Sáng 11.6, tin buồn về sự ra đi của
nhà thơ Nguyễn Đức Sơn, một trong tứ trụ thi ca của miền Nam trước đây,
đã khiến giới văn chương và những độc giả yêu mến ông ngỡ ngàng.
Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn lúc sinh thời
Ảnh: T.L
Trên trang cá nhân, nhà thơ – nhà báo Lý Đợi bùi ngùi: “Có lẽ nhà
thơ Nguyễn Đức Sơn (18.11.1937 - 11.6.2020) là một trong vài nhà thơ kỳ
dị và quyến rũ bậc nhất của Việt Nam thời hiện đại. Ví dụ như trong bài Cây bông, ông viết: “Cây bông/hắn không/lao động/ai trồng/chật chỗ/mày nhổ/xem sao/máu trào/thiên cổ”.
Cũng theo tác giả Lý Đợi: “Ở một khía cạnh khác, có lẽ cũng là đặc
biệt nhất, hiếm nhà thơ nào của Việt Nam viết về tâm lý tính dục của
những đứa con trai tuổi dậy thì, mới lớn hay và thật hơn Nguyễn Đức Sơn.
Điều này có thể nhận thấy rất rõ qua tập thơ Đêm nguyệt động (NXB An Tiêm, 1967). Nhưng hôm nay tạm biệt ông, nên sẽ trở lại đề tài này trong một dịp rất gần đây. “Đời sau người có thương ta/Từ lâu xuống lỗ làm ma mất rồi/Đường xa thôi miễn bồi hồi/Mả hoang nhảy đại lên ngồi đi cha” (Nhắn, Nguyễn Đức Sơn)”. Còn nhà văn Dạ Ngân thì gửi đến nhà thơ vài câu ngắn gọn: “Chào Ngọn Núi Lớn. Ông đi rồi ông lại về”.
Chân dung nhà thơ kỳ dị và khắc khổ
Ảnh: FB Nguyễn Đăng Khoa
Được biết, nhà thơ Nguyễn Đức Sơn sinh ngày 18.11.1937 tại H.Thanh Hải (Ninh Thuận),
nhưng quê gốc của ông là ở Thừa Thiên-Huế. Ông làm thơ từ sớm với bút
danh Sao Trên Rừng và xuất hiện trong giới văn nghệ sĩ như là một người
có kiểu cách khác người. Vì vậy, Nguyễn Đức Sơn cùng với Bùi Giáng và
Phạm Công Thiện được coi là ba kỳ nhân nổi danh về tài năng và sự quái
dị trong làng văn nghệ miền Nam trước 1975, đồng thời cũng là một trong
tứ trụ thi ca của miền Nam trước đây (ba người còn lại là Bùi Giáng,
Thanh Tâm Tuyền, Tô Thùy Yên).
Cuộc đời nhà thơ lưu lạc qua nhiều vùng đất: Phan Rang, Sài Gòn,
Thủ Dầu Một - Bình Dương, B'lao – Lâm Đồng và sinh sống bằng nghề dạy
học, viết văn, viết báo. Năm 1967, ông lấy bà Nguyễn Thị Phượng bằng đám
cưới tổ chức tại Thủ Dầu Một (Bình Dương) và sinh được 9 người con. Năm
1979, ông cùng gia đình chuyển lên sống trên Phương Bối (Lâm Đồng),
chọn cách sống tĩnh tâm với núi rừng.
Góc nhìn bất ngờ của nhà thơ chung quanh lĩnh vực lạc thú
Nhà thơ Nguyễn Đăng Khoa chia sẻ thêm về nhà thơ Nguyễn Đức Sơn:
“Trong quá trình từ những năm 20 tuổi, tìm đọc lại những gì hay đẹp của
nền văn học đô thị miền Nam cũ, Nguyễn Đức Sơn thật sự là cái tên làm
tôi ấn tượng và băn khoăn. Khi phần đông văn giới trình bày sản phẩm nghệ thuật
ở phần đâu đó hoành tráng, trang nghiêm, tinh tuệ thì ông Nguyễn Đức
Sơn lại nổi bật bởi những bài thơ hồng hoang, gây thú vị bởi những quan
sát và góc nhìn bất ngờ chung quanh lĩnh vực lạc thú và những gì gọi là
cấm kỵ”.
Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn không chỉ làm thơ hay, cuộc đời kỳ
dị mà ông còn nổi tiếng là lão thi sĩ vạn thông vì trồng tới hàng vạn
cây thông trên ngọn đồi Phương Bối (Lâm Đồng) nên còn có biệt danh Sơn
Núi
Nhà
văn Bửu Ý thì nhận xét: “Nguyễn Ðức Sơn lao về những đích đến nhiều khi
không định hướng bởi sự thôi thúc nào đó. Với người, ông cáu kỉnh gây
sự, không lý gì đến bạn mà cũng chẳng ngại ngùng gì với thù, nói và viết
theo ý riêng mình kiểu của một kẻ quen sống đơn độc. Nhưng với thiên
nhiên thì mở lòng ra, thoải mái thong dong ở những vùng biển, vùng núi
của những quá khứ đã qua, của những mơ ước đã có, hằng hiện hữu…".
Bìa tập thơ Đêm Nguyệt động
Ảnh: FB nhà báo Lý Đợi
Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn không chỉ làm thơ hay, sống cuộc đời kỳ dị
mà ông còn nổi tiếng là lão thi sĩ vạn thông vì trồng tới hàng vạn cây
thông trên ngọn đồi Phương Bối (Lâm Đồng) rộng tới hàng chục héc-ta nên
còn có biệt danh Sơn Núi.
Sơn Núi giã từ cõi tạm ở tuổi 83, để lại ở trần gian 3 tập truyện ngắn: Cát bụi mệt mỏi (An Tiêm, 1968), Cái chuồng khỉ (An Tiêm, 1969), Xóm chuồng ngựa (An Tiêm, 1971) và một số tuyển tập thơ: Hoa cô độc (1965) Bọt nước (1966), Lời ru (1966), Đêm nguyệt động (1967), Mộng du trên đỉnh mùa xuân (1972), 2 tập thơ cuối cùng là Tịnh khẩu và Du sĩ ca (An Tiêm, 1973) cùng tập Ngồi đợi ngoài hành lang vẫn đang dang dở.
Linh cữu nhà thơ Nguyễn Đức Sơn hiện quàn tại nhà riêng ở tổ 9,
thôn 2, xã Lộc Châu, Bảo Lộc, Lâm Đồng. Lễ nhập quan diễn ra lúc 13 giờ
30 ngày 11.6, sau đó di quan hỏa táng lúc 6 giờ ngày 13.6.
Nguyễn Đức Sơn sinh ngày 18/11/1937 tại
làng Dư Khánh, huyện Thanh Hải tỉnh Ninh Thuận, quê gốc ở Thừa Thiên
Huế. Ông bắt đầu làm thơ rất sớm với với bút hiệu Sao Trên Rừng. Ông
được coi là một người có cá tính đặc biệt. Từ khi tuổi trẻ thơ ông đã
chớm hoài nghi, đã thắc mắc về những câu hỏi đầy tính siêu hình. Nguyễn
Đức Sơn cùng với Bùi Giáng và Phạm Công Thiện được coi là ba kỳ nhân nổi
danh về tài năng và sự quái dị trong làng văn nghệ miền Nam trước 1975.
Ông cũng được xem là một trong tứ trụ thi ca của miền Nam, ba người còn
lại là Bùi Giáng, Thanh Tâm Tuyền, Tô Thuỳ Yên.
Nguyễn Đức Sơn
đã từng theo học tại Đại học Văn khoa Sài Gòn nhưng nửa chừng bỏ học.
Trong lý lịch trích ngang trong tập thơ Những Bài Tình Đầu, ông viết:
“Sống vô gia cư, chết vô địa táng” và tuyên bố: “Nếu trườ…
Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn sinh ngày 18 tháng 11 năm 1937 tại làng Dư
Khánh, huyện Thanh Hải tỉnh Ninh Thuận, quê gốc ở Thừa Thiên Huế.
Nguyễn Ðức Sơn bắt đầu làm thơ rất sớm với với bút hiệu Sao Trên
Rừng. Ông được coi là một người có cá tính đặc biệt. Từ khi tuổi trẻ thơ
ông đã chớm hoài nghi, đã thắc mắc về những câu hỏi đầy tính siêu hình.
Nguyễn Đức Sơn cùng với Bùi Giáng và Phạm Công Thiện
được coi là ba kỳ nhân nổi danh về tài năng và sự quái dị trong làng
văn nghệ miền Nam trước 1975. Ông cũng được xem là một trong tứ trụ thi
ca của miền Nam, ba người còn lại là Bùi Giáng, Thanh Tâm Tuyền, Tô Thuỳ Yên.
Nguyễn Đức Sơn đã từng theo học tại Đại học Văn khoa Sài Gòn nhưng nửa chừng bỏ học. Trong lý lịch trích ngang trong tập thơ Những bài tình đầu,
ông viết: “Sống vô gia cư, chết vô địa táng” và tuyên bố: “Nếu trường
Đại học Văn khoa Sài Gòn sản sinh ra được một nhà văn nhà thơ nổi tiếng
tôi xin chịu chặt đầu.”
Ông ở nhiều nơi Phan Rang, Sài Gòn, Thủ Dầu Một – Bình Dương, Blao – Lâm Đồng và sinh sống bằng nghề dạy học ngoại ngữ.
Năm 1967 Nguyễn Đức Sơn lấy bà Nguyễn Thị Phượng. Đám cưới được tổ
chức tại chùa Tây Tạng, Thủ Dầu Một – Bình Dương. Ông bà sinh được 9
người con. Năm 1979, ông đưa gia đình rời bỏ chốn phồn hoa đô thị chuyển
lên ngọn núi Phương Bối, Lâm Đồng để sống một cuộc sống thanh tịnh. Đến
nay gia đình ông vẫn sống ở đó.
Nguyễn Đức Sơn nổi tiếng là lão thi sĩ vạn thông do ông đã trồng tới
hàng vạn cây thông trên ngọn đồi Phương Bối rộng tới hàng chục hec-ta.
Ông còn có biệt danh Sơn Núi. Một số tác phẩm tiêu biểu:
Bọt nước (Thơ, Mặt Đất xuất bản, Sài Gòn 1965)
Hoa cô độc (Thơ, Mặt Đất xuất bản, Sài Gòn 1965)
Lời ru (Thơ, Mặt Đất xuất bản, Sài Gòn 1966)
Đêm nguyệt động (Thơ, An Tiêm xuất bản, Sài Gòn 1967)
Song thưa lùa gió thơm vào Có đàn chim lạ đến chào ánh dương Ngất ngây chùm trái đang hườm Thản nhiên nhìn xuống bản mường ngủ say Đêm thanh nằm mộng giấc đầy Sáng ra tôi gặp những ngày rất thơ Cỏ lau mùa trước rụng ngừa Ước mơ tôi lại bây giờ thêm xanh.
Nửa đêm soi bóng trăng tròn Thấy đau trời đất rõ còn trong thai Các em đều chẻ làm hai Từ đâu một chỗ rách dài thiên thu Hồn tôi, con thú cần cù Nằm chơi trong cát bụi mù vuốt ve Hỏi thăm, nước chảy xè xè Chỉ nghe tịch mịch phủ đè rêu xanh
Đã gần sáu chục tuổi rồi Làm thơ trắc nết như hồi hai mươi Núi thần vây bủa đười ươi Lang thang tôi kiếm con người hôm nay Gặp em thuở tóc đang bay Chòi hoang nằm mộng hai tay tuột quần
Anh đi cách mạng bao năm Từ rừng đến phố dao găm chưa xài Vẫn chưa dứt điểm sòng bài Tấm thân ê ẩm khuya dài đau sao Cứ yêu tha thiết đồng bào Tuy nhiên hễ thấy máu trào thì ngưng
Mang mang trời đất tôi đi Rừng im suối lạnh thiếu gì tịch liêu Tôi về lắng cả buổi chiều Nghe chim ăn trái rụng đều như kinh
[…]
Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn – Sơn Núi – vĩnh biệt đồi thông Phương Bối
Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn,
biệt hiệu Sơn Núi, vừa trút hơi thở cuối cùng ở tuổi 83 lúc 3h ngày
11/6, giã biệt đồi thông Phương Bối và núi rừng Bảo Lộc sau một thời
gian dài nằm bệnh tại nhà riêng.
Nhà thơ Nguyễn Đức Sơn tại nhà ở rừng Phương Bối. Ảnh: HUỆ QUANG
Sinh năm 1937 tại Ninh Thuận, Nguyễn Đức Sơn nổi lên như một nhà thơ đầy cá tính tại Sài Gòn với tập thơ Bọt Nước in
năm 1965. Sau đó, tên tuổi ông vang khắp miền Nam như một cây bút kỳ
tài không chỉ ở ý tứ cả thơ và truyện, mà cung cách chơi đùa với ngôn
ngữ tiếng Việt, ý thức dùng diễn ngôn dâm tục để chuyển tải triết lý
nhân sinh, cảm thán về thời cuộc và cả thái độ trước tình người, tình
đời…
Ông có bút hiệu là Sao Trên
Rừng, nhưng đồng nghiệp, bằng hữu và người hâm mộ vẫn biết đến ông nhiều
hơn ở biệt hiệu Sơn Núi, và biết nhiều hơn nữa ở các tác phẩm thơ của
ông như một trường hợp kỳ lạ hiếm hoi xuất hiện trên thi đàn tiếng Việt
không biết bao giờ mới gặp lại.
Tác phẩm của Nguyễn Đức Sơn xuất bản hầu hết trước năm 1975, về thơ có: Bọt nước (1965), Hoa cô độc (1965), Lời ru (1966), Đêm nguyệt động (1967), Vọng (1972), Mộng du trên đỉnh mùa xuân (1972), Tịnh khẩu (1973), Du sĩ ca (1973); và ba tập truyện: Cát bụi mệt mỏi (1968), Cái chuồng khỉ (1969), Xóm chuồng ngựa (1971).
Theo thông tin lúc Nguyễn Đức Sơn xuất bản tập truyện ngắn Xóm chuồng ngựa năm 1971, ông còn một số bản thảo chưa in gồm: Tạp văn, các bản thảo thơ đã đặt tên: Độc thoại, Đám cưới trên hư không, Tâm tư, Tạ từ, Ngọn suối đời; bản thảo truyện đã đặt tên có Ngồi đợi ngoài hành lang (truyện ngắn), Chỗ nằm của Thạch (truyện dài); và tập Mười lăm năm thi ca Miền Nam (Phóng bút).
Chùm thơ của Nguyễn Đức Sơn vừa được giới thiệu trên báo Tuổi Trẻ ngày 5/5/2020. Ảnh: L.Đ.
Mới đây, trong lúc nhà thơ
Nguyễn Đức Sơn nằm bệnh, người thân và giới mộ điệu, đặc biệt là Thư
viện Huệ Quang ở TP.HCM đã thực hiện một tập thơ lấy tên Chút lời mênh mông (NXB Đà Nẵng), đây được xem là ấn phẩm cuối cùng của Nguyễn Đức Sơn.
Nhận định về tác phẩm của Nguyễn
Đức Sơn, văn đàn miền Nam từng dành cho nhiều giấy mực, tựu trung vẫn
là những ghi nhận về nhiều điểm độc đáo trong sáng tác của ông.
Nhà văn, dịch giả Bửu Ý nhìn thấy ở Nguyễn Đức Sơn hình ảnh của một con tê giác, “từ
tính tình đến cách ăn nói, dáng đi, húc bừa về phía trước không kể
thiệt hơn, không tính hậu quả. Thêm thù và bớt bạn. Đơn độc quắc queo.
Dã man nghiệt ngã. Chỉ thong dong ở chốn không người: rừng và biển …”.
Chút lời mênh mông – tập thơ cuối cùng của Nguyễn Đức Sơn, vừa ấn hành đầu năm 2020. Ảnh: L.ĐIỀN
Họa sĩ Đinh Cường – một người
bạn thân của Sơn Núi – sinh thời vẫn ám ảnh với quyết định đem vợ con
lên ở hẳn trên rừng Phương Bối của Nguyễn Đức Sơn. “Không ai đánh đổi cả đời mình với rừng như Sơn Núi. Sơn vẫn ở riết trên Phương Bối Am từ sau 1975 đến nay” – Đinh Cường viết.
Nay Nguyễn Đức Sơn đã vĩnh biệt
đồi thông Phương Bối, vĩnh biệt núi rừng Bảo Lộc từng gắn bó mấy chục
năm với ông. Giới hâm mộ hẳn sẽ còn quan tâm những di thảo của ông chưa
xuất bản liệu có còn cơ hội để ra mắt bạn đọc trong một dịp nào đó?
Hiện linh cữu nhà thơ Nguyễn Đức Sơn
quàn tại nhà riêng (tổ 9, thôn 2, xã Lộc Châu, Bảo Lộc, Lâm Đồng). Thông
tin từ gia đình cho biết lễ nhập quan vào lúc 13h30 hôm nay 11/6; lễ di
quan đi hỏa táng lúc 6h ngày 13/6.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét