“Một khẩu súng giữ hai trời Nam Bắc,
Một dấu chân in màu đất hai miền. ”
(Lê bá Dương)
Trận Thành cổ Quảng Trị là trận chiến kéo dài 81 ngày đêm, giữa một bên là Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam và một bên là Quân lực Việt Nam Cộng hòa cùng với Quân đội Hoa Kỳ tại thành cổ Quảng Trị vào năm 1972, là một trong những trận chiến ác liệt nhất trong Chiến dịch Xuân Hè 1972.
Sau khi liên tiếp tung các đơn vị bộ binh, sử dụng hỏa lực không giới hạn, Việt Nam Cộng hòa cùng Hoa Kỳ đã thành công trong việc tái chiếm Thành cổ. việc tái chiếm đã kéo dài tới 3 tháng so với kế hoạch 2 tuần.
Sau 2 đợt tấn công, từ tháng 3 đến tháng 5 năm 1972 Quân Giải phóng đã chiếm giữ toàn bộ Quảng Trị. Giữa tháng 6, Quân lực Việt Nam Cộng hòa dồn lực lượng mở chiến dịch Lam Sơn, phản công với sự tham gia của không quân, hải quân Hoa kì, Đầu tháng 7 tiến đến thị xã Quảng Trị. Cuộc chiến 81 ngày ở thị xã và thành cổ Quảng Trị bắt đầu.
Phía Quân lực Việt Nam Cộng hòa: Các Lữ đoàn dù 1, 2, 3; Liên đoàn 81; Thiết đoàn 7, 18 kị binh; 3 lữ đoàn thuỷ quân lục chiến và các tiểu đoàn pháo, công binh…
Quân đội Hoa Kỳ: B-52, pháo hạm yểm trợ từ Hạm đội 7.
Trong 81 ngày đêm, Hoa Kỳ đã sử dụng:
4.958 lượt/máy bay B-52 (trung bình 60 lượt/ngày đêm). 9.048 lượt/ máy bay phản lực các loại (trung bình hơn 100 lượt/ngày đêm), ném hơn 120 nghìn tấn bom đạn (bằng 7 lần quả bom nguyên tử Mỹ ném xuống Hiroshima), trung bình các chiến sĩ Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam tham gia trận đánh phải hứng chịu 4 tấn bom mỗi người.
Hơn 950 nghìn viên đạn pháo 105mm, 55 nghìn viên đạn pháo 155 mm, 8.164 viên đạn pháo 175mm, hơn 615 nghìn viên đạn hải pháo (trung bình mỗi chiến sĩ Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam phải hứng chịu khoảng 50 quả đạn pháo). Tính riêng từ ngày 9 tháng 9 đến ngày 16 tháng 9 năm 1972, chỉ trong 1 tuần quân Mỹ đã sử dụng: 95.570 viên đạn pháo 105 ly; 11.002 viên đạn pháo 155 ly; 2.630 viên đạn pháo 175 ly; 14.223 viên đạn pháo từ hạm đội 7 và 163 lần/chiếc máy bay phản lực Mỹ.
Có ngày số bom Mỹ ném ở Quảng Trị vượt xa số bom Mỹ ném trên toàn miền Nam trong các năm 1968-1969. Dữ dội nhất là ngày 25/7, thị xã phải chịu 35.000 quả đạn pháo chưa kể bom từ máy bay. Thành cổ Quảng Trị chỉ rộng 3 km vuông và vùng ven có ngày phải chịu hơn hai vạn quả đạn đại bác cỡ lớn.
Với việc huy động một số lượng bom đạn không lồ, quân Mỹ hoàn toàn có ưu thế áp đảo về hỏa lực.
Phía Quân Giải phóng: Lực lượng phòng thủ thị xã Quảng Trị gồm Trung đoàn 48 (thuộc sư đoàn 320B), Trung đoàn Triệu Hải, tức E27 sư đoàn 320B (sau này là F390) Trung đoàn 95 (sư đoàn 325), 2 tiểu đoàn địa phương đóng ở Quảng Trị. Chi viện trực tiếp cho lực lượng này là các đơn vị còn lại của Sư đoàn 325 và Sư đoàn 312. Ngoài ra, sườn phía tây thị xã do trung đoàn 88 (thiếu) của sư 308 chốt giữ; vài xe tăng và một số đơn vị pháo phòng không, chủ yếu là bộ binh. Có tới hơn 80% thương vong của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam là do oanh tạc và pháo kích, 20% là trong các cuộc đọ súng bộ binh.
Chiều 28 tháng 6, sau khi vượt sông Mỹ Chánh, QLVNCH đã cô lập được một bộ phận của các sư đoàn 304 và 308 Quân Giải phóng ở nam Sông Mỹ Chánh. Ngày 29 tháng 6, các lữ TQLC 147 và 258 tấn công các khu vực Diên Khanh, Xuân Viện, Kim Giao (thuộc huyện Hải Lăng), phối hợp với Lữ TQLC 369 từ Mỹ Thủy và Cổ Lũy đánh ra. Từ ngày 3 đến ngày 6 tháng 7, sau khi nhổ từng chốt chặn của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam trên khoảng cách từng hecta một, bị thương vong hơn 300 quân, Lữ dù 1 và Liên đoàn 1 Biệt động quân đã có mặt ở ngoại vi thị xã Quảng Trị.
Ngày 7 tháng 7, Đại đội 9, tăng cường 1 trung đội của Đại đội 10, thuộc Tiểu đoàn 3 (Trung đoàn 48) Quân Giải phóng với một trung đội địa phương và 3 xe tăng, được Trung đoàn pháo 45 chi viện, phản kích ở phía Đông La Vang Hữu. Xe tăng qgp bất ngờ xuất hiện, đội hình Quân VNCH rối loạn, bật ra khỏi khu vực La Vang Hữu, thương vong hàng trăm binh lính, cháy hai xe tăng. Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam bị hỏng hai xe tăng, một chiếc do bắn nhầm và một chiếc bị bom.
Thời hạn chiếm lại Thành Cổ do Mỹ hoạch định sắp hết, nhưng đà tiến vẫn bị chặn đứng. Quân Mỹ tăng cường hỏa lực, nâng tổng số đạn pháo đánh phá thị xã từ 8.000 viên/ngày lên 15.000 viên/ngày, cao điểm có ngày lên tới 30.000 viên/ngày, sử dụng 40 đến 60 lần/chiếc máy bay phản lực một ngày, dùng bom khoan đánh phá hầm hào tường thành, tăng số phi vụ máy bay B-52 ném bom dọc bờ tả ngạn sông Thạch Hãn và hậu phương.
Ngày 13 tháng 7, máy bay trực thăng chở đại tá Nguyễn Trọng Bảo, tham mưu phó sư dù và 8 sĩ quan tham mưu đi đốc thúc việc cắm cờ bị trận địa súng máy 12,7 mm của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam do Bùi Trung Thành chỉ huy bắn hạ.
Rạng sáng 14 tháng 7, biệt kích đột nhập vào phía đông Thành cổ, định cắm cờ, chụp ảnh nhưng bị đại đội 14 trung đoàn 48 phát hiện, tiêu diệt, số còn bỏ cờ lại rút chạy. Mũi đột kích sâu của sư dù và thiết đoàn 20 cũng bị đẩy lùi.
Ý định của QLVNCH chiếm thị xã trước ngày 13 tháng 7 để làm đòn cân tại Hội nghị Paris không thực hiện được. Thương vong mỗi bên lên đến hàng nghìn người. Sau mười ngày liên tục tiến công Thị xã, sư đoàn dù chịu tổn thất khá lớn. QLVNCH bị thương vong 1.071 binh lính, tiểu đoàn dù 1 và 5 bị tổn thất nặng.
Ngày 14 tháng 7, Sư dù và Sư TQLC QLVNCH tổ chức tấn công đợt 2 nhằm chiếm thị xã trước ngày 18 tháng 7, chậm nhất trước ngày 27 tháng 7. Lữ dù 1 đánh Quy Thiện, Trì Bưu, Lữ dù 2 đánh Tích Tường, Như Lệ. Các lữ TQLC 147 và 369 tiến sát sông Vĩnh Định, chiếm An Tiêm, Nại Cửu và Bích La Đông. Đến ngày 16 tháng 7, Lữ dù 1 đã chiếm được các làng Trì Bưu, Cổ Thành; Trung đoàn 18 (Sư 325 qgp) bị tổn thất nặng phải rút ra Ái Tử - Đông Hà, Bộ tư lệnh B5 điều Trung đoàn 95 (Sư 325) vào thay. QLVNCH đã hình thành thế bao vây ba mặt quanh thị xã Quảng Trị nhưng chưa vào được nội đô.
Từ ngày 25 đến ngày 27 tháng 7, tướng Lê Quang Lưỡng tung (Liên đoàn biệt kích dù 81) lực lượng dự bị cuối cùng, vào chiến đấu, chiếm được các làng Trì Bưu, Cổ Thành. Tiểu đoàn biệt kích dù 27 tiến sát góc Đông Nam Thành cổ nhiều lần lao lên định cắm cờ lên tường thành nhưng đều bị Trung đoàn 48 đẩy lùi. Hai bên tổn thất lớn về sinh mạng.
Ngày 28 tháng 7, thời hạn đánh chiếm thị xã Quảng Trị và thành cổ đã hết, tướng Ngô Quang Trưởng quyết định dừng cuộc tấn công của Sư đoàn dù, chuyển giao nhiệm vụ đánh chiếm thị xã Quảng Trị cho Sư đoàn thủy quân lục chiến. Trong tháng 7, mỗi ngày Không lực Hoa Kỳ huy động từ 40 đến 60 phi vụ B-52, 130 đến 150 phi vụ máy bay cường kích yểm hộ mặt đất cho QLVNCH.
Ngày 5 tháng 8, Tiểu đoàn 2 Trung đoàn 48 Quân Giải phóng tập kích 1 đại đội ở Hạnh Hoa, đánh thiệt hại 3 đại đội khác, bắn cháy 5 xe tăng.
Từ hạ tuần tháng 7 đến 15 tháng 9, Trung đoàn 88 sư đoàn 308 Quân Giải phóng bảo vệ khu vực Tây nam Thành cổ, giữ vững trận địa từ khu vực trường Bồ Đề, khu Đệ Ngũ, ngã ba Bãi Đá, khu Cầu Sắt, khu Long Hưng đến La Vang và đồn Gia Long. Trung đoàn đã đánh hơn 100 trận lớn nhỏ, trong đó có 50 trận cấp đại đội đến trung đoàn.
Trung tuần tháng 8 năm 1972, sư đoàn 325 chỉ huy lực lượng phòng thủ Thành cổ Quảng Trị. Đêm 24 tháng 8, một phân đội đặc công Sư đoàn 325 Quân Giải phóng đã luồn sâu đánh sở chỉ huy tiểu đoàn thủy quân lục chiến ở An Lưu.
Sở chỉ huy Thành cổ ở mép sông, dưới một căn hầm rượu của dinh tỉnh trưởng Quảng Trị đã bị bom đạn làm đổ nát, gạch đá gỗ sắt ngổn ngang bao phủ cả khu hầm dày tới 4-5 mét. Hầm được cải tạo, chia thành ba ngăn có giao thông hào chạy ra bên ngoài. Một làm khu phẫu thuật, một cho thông tin trinh sát và một cho chỉ huy và trực ban tác chiến. Cửa hầm có trung liên và B-41 bảo vệ. Không lực Hoa Kỳ hàng ngày soi tìm, nhưng không phát hiện được.
Từ ngày 20 đến ngày 30 tháng 8 năm 1972, thị xã thuộc Quân Giải phóng. Đêm đêm, họ tập kích ở Tri Bưu, ở Thạch Hãn, chùa Bà năm, khiến quân Việt Nam cộng hòa không tiến được.
Mỗi đêm qgp bổ sung trung bình 40-50 người (trừ số người đào ngũ, lạc ngũ hoặc bị thương từ bên kia bờ sông, chiếm khoảng 30-40%), chỉ đủ để bù đắp số thương vong trong chiến đấu. Tiếp tế lương thực, đạn dược, thuốc men, quà Quốc khánh từ hậu phương tới bằng thuyền gắn máy.
Ngày 4 đến ngày 6 tháng 9 năm 1972, trời mưa to, nước sông Thạch Hãn lên nhanh, chảy xiết, có đêm trôi dạt hàng chục chiến sĩ vượt sông. Công sự chốt bị sụt lở. Tiểu đoàn 4 E95 tập kích khu tam giác Thạch Hãn, chiếm một số công sự của VNCH, cải thiện thế phòng thủ ở đó.
Ngày 4 tháng 9 năm 1972, E88 F308 Quân Giải phóng rút khỏi khu Thạch Hãn tây và khu giáp sông thôn Ðệ Ngũ-trường Bồ Đề, một bộ phận tiểu đoàn 7, trung đoàn 18 và tiểu đoàn 4, trung đoàn 95 thay thế giữ sườn phía nam thị xã.
Ngày 7 tháng 9 năm 1972, Không quân, hải quân Hoa Kỳ, pháo binh Việt Nam Cộng hòa bắn suốt 48 giờ tất cả các trận địa của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam, tập trung khu Thành cổ, các bến vượt sông, đường cơ động lực lượng và vận chuyển. B-52 rải thảm tả ngạn sông Thạch Hãn, tập trung vào khu Nhan Biều-ái Tử và các trận địa pháo.
Đêm 7 tháng 9, tiểu đoàn K2 E48 Quân Giải phóng tập kích khu Hành Hoa, Tiểu đoàn 5 trung đoàn 95 tập kích khu nhà thờ Tin Lành.
Sáng ngày 9 tháng 9 năm 1972, hai lữ đoàn TQLC với năm mũi, tiến công từ ba hướng vào thị xã, có xe tăng, xe thiết giáp, súng phun lửa. Đồng thời tiến công khu La Vang-Tích Tường-Như Lệ để chặn sư đoàn 308, tiến công Bích Khê-Nại Cửu để chặn sư đoàn 320.
Một trung đội VNCH lọt vào thành cổ, bị K3 Tam Đảo phản kích dữ dội phải tháo chạy.
Tiểu đoàn 4 E95 Quân Giải phóng chặn đánh 3 tiểu đoàn ở khu Tin Lành. Quân lực Việt Nam Cộng hòa thiệt hại một đại đội, nhưng chiếm được khu Mỹ Tây. Đêm 9 tháng 9, tiểu đoàn 4 cùng tiểu đoàn 5 E95 Quân Giải phóng tập kích chiếm lại khu Mỹ Tây, đẩy Quân lực Việt Nam Cộng hòa chạy về nam sông con. Sau khi được củng cố, K8 vào thành.
Ngày 10, 11, 12 tháng 9 năm 1972, QLVNCH lấn dũi mạnh từ hướng nam-đông-nam. Nhiều toán nhảy vào thành bị tiêu diệt. Quanh Thành cổ, dưới hào nước, xác chết trương phềnh, mùi hôi thối xông lên nồng nặc.
Ngày 10 tháng 9, giao tranh quyết liệt. Đêm 10 tháng 9, tiểu đoàn 4 ra ngoài củng cố, tiểu đoàn 5 E95 thay thế, chiến đấu ở tây-nam Thành cổ.
Đêm 12, Quân Giải phóng tăng cường tiểu đoàn 3 E48 (201 người) và 70 tân binh.
Ngày 13-9-1972, trời mưa to, lũ lớn, QLVNCH sau 4 ngày liên tục tiến công, chưa chiếm được Thành, nhưng 6 tiểu đoàn thuộc 2 lữ đoàn Thủy quân lục chiến đã áp sát ba góc Thành cổ: Nam, Đông Nam, Đông Bắc.
Ngày 14 tháng 9 năm 1972, QLVNCH tiến sát khu chùa Bà Năm, khu trại giam, chợ, khu Mỹ Tây, Trường Nữ. Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam chống trả quyết liệt, giữ vững các chốt, thương vong nhiều.
Không chiếm được thành, VNCH củng cố công sự và bao vây thành từ ba phía, điều xe tăng phun lửa liên tục tấn công vào các chốt của Quân Giải phóng.
Ngày 14-9-1972, sau khi dùng xe tăng phun lửa dữ dội vào các chốt phòng thủ, quân VNCH tấn công vào thành. Tiểu đoàn phòng thủ lúc này chỉ còn gần 20 tay súng, với thề danh dự: "K3-Tam Đảo còn, Thành cổ Quảng Trị còn". B-40, B-41, lựu đạn, nổ súng đánh trả quyết liệt khiến quân lực VNCH tháo chạy.
2 giờ chiều, các tay súng của đại đội 9 Quân Giải phóng đánh bật một nhóm tấn công.
18 giờ, từ ba góc, TQLC tiếp tục mở đợt tấn công dữ dội vào thành. Được sự chi viện của K8 và các tay súng của E48 Sư đoàn 320, tiểu đoàn đã ngoan cường chiến đấu, đánh bật quân VNCH ra khỏi thành.
Tiểu đoàn 1 Quái Điểu VNCH vượt con suối đường Trần Hưng Đạo lúc nửa đêm, dùng mìn Claymore buộc vào cây tre dài dập tắt những ổ thượng liên và DKZ của Quân Giải phóng trong những lô cốt phòng thủ, chỉ trong thời gian ngắn đã chọc thủng phòng tuyến của qgp, tiến chiếm các vị trí ở quanh Nhà máy điện, trường Nữ Tiểu học, doanh trại Cảnh sát Dã chiến.
Rạng sáng ngày 13 tháng 9/1972, đại đội 5 tiểu đoàn 2 QLVNCH tấn công khu vực chợ Quảng Trị. Hai bên giao tranh dữ dội. Cuối cùng quân VNCH chiếm được mục tiêu, tiến chiếm khu hành chính gồm Ty Bưu điện, Ty Thanh Niên, Ty Ngân khố và tiến sát đến dinh tỉnh trưởng - nơi 1 đại đội của Quân Giải phóng cố thủ.
Đại đội 4 và đại đội 5 của tiểu đoàn 2 QLVNCH tấn công vào khu vực tòa Hành chánh tỉnh và Ty Tiểu học vụ Quảng Trị nơi đặt bộ chỉ huy một trung đoàn quân GP, bộ chỉ huy tại đây dời ra hướng sông.
4 giờ sáng ngày 15 tháng 9, được chi viện tối đa hỏa lực của không quân, pháo binh, xe tăng, súng phun lửa các loại Lữ đoàn thủy quân lục chiến 258 và 147 tổng công kích từ ba hướng, 4 đại đội của tiểu đoàn 3 và tiểu đoàn 6 TQLC dàn hàng ngang xung phong tập kích sở chỉ huy K1 E48 Quân Giải phóng, chiếm một góc khu đông bắc Thành cổ. Các chốt của Quân Giải phóng còn lại tiếp tục chiến đấu trong ngày, mặc dù sức chiến đấu đã giảm, quân số bị thương vong nhiều.
Trong đêm 15 tháng 9 năm 1972, để yểm trợ cho lực lượng đang cố thủ, Quân Giải phóng pháo kích dữ dội vào đội hình tiểu đoàn 3 và 6 TQLC. Vào lúc 22 giờ ngày 15 tháng 9 chỉ huy mặt trận quyết định rút quân khỏi thị xã và thành cổ. Thứ tự rút: ưu tiên thương binh đi trước, tiếp đến các lực lượng tiểu đoàn, rồi đến các đơn vị trực thuộc, cuối cùng là sở chỉ huy Thành. K2 E48, K8, vệ binh - trinh sát bảo vệ đội hình rút. Ban chỉ huy Trung đoàn hỗn hợp cùng đội vệ binh rút cuối cùng vào nửa đêm 15 rạng ngày 16. Trung đoàn 18 Sư đoàn 325 được lệnh dừng lại, không vượt sông sang phản kích nữa, mà nhanh chóng triển khai lực lượng phòng thủ tả ngạn sông Thạch Hãn, khu vực Nhan Biều - Ái Tử.
Rạng sáng, các đơn vị TQLC đồng loạt xung phong, những tổ kháng cự cuối cùng của Quân Giải phóng chống trả mạnh trong nửa giờ, sau đó bật khỏi phòng tuyến.
Chiều muộn ngày 16-9, thiếu tá Hoàng Thiện, chính ủy, trưởng ban cán sự các lực lượng chiến đấu trong Thành cổ Quảng Trị, một sĩ quan vóc người nhỏ bé, gánh trên vai một trọng trách quá lớn, đã phải tự chịu trách nhiệm với một mệnh lệnh khó khăn nhất trong cuộc đời quân ngũ. Sau khi ra lệnh rút lui, chính ủy mới nhớ ra mình không biết bơi. May có người cần vụ quê Nga Sơn (Thanh Hóa) là Đào Xuân Kính bơi giỏi trợ giúp ông, trong đội hình với hai trăm tay súng cuối cùng bơi qua sông Thạch Hãn dưới làn đạn như mưa liên tục.
Sau (81 ngày đêm) chiếm giữ Cổ Thành và thị xã Quảng Trị, Các chốt chiến đấu vòng ngoài bị xóa sổ, trung đoàn 48B thuộc sư đoàn 390 Quân Giải phóng - đơn vị chiếm giữ trung tâm thị xã, thiệt hại hơn 80% quân số. Các sư đoàn, trung đoàn tham chiến tổn thất quá nửa quân số, tổng số thương vong khoảng 4.000 đến một vạn người.
QLVNCH, chiếm được thành cổ với giá đắt. Kế hoạch chiếm thị xã trước ngày 13/7 để mặc cả tại Hội nghị Paris không thành công. Riêng Thủy quân Lục chiến VNCH đã có 3.658 binh sĩ tử trận, chiếm 25% quân số toàn binh chủng, tổng số thiệt mạng của tất cả các đơn vị VNCH là 7.756, cùng với nhiều ngàn lính khác bị thương. Cả 2 bên đều bị tổn thất nặng nề.
Thiệt hại lớn của các đơn vị tinh nhuệ khiến QLVNCH cũng không đủ sức tấn công tiếp lên phía bắc, các chiến dịch Lam Sơn 72A và các cuộc hành quân "Sóng thần" tái chiếm bờ bắc Thạch Hãn nhanh chóng bị Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam đánh bại. Hai bên quay về giữ thế giằng.
Tuy mất thị xã và Thành cổ nhưng Quân Giải phóng giữ được hai căn cứ bàn đạp Tích Tường, Như Lệ, Phước Môn, Tân Téo phía Tây và Bích La, An Lộng, Chợ Sãi, Nại Cửu, Long Quang, phía Đông hữu ngạn sông Thạch Hãn. Sư đoàn 324 giữ các vị trí cực tây Quảng Trị. Quân VNCH đã tiếp tục tìm cách giành lại nhưng đều bị Quân Giải phóng bẻ gãy.
Khu thành cổ Quảng Trị rộng 16 ha là một phần của Khu di tích Thành cổ Quảng Trị, được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia. Do mật độ bom đạn rất cao và kéo dài nên hầu hết bộ đội tử trận trong Thành cổ Quảng Trị đều bị vùi lấp. Nơi đây được xây dựng thành nơi yên nghỉ chung cho những người đang nằm trong lòng đất với nhiều cây xanh, đài tưởng niệm, bảo tàng...
“ Đò lên Thạch Hãn ơi chèo nhẹ.
Đáy sông còn đó bạn tôi nằm.
Có tuổi hai mươi thành sóng nước.
Vỗ yên bờ mãi mãi ngàn năm ”
Những năm gần đây, vào ngày 27 tháng 7 (Ngày thương binh liệt sĩ Việt Nam) gần dịp rằm tháng bảy, chính quyền tổ chức lễ thả đèn, thả hoa trên sông Thạch Hãn để tưởng niệm những người đã nằm lại tại Thành cổ trong 81 ngày đêm. Chính quyền- Nhân dân thị xã thường tổ chức Chương trình "Đêm hoa đăng" vào ngày 14 âm lịch hàng tháng để tưởng niệm và tri ân những Anh hùng Liệt sĩ đã hy sinh trên dòng sông huyền thoại này. Chương trình đó đã trở thành nét Văn hóa mới của thị xã Quảng trị trong thời kỳ đổi mới.
https://youtu.be/Wc0lCcSj7s4

Cựu chiến binh Lê Bá Dương và câu chuyện xúc động về tấm ảnh Bác Hồ

Sự trở về kỳ diệu của một bức ảnh

Có những hiện vật, chỉ cần nhìn vào chúng, người ta có thể hình dung ngay được sự khốc liệt của cuộc chiến, mà ở đó, chủ nghĩa yêu nước, anh hùng cách mạng được tỏa sáng. Một trong những kỷ vật như thế là bức ảnh Bác Hồ và lời thề giữ chốt viết bằng máu của cựu chiến binh Lê Bá Dương.

Thả hoa trên dòng sông thạch hãn

Dũng sĩ diệt Mỹ ở tuổi 15

Lê Bá Dương và tấm ảnh Bác Hồ