính là cuộc đại tuyệt chủng, giống như 5
đại tuyệt chủng từng được ghi nhận”.
Như vậy, thảm họa mà nhân loại trên thế giới có thể phải đối mặt trong tương lai sẽ phải được ghi nhận là cuộc đại tuyệt chủng thứ 7, theo nhóm nghiên cứu.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét