BÍ ẨN ĐƯỜNG ĐỜI 154 (Tố Uyên)
(ĐC sưu tầm trên NET)
Cuộc đời đầy nước mắt của diễn viên Tố Uyên
NSƯT Tố Uyên: 'Lưu Quang Vũ là mối tình sâu sắc nhất của tôi'
Chia sẻ về cuộc hôn nhân đầu tiên, nữ diễn viên phim "Con chim vành khuyên" cho biết ngay cả khi đã ly hôn, bà vẫn không ngừng yêu Lưu Quang Vũ.
Hình ảnh xúc động ở cuối phim ám ảnh nhiều thế hệ khán giả về sự bi hùng của con người Việt Nam trong chiến tranh. Người đóng vai cô con gái là NSƯT Tố Uyên. Khi vào vai Nga, bà mới 13 tuổi. Hơn 50 năm sau, ở tuổi gần 70, nghệ sĩ Tố Uyên ngậm ngùi ôn lại những thăng trầm của cuộc đời mình gắn liền với vai diễn trong bộ phim kinh điển.
|
* Diễn xuất gây xúc động của Tố Uyên trong "Con chim vành khuyên"
|
"Tôi phải học chèo đò, học bơi, học hái dâu để nhập vai. Lúc đó không hiểu động lực nào khiến tôi có thể tự mình diễn cảnh nhảy từ trên cây xuống nước hay lăn dọc triền đê mà phía dưới chỉ có ít rơm chắn cho đỡ đau", nghệ sĩ nhớ lại những ngày đóng Con chim vành khuyên.
 |
|
Tố Uyên năm 13 tuổi trong phim "Con chim vành khuyên".
|
Sau thành công của bộ phim, nghệ sĩ theo học trường múa rồi trở thành diễn viên của hãng phim truyện Việt Nam. Bà tiếp tục góp mặt trong nhiều bộ phim kinh điển như Nổi gió, Chung một dòng sông, Vợ chồng anh Lực, Sao biển...
Sự nổi tiếng quá sớm ở tuổi 13 đem đến cho Tố Uyên nhiều hạnh phúc cũng như khổ đau.
Ngoài tình cảm của khán giả, Tố Uyên còn hạnh phúc vì có mối tình nên thơ với nhà thơ Lưu Quang Vũ. Nhà cả hai ở gần nhau, lại cùng sinh hoạt trong đội văn nghệ nên thân thiết. Khi Tố Uyên học ở trường múa, Lưu Quang Vũ đi bộ đội. Sự xa cách được kéo gần qua những lá thư gửi cho nhau. Trong những tâm sự của mình, Lưu Quang Vũ luôn gọi Tố Uyên là "bé Nga của anh" hay "con ong đen có đôi mắt xanh".
Cuối năm 1969, họ làm lễ thành hôn. Khi Tố Uyên mang bầu bé Kít
(sau này là nhà báo Lưu Minh Vũ), mỗi ngày Lưu Quang Vũ đèo vợ đi làm
bằng chiếc xe đạp cà tàng. Hai vợ chồng thường ghé vào quán cafe ngồi
nhâm nhi. Lưu Quang Vũ ngắm Tố Uyên say đắm rồi làm thơ tặng vợ.
"Giữa bao chàng trai hâm mộ, tôi chọn
Vũ vì chúng tôi thân thiết từ bé. Tôi nhận thấy Vũ có tài từ những ngày
đó. Trong tình yêu, hiếm có ai yêu cuồng nhiệt và thiết tha như Vũ", Tố
Uyên hoài niệm.
Thế nhưng niềm hạnh phúc không kéo dài. Khi con trai đầu lòng ra đời
cũng là lúc chuyện tình Tố Uyên - Lưu Quang Vũ đối mặt với giông bão
cuộc đời. Nữ nghệ sĩ kể khi đó chồng mình mới xuất ngũ chưa có việc làm
còn bà thì xa nhà đóng phim liên miên. Đồng lương diễn viên không đủ
trang trải cuộc sống, việc chăm lo cho con trai phải nhờ nhiều vào sự
giúp đỡ của hai bên gia đình.
Đang ở hào quang của nghiệp diễn, Tố Uyên gặp nhiều sự ghen ghét, ganh
tỵ. Bủa vây quanh họ còn là những lời gièm pha rằng sao Tố Uyên xinh đẹp
và tài năng lại làm vợ một người chỉ biết làm thơ như Lưu Quang Vũ. Sự
non trẻ của cả hai đã khiến họ để tuột mất hạnh phúc trước dư luận
nghiệt ngã. Lưu Quang Vũ lặng lẽ chở vợ ra tòa ly hôn. Trong bài
thơ tặng Tố Uyên trước giờ chia tay, cố nhà thơ đề cập đến lý do tan vỡ
của hai người: "Những gì em cần, anh chẳng có. Em không màng những ngọn gió anh trao".
 |
|
NSƯT Tố Uyên tại Liên hoan phim Việt Nam 2015.
|
Sau ly hôn, Tố Uyên bắt đầu chuỗi ngày gian nan nuôi con một mình. Sự
thiếu thốn về vật chất không đau đớn bằng những tổn thương tinh thần
khi một thời gian không lâu sau cuộc ly hôn, Lưu Quang Vũ về chung sống
với nữ sĩ Xuân Quỳnh. Thuở tình yêu chớm nở, trong một bức thư gửi Tố
Uyên, Lưu Quang Vũ có nhắc đến sự ủng hộ của "chị Quỳnh" (nhà thơ Xuân
Quỳnh) dành cho tình cảm của hai người. Không ngờ sau này, người hàng
xóm thân thiết của cả hai lại trở thành vợ sau của Lưu Quang Vũ. Tố Uyên kể hàng ngày bà vẫn phải chứng kiến hạnh phúc của chồng cũ và người phụ nữ khác ở ngôi nhà ngay sát vách.
"Tôi chia tay Vũ khi trong lòng vẫn còn yêu nên không đau khổ sao
được khi chứng kiến người mình yêu chung sống với người khác".
Nữ diễn viên cho biết ban đầu bà kiên cường sống cạnh căn phòng của Xuân
Quỳnh - Lưu Quang Vũ như một cách rèn luyện sự mạnh mẽ. Sau hai năm,
không chịu nổi đau khổ, Tố Uyên chủ động chuyển nhà đi, chính thức chấp
nhận việc Lưu Quang Vũ không còn thuộc về mình. "Tôi từng bế Lưu
Minh Vũ vào Nam rồi lại quay ra. Nhiều lúc tiền hết, con ốm đau, cơ quan
kỷ luật không lý do, tôi chỉ muốn tự tử cho thoát khỏi những đau khổ
của kiếp này", nghệ sĩ cười với đáy mắt đỏ hoe.
Khi Tố Uyên tâm sự những điều này, nghệ sĩ Đức Lưu - người nổi tiếng với vai Thị Nở trong phim Làng Vũ Đại ngày ấy - ngồi cạnh đã lấy khăn chấm nước mắt nhiều lần.
"Tố Uyên đã hy sinh rất nhiều cả trong sự nghiệp và đời sống tình cảm để
đổi lấy bình yên cho hai mẹ con. Uyên lành tính, không ưa bon chen. Một
mình nuôi con đã vất vả, cô ấy vẫn chăm con giúp bạn. Con của nhiều
nghệ sĩ, giáo sư văn học giờ đã gần 40 tuổi, khi bé đều từng được Tố
Uyên chăm sóc", nghệ sĩ Đức Lưu kể.
Đau khổ, tuyệt vọng là thế, Tố Uyên chia sẻ, bà vẫn không ngừng yêu Lưu Quang Vũ.
Tố Uyên nói sau khi ly hôn, có vài cuộc tình thoảng qua nhưng Quang Vũ
vẫn là người đàn ông khiến bà đau đáu mỗi ngày. Trong chiếc túi ngổn
ngang đồ đạc của Tố Uyên, có rất nhiều ảnh cả gia đình ba người cười
rạng rỡ bên nhau. Nghệ sĩ cho biết bà luôn mang theo ảnh chồng cũ và con
trai như một cách để thấy họ mãi ở bên mình.
 |
|
Từ trái qua: Cố nhà thơ Lưu Quang Vũ cùng con trai Lưu Minh Vũ và người vợ đầu - NSƯT Tố Uyên.
|
"Ngày biết tin Lưu Quang Vũ chết, tôi chạy thẳng vào nhà xác bệnh viện,
bật nắp quan tài, cầm lấy tay anh ấy khóc không thành lời. Lúc đó, tôi
chỉ ao ước có phép màu khiến Vũ sống lại, dù anh sống với ai tôi không
quan tâm nữa. Vũ còn quá trẻ, tài năng đang độ chín", nghệ sĩ Tố Uyên
ngậm ngùi nói về khoảnh khắc nhìn mặt chồng lần cuối.
Trong vở kịch Nàng Sita của Lưu Quang Vũ có cảnh đôi trai gái
vì yêu nhưng không đến được với nhau. Họ đã hẹn chung đôi ở kiếp sau.
Chẳng may cô gái chết trẻ, chàng trai là người tự tay chôn cất người yêu
trong đau đớn. Tố Uyên bảo vở kịch vận vào đời Lưu Quang Vũ và bà. Chỉ
khác ngoài đời, cô gái là người ở lại tiễn đưa chàng trai về với đất.
Trong những tháng ngày đau khổ cùng cực, Tố Uyên đã viết: "Tiễn anh đi rồi, em chỉ còn một nửa. Một nửa mặt hồ chia xa, một nửa tiếng chim đang hót".
Giờ đây ở tuổi gần 70, Tố Uyên chọn sống lặng lẽ, bỏ lại hào quang quá
khứ sau lưng. Bà tìm niềm vui trong vai trò người đảm trách những dự án
khuyến học nông thôn, đem kiến thức tin học đến với nhiều trẻ em vùng
sâu, vùng xa.
Châu Mỹ
Nghệ sĩ Tố Uyên: Giá mình biết tha thứ hơn...
13:00 13/10/2008Mỗi lần gặp nghệ sĩ Tố Uyên, nghe chị nói về những vần thơ của chị và những hồi ức về người chồng đầu tiên và có lẽ là sâu sắc hơn cả - nhà thơ, kịch tác gia Lưu Quang Vũ, tôi luôn cảm thấy trong lòng mình một sự nao nao đến xót xa. Dường như thời gian mấy chục năm đã không thể làm già đi nổi tư duy của cô bé Nga một thuở.
 |
Sau này, trở thành nhà báo, có cơ hội được làm quen với nghệ sĩ Tố Uyên, nói thật là tôi hơi bị "khớp" vì khoảng cách quá xa giữa nhân vật và người đã từng đóng nhân vật đó...
Rồi thời gian trôi qua, nghe thêm nhiều chuyện, trải qua nhiều sự và có lẽ là cũng hiểu ra không ít lẽ đời ấm lạnh, mỗi lần gặp nghệ sĩ Tố Uyên, nghe chị nói về những vần thơ của chị và những hồi ức về người chồng đầu tiên và có lẽ là sâu sắc hơn cả - nhà thơ, kịch tác gia Lưu Quang Vũ, tôi luôn cảm thấy trong lòng mình một sự nao nao đến xót xa. Dường như thời gian mấy chục năm đã không thể làm già đi nổi tư duy của cô bé Nga một thuở.
Và tôi có cảm giác rằng, dẫu từng ấy năm trôi qua, chị Tố Uyên vẫn giữ trong lòng mình những rung động và nhận thức về người chồng đồng lứa Lưu Quang Vũ như khi hai người còn mặn nồng hương lửa và vật vã sinh nhai với trái tim đầy thế sự nhưng cũng rất đỗi hồn nhiên, hồn hậu.
Là kẻ hậu sinh, tôi không dám mạo muội phán xét về tình yêu và chia ly của cặp vợ chồng rất ấn tượng này của làng văn học nghệ thuật nước nhà nửa cuối thế kỷ XX nhưng thực sự tôi rất muốn chia sẻ những suy tư của chị Tố Uyên trong những ngày này, khi lễ tưởng niệm 20 năm ngày mất của nhà thơ, kịch tác gia Lưu Quang Vũ vẫn đang còn gợi lên những ký ức hôi hổi nóng. Anh Lưu Quang Vũ, như chúng ta đều biết, đã ra đi một cách bất ngờ vào tháng 8/1988 trong một tai nạn giao thông, cùng với người vợ lúc đó là nữ sĩ Xuân Quỳnh và đứa con chung của hai người, cháu Lưu Quỳnh Thơ.
Trong dịp tưởng niệm này, ít ai nhớ tới chị Tố Uyên, người vợ đầu của nhà thơ Lưu Quang Vũ. Hai người đã có chung một đứa con trai, cháu Lưu Minh Vũ, hiện là một MC rất quen thuộc trên màn ảnh nhỏ.
Phóng viên (PV): Mùa thu này đã có một đợt tưởng niệm rất là rầm rộ về 20 năm ngày mất của anh Lưu Quang Vũ. Cảm giác trong lòng chị thế nào?
Nghệ sĩ (NS) Tố Uyên: Thực sự là mình cảm thấy rất xúc động. Nói gì thì nói, anh Vũ là người đã làm nên một sự nghiệp rất lớn. Anh Vũ cũng là bố của Lưu Minh Vũ. Mình nghĩ rằng, trong giai đoạn bên nhau, những gì mình đã cố gắng chịu đựng cũng là những gì mình đã góp phần tạo điều kiện cho chồng mình làm nên sự nghiệp.
PV: Bây giờ chị có nhớ lần đầu tiên chị gặp anh Vũ như thế nào không?
NS Tố Uyên: Mình với anh Vũ biết nhau từ lúc cùng đóng kịch thiếu nhi, khi mới lên chín mười tuổi...
PV: Chắc hồi đó hai người nhà ở cạnh nhau?
NS Tố Uyên: Gia đình mình là gia đình nhà giáo, ở ngay đầu phố Bùi Thị Xuân. Còn anh Vũ thì ở ngay đầu phố Huế...
PV: Chị nói thế làm tôi nhớ tới câu thơ Nguyễn Bính: "Học trò trường huyện ngày năm ấy,/ Anh tuổi bằng em lớp tuổi thơ,/ Những buổi học về không có nón,/ Đội đầu chung một lá sen tơ.../ Lá sen vương vấn hương sen ngát,/ Ấp ủ hai ta chút nhụy hờ,/ Lũ bướm tưởng hoa cài mái tóc,/ Theo về tận cửa mới tan mơ...".
NS Tố Uyên: Cũng không hẳn như thế nhưng hồi bé hai đứa chỉ thích nhau chơi chơi thôi, chứ chẳng có chuyện yêu đương gì đâu. Sau này gặp lại nhau thì lúc ấy anh Vũ đã ở trong quân đội, còn mình vừa học xong trường Múa...
PV: Năm ấy chị bao nhiêu tuổi?
NS Tố Uyên: Đó là năm 1966...
PV: Khi ấy chị đã đóng phim "Chim vành khuyên rồi"...
NS Tố Uyên: Đúng thế. Mình đóng vai bé Nga trong phim "Chim vành khuyên" từ những năm 1961-1962. Mình còn nhớ, khi ấy, từ trong đơn vị quân đội, anh Vũ đã viết thư về xin vé đi xem. Xem xong rồi lại viết thư nói là suốt đời sẽ phấn đấu như là bé Nga...
PV: Phấn đấu theo nghĩa nào?
NS Tố Uyên: Như là một tấm gương ý, phấn đấu theo một hướng là hết lòng hết dạ yêu Tổ quốc của mình, muốn làm một điều tốt đẹp cho Tổ quốc của mình, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc... Như cô bé Nga trong phim "chim vành khuyên"...
PV: Và sau đó, hai người đã tỏ tình với nhau, đã nắm tay nhau lần đầu tiên? Anh Vũ rụt rè nói rằng, Uyên ơi, tôi yêu Uyên lắm... Khi nào vậy?
NS Tố Uyên: Khoảng tháng 10/1966.
PV: Anh chị đã gặp nhau ở đâu?
NS Tố Uyên: Lúc đó mình đã ra trường rồi và về nhận công tác ở Nhà hát Giao hưởng...
PV: Ở khu Cầu Giấy?
NS Tố Uyên: Đúng rồi, ở khu Cầu Giấy. Dạo ấy, anh Vũ mỗi khi từ đơn vị về thì hay vào đó chơi và ở lại với các anh bạn là diễn viên múa, như anh Nhuận là bố của cô gì hay nói trên truyền hình ấy. Rồi các anh diễn viên múa khác như anh Thịnh, anh Kim...
PV: Tôi có biết, anh Kim là chồng chị Minh, con gái của bác Thương Huyền... Đó cũng là một người anh mà tôi rất quý mến... Và trong những lần tụ bạ với bạn bè là nghệ sĩ múa, anh Vũ đã tình cờ gặp lại chị và tỏ tình?
NS Tố Uyên: Không phải thế. Thực ra, anh Vũ thích mình từ lâu rồi, từ lúc còn trẻ lắm. Nhưng lúc đó mình chơi với anh Vũ chỉ trên tình bạn bè thôi...
PV: Thế trước anh Vũ, chị đã từng yêu ai chưa?
NS Tố Uyên: Chưa. Nói thật, hồi đó, mình chỉ lo phấn đấu...
PV: Phấn đấu để trở thành diễn viên nhớn?
NS Tố Uyên: Cũng không hẳn thế. Mình muốn trưởng thành hơn trong nghề nghiệp nên mình không phân tâm cho những công chuyện khác. Anh Vũ là người yêu đầu tiên của mình. Nhận lời yêu nhau rồi thì cuối năm 1969, bọn mình đã đăng ký kết hôn.
PV: Thế Lưu Minh Vũ sinh năm bao nhiêu?
NS Tố Uyên: Minh Vũ sinh năm 1970... Thực ra, ngay từ năm 1968, mình đã về nhà anh Vũ ở rồi, ở chỗ Phố Huế rồi. Anh Vũ bảo, các em anh còn bé lắm, em sang em giúp đỡ. Thế là mình sang, chăm sóc các em của anh Vũ. Lúc đó, cô Thơ (PGS-TS Lưu Khánh Thơ - HTQ) còn bé tí, mình sang đó còn bắt chấy, tắm rửa cho cô Thơ...
PV: Chị sang đó thì ở như thế nào?
NS Tố Uyên: Ở nhà bên ấy đấy, ở luôn...
PV: Hiện đại thế ư? Chưa lấy nhau mà đã ở với nhau rồi...
NS Tố Uyên: Không phải thế. Đại khái cũng chỉ như bạn bè thôi. Ban ngày thì ở bên đó, tối có thể lại về Bùi Thị Xuân. Hai nhà ở cách nhau có 50m thôi mà.
PV: Hồi ấy, theo cảm nhận của chị, của một vị hôn thê, lúc ở gần anh Vũ, chị có cảm thấy ánh hào quang của một nhà thơ trong anh Vũ bị suy suyển chút nào không?
NS Tố Uyên: Anh Vũ lúc đấy trẻ lắm, trẻ trung và mới bắt đầu viết thôi. Mình cứ động viên cho anh ấy viết. Nói gì thì mình với anh Vũ cũng học cùng phổ thông, cùng lứa...
PV: Chị cảm nhận thế nào về những vần thơ của anh Vũ hồi đó?
NS Tố Uyên: Mình nhớ nhiều thơ của anh Vũ hồi đó lắm...
PV: Thí dụ?
NS Tố Uyên: Như bài "Vườn trong phố" chẳng hạn. Nhà mình ở Bùi Thị Xuân cũng có một cái vườn, có giếng nước mát lành... Thực là trong trẻo!
PV: "Trong thành phố có một vườn cây mát/ Trong triệu người có em của ta/ Buổi trưa nắng bầy ong đi kiếm mật/ Vào vườn rồi ong chẳng nhớ lối ra./ Vườn em là nơi đọng gió trời xa/ Hoa tím chim kêu bàng thưa lá nắng/ Con nhện đi về giăng tơ trắng/ Trái tròn căng mập nhựa sinh sôi...".
NS Tố Uyên: Rồi cả "Bầy ong trong đêm sâu"...
PV: Đó là bài thơ tuyệt hay, rất say đắm và đầy dâng hiến: "Anh là con ong bay giữa trời lận đận/ Trời đêm dài chẳng có một ngôi sao/ Em ở đâu, em ngủ ở phương nào/ Môi em thở những điều gì khe khẽ?/ Em, em gần hay em xa thế nhỉ/ Đến bất ngờ loá nắng giữa lòng đau/ Anh có hẹn đâu, anh chả nói câu nào/ Anh chỉ buồn thôi, em chỉ buồn thôi, ai biết ?/ Tóc em dài như một ngày mỏi mệt/ Em đợi chi anh, em cần chi anh?/ Anh đợi chờ em, không đợi sao đành...".
NS Tố Uyên: Rồi là "Anh bắt đầu lớn lên từ nơi ấy", tức là khi anh Vũ nói, dù anh đi đâu về đâu thì mặt trời vẫn mọc lên từ nơi ấy. Hay là bài "Không có em anh cũng chẳng là anh/ Biết ơn bàn tay chị sắc màu hạnh phúc/ Em là rễ nối liền anh với đất/ Lại là chồi nở búp đón sương mai"... Đấy, thí dụ như thế...
PV: Hồi ấy, anh Vũ có chép cho chị những bài thơ anh ấy tặng cho chị không?
NS Tố Uyên: Chép, chép! Có giấy trắng mực đen...
PV: Bây giờ chị vẫn giữ?
NS Tố Uyên: Mình vẫn giữ...--PageBreak--
PV: Tôi có nghe một số người nhớ lại là, hồi đó, sống trong điều kiện của đơn vị quân đội, có những đặc thù riêng của thời chiến nên một người tâm tính như anh Vũ cũng có nhiều trăn trở lắm. Chị cảm nhận thế nào về Lưu Quang Vũ của giai đoạn yêu chị trước khi cưới?
NS Tố Uyên: Anh Vũ là người hay suy tư về nhân dân và đất nước. Tất cả chúng ta trong giai đoạn đó đều phải trải qua những vất vả, cực nhọc, hy sinh. Mọi người đều phải sống quá khổ...
PV: Anh Vũ có bao giờ trao đổi với chị những suy tư về việc là dường như anh ấy cảm thấy mình không làm tròn được sứ mệnh người trai của mình trong một giai đoạn có quá nhiều thử thách. Hay những cảm giác bị bó buộc trong điều kiện thời chiến mà anh cảm thấy anh không dễ thích nghi?
NS Tố Uyên: Có!
PV: Có người kể rằng, khi lấy chị rồi, anh Vũ đã cố gắng săn sóc chị như săn sóc một búp bê xinh đẹp, đầy thơ mộng... Sáng đạp xe đưa cô vợ trẻ lên Xưởng phim làm, rồi vào quán cà phê nào đó ngồi viết thơ, đợi chiều lại đón về... Đó là sự thật hay chỉ là tưởng tượng?
NS Tố Uyên: Anh Vũ đã yêu vợ lắm. Anh Vũ là một người rất chăm đọc sách và làm việc. Lúc nào cũng thế....
PV: Khi hai người sống với nhau hồi trẻ, chị đánh giá như thế nào về anh Vũ? Tính tình như thế nào? Thói quen như thế nào? Tác phong sinh hoạt như thế nào?
NS Tố Uyên: Khi còn là vợ chồng với nhau thì anh Vũ anh ấy chăm sóc mình lắm, từng ly từng tí một ấy. Khi mình mới sinh Minh Vũ xong, sáng nào dậy, anh ấy cũng đi mua phở cho mình...
PV: Hồi ấy phở là món quà sang trọng...
NS Tố Uyên: Đúng, là món quà sang trọng. Rồi anh Vũ lại mua thêm các thứ cho mình ăn, như sữa chẳng hạn...
PV: Anh Vũ có hay mua hoa tặng chị không?
NS Tố Uyên: Có, nhà lúc nào cũng cắm hoa cúc vàng..
PV: Thế anh Vũ có bao giờ giặt giũ cho chị không hay là...
NS Tố Uyên: Giặt thì ít, mình làm hết...
PV: Chị có là người nấu ăn tốt không?
NS Tố Uyên: Mình là người nấu ăn tốt...
PV: Thế anh Vũ thích ăn món ăn gì ở gia đình? Và bạn bè văn nghệ sĩ của anh ấy có hay đến để "ăn vạ" gia đình bé nhỏ của chị không?
NS Tố Uyên (cười): Anh ấy thích ăn chân giò luộc ấy...
PV: Có nhiều mỡ ấy à?
NS Tố Uyên: Đấy, có một tí mỡ là anh ấy thích, giống ông Lưu Quang Định (em trai của nhà thơ Lưu Quang Vũ, hiện là Tổng biên tập Báo Nông thôn ngày nay - HTQ) bây giờ đấy. Ngày xưa chú Định với chú Bi toàn ăn cơm nhá của chị Uyên đấy chứ.
PV: Thế à? Thế chú Bi là ai?
NS Tố Uyên: Là em chú Định. Mình còn đón chú ấy ở nhà hộ sinh về, tên chính thức của chú ấy là Lưu Điện Biên.
PV: Lưu Điện Biên bây giờ làm việc ở đâu?
NS Tố Uyên: Ở phòng hành chính Sở Thể dục - Thể thao Hà Nội ấy. Hồi nhỏ, Bi còn bú tí chị Uyên cơ mà...
PV: Ra thế...
NS Tố Uyên: Đúng thế, vì Bi cũng chỉ hơn Minh Vũ khoảng 2 tuổi thôi... Mình nhớ, hồi đó, chiều nào mình và anh Vũ cũng dắt ba đứa đi chơi (Lưu Minh Vũ, Lưu Quang Định và Lưu Điện Biên - HTQ) ngoài phố, người ta cứ bảo: Ối giời ơi, cô này trẻ thế này mà đẻ lắm thế! (cười).
PV: Cũng hạnh phúc, đúng không chị?
NS Tố Uyên: Cũng hạnh phúc... Ai cũng khen gia đình ông Lưu Quang Thuận được một cô dâu vừa xinh vừa đảm...
PV: Có khi nào anh Vũ bị mặc cảm rằng, mặc dù mình rất ham muốn làm việc và có khả năng làm tốt nhiều việc nhưng lại không có chỗ để làm việc, để cống hiến hết sức mình nên không thể kiếm đủ tiền để chăm sóc người vợ nổi tiếng và xinh đẹp? Và chính vì thế nên đã nảy sinh ra những rạn nứt trong cuộc hôn nhân của hai người?
NS Tố Uyên: Mình có cảm giác là có lúc anh Vũ đã bị chèn ép...
PV: Tại sao bị chèn ép?
NS Tố Uyên: Mình cũng không biết. Đại khái là có những lúc anh ấy bảo sẽ được nhận về làm chỗ này chỗ khác nhưng rồi cũng không thấy gì. Có lẽ là do bị ai đó ghen ghét chăng?
PV: Cũng có thể, là vì ở những cơ quan ấy có những điều kiện nào đấy đối với cán bộ của mình mà một thi sĩ bản tính như anh Vũ thì chưa chắc đã thích ứng được. Âu đó cũng là lẽ thường tình. Mình không thể "nhập gia" một khi mình không thể "tùy tục"...
NS Tố Uyên: Mình cũng không biết nữa. Nhưng thấy anh Vũ cứ như thế thì mình thương lắm. Thương lắm nhưng cũng chẳng giúp được gì...
PV: Thời nào thì cũng có những người tài năng mà không tìm được chỗ trọng dụng mình. Vì nhiều lý do, cả khách quan lẫn chủ quan... Có lẽ là vì không tìm được cách để thể hiện năng lực nên không thể lo gì cho vợ, thành ra anh Vũ đã bị mặc cảm dẫn tới xa rời chị chăng?
NS Tố Uyên: Có thể là vì anh ấy mặc cảm do không lo toan được cho vợ. Thứ hai là, anh ấy muốn xa mình để cho mình làm sự nghiệp, vì lúc đó anh cảm thấy sự nghiệp của mình lớn lắm. Hơn nữa, mình lúc nào cũng có nhiều suy nghĩ về sự nghiệp, mình không muốn mình là một diễn viên mà mình muốn mình phải viết, mình phải làm việc gì đấy có ích hơn cho xã hội...
PV: Và chính suy nghĩ như thế của chị đã làm cho anh Vũ trở nên xa cách, anh coi chị như một tượng thần Vệ Nữ mà tượng thần Vệ nữ thì không ai có thể một mình làm chủ?
NS Tố Uyên: Có lẽ là thế đấy...
PV: Có phải là vì anh Vũ nghĩ rằng một khi gia đình không có đủ những điều kiện vật chất để tôn vinh một người vợ như chị thì anh ấy không nên giữ gia đình làm gì nữa? Anh ấy nghĩ rằng chị xứng đáng với ai đó có thể lo lắng chu toàn cho chị hơn về vật chất?
NS Tố Uyên: Lý do đó chỉ là một phần nhỏ thôi. Thực ra, về điều kiện vật chất thì gia đình mình lúc đó đâu có đến nỗi nào. Lương diễn viên của mình lúc đó gấp 4-5 lần người khác... Anh Vũ muốn xa mình là vì anh ấy bị một cái gì đó như là sức ép... Anh rất đau khổ khi xa mình và anh ấy nói: "Lòng anh như men rạn/ Vỡ trên bình gốm nâu/ Nếu thấy chẳng cần nhau/ Lời anh đừng nhắc lại/ Nhưng nếu còn thương yêu/ Hãy tin, anh vẫn đợi...”.
PV: Tôi tin vào sự chân thành của những câu thơ đó... Nhưng liệu khi anh Vũ sống cùng chị, sống gần thần Vệ Nữ, anh ấy có cảm thấy thất vọng về bản thân mình không? Liệu anh ấy có bị mặc cảm là anh ấy không đủ sức để bảo vệ thần Vệ Nữ của mình không?
NS Tố Uyên: Mình nhớ, khi mình gặp những khó khăn ở nơi mình làm việc, bị chèn ép này nọ, anh ấy đã cảm thấy đau đớn lắm...
PV: Chị cũng không có đủ cơ hội để mà thể hiện đúng vai trò diễn viên của mình?
NS Tố Uyên: Làm một nữ diễn viên xinh đẹp cũng chẳng dễ dàng gì. Đôi khi chỉ vì người ta không yêu được mình, người ta cũng gây khó dễ cho mình...
PV: Nhưng điều đó sẽ làm cho anh Vũ thương chị hơn chứ sao lại làm anh ấy rời xa chị?
NS Tố Uyên: Anh Vũ cũng tìm cách bảo vệ mình, anh ấy bảo là anh chiến đấu bằng ngòi bút. Anh Vũ bảo, em không hiểu được, người cầm bút là người chiến đấu độc lập, còn em cần đứng dưới ánh sáng mặt trời, và em còn có con, chúng ta như một con thuyền, nếu còn ở với nhau thì chúng ta sẽ chìm xuống. Vậy nên chúng ta sẽ tách ra...
PV: Anh Vũ nói với chị thế?
NS Tố Uyên: Đúng, anh Vũ nói với mình như thế.
PV: Rõ ràng là anh Vũ cũng là người biết tìm ra những lý do rất là hay ho để miêu tả những sự kiện rất là đau buồn để chia tay. Đấy là một nhà thơ bẩm sinh, đấy là nhà viết kịch bẩm sinh, có thể tìm ra những mô típ rất hay ho để mà lý giải những sự đau buồn mà không làm cho người mà mình rời bỏ cảm thấy bị tổn thương. Và để cho người ta nhớ mình mãi mãi...
NS Tố Uyên: Bọn mình chia tay nhau mà không hề cãi nhau, không hề gì hết…
PV: Tức là...
NS Tố Uyên: Bọn mình im lặng...
PV: Chị nghĩ rằng chia tay như thế là phải? --PageBreak--
NS Tố Uyên: Không, mình cũng bị sốc chứ, cũng đau khổ...
PV: Tức là người chủ động đưa ra đề nghị chia tay là anh Vũ?
NS Tố Uyên: Không, chẳng phải chủ động là anh Vũ đâu. Đơn giản là một lần, khi mình đi đóng phim về nhà thì thấy có người thứ ba xuất hiện...
PV: Của anh Vũ hay của chị?
NS Tố Uyên: Của anh Vũ chứ! Mình hiểu ra rằng, có người hàng xóm có gì quyết tâm đi vào gia đình nhà mình. Mà gia đình nhà mình lúc ấy rất là vui vẻ. Mình sống cởi mở với tất cả bạn bè của chồng, như Đỗ Chu chẳng hạn. Rồi Lâm Quang Ngọc, Nghiêm Đa Văn, Nguyễn Khắc Phục... Ngày nào anh Vũ cũng mang một đống quần áo của Nguyễn Khắc Phục, vứt vào phòng mình và bảo, em giặt đi, thằng Phục nó nhờ. Lúc nào cũng thế! Với người bạn nào của anh Vũ, mình cũng xởi lởi. Cả với chị Lâm Thị Mỹ Dạ cũng thế. Đông lắm! Mình đều cơm nước cho tất cả, mình vốn là người sống như thế, sống rất là quảng đại...
PV: Anh chị chia tay nhau năm nào?
NS Tố Uyên: Đầu năm 1973. Nhưng khi có quyết định ly hôn của tòa án rồi, mình và anh Vũ vẫn sống với nhau bình thường...
PV: Tức là có quyết định ly hôn rồi vẫn ở với nhau?
NS Tố Uyên: Vẫn ở với nhau (cười). Hồi ấy, mình còn trẻ con, mình tưởng như thế cũng không sao. Sau thấy cô diễn viên Kim Oanh, cô ấy bảo, chúng mày ly dị sao vẫn ở với nhau? Mình mới ồ lên, thế là sai hả chị? Cô ấy bảo, thế là sai, không được đâu! (Cười). Thế là lúc ấy mình mới bắt đầu chuyển về nhà bố mình ở Bùi Thị Xuân...
PV: Thế trước đó, chị và anh Vũ ở nhà ai?
NS Tố Uyên: Ở nhà anh Vũ trên phố Huế.
PV: Lúc anh chị ly dị nhau, bác Lưu Quang Thuận có đồng ý không?
NS Tố Uyên: Tất nhiên là không đồng ý rồi. Bác Thuận nói rằng, hai đứa chúng mày rất là dại, đang sống với nhau như thế mà lại... Bác Thuận còn nói với người thứ ba rằng, tôi lạy cô, cô để cho vợ chồng con trai tôi yên...
PV: Riêng chị không nói gì?
NS Tố Uyên: Không nói gì!
PV: Sao chị lành thế?
NS Tố Uyên: Vì mình lúc đó rất nổi tiếng, mình nghĩ mọi chuyện sẽ không sao cả. Với lại, nói thực, mình còn bị ghen ngược ấy chứ, làm sao nói gì được. Với lại mình lúc đó cũng nghĩ là, anh Vũ rất có tài, có khi rời xa mình anh ấy sẽ làm nên sự nghiệp xứng đáng, mình là phụ nữ, mình sẵn sàng chìm xuống để cho người đàn ông mà mình yêu nổi lên...
PV: Như cầu bập bênh, em xuống thấp tức là em làm cho anh cao lên...
NS Tố Uyên: Có lẽ là như thế. Mình đã ra đi hoàn toàn tay không, chỉ mang theo bé Minh Vũ. Mình là người dạy cho Minh Vũ từ những chữ A, B, C...
PV: Anh Vũ có săn sóc con không?
NS Tố Uyên: Lúc có vợ mới rồi thì cũng khó...
PV: Nhà thơ một khi đã chẳng thể chu toàn được chính cuộc đời của mình thì cũng khó lo cho ai khác được, dù rất yêu thương, rất tình cảm... Đấy là tôi nói chung như vậy, chứ anh Vũ chắc là cũng đã chu đáo với đứa con trai đầu tiên của mình...
NS Tố Uyên: Minh Vũ thì dù sao cũng có mẹ luôn ở bên cạnh. Nói thật, mình mồ côi mẹ từ năm 10 tuổi nên sớm biết lo toan cho những người thân lắm.
PV: Đôi khi tôi cứ vân vi thế này về câu chuyện hôn nhân của chị với anh Vũ, nghĩ thế cũng là để tự luận về số kiếp mình thôi. Khi còn trẻ, ở xa nhau, chị là một ngọn đèn dẫn đường, là một thần tượng đối với anh Vũ. Nhưng lúc lấy nhau rồi, gặp những trăn trở rất là phức tạp của một tâm hồn nghệ sĩ, thi sĩ, anh Vũ lại cảm thấy không chia sẻ được hết với chị nên mới tìm những nguồn cảm hứng khác, chứ thực tâm lúc nào anh Vũ cũng yêu thương và xót xa cho chị cùng cháu Minh Vũ... Có đúng vậy không chị?
NS Tố Uyên: Có lẽ anh Vũ cũng không ngờ rằng, một người phụ nữ liễu yếu đào tơ như mình lại có suy nghĩ như nam giới, cũng muốn làm nên sự nghiệp...
PV: À, hóa ra là chị cũng có suy nghĩ như nam giới, muốn làm nên sự nghiệp. Và chính điều ấy lại làm cho anh Vũ cảm thấy hãi và anh ấy phải tìm cái gì đấy dịu dàng hơn? Người ta khác chị, có sự thể hiện nữ tính nào đấy. Mà nhà thơ lúc trẻ thường là rất thiếu tự tin... Bây giờ thì chúng ta mới nói anh Vũ có tài, rất có tài, còn thời bấy giờ chưa chắc đã biết anh Vũ có tài đến đâu. Bản thân anh Vũ cũng có thể đã hoài nghi vào năng lực của mình, một khi ta có tài, sao ta lại không được trọng dụng?
NS Tố Uyên: Có thể là như thế...
PV: Và biết đâu chính trong tình huống đó, anh Vũ rất cần một bàn tay có thể xoa đầu anh ấy, giúp anh ấy cảm thấy tự tin lại vào năng lực của mình, thuyết phục anh ấy tin ra rằng anh ấy sẽ là tài năng số 1! Còn chị khi đó, với tuổi trẻ và kinh nghiệm sống còn ít ỏi của mình, đã không biết làm điều này. Và vì thế chị đã đánh mất Lưu Quang Vũ... Còn chúng tôi đã bị mất một hình tượng tình yêu rất thơ mộng và đẹp đẽ... Có phải vậy không chị?
NS Tố Uyên: Không, mình lúc đó cũng biết anh Vũ là người rất có tài chứ. Chính vì biết thế nên mình mới lấy anh Vũ làm chồng. Nhưng rồi mình vẫn đồng ý rời xa anh ấy bởi vì mình cảm thấy anh ấy như một píttông, ấn anh ấy xuống thì anh ấy sẽ bật lên. Mình ra đi là mình tạo điều kiện cho anh ấy bật lên, để cho anh Vũ thể hiện được cái tài để xứng đáng ngang với mình và cho con trai sau này...
PV: Liệu sự nghiệp sáng tác của anh Vũ có đáng để hy sinh một tình yêu như đã có giữa anh Vũ và chị không?
NS Tố Uyên: Mình nghĩ, trong cuộc đời rất cần những người như thế; rất nhiều người hy sinh trong im lặng. Hôm nay chúng ta được như thế này là nhờ hàng triệu người đã hy sinh im lặng…
PV: Cái đấy thì tôi hiểu rồi... Sau khi chị rời khỏi anh Vũ và một mình chị nuôi con, anh Vũ có giúp đỡ về mặt vật chất cho chị và Minh Vũ không?
NS Tố Uyên: Khó, anh Vũ chả giúp được gì...
PV: Nhưng khi nổi tiếng rồi, anh Vũ cũng có nhiều nguồn thu nhập cao lắm cơ mà?
NS Tố Uyên: Cái chính là mình vì tự ái nên mình cũng không muốn nhờ vả gì.
PV: Khi anh chị chia tay rồi, bác Lưu Quang Thuận đã đối xử với chị và Minh Vũ như thế nào?
NS Tố Uyên: Bác Lưu Quang Thuận là một người tốt, là một ông bố tốt, chăm sóc các con tốt. Bác ấy rất quý mình… Khi mình rời khỏi gia đình rồi thì bác Thuận vẫn sang chơi bên nhà. Bác ấy bảo, con ạ, thằng Vũ nó dại lắm con ạ, nó phải biết rằng, vì con còn yêu nó thì con mới nuôi con của nó chứ...
PV: Nhà thơ thì bao giờ cũng dại, thường chỉ thay thế cái dại này bằng cái dại khác thôi, chứ nhà thơ thì không bao giờ khôn được... Đấy là tôi cứ suy từ mình ra...
NS Tố Uyên (cười):...
PV: Thế chị đã đọc hết thơ của chị Xuân Quỳnh chưa?
NS Tố Uyên: Có đọc nhưng không nhiều.
PV: Đến bây giờ nghĩ về mối tình của chị và anh Vũ, chị có cảm giác gì?
NS Tố Uyên: Đó là một đoạn đời đẹp! Rất đẹp!
PV: Mặc dù cái đẹp đẽ bao giờ cũng đi đôi với sự cay đắng, đau khổ, nhưng tôi nghĩ rằng, chị là một người hạnh phúc, bởi lẽ, bây giờ, đến cái tuổi này rồi, chia tay nhau rồi, đã người dương kẻ âm rồi, nhìn lại nhau thì không hề cảm thấy có cái gì oán hận nhau mà vẫn còn cảm thấy những dư vị ngọt ngào…
NS Tố Uyên: Thực sự mà nói thì, lúc ấy chồng mình trẻ quá, mình cũng trẻ không thể hiểu được cái lớn lao ấy như thế nào. Giá lúc ấy anh Vũ chín chắn hơn, mà mình cũng không có cái kiểu tự ái tự cao đấy, biết tha thứ hơn, thì cũng không đến nỗi mọi chuyện lại xảy ra như thế...
PV: Muốn hạnh phúc thì phải biết tha thứ. Khi còn trẻ, ít ai trong chúng ta hiểu được điều này. Chị có thể nói thực được không, chị có còn yêu anh Vũ không?
NS Tố Uyên: Ngay cả khi đã chia tay rồi, chỉ cần anh Vũ nói một câu là mình sẽ quay trở lại với anh Vũ ngay...
PV: Có bao giờ Minh Vũ trao đổi gì với chị về kịch của bố mình không?
NS Tố Uyên: Không, không trao đổi...
PV: Chị có bao giờ trao đổi với con trai về người bố của nó không?
NS Tố Uyên: Không, mình ít nói lắm, vì mình sợ con mình nó đau khổ, tổn thương nên mình không nói..
PV: Nhưng Minh Vũ nhìn nhận thế nào về bố?
NS Tố Uyên: Thì, nó rất thương bố nó...
PV: Vâng, cảm ơn chị!
Hồng Thanh Quang thực hiện
Những chuyện chưa biết về mối tình Tố Uyên - Lưu Quang Vũ
Tôi có dịp đọc tập thơ “Ngày ấy mưa rơi” (Tố Uyên, in năm 1999) của nhà văn Nguyễn Văn Hoa (Hội Nhà văn Hà Nội) gửi tặng. 25 bài thơ và ít tư liệu phụ lục, là tư liệu quý giá lần đầu được công bố về tình yêu, tình vợ chồng giữa Tố Uyên với cố nhà thơ, kịch tác gia Lưu Quang Vũ...
Diễn viên Tố Uyên
Diễn viên Tố Uyên từ những năm 60 của
thế kỷ XX đã nổi tiếng với vai bé Nga trong phim Chim vành khuyên, một
trong những bộ phim truyện nhựa thành công đầu tiên của điện ảnh Việt
Nam. Bộ phim được giải Bông sen vàng trong liên hoan phim Việt Nam lần
thứ nhất và được giải thưởng Xuất sắc trong Liên hoan phim quốc tế
Caclôvy Vari (Tiệp Khắc). Sau đó chị theo học và tốt nghiệp Trường múa
Việt Nam, trở thành diễn viên Xưởng phim truyện Việt Nam, diễn viên nhà
hát giao hưởng nhạc vũ kịch Việt Nam.
Từ sau Chim vành khuyên chị tham gia
đóng nhiều phim như Cô giáo vùng cao, Nổi gió, Ngày lễ Thánh, Biển gọi,
Ngôi sao biển...; các vở nhạc kịch và kịch múa như Cô sao, Chị Sứ, Núi
rừng hãy lên tiếng…
Theo thời gian ghi dưới các bài thơ, năm
1967 mối tình của Lưu Quang Vũ và Tố Uyên đã nồng cháy lắm. Hai người
là bạn cùng học thuở nhỏ. Lúc này Lưu Quang Vũ là lính Phòng không không
quân, khi thì ở sân bay Cát Bi, khi ở sân bay Đa Phúc. Thời gian này
Vũ viết rất nhiều thơ, trong đó có những bài thơ tặng Tố Uyên như Bài
hát ấy vẫn còn dang dở, Gửi Tố Uyên, Vườn trong phố... thật da diết:...
Phút cuối cùng tay vẫn ở trong tay/Ta đã có những ngày vui sướng nhất/Đã
uống cả men nồng và rượu chát… (Bài hát ấy vẫn còn dang dở). Hay: Dưa
hấu bổ ra thơm suốt ngày dài/ Em cũng mát lành như trái dưa mùa hạ...
(Vườn trong phố).
Trong bài thơ Gửi Tố Uyên dài 46 câu
viết năm 1967, Lưu Quang Vũ đã dùng tất cả những từ ngữ đẹp nhất để ngợi
ca người yêu, ngợi ca mối tình của mình:
... Em vụt đến giữa đời anh chói lọi
Em vụt đến như mùa xuân bối rối
... Em là rễ nối liền anh với đất
Lại là chồi nở búp đón sương mai...
Lưu Quang Vũ và Tố Uyên còn viết cho
nhau những bức thư vô tận. Trong một bức thư viết ngày 12-7-1968, Lưu
Quang Vũ viết: “...Thế là từ đầu thư tới giờ anh toàn nói chuyện công
việc, em nghe có chán tai không? Nói chuyện khác nhé! Chuyện của chúng
mình. Tại sao em còn hỏi “Anh đã suy nghĩ kỹ chưa?”. Còn phải suy nghĩ
gì nữa, lúc nào mà anh chẳng nghĩ về em, mong được ở gần em. Tùy ở em
đấy thôi, còn anh thì nhất định giống như anh con giai trong chuyện thơ
"Sóng chụ xôn xao" của dân tộc Thái:
Không lấy được nàng ta làm loạn giữa phủ/ Không lấy được nàng ta làm giặc giữa mường...
Trong hồi ký của mình, mẹ Lưu Quang Vũ
kể lại: “Năm 1970, Vũ xuất ngũ. Lúc này Vũ đã có vợ là Tố Uyên... và có
con trai tên là Lưu Minh Vũ. Tiếp sau đó là những năm cực kỳ gian nan
vất vả của đời Vũ. Rời bộ đội chưa có công ăn việc làm, hạnh phúc riêng
bỏ dở. Vợ chồng Vũ ly hôn khi con trai mới hơn một tuổi..”.
Năm 1972, hai người (khi đã chia tay) đều về nơi sơ tán thăm con và viết thơ tặng Lưu Minh Vũ:
Mưa vẫn giăng đầy trời - mùa đông lạnh/Mẹ đã thấy ánh nắng nơi con /...
Bố rất vui/ Khi mẹ con mình nghĩ vậy !”(Thăm con sơ tán - Tố Uyên). Còn Vũ thì viết: “Con
ơi con hãy tha thứ cho cha / Cha chẳng thể nào sống cùng mẹ / Đời cha
nắng gắt / Mẹ con cần suối mát đồng vui / Con khôn lớn trên đời / Hãy
yêu thương mẹ / Và hãy hiểu cho cha... (Nói với con cuối năm)...
Lưu Quang Vũ-Tố Uyên cùng con trai Lưu Minh Vũ.
Tập thơ “Ngày ấy mưa rơi” của Tố Uyên đau đáu, ám ảnh vẻ đẹp lung linh không bao giờ phai tàn của mối tình đầu với nhà thơ Lưu Quang Vũ: Em là gì / Anh có biết không / Em là cuộc đời rất thực/... Em là em / Em là tình yêu ! (Em). Trong bài thơ Xa đề tặng Lưu Quang Vũ, để nói tấm lòng mình về Mối tình kia đâu dễ đứt, Tố Uyên nhắc lại hình ảnh rất đẹp:
Tập thơ “Ngày ấy mưa rơi” của Tố Uyên đau đáu, ám ảnh vẻ đẹp lung linh không bao giờ phai tàn của mối tình đầu với nhà thơ Lưu Quang Vũ: Em là gì / Anh có biết không / Em là cuộc đời rất thực/... Em là em / Em là tình yêu ! (Em). Trong bài thơ Xa đề tặng Lưu Quang Vũ, để nói tấm lòng mình về Mối tình kia đâu dễ đứt, Tố Uyên nhắc lại hình ảnh rất đẹp:
Chiếc áo choàng lúc thơ ngây
Chiếc mũ cát két ngày xưa em thường đội
Một khoảng trời xanh hạnh phúc em - anh
Theo ta mãi những năm bé dại.
Dường như thời gian càng qua đi, Tố Uyên
càng nhận ra vẻ đẹp vĩnh hằng mối tình đầu của mình và Lưu Quang Vũ,
những kỷ niệm càng trào lên với bao nhiêu đắng cay, tiếc nuối đã trở
thành nguồn mạch cho những bài thơ nóng ấm. Đọc tập thơ Tố Uyên tôi rất
quý tình cảm và nghị lực của chị. Tôi cho rằng nghiên cứu về cuộc đời
cũng như thơ và kịch Lưu Quang Vũ, không thể không tìm hiểu sâu sắc mối
tình của anh với Tố Uyên. Mối tình ấy cho ta có thêm những hiểu biết sâu
hơn về những khát vọng, bản ngã con người anh, như Tố Uyên đã hiểu, đã
thông cảm: (Anh) như cánh chim phải bay tìm hạnh phúc / cho mọi người
chẳng phải riêng ta... ( Xa). Hiểu như thế nên trong chị vẫn mới nguyên
những rung động ban đầu:
Thuở ấy mưa vẫn cứ rơi
Lửa vẫn cháy bùng bên lều trại
Chỉ có chúng mình thôi
Đi bên nhau thuở ấy (Ngày ấy mưa rơi).
Tố Uyên
Tố Uyên là diễn viên múa, diễn viên điện ảnh. Tốt
nghiệp trường múa Việt Nam. Là diễn viên xưởng phim truyện Việt Nam. Nổi
tiếng từ năm 13 tuổi với bộ phim Con chim vành khuyên - bộ phim giành
được giải LHP Caclovivary (Tiệp Khắc, 1962). Từ những năm 60 tham gia
đóng nhiều phim, kịch và kịch múa... Hiện đang công tác tại Trung tâm
phát triển hướng nghiệp cộng đồng - Hội khuyến học Việt Nam. Thơ in rải
rác trên các báo ở Trung ương và địa phương. Bà là người bạn đời, là
người vợ đầu tiên của nhà viết kịch, nhà thơ Lưu Quang Vũ.
Tác phẩm: Ngày ấy mưa rơi (thơ)/ NXB Thanh Niên - 1999.
Tác phẩm: Ngày ấy mưa rơi (thơ)/ NXB Thanh Niên - 1999.
Ngày ấy mưa rơi
- Em
- Xa
- Lỡ hẹn
- Lần ấy
- Trí tuệ và tình yêu
- Sự sống
- Đợi em anh nhé
- Nói với con
- Đời anh là lính
- Sóng bắt đầu từ đâu?
- Mây trắng
- Em là cả cuộc đời
- Thuở ấy mưa vẫn cứ rơi
- Niềm tin và tình yêu
- Tình yêu
- Dư âm
- Giữa em
- Điều anh chưa kịp nói
- Em vẫn nhớ
- Im lặng
- Bài thơ đầu tiên
- Không đề
- Lá xanh cũng rơi, đâu chỉ có lá vàng?
"Có trách thì trách Xuân Quỳnh..."
07/03/2010 11:01 (GMT +7)
“Lúc đó tôi nổi tiếng quá, như là một cái gì đó trùm lên Vũ. Mà lúc đó Vũ chưa đạt được nhiều trong sự nghiệp, Vũ buồn, Vũ nghĩ tiêu cực. Nếu Vũ nhẫn nại một chút thì mọi việc đã suôn sẻ, đẹp đẽ.”- NSƯT Tố Uyên tiếc nuối…
Nghệ sỹ Tố Uyên thời trẻ
LTS:Trong lòng công chúng và bè bạn, cuộc đời và mối tình Quỳnh – Vũ là một biểu tượng. Những đau khổ và hệ lụy vì yêu của họ cũng khiến nhiều người coi Quỳnh – Vũ là tri âm, tri kỷ. Nhưng có một người không nghĩ như thế - âu cũng là lẽ đương nhiên của tình yêu – đó là người yêu, người vợ đầu tiên của kịch tác gia Lưu Quang Vũ: nghệ sĩ Tố Uyên.
Qua câu chuyện của Tố Uyên, ngộ ra một điều: Khi yêu quá một ai đó, lòng ta ít khi còn giữ được bình tĩnh và khách quan. Và thời gian không thể là liều thuốc nhiệm màu để làm lành vết thương lòng!
Dù biết nhiều điều Tố Uyên nói là quá chủ quan, nhưng tôi vẫn thấy chia sẻ với bà – bởi với tư cách là NGƯỜI ĐÀN BÀ YÊU – Tố Uyên bị thấm thía vì trải qua cảm giác thất bại kể cả khi “người ta” và tình địch đã đi về thế giới bên kia (đặc biệt, sự ra đi đó khiến mối tình của họ trở nên lung linh hơn).
Đó là lý do để chúng tôi quyết định đăng bài viết này.
Nếu Vũ nhẫn nại một chút thì…
Về chuyện Tố Uyên và Lưu Quang Vũ chia tay, có người nói rằng, nguyên nhân đổ vỡ là vì Tố Uyên nổi tiếng, không quan tâm chia sẻ với chồng, trong khi Lưu Quang Vũ lại tìm được điều đó ở Xuân Quỳnh...
Anh Vũ là người rất thương vợ thương con. Không phải vì cảm thấy vợ ít quan tâm, ít chia sẻ mà tìm đến Xuân Quỳnh đâu.
Lúc đó tôi gian nan quá, công việc nhiều rồi bị người ta ghen ghét, "đấu đá", tôi thấy mệt mỏi, ức chế… Vũ bảo “Anh không làm được gì cho em cả”. Vũ cảm thấy mình không làm được gì đỡ tôi, không làm gì cho vợ cho con nên tự Vũ xa tôi đi để hoàn thiện mình, “để xứng đáng với tình yêu của em” vì lúc nào Vũ cũng cảm thấy kém tôi.
Lúc đó Vũ là người cầm bút độc lập, đấu tranh. Còn tôi muốn hoàn thành một bộ phim thì phải làm việc với rất nhiều người, đạo diễn, họa sỹ, quay phim… Vũ không muốn cho tôi đi công tác nhiều.
Vũ bảo “chúng mình khác nhau quá. Một trong hai chúng ta đứng dưới ánh sáng mặt trời. Em thì cần có con còn một mình anh, anh cũng viết được”.
Tố Uyên và bố chồng Lưu Quang Thuận (bên phải), Lưu Quang Vũ (bên trái) những ngày hai người còn cháy gan cháy ruột vì nhau
Sau đó, Vũ viết một cái thư cho tôi, ý là giận, muốn chia tay. Lúc đó, chiến tranh, nhiều cái bộn bề lắm. Mà tôi cần người đàn ông có thể chia sẻ. Khi Vũ nói thế, tôi lại không nói được. Tôi dại! Mà gặp Xuân Quỳnh thì cô ấy ghê gớm quá.
Tố Uyên có trách Xuân Quỳnh không?
Trách chứ. Tất nhiên là tôi trách trong thầm lặng của tôi. Nhẽ ra Quỳnh phải hiểu con người sống phải như cột mốc cây số ấy, quan hệ phải biết đến đâu là điểm dừng.
Người ta không biết cứ nói tình yêu của Xuân Quỳnh với Lưu Quang Vũ mới là tình yêu đích thực, nhưng không bao giờ có tình yêu nào long lanh, tốt đẹp lại xây dựng trên sự đau khổ của người khác cả.
Xuân Quỳnh đã có chồng con rồi, sau đó bỏ chồng và chen ngang vào gia đình một người khác nhưng không được mới quay sang nhà tôi. Quỳnh ở ngay cạnh phòng vợ chồng tôi trong khu tập thể. Quỳnh vừa là bạn văn vừa là chị thế nên Vũ bảo, thi thoảng để Quỳnh sang nhà chơi, nấu cơm ăn chung cho vui, sợ Quỳnh buồn. Rồi Xuân Quỳnh “lấn quá”. Lúc đó, tôi trẻ nên tự ái. Còn Vũ thì dại dột.
Trong cuộc tình với Lưu Quang Vũ, Tố Uyên có điều gì ân hận không?
Có lần tôi với Vũ đạp xe đạp đi chơi, Vũ nói muốn hai đứa quay lại với nhau. Rồi những lần Vũ sang đây chơi, Vũ đều nói nhẹ nhàng ý tứ cả. Tính Vũ thế. Đúng ra, năm 1985, 1986 là đã về với nhau rồi. Nhưng… cô Quỳnh cũng níu kéo ghê quá. Nếu cô Quỳnh “thả” ra thì vợ chồng vẫn về với nhau bình thường.
Ngay cả khi hai đứa đã bỏ nhau rồi, nhưng tôi và Vũ vẫn nói chuyện, vẫn đạp xe đi chơi. Mà lúc bỏ nhau, Vũ bảo “em với anh có giấy tờ cũng thế mà không có giấy tờ cũng thế, chúng mình thì cần gì” nên thôi nhau rồi mà nhiều thứ vẫn bình thường…
Nghe nói, một tay Tố Uyên lo toan mọi việc, từ nuôi con đến xây nhà riêng… Cứ một mình thế cô không tủi thân sao?
Tủi thân nhiều chứ. Mọi việc mình cứ gánh vác hết. Vừa là đàn ông, vừa là đàn bà. Người đàn ông đi cứu người này người kia, họ giải phóng được một thế hệ, còn người đàn bà biết giáo dục, biết dạy dỗ con cái là cứu được mấy thế hệ. Vai trò của người phụ nữ rất là lớn.
Lưu Minh Vũ gần như là niềm an ủi cuối cùng trong cuộc tình với người đàn ông tài hoa, kịch tác gia Lưu Quang Vũ, nhất là ở cuộc tình này, chỉ còn mình Tố Uyên đau đáu với hạnh phúc lẫn oán hờn.
Nhưng nếu người phụ nữ cứ làm quá nhiều việc như thế thì bản thân họ một lúc nào đó sẽ cảm thấy quá sức còn người đàn ông lại không thấy được vai trò của mình trong gia đình. Có khi nào vì Tố Uyên cứ “tham lam” gánh vác mà vai trò của Lưu Quang Vũ bị lu mờ...?
Nhiều lúc tôi cảm thấy quá khổ. Cho nên tôi rất cần người đàn ông biết thông cảm. Anh Vũ lúc đó còn quá trẻ. Đầu tiên, tôi chỉ là người lo toan thôi. Hơn nữa là lúc đó tôi nổi tiếng quá, như là một cái gì đó trùm lên Vũ. Mà lúc đó Vũ chưa đạt được nhiều trong sự nghiệp, Vũ buồn, Vũ nghĩ tiêu cực. Nếu Vũ nhẫn nại một chút thì mọi việc đã suôn sẻ, đẹp đẽ.
Bị Xuân Quỳnh đánh ghen
Có phải vì yêu Lưu Quang Vũ quá nên đến nhiều năm sau đó Tố Uyên không đón nhận người khác?
Bản thân mình vẫn dùng dằng, đàn bà mà, dễ tha thứ lắm. Tôi không đón nhận ai vì tôi sợ khổ. Không phải vì so sánh với Vũ và thấy họ kém Vũ mà không đón nhận.
Mỗi người ở một thời điểm khác nhau, nhưng người phụ nữ làm lại cuộc đời khó hơn người đàn ông. Tìm được người hiểu và chia sẻ với mình đâu có đơn giản. Vũ nhận ra khát vọng của tôi quá lớn, Vũ hiểu nhưng không đồng hành được.
Gần như Tố Uyên tự đặt mình sống ở một cái “tầm” khác nên nhìn mọi người bé lại. Có phải vì thế mà Lưu Quang Vũ không đồng hành cùng Tố Uyên được?
Tôi tiếc là nhiều người không hiểu mình. Có thể là Vũ nghĩ nhiều đến việc tự hoàn thiện bản thân, với lại tư duy lúc đó chưa tới. Vũ bị dùng dằng giữa bên này, bên kia. Làm thế nào để trọn vẹn với vợ mà cô kia cũng thông cảm… Nhưng với Vũ, lúc đó chỉ có làm việc. Vũ làm việc để hoàn thiện mình và để nói với người xưa rằng, đấy, anh là người như thế!
Nữ sĩ Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ
Nhưng Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ vì nhau rất nhiều đấy thôi. Người ta bảo, tình yêu đó làm cả hai người “chín” hơn và nâng cánh cho nhau…
Tôi nghĩ là người ta chỉ chấp nhận nền móng đầu tiên, còn cô Quỳnh chỉ là cái gì thêm dấm thêm ớt vào thôi. Người ta sẽ nhắc đến người vợ đầu tiên, người chồng đầu tiên, người tình đầu tiên bởi vì nó trong sáng. Còn với Xuân Quỳnh lúc đầu cũng chỉ là tình chị em, tình bạn viết, còn sau này có một chút tình yêu, nhưng đó là một phút nào đó Vũ bị lỏng ra.
Tôi ra đi một cách êm đềm cũng như cái bít-tông đẩy Vũ hoàn thiện mình, suy nghĩ về cuộc sống và cất cánh cho kịch, cho văn chương. Bởi vì lúc đó tôi đã là nghệ sĩ nổi danh.
Nhưng Xuân Quỳnh mới là người sau cuối… và người ta vẫn bảo, người cuối mới là người quan trọng?
Có trách thì trách Xuân Quỳnh, vì chị là người lớn tuổi, chính ra chị phải khuyên răn và có điểm dừng chứ không thể thấy gia đình em như thế lại… lấy về cho chị.
Xuân Quỳnh sang tận đây đánh ghen và bắt tôi phải lấy ai đấy đi cho xong, chứ không chịu dùng dằng, không cho Minh Vũ chạy đi chạy về.
Vì thế tôi đi lấy người khác, nhưng chúng tôi chỉ ở với nhau 1,2 năm. Cuộc sống với người thứ hai không vui vẻ nên Vũ càng thông cảm với tôi.
Nếu lần đó Vũ và Quỳnh không mất vì tai nạn thì về cũng chia tay rồi. Vì trước khi đi Vũ cũng gặp tôi và muốn hai đứa quay lại với nhau cho mọi thứ ổn định. Đám cưới tôi và Vũ, Quỳnh còn đến quét nhà, bày kẹo, đón khách, các thứ… lúc đó vẫn là bà chị. Còn sau này đám cưới của Quỳnh và Vũ chỉ có 3, 4 người thôi.
Trong tình duyên, Tố Uyên không hạnh phúc. Cả trong sự nghiệp, Tố Uyên cũng không hề gặp may, cho dù cô nổi tiếng từ thuở 13 và hai lần vào tuyến lửa biểu diễn cho thương binh xem
“Của Xê-da hãy trả lại cho Xê-da”!
Tố Uyên không sợ người ta nói mình ghen thái quá với người đã mất?
Sống tôi còn chẳng ghen thì chết rồi tôi ghen làm gì. Tôi không có chữ ghen trong người.
Vậy mối quan hệ của cô với nữ sỹ Xuân Quỳnh sau này như thế nào?
Tôi gọi Quỳnh bằng cô xưng cháu, Quỳnh hơn tôi gần chục tuổi. Khi Vũ lấy Xuân Quỳnh, tôi hiểu và thông cảm cho Vũ. Thậm chí khi Quỳnh đẻ tôi còn mang sữa, mang quần áo trẻ con lên tặng. Khi Quỳnh chửa vượt mặt, tôi còn xách nước cho. Chúng tôi ở cùng một khu tập thể mà.
Có lần Xuân Quỳnh ốm thập tử nhất sinh, Vũ bảo “Em lên chăm Quỳnh, nó ốm lắm!”. Tôi lên chăm sóc, giặt giũ quần áo cho Quỳnh. Tôi gọi xích-lô để Vũ đưa Quỳnh đi bệnh viện, mình ở nhà nấu cơm chiều cho các em và gia đình”.
Tố Uyên nghĩ thế nào về cái kết cuộc đời mình?
Tôi không nghĩ đó là một cái kết có hậu đâu. Tôi là người sống nhân hậu, nhường nhịn, chịu thiệt thòi, có trí tuệ… Đáng ra tôi phải được hạnh phúc, nhưng tôi không có gì cả. Tất cả những gì tôi có là sự rèn luyện của chính mình mà được.
Ngay cả cái danh hiệu NSƯT mà báo chí vẫn gọi là vì mọi người nhớ tới những cống hiến của tôi cho điện ảnh, cho sân khấu kịch, cho Đài… mà gọi, chứ người ta “chưa trả” cho tôi đâu. Hai lần tôi đi tuyến lửa đều trong năm Mậu Thân, 1968, cái lúc mà chiến tranh ác liệt nhất. Đến giờ tôi vẫn băn khoăn là tại sao họ vẫn chưa trả cho tôi những gì họ đã lấy! “Của Xê-da hãy trả lại cho Xê-da”
Cảm ơn NSƯT Tố Uyên!
Theo Nguyễn Hương (còn nữa…)
http://tintuconline.vietnamnet.vn/vn...978/index.html
"Người Phụ Nữ và bông hoa là hai kỳ công tuyệt vời của Thượng Đế. Tuy nhiên bông hoa là kỳ công tuyệt vời hơn vì…nó không biết nói"
Phim Việt Nam Xưa Cũ Hay Nhất | Con Chim Vành Khuyên Full
Con chim vành khuyên đã làm say đắm nhiều thế hệ người xem phim và cũng là một trong những bộ phim Việt Nam đầu tiên gây được sự chú ý của giới điện ảnh quốc tế.Câu chuyện trong phim diễn ra vào thời kháng chiến chống Pháp. Bé Nga nhí nhảnh hồn nhiên sống cùng cha ở một làng nhỏ ven sông, cùng cha đưa đón và che giấu các cán bộ, chiến sĩ. Một ngày kia, bọn mật thám Pháp đã phát hiện ra chuyện này, chúng tra tấn người cha bé Nga, bắt bé phải nhảy dây để đặt bẫy những cán bộ kháng chiến đang ở bên kia sông…Bé Nga trong sáng bên cạnh con chim vành khuyên đáng yêu đã trở thành một hình tượng đẹp của điện ảnh Việt Nam. Xem Phim Hay: Phim Việt Nam Đặc Sắc: https://goo.gl/mlY3q0 Phim Việt Nam Hay: https://goo.gl/7RgjKV Phim Việt Nam Cũ Hay: https://goo.gl/QFaufe Phim Tình Cảm Việt Nam Hay: https://goo.gl/ZFZVew Phim Việt Nam Hay :https://goo.gl/DIHOiC Phim Đề Tài Chiến Tranh: https://goo.gl/4LrCjL Phim Việt Nam Hài Hước: https://goo.gl/TWdss1 Phim chiếu Rạp Hay Nhất:https://goo.gl/G5SCUX
Nhận xét
Đăng nhận xét