----------------------------------------------------------------------------------
Chủ tịch UBND TP HCM đã làm trái luật trong vụ ông Đoàn Ngọc Hải !
Thông tin từ Ban Tổ chức Thành ủy TP. HCM cho biết đơn vị này đã nhận được đơn xin từ chức của ông Đoàn Ngọc Hải, nguyên Phó chủ tịch UBND quận 1, TP. HCM vừa được điều chuyển làm Phó tổng giám đốc Tổng công ty xây dựng Sài Gòn.
Sau khi tiếp nhận được đơn, Ban Cán sự Đảng UBND TP. HCM
và Ban Tổ chức Thành ủy sẽ xem xét, tham mưu cho Thường trực Thành ủy
TP. HCM xử lý đơn của ông Đoàn Ngọc Hải theo đúng quy định.
Việc điều chuyển công tác ông Đoàn Ngọc Hải theo đại diện
Ban Tổ chức Thành ủy là xuất phát từ nhu cầu kiện toàn nhân sự lãnh đạo
chủ chốt của TP. HCM.
"Trong một thời gian dài, nhiều cơ quan, đơn vị
cấp thành phố, khuyết lãnh đạo chủ chốt, trong đó có một số Ban thuộc
Thành ủy, thường trực, Văn phòng UBND TP. HCM, một số sở ban ngành quan
trọng như Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Giao thông vận tải và một số tổng
công ty nhà nước trực thuộc UBND TP. HCM", đại diện Ban Tổ chức Thành ủy
TP. HCM cho biết.
Cũng theo vị đại diện này, Ông Đoàn Ngọc Hải, từ vị trí Phó
chủ tịch UBND quận 1 được điều động giữ chức Tổng công ty xây dựng Sài
Gòn (tương đương phó giám đốc sở) là đề bạt lên giữ chức vụ cao
hơn. Việc điều chuyển công tác ông Đoàn Ngọc Hải đã được thực hiện một
cách chặt chẽ, đúng quy trình, căn cứ năng lực chuyên môn và nguyện vọng
của cán bộ.
"Anh Hải có trình độ thạc sỹ chính trị, cử nhân
luật, cử nhân kinh tế, cử nhân xã hội học nên việc xem xét điều chuyển
về Ban An toàn thực phẩm (phó ban), Tổng công ty vàng bạc đá quý TP. HCM
SJC (tổng giám đốc) hay Tổng công ty xây dựng Sài Gòn (Phó tổng giám
đốc) đều phù hợp. Sau khi điều chuyển, tập thể ban lãnh đạo đơn vị sẽ
xem xét trình độ chuyên môn để phân công tạo điều kiện cho anh Hải phát
huy năng lực, kinh nghiệm", vị đại diện Ban tổ chức Thành ủy TP. HCM
nói.
Trước đó, đại diện Tổng công ty xây dựng Sài Gòn (nơi ông
Hải được điều chuyển công tác) cho biết ngoài những phòng chuyên môn cần
kỹ sư xây dựng, kiến trúc sư... thì Tổng công ty xây dựng Sài Gòn vẫn
có những phòng chức năng khác như phòng kinh doanh, kế hoạch đầu tư,
pháp chế… cần người có chuyên môn như ông Hải.
Trước đó như đã thông tin, sáng 4/6, UBND TP. HCM trao quyết
định điều động ông Đoàn Ngọc Hải, Phó chủ tịch UBND quận 1 về làm Phó
tổng giám đốc Tổng công ty xây dựng Sài Gòn.
Ngay sau khi nhận quyết định điều động, đến chiều 4/6, ông
Đoàn Ngọc Hải đã ký đơn xin từ chức và cho rằng nếu miễn cưỡng nhận
nhiệm vụ trái với sở trường, chuyên môn và tâm huyết thì có thể sẽ gây
ra những hậu quả nghiêm trọng do không có chuyên môn, điều đó sẽ làm tổn
thương đến uy tín của Đảng, tiền bạc và tài sản của nhân dân.
Liên quan đến vụ việc ông Đoàn Ngọc Hải,
Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Xây dựng Sài Gòn TNHH Một thành viên có
đơn từ chức ngay sau khi nhậm chức, luật sư Lê Quang Vũ (Giám đốc công
ty luật Công Bình, Đoàn luật sư TPHCM) cho rằng, việc này không ảnh
hưởng gì đến hoạt động của doanh nghiệp vì ông Hải chưa làm việc này tại
công ty.
Theo luật sư Lê Quang Vũ, Điểm b Khoản 2 Điều 6 Nghị định 06/2010 của
Chính phủ thì ông Đoàn Ngọc Hải lúc giữ chức vụ Phó chủ tịch UBND Quận 1
là cán bộ, công chức.
Tại Điều 8 Nghị định 97/2015 thì Chủ
tịch UBND TPHCM có quyền bổ nhiệm ông Đoàn Ngọc Hải làm phó tổng giám
đốc Công ty xây dựng Sài Gòn là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước trực
thuộc UBND TPHCM.
Ông Đoàn Ngọc Hải đi dẹp vỉa hè khi còn đương chức Phó Chủ tịch UBND quận 1. Ảnh Văn Minh
Trước khi điều động sang là phó tổng
giám đốc doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thì ông Đoàn Ngọc Hải phải được
miễn nhiệm công chức theo Khoản 2 Điều 42 Nghị định 24/2010 của chính
phủ quy định về tuyển dụng, sử dụng, quản lý công chức.
Bởi vì Điều 9 Nghị định 97/2015 quy
định, người được bổ nhiệm giữ chức danh Phó Tổng giám đốc không là cán
bộ, công chức, viên chức; Trường hợp cán bộ, công chức, viên chức được
bổ nhiệm giữ chức danh quản lý thì phải có quyết định thuyên chuyển,
điều động công tác (đối với cán bộ, công chức) hoặc phải chấm dứt hợp
đồng làm việc (đối với viên chức) và không được kiêm nhiệm chức danh
Tổng giám đốc, Giám đốc doanh nghiệp khác.
Căn cứ Điều 40 Nghị định 97/2015, ông
Đoàn Ngọc Hải có quyền nộp đơn từ chức đến Hội đồng thành viên, chủ tịch
công ty xây dựng Sài Gòn và UBND TPHCM và được xem xét giải quyết trong
thời hạn 60 ngày. Khi chưa được cấp có thẩm quyền quyết định cho từ
chức thì ông Đoàn Ngọc Hải vẫn phải thực hiện chức trách, nhiệm vụ được
giao.
Thời
điểm cao trào 'chiến dịch lập lại trật tự đô thị', ông Đoàn Ngọc Hải
nổi lên với phong cách dám nói dám làm. Tuy nhiên, chính những việc đi
dẹp vỉa hè cũng gây ra nhiều ý kiến trái chiều. Ảnh Văn Minh
"Tuy nhiên ông Hải đã xin nghỉ không
lương hai tháng trong lúc chờ quyết định cho từ chức, việc này không ảnh
hưởng gì đến hoạt động của doanh nghiệp vì ông Hải chưa làm việc này
tại Công ty xây dựng Sài Sòn", luật sư Lê Quang Vũ cho biết.
Trước đó, chiều 4/6, tại cuộc họp về
tình hình kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng 5 tháng đầu năm, Chủ
tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong đã trả lời báo chí về việc điều
chuyển ông Đoàn Ngọc Hải.
Theo ông Nguyễn Thành Phong, đến chiều 4/6, ông chưa nhận được đơn của ông Đoàn Ngọc Hải và chỉ biết thông tin qua báo chí.
Nói
về việc phân công nhiệm vụ mới đối với ông Đoàn Ngọc Hải, ông Nguyễn
Thành Phong cho hay ông Hải là cán bộ thuộc diện Thành ủy quản lý. Ban
Cán sự Đảng UBND TPHCM chỉ là một trong những cơ quan tham mưu về công
tác nhân sự cho Thành ủy.
Ông Đoàn Ngọc Hải từ vị
trí Phó Chủ tịch UBND quận 1 được điều động làm Phó Tổng Giám đốc Tổng
Công ty Xây dựng Sài Gòn TNHH Một thành viên trực thuộc UBND TPHCM, thực
tế là được thăng chức vì chức vụ mới tương đương với phó giám đốc sở.
Chủ
tịch UBND TPHCM nói công tác cán bộ, cụ thể là điều động, phân công
nhiệm vụ mới đối với ông Đoàn Ngọc Hải đã tuân thủ đúng quy trình 5 bước
theo quy định và căn cứ vào nghiệp vụ chuyên môn của cán bộ.
“Anh Hải có nghiệp vụ kế toán, từng là
Trưởng phòng Kinh tế nên việc điều động về giữ chức Phó Tổng giám đốc
phụ trách Kinh doanh Tổng Công ty Xây dựng Sài Gòn là phù hợp”, ông
Phong nói và cho biết
trong quá trình xem xét, lãnh đạo UBND TPHCM đã nhiều lần gặp gỡ, lắng
nghe ý kiến và nguyện vọng của ông Hải cũng như căn cứ vào nhu cầu thực
tế của địa phương.
“Trong
một cuộc họp kiểm điểm, anh Hải bày tỏ sẵn sàng về công tác ở huyện Cần
Giờ nhưng không có cơ sở xem xét vì UBND huyện Cần Giờ đã đủ các phó
chủ tịch”, ông Phong nói.
Sáng 4/6, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Trần Vĩnh Tuyến đã trao quyết định
điều động và bổ nhiệm ông Đoàn Ngọc Hải, Phó Chủ tịch UBND quận 1 phụ
trách lĩnh vực đô thị về công tác tại Tổng công ty Xây dựng Sài Gòn TNHH
Một thành viên và giữ chức vụ Phó Tổng Giám đốc. Đến đầu giờ chiều cùng ngày, Tiền Phong liên lạc với ông Đoàn Ngọc Hải thì được xác nhận đã làm đơn xin từ chức.
Năm 2001, dự án khai thác Bauxite ở khu vực Tây Nguyên được Bộ
Chính Trị đảng cộng sản Việt Nam chuẩn thuận thông qua trong đại hội
đảng lần 9. Sau đó vào tháng 11/2007, Thủ tướng chính phủ lúc bấy giờ là
ông Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định phê duyệt, qui hoạch phân vùng ,
thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bauxite giai đoạn 2007-2015
với tầm nhìn đến 2025.
Đảng Cộng sản Việt Nam mong muốn Bauxite, quặng nguyên liệu chính để
luyện nhôm, sẽ mang lại thu nhập lớn với trữ lượng bauxite ở Đak Nông
được ước tính khoảng 3,4 tỷ tấn và tại Lâm Đồng là 1 tỷ tấn.
Bất chấp mọi tranh cãi, kiến nghị, thỉnh nguyện thư cùng phản ứng gay
gắt từ giới khoa học, các chuyên gia môi trường, các nhà địa vật lý
cũng như các nhân sĩ trí thức trong nước, cho rằng không thể tiến hành
dự án bởi nhiều mối nguy về môi trường, xã hội, quốc phòng, dự án
bauxite Tây Nguyên vẫn tiến hành hoạt động. Hai cơ sở khai thác quặng
bauxite ở Tây Nguyên là nhà máy Alumin Nhân Cơ tại tỉnh Dak Nông và nhà
máy Alumin Tân Rai ở tỉnh Lâm Đồng. Tổng mức đầu tư cho các dự án này
đến năm 2029 được ước tính tối đa lên 250 ngàn tỷ đồng và nộp ngân sách
ước tính khoảng 850 tỷ đồng, tạo công ăn việc làm cho khoảng 3.000 lao
động.
Yếu tố Trung Quốc
Một trong những người đầu tiên lên tiếng yêu cầu nhà nước Việt Nam
dừng dự án bauxite Tây Nguyên là đại tướng Võ Nguyên Giáp. Yếu tố liên
doanh khai thác với Trung Quốc là một trong những nguyên nhân phản đối
giai đoạn đó.
Hình minh họa. Cố Đại tướng Vỗ Nguyên Giáp tại một cuộc họp ở Hà Nội ngày 10/7/2008
AP
Tháng Tư năm 2009, tại Đại Hội Liên Hiệp Khoa Học Kỹ Thuật Đà Nẵng,
giáo sư tiến sĩ Nguyễn Thế Hùng, Đại Học Bách Khoa Đà Nẵng, cũng là phó
chủ tịch Hội Cơ Học Việt Nam, phát biểu thẳng rằng nếu cho Trung Quốc
khai thác bauxite ở Tây Nguyên thì chẳng những môi trường bị phá hủy mà
Việt Nam sẽ mất cả chì lẫn chài.
Tiến sĩ Luật Cù Huy Hà Vũ, khi đó còn ở Việt Nam, là người đã đệ đơn
kiện Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng với cáo buộc cho phép Trung Quốc được
phép khai thác bauxite tại Tây Nguyên. Ông cũng là người giúp trang
Bauxite Tây nguyên của các nhân sĩ trí thức phản đối dự án. Ông nhớ lại:
Ngày 12 tháng Tư năm 2009 thì blog Bauxite Việt Nam ra đời. Nhưng
chỉ mấy ngày sau thì blog Bauxite Việt Nam đã chật cứng, vì dung lượng
quá nhỏ không thể đăng hết những phản hồi của người ủng hộ trong và
ngoài nước, thành ra đến ngày 27 tháng Tư các vị khởi xướng blog Bauxite
Việt Nam phải quyết định lập một website Bauxite Việt Nam để có thể
đăng đầy đủ ý kiến phản biện và những thông tin cập nhật. Văn phòng luật
sư Nguyễn Thị Dương Hà và bản thân tôi làm cố vấn pháp luật cho Trang
Bauxite Việt Nam.
Dai dẳng tác hại về môi trường
Mười năm đã qua tính từ đó, câu hỏi được gì và mất gì từ bauxite Tây Nguyên vẫn chưa được trả lời thỏa đáng.
Vào tháng Chín năm 2011, báo chí trong nước đã trích dẫn báo cáo kết
quả của Đoàn Thanh Tra thuộc Sở Tài Nguyên Môi Trường Lâm Đồng độ PH từ
nguồn nước thoát ra môi trường gần mức 11 tức là mức vượt qui chuẩn Việt
Nam từ 6 đến 9 độ. Ngoài ra, báo cáo cũng cho biết nhiệt độ trong nước
cao gấp 20% tiêu chuẩn cho phép.
Hình minh họa. Dự án Bauxite ở Lâm Đồng hôm 13/4/2009
AFP
Nguyên nhân được chỉ ra là do hóa chất, nghĩa là đã có sự rò rỉ hóa
chất trong quá trình hoàn thiện và tập kết vật tư, cộng với khi pha trộn
chất hóa học xút (soude) trong chuẩn bị đưa dự án khai thác bauxite đi
vào hoạt động.
Mức độ độc hại từ việc rò rỉ hóa chất xút ở nhà máy bauxite Tân Rai
được giáo sư Lê Huy Bá, Viện trưởng Viện Khoa Học-Công Nghệ và Quản ý
Môi Trường, Đại Học Công Nghệ Sài Gòn, giải thích:
Xút gây bào mòn da con người và động vật, hầu hết sinh vật không
thể sống được trong điều kiện xút cao như thế. Khi xút vào trong nước và
vào trong cơ thể sẽ hủy hoại hết, thí dụ vào đường ruột sẽ phá vở các
tế bào ruột non, hít thở vào thì làm viêm mũi… Nói chung xút là một chất
cực độc, xép vào loại ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống.
Sau đó, chủ đầu tư dự án nhà máy Alumin Tân Rai ,Tập Đoàn Than-Khoáng
Sản Việt Nam, lên tiếng thừa nhận tình trạng hóa chất xút bị rò rỉ ra
môi trường như kết luận của thanh tra Sở Tài Nguyên-Môi Trường tỉnh Lâm
Đồng.
Đến tháng Bảy năm 2016, đường ống từ nhà máy Alumin Nhân Cơ tại Dak
Nông, do nhà thầu Chalieco-Trung Quốc phụ trách, bị vỡ khiến gần 9,6 mét
khối hóa chất kiềm tràn ra ngoài.
Nhà máy Alumin Tân Rai.
Courtesy of www.boxitvn.net
Truyền thông trong nước loan tin một số chất kiềm thấm xuống lòng đất
trong phạm vi 600 mét vuông, phần còn lại chảy theo đường ống đổ xuống
suối Dak Dao. Các cư dân tại xã Dak Dao khi đó cho báo Giao Thông biết
khi nước đường ống bị vỡ chảy tràn xuống suối thì dòng nước trở màu đen
sẫm, mặt nước nổi váng loang lổ, cá chết nổi lên. Vẫn lời người dân này,
tiếp xúc với ước chừng 10 phút thì tay chân ngứa ngày, da khô căng và
rộp lên như bị bỏng.
Vụ vỡ đường ống nhà máy Alumin Nhân Cơ xảy ra trong giai đoạn nhà
thầu Chalieco-Trung Quốc đang tiến hành các bước để chạy thử liên động
toàn nhà máy.
Giáo sư tiến sĩ Nguyễn Thế Hùng, một trong những người chủ xướng
Trang Bauxite Viêt Nam nhằm gióng tiếng báo động về hệ lụy nguy hại từ
những chất hóa học trong quá trình khai thác bauxite, nói rằng không thể
coi vụ vỡ đường ống nước ở nhà máy Alumin Nhân Cơ là lần duy nhất, lần
đầu hay lần cuối mà trong tương lai qua khai thác bùn tích lũy càng ngày
càng nhiều:
Tai họa do các đường ống không chịu đủ lực đã vỡ ra, hoặc hồ chứa
bùn bị đống đất, hay do nhân tai như chiến tranh, khủng bố. Trước đây
tôi đã có nói đó là quả bom lơ lững trên đầu chúng ta.
Ngay sau đó Sở Tài Nguyên-Môi Trường tỉnh Dak Nông cho biết phía Công
Ty Nhôm Dak Nông đã thu hom lượng hóa chất bị thoát ra bên ngoài, phần
đất bị kiềm tràn vào được xúc đổ vào hồ chứa bùn đỏ, thêm vào đó là sử
dụng hóa chất pha loãng để trung hòa lượng kiềm.
Tháng Hai năm 2018, trong báo cáo tổng kết, đánh giá hiệu quả đầu tư
thí điểm 2 dự án bauxite Tây Nguyên, Bộ Tài Nguyên-Môi Trường Việt Nam
cho hay hai nhà máy Tân Rai và Nhân Cơ bị chậm tiến độ và vẫn tiềm ẩn
nguy cơ về ô nhiễm cũng như sự cố môi trường.
Hiệu quả đầu tư
Theo kế hoạch, nhà máy Alumin Tân Rai sẽ có doanh thu 3 năm đầu bị lỗ
và thời gian hoàn vốn là 12 năm, nhà máy Alumin Nhân Cơ thì bị lỗ trong
5 năm đầu và mất 13 năm để hoàn vốn.
Tại buổi trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội hồi tháng Mười 2018,
Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh nói rằng sản phẩm của hai nhà máy
Tân Rai và Nhân Cơ, sản xuất được từ 2016 và 2017, được bao nhiêu là
bán bấy nhiêu chứ không đủ cho nhu cầu thị trường và theo kế hoạch cho
năm 2018.
Nhưng đến đầu tháng Tư 2019, Bộ Công Thương Việt Nam loan tin nhà máy
Alumin Tân Rai ở Lâm Đồng và nhà máy Alumin Nhân Cơ ở Dak Nông đã bắt
đầu mang lại hiệu quả kinh tế nên Bộ sẽ đề nghị Chính Phủ và Quốc Hội
tăng công suất cho hai nhà máy này, đồng thời mở rộng đầu tư khai thác
bauxite là ngành công nghiệp nhôm ở Tây Nguyên.
Cụ thể, Tập Đoàn Than-Khoáng Sản Việt Nam, đơn vị phụ trách hai nhà
máy Tân Rai và Nhân Cơ, báo cáo với Bộ Công Thương rằng nhà máy Tân Rai
có lãi từ năm 2017 sau 3 năm lỗ theo kế hoạch và riêng 2018 thì đạt lợi
nhuận 1.700 tỷ đồng. Về phần nhà máy Nhân Cơ thì năm 2018 sản xuất gần
103% kế hoạch năm, tương đương 655 ngàn tấn Alumin, doanh thu trên 6.400
tỷ đồng.
Tuy nhiên từ Na Uy, tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ phân tích với RFA rằng số
liệu lãi mà Tập Đoàn Than-Khoáng Sản Việt Nam đưa ra không chính xác.
Qua ứng dụng messenger, Tiến sĩ Nguyễn Huy Vũ ghi rõ:
“Thông tin chỉ nói về con số mức lãi của nhà máy Tân Rai mà không
nói về mức lãi của nhà máy Nhân Cơ. Nhà máy Tân Rai với tổng mức đầu tư
trên 15.000 tỷ, sau 3 năm lỗ cho ra mức lời 1.700 tỷ năm đầu tiên. Theo
như tường thuật của báo giới, thì thực ra không có lời nếu tính thêm các
chi phí khác. Thứ nhất, mức lời 1.700 tỷ đồng cho trên 15.000 tỷ đồng
chỉ tương đương mức lợi nhuận 11% mỗi năm. Số tiền này xấp xỉ mức lãi
suất trả tiền vay hàng năm. Thứ hai, mức lợi nhuận này còn phải tính đến
giá trị của các quặng nhôm, chi phí phát sinh xử lý môi trường, chi phí
hạ tầng, chi phí đền bù cho người dân... Và nếu tính đủ thêm các chi
phí này vào dự án thì thực ra là lỗ chứ không có lời.”
Nếu như...
Đó là tình hình bauxite Tây Nguyên sau một thập niên hoạt động khai
thác. Từ 10 năm trước, tiến sĩ Nguyễn Thành Sơn, một trong những trí
thức đã góp ý rất nhiều về bauxite Tây Nguyên, từng nhận định với RFA
rằng:
Nếu cứ tiếp tục cho phát triển các dự án bauxite như cách làm hiện
nay thì cái giá phải trả về lâu về dài là không phát triển được cây
công nghiệp trên vùng Tây Nguyên do thiếu nước ngọt, thổ nhưỡng đất
bazan thay đổi và có nguy cơ làm mất nguồn nước ngọt dùng để phát triển
kinh tế cho các tỉnh vùng hạ lưu như Đồng Nai, Bình Dương, thành phố Hồ
Chí Minh.
Trung Quốc không khai thác trên nước họ mà
họ sang mình họ làm, mình thì chúi đầu chúi cổ làm mà rõ ràng kinh tế
không đạt, môi trường lại càng nguy hiểm, đường giao thông cũng bị phá
nát. - Giáo sư Lê Huy Bá
Và đúng 10 năm sau, ngay lúc này, giáo sư tiến sĩ Lê Huy Bá, nay đã
về hưu, nói ông vẫn canh cánh nỗi lo về dự án bauxite Tây Nguyên:
Nói một cách ngắn gọn là chưa thấy lợi ích gì cả mà chỉ thấy những
hiện tượng rò rỉ trong sản xuất rồi thì ô nhiễm về hơi, về khí, về bùn
đỏ, về nguồn nước. Còn kinh tế thì phải hạch toán rõ ràng để mọi người
biết chứ phải không? Trong lúc nước Úc bỏ ra bạc triệu đô để đầu tư sản
xuất bauxite nhưng rồi người ta cũng phải bỏ, Trung Quốc không khai thác
trên nước họ mà họ sang mình họ làm, mình thì chúi đầu chúi cổ làm mà
rõ ràng kinh tế không đạt, môi trường lại càng nguy hiểm, đường giao
thông cũng bị phá nát.
Cái mà tôi vẫn lo lắng nhất là trên độ cao 750 đến 800 mét như vậy
mà có những hồ chứa bùn đỏ lớn như thế ai dám đảm bảo rằng không có
động đất hay vở đập? Khi đập vỡ thì lũ quét mà lũ quét bằng bùn đỏ thì
tai hai vô cùng.
Ông Nguyễn Trung, nguyên cố vấn cho cố thủ tướng Võ Văn Kiệt trước
đây vẫn giữ nguyên ý kiến của mình rằng không nên có các dự án Bauxite
tại Tây Nguyên. Ông nói với đầy tiếc nuối:
Tất cả những gì đầu tư vào bauxite Tây Nguyên hoàn toàn đủ để tạo
nên một Tây Nguyên có nền kinh tế xanh. Nếu được như vậy thì chắc Tây
Nguyên bây giờ đã khác hẳn rồi.
Tiền dân bay theo bụi đỏ tây nguyên
Nam Nguyên, phóng viên RFA
2013-02-22
Sự thật không còn thể che giấu mãi, nếu tiếp tục các dự án bauxite ở
Lâm Đồng và Đak Nông thì tiền dân sẽ bay theo bụi đỏ Tây nguyên.
Càng đầu tư càng lỗ
Dư luận nóng trở lại sau khi có tin Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam
(TKV-Vinacomin) sẽ phải chịu lỗ hơn 10 triệu USD nếu bán 300.000 tấn
alumin xuất xưởng trong năm nay và dự án cảng Kê Gà đã phải hủy bỏ.
Vài năm trước Tập đoàn TKV được Chính phủ ủng hộ, đã quyết tâm thực
hiện việc khai thác bauxite tây nguyên. Bước đầu là dự án Tân Rai Lâm
Đồng và tiếp theo sẽ tới dự án Nhân Cơ Đắc Nông.
Điều khó hiểu là cả Bộ Chính trị, Chính phủ cũng như Quốc hội đều bỏ
ngoài ta những phản biện của giới khoa học, nhân sĩ trí thức, về mối
nguy chiến lược quốc phòng, thảm họa bùn đỏ và trước mắt là hiệu quả
kinh tế. Trước rất nhiều ý kiến là nên dừng lại việc khai thác bauxite
Tây nguyên dù đã thực hiện tới đâu, chuyên gia kinh tế TS Lê Đăng Doanh
từ Hà Nội nhận định:
“Bauxite Tây nguyên thì đã có ý kiến ngay từ đầu, có ý kiến không
đồng ý và đánh giá đó là một dự án kinh tế rất bất lợi. Đấy là chưa nói
về vấn đề môi trường đang có những đe dọa rất lớn và đã có những công
trình phân tích và ý kiến chính thức của Liên hiệp Hội khoa học và kỹ
thuật Việt Nam. Nhưng rất tiếc là dự án đó vẫn cứ tiến hành và đã ra
được những mẻ alumin đầu tiên.
Cách tốt nhất theo tôi là tạm dừng, trong
tình hình kinh tế khó khăn hiện nay càng đầu tư vào đấy sẽ càng lỗ nữa
thì không có lợi cho nền kinh tế Việt Nam.
TS. Lê Đăng Doanh
Vấn đề bây giờ là sẽ vận chuyển như thế nào, nếu bằng ô tô thì sẽ
lỗ rất to, hiện nay chưa đầu tư đường và các cầu thì không chịu nổi xe
tải 30 tấn, đó là vấn đề rất khó khăn. Thứ hai nữa là cảng Kê Gà sau khi
đã triển khai từ lâu rồi thì đến bây giờ vẫn chưa thấy khởi động gì.
Vậy thì sẽ chở alumin đi đâu, nếu đi xa nữa thì càng lỗ lớn hơn. Cho nên
tôi nghĩ đây là một thời điểm nên có sự đánh giá độc lập khách quan và
Quốc hội nên chính thức có ý kiến và cách tốt nhất theo tôi là tạm dừng,
trong tình hình kinh tế khó khăn hiện nay càng đầu tư vào đấy sẽ càng
lỗ nữa thì không có lợi cho nền kinh tế Việt Nam.”
Một trong những diễn biến quan trọng nhất trong tuần mà Thanh Niên
Online gọi là “Đối diện với sự thật”. Trong mục ‘Chào Buổi sáng’ đưa lên
mạng ngày 21/2 nhà báo nhận định: “Thủ tướng Chính phủ đã quyết định
dừng đầu tư xây dựng cảng Kê Gà, không chỉ vì địa điểm xây dựng rơi vào
‘tọa độ chết’ mà còn bởi phương án đó không mang lại hiệu quả.
Thanh Niên Online nhận định: “quyết định dừng một dự án tốn kém mà
không hiệu quả như cảng Kê Gà phải được coi là một quyết định cực kỳ
dũng cảm. Và trên thực tế, còn rất nhiều vấn đề hệ trọng, chờ đợi bản
lĩnh đối diện sự thật của nhà quản lý, của người lãnh đạo….”
Tờ báo nhắc lại là ngay từ khi các dự án khai thác bauxite Tây
nguyên được khởi động giới khoa học đã lên tiếng phản đối là không khả
thi, khi thiết lập đường sắt vận chuyển, xây dựng cảng Kê Gà để xuất
hàng. Riêng về dự án Kê Gà, Liên hiệp Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam
thực hiện nghiên cứu cho thấy đây là vùng “biển chết” rất nguy hiểm,
không phù hợp xây dựng cảng cả về mặt địa lý lẫn thủy văn. Vẫn theo
Thanh Niên Online, thật đáng tiếc là lúc đó cả TKV và tỉnh Bình Thuận
đều đã bỏ qua ý kiến phản biện và làm mọi cách để thuyết phục cấp cao
hơn phê duyệt dự án.
Tại sao không tạm dừng
Hàng trăm công nhân Trung Quốc đang sống và làm việc ở dự án bauxite Tân Rai, Lâm Đồng. AFP photo.
Hàng trăm công nhân Trung Quốc đang sống và làm việc ở dự án bauxite Tân Rai, Lâm Đồng. AFP photo.
Hàng trăm công nhân Trung Quốc đang sống và làm việc ở dự án bauxite Tân Rai, Lâm Đồng. AFP photo.
Bài nhận định của nhà báo Thanh Niên mô tả quyết định của Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng dừng đầu tư xây dựng cảng Kê Gà, là tránh được
những bi kịch có thể xảy ra, nếu tiếp tục đầu tư cả tỉ USD để xây dựng
cảng này trên cơ sở những luận chứng kinh tế sai lầm. Và dĩ nhiên TKV và
tỉnh Bình Thuận sẽ phải bồi thường cho các nhà đầu tư trong vùng, vì
các dự án của họ bị sa lầy trong một thời gian dài.
Trong cuộc phỏng vấn của Nam Nguyên thực hiện tối 21/2, Giáo sư Tiến
sĩ Nguyễn Thế Hùng hiện giảng dạy ở Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng
nhận định:
“Nếu mình can đảm dừng lại lúc này thì có thiệt hại nhưng ít, nếu
tiếp tục thì gây thêm thiệt hại càng lớn hơn cho đất nước. Tôi xếp hạng
nguy hiểm bậc nhất là quốc phòng, tiếp đến là ô nhiễm môi trường, còn
thiệt hại kinh tế ở bậc sau cùng. Thiệt hại quốc phòng thì ai cũng biết
rồi, còn ô nhiễm môi trường thì có thể nói con em chúng ta không thể nào
cạnh tranh được với đời, với các nước khác nếu bị ô nhiễm môi trường
vào cuộc sống làm cho sức khỏe kém cỏi đi.”
Tất nhiên lợi lộc vào túi cá nhân nên họ
mới làm như thế, xin nói thẳng. Nếu như không lợi lộc gì cho quốc gia
dân tộc tại sao lại tiếp tục làm, nó phải có gì khuất tất không tốt đẹp ở
phía sau.
GSTS. Nguyễn Thế Hùng
Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Thế Hùng giải thích, khai thác bauxite ở Tây
nguyên đã và đang phá hủy những nhân tố mặt đệm vì người ta bóc đi những
hệ thực vật lâu năm. Điều này không những ảnh hưởng trực tiếp vùng Tây
nguyên mà cả vùng hạ lưu, vì ông bà mình nói thủy mộc tương sinh, nghĩa
là có những thảm thực vật mới giữ được mực nước ngầm trong sạch đưa về
hạ lưu. Làm bauxite lỗ như thế ngoài ra còn có những cái lỗ chưa tính
hết như ô nhiễm nguồn nước, Tây nguyên có độ cao 500m-700m so với vùng
đồng bằng, bauxite thấm vào nguồn nước dưới hạ lưu, những hồ bùn đỏ mà
vỡ ra nữa thì gây ra thảm họa không lường. Ngoài ra, đường xá phục vụ
nhu cầu vận chuyển của người dân nay dùng để chở bauxite thì không thể
được. Khai thác bauxite gây ra sự thiệt hại vô hình và hữu hình nhiều vô
kể. Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Thế Hùng nhấn mạnh:
“Tôi cho rằng chỉ có những người điên mới làm như thế, những người
bình thường không ai làm như thế. Trong một xã hội mà quyền lực không
bị khống chế như Việt Nam thì rất là nguy hiểm. Người ta có thể làm một
thứ mà nó không có lợi lộc gì hết cho quốc gia dân tộc. Tất nhiên lợi
lộc vào túi cá nhân nên họ mới làm như thế, xin nói thẳng. Nếu như không
lợi lộc gì cho quốc gia dân tộc tại sao lại tiếp tục làm, nó phải có gì
khuất tất không tốt đẹp ở phía sau.”
Người dân nghĩ gì?
Trên công trường nhà máy Bauxit Nhân Cơ, Đăk Nông. Photo courtesy of boxitvn
Trên công trường nhà máy Bauxit Nhân Cơ, Đăk Nông. Photo courtesy of boxitvn
Trong một bài khác đưa lên mạng cùng ngày 21/2, Thanh Niên
Online cho là cần tính lại bài toán bauxite. Tờ báo trích lời ông Nguyễn
Thành Sơn, Giám đốc Ban Quản lý các dự án than đồng bằng sông Hồng,
theo đó giá thành alumin xuất xưởng tại Tân Rai nếu đạt 100% công suất
cũng phải xấp xỉ 375 USD/tấn, chủ yếu dành cho xuất khẩu sang Trung Quốc
và Malaysia. Nhưng do giá xuất khẩu theo đàm phán chỉ đạt 340 USD/tấn
nên sẽ lỗ nặng, đó là chưa kể nhà máy Tân Rai dự kiến trọn năm 2013 chỉ
sản xuất 300.000 tấn alumin tức 50% công suất, sản xuất ít thường thường
giá thành sẽ cao hơn.
Người dân bình thường nói gì về lời kêu gọi ngừng các dự án bauxite
để tránh gây thêm thiệt hại, thầy giáo Đỗ Việt Khoa ở Hà Nội phát biểu:
"Không hiểu quan trí ở Việt Nam, trình độ nhận thức của cán bộ các
cấp như thế nào, hình như họ không có bằng cấp, trình độ chuyên môn để
quản lý kinh tế, quản lý tài nguyên và đặc biệt là họ thiếu một thứ là
tính dân tộc. Tôi cho rằng những kẻ tham gia việc này là những kẻ cơ hội
phá hại đất nước. Nếu pháp luật có nghiêm minh thì nên lôi cổ họ ra để
xử lý.”
Không hiểu quan trí ở Việt Nam, trình độ
nhận thức của cán bộ các cấp như thế nào, hình như họ không có bằng cấp,
trình độ chuyên môn để quản lý kinh tế, quản lý tài nguyên và đặc biệt
là họ thiếu một thứ là tính dân tộc.
Thầy giáo Đỗ Việt Khoa
Thanh Niên Online cùng ngày 21/2 trích lời bà Phạm Chi Lan, nguyên
Phó chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nhận định rằng,
trong bối cảnh kinh tế Việt Nam hiện nay và thực lực của một tập đoàn
nhà nước như Vinacomin (TKV) thì cách tốt nhất là tạm dừng dự án khai
thác bauxite Tân Rai Lâm Đồng.
Theo lời bà Phạm Chi Lan, rõ ràng dự án bauxite Tân Rai không thể đem
lại hiệu quả kinh tế. Việc tạm dừng triển khai dự án cũng là cách hạn
chế thiệt hại. Vì nếu tiếp tục làm khả năng thiệt hại kinh tế sẽ lớn hơn
rất nhiều. Bà Phạm Chi Lan cho rằng Việt Nam sẽ trở lại việc khai thác
bauxite khi thế hệ mai sau có khả năng quản trị tốt hơn, cách thức tổ
chức nền kinh tế tốt hơn hoặc thực lực nền kinh tế mạnh hơn. Nhưng điều
quan trọng hơn cả là việc tạm dừng khai thác bauxite để xem xét lại đồng
nghĩa với lòng tin được củng cố.
Kiến nghị về dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên, với tấm gương về thảm họa vỡ hồ bùn đỏ ở nhà máy Ajka Timfoldgyar, Hungary
Ngày 05-10-2010 đã xảy ra sự cố vỡ hồ bùn đỏ chứa phế thải từ
việc sản xuất alumina cho luyện nhôm của Nhà máy Ajka Timfoldgyar tại
vùng Ajka, cách thủ đô Budapest 160 km về phía Tây Nam.
Tấm gương của Hungary
Khoảng 1,1 triệu m3
nước thải bùn đỏ từ hồ bị vỡ này đổ xuống các vùng thấp chung quanh rộng gần 40
km2 và một số con sông, trong đó có sông Danube. Trong vùng xảy ra
tai nạn có thị trấn Kolontar hoàn toàn bị ngập trong mầu đỏ chết người. Tai nạn
này cuốn trôi khoảng 270 căn nhà, phá hủy nhiều cầu đường, làm bị thương (dưới
dạng bị bỏng hóa chất) 123 người do các hóa chất độc hại có chất ăn mòn cao
trong bùn gây ra, 6 người mất tích, 4 người chết và làm hư hại nhiều xe cộ, tài
sản khác. Số người thương vong còn có thể tăng lên do tác động của bùn đỏ chứa
hóa chất tiếp tục ngấm vào cơ thể những người đã tiếp xúc với chất thải này khi
hồ vỡ.
Chính phủ Hungary coi đây
là thảm họa hóa chất thảm khốc nhất trong lịch sử quốc gia này. Thủ tướng
Hungary Viktor Orban nhận định thảm họa này có nhiều khả năng do lỗi của con
người gây ra, vì xảy ra trong lúc tình hình thời tiết hoàn toàn bình thường,
không có mưa và chưa đến mùa tuyết rơi; trước khi xảy ra tai nạn hai tuần, một
phái đoàn thanh tra chính phủ đã có chuyến đi kiểm tra hồ và không thấy có dấu
hiệu gì khác thường; trong khi đó nhà máy vẫn thường xuyên nhắc lại cam kết với
nhà nước hồ bùn đỏ này không nguy hiểm...
Thủ tướng Viktor Orban
đánh giá thảm họa này lớn gấp nhiều lần so thảm họa tương tự đã xảy ra ở vùng
Baia Mare tại Romania năm 2000. Trước tình hình như vậy Thủ tướng Viktor Orban
đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp trong vùng nơi xảy ra thảm họa. Bùn đỏ đang chảy
vào sông Danube và sông Raab.
Đoạn đê bị vỡ của một hồ chứa bùn đỏ
thuộc nhà máy Ajkai Timfoldgyar, Kolontar, cách thủ đô Budapest của
Hungary 160km, ảnh chụp ngày 08/10/2010. AFP PHOTO/STR.
Photo: RFA
Theo nhận định của người
phát ngôn thuộc Cơ quan Quản lý thảm họa
của Hungary, ông Tibor Dobson, thảm họa này sẽ có thể ảnh hưởng đến 6 nước hạ
lưu là Croatia, Serbia, Bulgaria, Moldova, Ukraina và Romania, và có nguy cơ trở
thành thảm họa sinh thái châu lục Âu châu.
Tại một số nơi nhiều thủy
sản cây cối, hoa mầu và gia súc đã chết. Nhìn chung chưa đánh giá được toàn diện
thiệt hại. Quốc vụ khanh Illes nói các đội cứu hộ của Hungary đang làm việc một
cách tuyệt vọng, phải mất ít nhất một năm và hàng chục triệu đô la mới xử lý được;
Hungary kêu gọi sự hỗ trợ của Liên minh Châu Âu.
Thảm họa vỡ hồ bùn đỏ Ajka
ở Hungary là lời cảnh báo nghiêm khắc đối với vấn đề hồ bùn đỏ chứa chất thải
trong sản xuất alumina ở Tây Nguyên.
Khẩn thiết yêu cầu
Lường trước nguy cơ không
thể kiểm soát nổi vấn đề bùn đỏ độc hại trong sản xuất alumina ở Tây Nguyên,
chúng tôi, những người Việt Nam gắn bó với vận mệnh tồn vong của đất nước ký
tên trong bản kiến nghị này, khẩn thiết yêu cầu
Bộ Chính trị Ban chấp hành
Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam,
Quốc hội nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam,
Chính phủ nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam:
Quyết định cho ngừng ngay
việc xây dựng nhà máy chế biến alumina ở Tân Rai/Lâm Đồng để nghiên cứu tiếp
cách xử lý;
Tạm hủy dự án đang đàm
phán tiếp với đối tác nước ngoài về Nhà máy Nhân Cơ ở Đắc Nông;
Tạm thời đình chỉ việc triển
khai toàn bộ tổng dự án hiện thời về việc khai thác bauxite ở Tây Nguyên để tổ
chức nghiên cứu lại một cách nghiêm túc và khoa học;
Lập nhóm nghiên cứu độc lập
(nhóm đặc nhiệm) gồm những cá nhân có uy tín và có tâm huyết với đất nước trong
giới các nhà khoa học, các chuyên gia kinh tế và những người hoạt động xã hội,
để tiến hành nghiên cứu lại toàn bộ vấn đề bauxite Tây Nguyên.
Những kết quả nghiên cứu lại
một cách tổng thể vấn đề bauxite Tây Nguyên của nhóm đặc nhiệm này sẽ được
trình bày trước Quốc hội, đồng thời được đem ra trưng cầu ý kiến nhân dân cả nước
về đề tài kinh tế - xã hội vô cùng nhạy cảm này để quyết định.
5
yêu cầu nêu trên của chúng tôi dựa vào các lý do sau đây:
Hàng trăm công nhân Trung Quốc đang sống và làm việc ở dự án bauxite Tân Rai, Lâm Đồng. AFP photo.
Photo: RFA
Một là: Hầu hết các phản biện trong nhiều cuộc hội thảo được
tiến hành năm 2008 và năm 2009 đã chứng minh có sức thuyết phục là việc khai
thác bauxite ở Tây Nguyên để sản xuất alumina như đang triển khai là phi kinh tế,
hủy hoại môi trường, để lại nhiều hệ quả khó lường về kinh tế, chính trị, văn
hóa và xã hội, uy hiếp nghiêm trọng an ninh quốc phòng của quốc gia.
Hai là: Chưa nói đến những khoản đầu tư là rất lớn, rất đắt,
nhưng khả năng sinh lời trong khai thác bauxite Tây Nguyên lại không hiện thực,
thậm chí hầu như chắc chắn là lỗ, việc khai thác bauxite Tây Nguyên để sản xuất
quặng sơ chế alumina rất khó cân đối được đầu vào về nguồn nhiên liệu và nguồn
nước vốn rất khan hiếm ở Tây Nguyên; việc từ quặng sơ chế alumina để sản xuất
ra nhôm hoàn toàn bị loại trừ vì không có nguồn điện.
Các phản biện của các cuộc
hội thảo năm 2008 và năm 2009 đã chứng minh không thể phản bác được những nhận
định này. Việc sản xuất ra alumina với khối lượng một vài triệu tấn/năm là quá
nhỏ so với thị trường bauxite/nhôm trên thế giới và trong thực tế chỉ có thể
bán được cho một thị trường duy nhất là Trung Quốc, vì cước phí vận tải biển rất
cao; tình hình này sẽ tạo ra nguy cơ phụ thuộc kinh tế và chính trị rất bất lợi
cho đất nước.
Nếu định nâng sản xuất
alumina lên 5 – 6 triệu tấn/năm vào năm 2020 như dự kiến, thì đấy vẫn chỉ là một
thị phần rất nhỏ trong thị trường bauxite/nhôm thế giới và cũng vẫn chỉ có thể
bán cho một người mua duy nhất là Trung Quốc, vì xu thế chung trên thế giới hiện
nay là sản xuất nhôm ngay tại chỗ khai thác bauxite để giảm chi phí vận tải.
Cứ sản xuất 1 tấn alumina
sẽ tạo ra 3 tấn bùn thải có chứa hóa chất độc hại; càng sản xuất nhiều đòi hỏi
phải có hồ chứa bùn đỏ càng lớn, nguy cơ thảm họa môi trường càng lớn. Không thể
hình dung nổi nguy cơ thảm họa môi trường của một hồ chứa bùn đỏ hàng triệu hay
hàng chục triệu m3 treo lơ lửng trên đầu đồng bằng sông Đồng Nai và
miền Bắc Nam Bộ, nơi có hàng chục triệu dân cư sinh sống.
Tây Nguyên là vùng đầu nguồn
của những con sông huyết mạch và có tầm ảnh hưởng quan trọng tới các vùng kinh
tế trọng yếu của đất nước. Trong khi đó, do tác động biến đổi khí hậu toàn cầu,
thiên tai ở miền Trung và ở Tây Nguyên xảy ra với tần số và cường độ ngày càng
lớn; chưa kể đến tình hình khí hậu và kiến tạo địa hình nơi khai thác bauxite ở
Tây Nguyên khắc nghiệt hơn rất nhiều (mưa cường độ lớn và tập trung trong mùa
mưa, địa hình đất đai có độ dốc cao…) so với vùng Ajka ở Hungary.
Ajka là vùng tương đối thấp,
trong khi các vùng dự định khai thác bauxite ở Tây Nguyên đều ở trên cao, thuộc
vùng Nam Trường Sơn với sườn phía Đông dốc đứng. Các hồ chứa bùn đỏ ở đây sẽ là
những quả bom độc treo trên đầu hàng chục triệu người với tai họa khôn lường. Ngoài
ra khả năng quản lý, thực thi pháp luật, lực lượng vật chất kỹ thuật phòng hộ
chống thiên tai… của ta hiện nay chưa thể so sánh với Hungary.
Ba là: Các khảo sát nghiêm túc của nhiều nhà khoa học và
kinh tế đã được trình bày trong các hội thảo năm 2008 và năm 2009 và đã được
nêu lên trong nhiều kiến nghị gửi đến Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ cho
thấy: Hiện tại và trong một vài năm tới hoàn toàn bế tắc chưa có thể giải quyết
được vấn đề vận tải (dù là phương án đường bộ hay đường sắt) và cảng cho việc sản
xuất và xuất cảng alumina.
Các tuyến đường bộ và cảng
được dự kiến trong các dự án của Tập đoàn Than & Khoáng sản (TKV) nếu định
thực hiện cũng phải mất một vài năm và phải chi thêm những khoản đầu tư rất lớn,
vì những tuyến đường bộ hiện có định đưa vào sử dụng đều hẹp, nhiều cua gấp tay
áo và có nhiều đèo dốc cao, không thể sử dụng cho xe vận tải lớn với trọng tải
và lưu lượng lớn; nếu thực hiện phương án vận tải đường sắt thì còn phải chi
thêm nhiều tỷ đô la và cũng sẽ mất nhiều thời gian hơn nữa.
Có thể khẳng định, ít nhất
là trong một, hai năm tới hoặc lâu hơn vấn đề vận tải hoàn toàn bế tắc. Điều
này cũng có nghĩa nhà máy sản xuất alumina Tân Rai nếu làm xong, cũng có thể có
nguy cơ phải nằm đắp chiếu để đấy một thời gian.
Công trường khai thác bauxite ở Tây Nguyên. Photo courtesy of chinhphu.vn
Photo courtesy of chinhphu.vn
Bốn là: Giả thiết rằng các tuyến đường vận tải và cảng đã sẵn
sàng, một giả thiết hoàn toàn không tưởng, chi phí cho vận tải chở các nguyên
liệu và than lên núi cho sản xuất và chở alumina xuống núi cho xuất cảng rất lớn,
vì đoạn đường quá dài (khoảng gần 200 km hoặc hơn nữa, tùy phương án lựa chọn),
sẽ đội giá thành lên rất cao.
Điều này có nghĩa chỉ
riêng vấn đề chi phí vận tải trên bộ để xuất cảng theo giá FOB đã gây ra nguy cơ
thua lỗ lớn. Luận chứng này cũng đã được chứng minh trong nhiều tham luận khoa
học có liên quan trong suốt năm 2008 và năm 2009.
Năm là: Nhữngvấn đề về văn hóa xã hội, từ đó dẫn đến những vấn
đề về dân tộc ở Tây Nguyên vừa qua đã khá phức tạp, hoàn toàn chưa thể coi là ổn
định; nay thêm dự án bauxite với nhiều tác hại đã chỉ ra, chắn chắn ảnh hưởng
không nhỏ đến đời sống mọi mặt của các dân tộc tại chỗ, càng làm suy thoái văn
hóa các tộc người Tây Nguyên, làm rắc rối thêm các vấn đề xã hội, sẽ khiến tình
hình trầm trọng hơn, cả về an ninh và quốc phòng ở vùng chiến lược này.
Sáu là: Với 4 lý do trình bày trên, chúng tôi thấy việc thực
hiện 5 yêu cầu nêu trong kiến nghị này là phương án an toàn nhất, có thể giúp đất
nước có đủ thời gian tìm ra những phương án tối ưu nhất trong việc xem xét vấn
đề bauxite Tây Nguyên nói riêng và cho vấn đề phát triển kinh tế - xã hội Tây
Nguyên nói chung.
Nhìn lâu dài về tổng thể,
5 yêu cầu nêu trong kiến nghị này còn là phương án kinh tế nhất, với nghĩa các
tổn thất do phải tạm hủy ngay hoặc thậm chí có khi phải đi tới kết luận sẽ phải
hủy hoàn toàn việc khai thác bauxite Tây Nguyên, dù sao sẽ vẫn còn “rẻ” hơn cái
giá phải trả không thể lường hết được và thậm chí không thể cứu vãn được cho những
hệ quả và thảm họa có thể xảy ra.
Thưa các vị lãnh đạo nhà
nước,
Chúng tôi hiểu thực hiện lời
thỉnh cầu khẩn thiết này có nghĩa là phải thực hiện một quyết định rất đau đớn
chưa hề có trong lịch sử kinh tế nước ta và sẽ là một tổn thất lớn mà nền kinh
tế nước ta phải chịu đựng – nhất là Nhà máy chế biến alumina Tân Rai đã hoàn
thành được một phần lớn và đã làm được nhiều việc quan trọng trong triển khai dự
án Nhà máy Nhân Cơ.
Chỉ có lòng dũng cảm và ý
thức trách nhiệm tuyệt đối đối với vận mệnh quốc gia của các vị cùng với sự thông
cảm của đồng bào cả nước mới đủ sức đi tới thực hiện quyết định khó khăn này.
Song thà chịu như vậy còn hơn để lại hậu họa khôn lường cho mai sau, kính mong
Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ xem xét và chấp nhận.
Chúng tôi đồng thời kêu gọi
đồng bào trong cả nước và sống ở nước ngoài đồng thanh lên tiếnh ủng hộ 5 đề
nghị cụ thể nêu trên và ký tên vào kiến nghị này. Thư từ xin gửi về theo địa chỉ
bauxitevn@gmail.com có kèm theo địa chỉ
cư trú và số điện thoại của quý vị. Để bảo đảm bí mật về sự riêng tư, khi đưa
danh sách lên trang BVN, các thông tin này sẽ được lược bỏ.
Làm tại Hà Nội, ngày 9
tháng 10 năm 2010
Ký tên
GS Hoàng Tụy,
Trần Việt Phương,
Nhà văn Nguyên Ngọc,
TS Lê Đăng Doanh,
GSTS Chu Hảo,
Phạm Chi Lan,
Nguyễn Trung,
TS Nguyễn Quang A,
GS Nguyễn Huệ Chi,
|Nhà giáo Phạm Toàn,
GSTS Nguyễn Thế Hùng
Trần Đức Nguyên
Hiệu quả kinh tế của dự án Bauxite Tây Nguyên
Vấn đề hiệu quả kinh tế của các dự án bauxite Tây Nguyên
một lần nữa được giới phân tích kinh tế lật lại, khi mới đây,
Bộ Giao thông Vận tải dự kiến phải xây dựng, nâng cấp quốc lộ
20 vận chuyển bauxite thêm gần 4,000 tỉ đồng và những rò rỉ
hóa chất từ khai bauxite ở Tân Rai.
Vũ Hoàng, phóng viên RFA
2011-10-01
Vấn đề hiệu quả kinh tế của các dự án khai thác bauxite
Tây Nguyên đã được mổ xẻ ngay từ những ngày đầu tiên còn nằm
trên giấy tờ.
940 tỉ đồng/năm
Theo phía cơ quan quản lý – Bộ Công thương, thứ trưởng Lê Dương
Quang cho rằng sau khi xem xét đầy đủ mọi yếu tố ảnh hưởng và
kết quả tính toán, cả 2 dự án Tân Rai và Nhân Cơ đều “yên tâm
về hiệu quả” kinh tế dựa trên 4 nhân tố: thứ nhất là thuế
xuất khẩu, Việt Nam sẽ thu được nhiều hơn cho ngân sách nhà
nước do áp thuế 20% so với các nước trên thế giới là 0 – 5% cho
mặt hàng này; thứ hai, lợi nhuận tính trên một ha đất khi khai
thác bauxite sẽ có lợi hơn là trồng chè và cà phê; thứ ba,
là xu hướng giá khoáng sản trên thế giới ngày càng tăng và
cuối cùng là dự án tồn tại trên 50 năm, nên càng về cuối thì
hiệu quả càng tăng do máy móc hết khấu hao. Còn theo phân tích
từ Vụ trưởng Vụ công nghiệp nặng – Bộ công thương thì “lợi ích
từ dự án Nhân Cơ là nộp ngân sách 940 tỉ đồng/năm.”
Chưa tính phí vận chuyển
Công trường khai thác bauxite ở Tây Nguyên. Photo courtesy of soctrang.gov.vn
Photo: RFA
Tuy vậy, các chuyên gia kinh tế, cũng như giới trí thức
khẳng định rằng dự án bauxite này sẽ không hiệu quả về mặt
kinh tế, nghĩa là có sự đánh đổi lớn hơn giữa vấn đề môi
trường, xã hội và an ninh so với khoản đóng góp cho ngân sách
quốc gia từ dự án này.
Quay lại nguyên tắc cơ bản của tính toán một dự án đầu tư,
người ta cần phải dựa trên một số yếu tố như: vốn đầu tư ban
đầu, giá bán sản phẩm, giá thành sản phẩm và tỷ suất thuế
để xem liệu dự án có mang lại lợi nhuận không. Tuy nhiên, do có
nhiều thuật ngữ, nên chúng tôi chỉ dừng lại ở việc tìm hiểu 2
yếu tố là vốn đầu tư ban đầu và giá bán sản phẩm.
Trước hết, bắt đầu từ khâu vốn đầu tư ban đầu, chủ đầu tư
tập đoàn than khoáng sản (gọi tắt là TKV) đã bỏ qua phần vốn
cơ sở hạ tầng, đường xá chuyên chở alumin gần 4,000 tỉ đồng.
Vì vậy, sau một năm thi công, TKV mới than thở nếu cộng khoản
chi phí này thì hiệu quả kinh tế của dự án không còn. Xin
nhắc lại, tổng số tiền đầu tư cho toàn bộ dự án bauxite Tây
Nguyên là 11,300 tỉ đồng. Nhưng điều đáng nói là, ngay khi TKV
vừa lên tiếng thì Chính phủ lại có một thông báo có lợi cho
TKV là TKV chỉ phải “hỗ trợ kinh phí cho các địa phương thực
hiện duy tu, bảo dưỡng” còn phía Bộ Giao thông Vận tải lại đang
lên kế hoạch chi gần 4,000 tỉ đồng làm đường vận chuyển
bauxite này.
Đấy là một điều rất kỳ cục vì làm dự án mà không tính
đến những hạ tầng cơ sở cho nó, bỏ qua phần đó để chứng minh
nó có lãi.
Bà Phạm Chi Lan
Về vấn đề này, bà Phạm Chi Lan, một chuyên gia kinh tế độc lập nhận định:
“Rõ ràng hiệu quả của dự án bauxite ở Tây Nguyên là không
có được như theo trình bày ban đầu, khi tập đoàn than khoáng
sản muốn làm và Bộ Công thương ủng hộ.
Trên thực tế, cho
thấy những vấn đề rất lớn. Con đường vận chuyển bauxite đòi
hỏi đầu tư hơn 4,000 tỉ đồng để làm đường. 4,000 tỉ đồng đó
thì bản thân tập đoàn than khoáng sản thừa nhận nếu như họ bỏ
tiền làm đường thì dự án đó là hoàn toàn không thể có lãi
được và thua lỗ nặng.
Đấy là một điều rất kỳ cục vì làm dự án mà không tính
đến những hạ tầng cơ sở cho nó, bỏ qua phần đó để chứng minh
nó có lãi. Bây giờ mới chỉ ban đầu bắt đầu khai thác thôi
thì thấy không thể có lãi được khi tính cả dự án hạ tầng
vào.”
Mức vốn huy động cao hơn
Về giá bán sản phẩm, đây là thỏa thuận giữa bên bán và bên
mua, dựa trên giá nhôm niêm yết ở Sàn Giao Dịch London. Tuy nhiên,
khi lập dự án, giá bán này diễn ra trong tương lai, vì thế
giá dự báo này có độ chính xác không cao. Điều đáng lo ở đây
là bauxite Việt Nam được Trung Quốc mua khai thác rồi chỉ bán
được cho một đối tác thì sẽ bị ép giá dễ dàng, vì thế làm
ra alumin bán theo giá thị trường thì không có hi vọng. Nhận
định này được chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành đưa ra trong một
bài phỏng vấn trên báo Người Lao Động.
Điểm mấu chốt mà nhiều nhà phân tích kinh tế cho rằng còn
khó hiểu đó là khi đi vào hoạt động, dự án bauxite ở Nhân Cơ
sẽ có lãi là 10.59% còn Tân Rai là 11.43%. Trong khi đó thì Nhà
nước huy động vốn với mức cao hơn, tại thời điểm chúng tôi
tìm hiểu, lãi suất trái phiếu chính phủ thời hạn 5 năm là
12.14%/năm, chưa kể với tình hình tín dụng thắt chặt, lãi suất
trái phiếu này còn có thể cao hơn. Như vậy, Nhà nước huy động
vốn 12.14%/năm, nhưng doanh nghiệp của Nhà nước lại chấp nhận
đầu tư với mức sinh lời mong muốn nhỏ hơn (10.59% và 11.43%) với
nhiều những đánh đổi đi kèm, thì đây quả là một việc làm
khó hiểu.
Thiệt hại môi trường
Những đồi chè xanh ngắt ở Tây Nguyên. Photo courtesy of sinhviendulich.net.
Photo: RFA
Cuối cùng, những đánh đổi đi kèm này, chính là những
thiệt hại về môi trường, an ninh và xã hội khi đặt lên bàn cân
để cân đo đong đếm với yếu tố kinh tế. Ông Bùi Kiến Thành cho
biết ý kiến của mình:
“Đối với tôi vấn đề khai thác bauxite ở Tây Nguyên không
phải là một việc cần thiết đối với Việt Nam so về khía cạnh
kinh tế. Bây giờ đào nó lên đi bán cho nước ngoài với tính
chất là khoáng sản thô như thế thì nó không đem lại lợi ích
kinh tế gì nhiều trong khi so với những gì mà ta mất.
Mất là mất đất hoạt động của đồng bào đang hoạt động ở
khu đấy, mất môi trường và cảnh quan thiên nhiên, vấn đề nguy cơ
tạo nên những nguồn độc hại từ đầu nguồn đến cuối nguồn,
Nhà nước và nhân dân phải xây dựng cơ sở hạ tầng đường xá giao
thông để công ty khai thác đó kiếm được chút lợi.
Chuyện đào lên, bán lấy tiền là chuyện thiển cận, chuyện
phá hoại môi trường là chuyện cả trăm năm, ngàn năm không thể
nào xây dựng lại được.
Ông Bùi Kiến Thành
Tất cả những chuyện đó cộng lại thì tôi thấy dự án đó
không có lợi gì cho đất nước cả mà tạo ra những tác hại về
lâu dài. Chuyện đào lên, bán lấy tiền là chuyện thiển cận,
chuyện phá hoại môi trường là chuyện cả trăm năm, ngàn năm không
thể nào xây dựng lại được.”
Có lẽ kết quả cuối cùng liệu chất lượng sản phẩm có được
như cam kết hay không, giá cả có được để đảm bảo hiệu quả
kinh tế như hứa hẹn ban đầu hay không, thì lại là một bài toán
còn phải chờ thời gian chứng minh thực tế.
Nhưng với chỉ một năm sau hoạt động những chi phí mới phát
sinh lên tới 4,000 tỉ đồng mới được tính toán lại hay chuyện
rò rỉ hóa chất được phát hiện tại nhà máy Tân Rai. Người ta
không biết rằng vậy, 5 đến 10 năm hay 50 năm sau, còn những gì
sẽ phát sinh mà các dự án khai thác bauxite Tây Nguyên chưa bộc
phát.
Bauxite - Con Đường Đau Khổ
Phản biện quyết liệt của giới nhân sĩ, trí thức, khoa học và uy
tín cá nhân của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã không thể dừng lại chủ
trương khai thác bauxite Tây nguyên.
Nam Nguyên, phóng viên RFA
2011-09-02
Nhưng nay sự bế tắc trong vấn đề vận chuyển sản phẩm từ Tây nguyên về đồng bằng để xuất khẩu khiến báo chí tái nhập cuộc.
Yếu kém nghiệp vụ
Báo Đất Việt Online, diễn đàn của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ
thuật Việt Nam có bài ‘Trách nhiệm đường bauxite’ đưa lên mạng ngày 27/8
đề cập tới sự bế tắc của các dự án khai thác bauxite Tây nguyên. Theo
đó, gần đến ngày khai thác thương mại alumin sản phẩm từ quặng bauxite
mà vẫn chưa hết tranh cãi về việc ai là người bỏ ra cả ngàn tỷ đồng,
kinh phí sữa chữa các tuyến đường từ nhà máy ở Lâm Đồng về Cảng Gò Dầu
tỉnh Đồng Nai.
Trong mục thời luận, tác giả Trương Quốc An nhận định: “Câu chuyện
con đường bauxite lại một lần nữa cho thấy điểm yếu của chúng ta trong
phê duyệt dự án. Rất ít khi chúng ta lường hết được những gì có thể xảy
ra, dù dự án ấy có được xã hội quan tâm nhiều đến mức nào. Yếu kém
nghiệp vụ hay còn gì nữa.” Tác giả dùng đại từ chúng ta thay cho Bộ
chính trị, chính phủ hay Quốc hội là những nơi đã ra chủ trương và quyết
định việc khai thác bauxite Tây nguyên.
Trong cuộc phỏng vấn của chúng tôi, PGSTS Hồ Uy Liêm, phó chủ tịch
thường trực Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam nhận định rằng,
ngay từ đầu các nhà khoa học đã cảnh báo hiệu quả kinh tế khai thác
bauxite Tây nguyên không cao, trong khi tiềm ẩn biết bao hiểm họa môi
trường thí dụ như thảm họa lũ bùn đỏ ở Hungary cách nay chưa lâu. Vẫn
theo lời PGSTS Hồ Uy Liêm, những sự kiện xảy ra gần đây cho thấy những
dự báo của các nhà khoa học đã được kiểm chứng. Ông nói:
“Nếu vận chuyển bauxite qua ngả Đồng Nai thì chắc chắn nó sẽ phá
hết tuyến đường, như vậy tiền để khôi phục những con đường ấy phải tính
vào chi phí làm ra alumin tức là chi phí sản xuất, nếu nhà nước bù vào
thì không thể chấp nhận được.”
Trên Báo Đồng Nai trang điện tử, ngày 14/8 ông Đinh La Thăng, Bộ
trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho biết, trong khi chờ đợi xây dựng cảng
Kê Gà Bình Thuận, dự kiến cuối năm nay Tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng đi
vào sản xuất và tiến hành vận chuyển nguyên liệu alumin từ cuối năm nay
theo lộ trình Lâm Đồng qua quốc lộ 20, sang đường tỉnh 769 ra quốc lộ 51
và về cảng Gò Dầu.
Ông Đinh La Thăng xác định cả tuyến đường vừa nói phải được sửa chữa
nâng cấp nếu không thì không có xe chở bauxite trọng tải 40 tấn nào được
lưu thông. Ông Bộ trưởng cho biết QL20 đã xuống cấp nghiêm trọng nhưng
chưa được đại tu lần nào. Ngoài ra một số cầu như Phương Lâm và La Ngà
chỉ có trọng tải 25 tấn, vận chuyển vượt tải là không thể chấp nhận. Ông
Đinh La Thăng có phát biểu đáng chú ý chúng tôi trích nguyên văn: “Chúng
ta phát triển kinh tế là vì lợi ích chung, nhưng còn phải tính đến an
sinh xã hội, phải bảo đảm cuộc sống của người dân được bình yên.”
Theo báo Đồng Nai, Bộ trưởng Đinh La Thăng nói, nếu chủ đầu tư Tập
đoàn than khoáng sản Việt Nam (TKV) có mua xe chuyên dùng trọng tải 40
tấn thì đây là việc của họ. Theo lời ông Thăng, Bộ và lãnh đạo tỉnh Đồng
Nai không thể “chạy theo” những điều mà chủ đầu tư cố tình gán ghép,
trong khi điều kiện hạ tầng giao thông chưa thể đáp ứng tốt cho kế
hoạch vận chuyển bauxite trong thời gian tới.
Bất cập khi phê duyệt dự án
Nơi lưu trữ quặng bauxite thể rắn tại Gardanne, Pháp tháng 10/2010. RFA
Nơi lưu trữ quặng bauxite thể rắn tại Gardanne, Pháp tháng 10/2010. RFA
“Bất nhất việc vận chuyển bauxite” báo Người Lao Động bản điện tử
ngày 26/8 đưa tin, TKV không đồng tình ứng trước vốn cho Sở Giao thông
Vận tải Lâm Đồng và Đồng Nai sữa chữa cải tạo tuyến Tỉnh lộ 725, 769 và
kiểm định gia cố các cây cầu phục vụ vận chuyển ngành công nghiệp nhôm.
Theo đó ông Nguyễn Thanh Liêm, Trưởng ban Nhôm-Titan của TKV xác định
tập đoàn này trước sau như một, không đồng ý chi tiền để sửa chữa, nâng
cấp đường. Lý do là trong dự án bauxite được phê duyệt không có chi phí
làm đường.
Người đại diện TKV tiết lộ, hiện tại vốn để triển khai dự án bauxite
đang gặp khó khăn, TKV đã phải xin Chính phủ bảo lãnh vay vốn nước
ngoài. Theo lập luận của TKV, việc sửa chữa nâng cấp các tuyến đường
liên quan là nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội cho khu vực, chứ
không phục vụ riêng đoàn xe của TKV. Nếu cầu đường chỉ cho xe trọng tải
25 tấn lưu thông thì TKV sẽ thực hiện đúng như thế.
Sự bất nhất trong phương án vận chuyển bauxite được báo điện tử Người
Lao Động mô tả thêm, Khu Quản lý đường bộ VII cho biết vừa nhận được
văn bản chỉ đạo của Tổng cục Đường bộ yêu cầu kiểm tra hiện trường, xác
định các vị trí xung yếu, hư hỏng cục bộ cần sửa chữa ngay để bảo đảm
giao thông trên QL20 đoạn ngã ba Dầu Giây đến thị xã Bảo Lộc; kiểm định,
xác định phương án sửa chữa cầu Gia Đức, Cầu La Ngà trên QL20 theo
phương án vận chuyển sử dụng xe 40 tấn của TKV.
Tổng cục Đường bộ dự kiến chi phí riêng cho việc kiểm định và sửa
chữa 2 cây cầu này khoảng 35 tỷ đồng. Trong cấp thời để kịp tiến độ ngân
sách sửa chữa đường bộ sẽ được sử dụng, điều này được báo Người Lao
Động cho là ‘quan điểm tiền hậu bất nhất của Bộ Giao thông Vận tải vì
lãnh đạo Bộ luôn đặt vấn đề không có kinh phí để sửa chữa cầu đường cho
vận chuyển bauxite.
Trước đây TKV kiến nghị sử dụng xe 40 tấn để tiết kiệm phí vận chuyển
và tránh ùn tắc. Đầu tháng 11/2010 Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Mạnh Hùng chấp
thuận kiến nghị và TKV đã triển khai thuê xe 40 tấn để vận chuyển
alumin. Điều đáng chú ý là cả hai bên GTVT và TKV đều đồng thuận chủ
trương nâng cấp các tuyến đường mà 100 xe chở bauxite chạy qua mỗi ngày.
Tuy nhiên lúc đầu không bên nào nói rõ lấy tiền ở đâu để thực hiện các
dự án, phải tới thời gian gần đây khi tỉnh Đồng Nai dứt khoát không cho
xe trọng tải quá 25 tấn đi qua địa bàn thì vấn đề ngân sách sửa chữa
tuyến vận chuyển bauxite mới trở thành khúc mắc.
Được biết khi chưa có Cảng Kê Gà Bình Thuận, để nâng cấp sửa chữa các
đường và cầu từ Lâm Đồng về Cảng Gò Dầu Đồng Nai và thiết lập một tuyến
mới song song cần ngân khoản 1.340 tỷ đồng, còn theo ý tưởng ban đầu sẽ
cần 2 tỷ USD để xây dựng tuyến đường sắt cao nguyên-đồng bằng. GSTS
Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường từng trăn trở:
“Quan điểm của chúng tôi là hãy chờ đợi tương lai, chờ đợi những
công nghệ sạch, chờ đợi các thế hệ sau có thể khai thác và tận thu nhiều
hơn, cái lợi sẽ nhiều hơn trong lúc này. Chúng tôi cũng thấy rằng lúc
này không khai thác bauxite thì cũng không làm cho Việt Nam có thất
thiệt gì trong quá trình phát triển, mà cái hại là cái nhìn thấy trước
mắt, nhất là những vấn đề về môi trường, về xã hội và cân nhắc về kinh
tế thì các chuyên gia kinh tế cũng cho rằng nếu mà tính toán đầy đủ cả
đầu vào lẫn đầu ra thì khả năng lãi là không có, mà sẽ dẫn tới lỗ, riêng
nói về phần kinh tế.”
Lợi bất cập hại
Công nhân làm việc tại mỏ Bauxite Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng vào ngày 13 Tháng Tư 2009. AFP
Công nhân làm việc tại mỏ Bauxite Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng vào ngày 13 Tháng Tư 2009. AFP
Trở lại bài nhận định ‘Trách nhiệm đường bauxite’ trên Đất Việt
Online, bài báo có đoạn “Vì sao lợi nhuận của một doanh nghiệp mà xã hội
lại phải kề vai cùng gánh phần thiệt hại.” Với thông tin Khu Quản lý
Đường bộ VII sẽ sử dụng vốn sửa chữa đường bộ để sửa chữa một số tuyến
đường và các cầu Gia Đức, La Ngà, tờ báo cho rằng ngân sách cho ‘con
đường bauxite’ đã ngã ngũ. Và sự kiện này là khá bất ngờ bởi trước đó
Tổng cục Đường bộ và ngay cả Bộ trưởng Giao thông Vận tải từng nhiều lần
xác định Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam có trách nhiệm bỏ tiền
nâng cấp con đường vận chuyển để phục vụ cho việc phát triển ngành công
nghiệp nhôm.
Đất Việt Online nhận định, TKV có phần lý của mình khi lệ thường ở
Việt Nam, trách nhiệm làm đường giao thông, duy tu, bảo dưỡng…là của Nhà
nước. Nếu Nhà nước không đủ kinh phí thì có thể dùng các phương thức
khác như BOT (Tư nhân xây dựng-vận hành-chuyển giao). Với cách này xe cộ
sử dụng cầu đường sẽ phải trả phí cho tới khi nhà đầu tư hoàn đủ cả vốn
lẫn lời. Nhưng quan điểm yêu cầu TKV có trách nhiệm hoàn toàn đối với
việc làm đường, sửa chữa nâng cấp cầu trên lộ trình bauxite đi qua,
không phải hoàn toàn vô lý.
Tác giả bài báo nhận định, nếu không có việc TKV cần sử dụng tuyến
đường và cầu để cho xe có trọng tải đến 40 tấn chở bauxite đi qua thì
đây chưa hẳn là thời điểm để thực hiện các công trình đó, mà nếu có thì
cũng chưa hẳn cần đến độ chịu tải cho xe 40 tấn, chắc chắn khoản kinh
phí sẽ giảm đi. Tác giả bài báo nêu câu hỏi : “Băn khoăn nhất là vì sao
vì lợi nhuận của một doanh nghiệp mà xã hội lại phải kề vai cùng gánh
phần thiệt hại? Giả sử Nhà nước không đồng ý nâng cấp “con đường
bauxite”, đồng thời cơ quan chức năng không cho phép xe quá tải của TKV
vận chuyển hàng thì sao? TKV sẽ bỏ dở dự án hay chăng?
Quan điểm của chúng tôi là hãy chờ đợi tương lai, chờ đợi những công
nghệ sạch, chờ đợi các thế hệ sau có thể khai thác và tận thu nhiều
hơn, cái lợi sẽ nhiều hơn trong lúc này.
GSTS Đặng Hùng Võ
Khi câu chuyện bauxite nóng trở lại, bạn đọc các báo đã phản hồi
nhiều ý kiến đáng chú ý. Điển hình sau bài vận chuyển bauxite bất nhất,
ngày 26/8 trên Người Lao Động báo mạng, bạn đọc Khánh viết: “Ngay từ đầu
đã không có sự nhất trí cao với dự án khai thác bauxite này, thì dẫn
đến sự bất nhất là điều dễ hiểu mà thôi.” Còn bạn đọc ký tên Nhân Dân
khá bức xúc với phản hồi của mình : “Chẳng lẽ khi xây dựng nhà máy họ
không biết phải vận chuyển đi đâu để bán sao? Nếu quả thực đầu tư để làm
đường không có lãi nữa thì nên dừng lại khi còn chưa muộn, đừng bắt Nhà
nứơc, nhân dân phải cõng thêm nợ.”
Chúng tôi xin trích ý kiến bạn đọc ‘Hoathuy’ của báo Người Lao Động
để kết thúc mục đọc báo mạng hôm nay, theo đó bài học đắt giá về bauxite
đã được nhà sử học Dương Trung Quốc cảnh báo: ‘những quyết định thiếu sáng suốt hôm nay có thể bắt con cháu chúng ta sau này trả giá.’
![Ông Đoàn Ngọc Hải (trái) nhận hoa chúc mừng tại buổi trao quyết định bổ nhiệm sáng 4-6 - Ảnh: TỰ TRUNG]({"default":{"load":"default","w":"64","h":"40","src":"//img-s-msn-com.akamaized.net/tenant/amp/entityid/AACmJJn.img?h=404&w=640&m=6&q=60&o=f&l=f&x=313&y=142"},"size3column":{"load":"default","w":"62","h":"39","src":"//img-s-msn-com.akamaized.net/tenant/amp/entityid/AACmJJn.img?h=394&w=624&m=6&q=60&o=f&l=f&x=313&y=142"},"size2column":{"load":"default","w":"62","h":"39","src":"//img-s-msn-com.akamaized.net/tenant/amp/entityid/AACmJJn.img?h=394&w=624&m=6&q=60&o=f&l=f&x=313&y=142"}})
![Ông Đoàn Ngọc Hải trong một đợt xuống đường lập lại trật tự vỉa hè khi còn công tác tại quận 1 - Ảnh: LÊ PHAN]({"default":{"load":"default","w":"64","h":"43","src":"//img-s-msn-com.akamaized.net/tenant/amp/entityid/AACmzdt.img?h=427&w=640&m=6&q=60&o=f&l=f&x=459&y=65"},"size3column":{"load":"default","w":"62","h":"42","src":"//img-s-msn-com.akamaized.net/tenant/amp/entityid/AACmzdt.img?h=417&w=624&m=6&q=60&o=f&l=f&x=459&y=65"},"size2column":{"load":"default","w":"62","h":"42","src":"//img-s-msn-com.akamaized.net/tenant/amp/entityid/AACmzdt.img?h=417&w=624&m=6&q=60&o=f&l=f&x=459&y=65"}})
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét