Chủ Nhật, 27 tháng 10, 2019

VÌ DÂN - VÌ NƯỚC 01

Bóng tối không thể xua tan bóng tối, chỉ ánh sáng mới làm được. Hận thù không thể xua đuổi hận thù, chỉ tình yêu mới làm được.
Darkness cannot drive out darkness, only light can do that. Hate cannot drive out hate, only love can do that.
Martin Luther King Jr.


Đọc thêm tại: https://www.tudiendanhngon.vn/danhngon/dn/itemid/11535 © TuDienDanhNgon.vn
"Bóng tối không thể xua đi bóng tối, chỉ có ánh sáng mới làm được điều đó. Hận thù không thể xua đi hận thù, chỉ có tình yêu mới có thể làm được điều đó".
Martin Luther King 
 
------------------------------------------------------------------
(ĐC sưu tầm trên NET)
Diễn văn tại Gettysburg (The Gettysburg Address) được tổng thống Abraham Lincoln đọc tại Nghĩa trang liệt sỹ quốc gia ở Gettysburg, Pennsylvania trong cuộc Nội chiến Mỹ vào ngày 19/11/1863 – hơn 4 tháng sau khi quân đội Liên bang miền Bắc chiến thắng quân đội Liên minh miền Nam tại trận Gettysburg.
Mặc dù chỉ gói gọn trong vòng vài phút đồng hồ, và được tổng thống Abraham Lincoln đọc trong một trạng thái mỏi mệt do bị ốm, nhưng Diễn văn tại Gettysburg đã trở thành một trong những bài diễn văn nổi tiếng nhất và có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất của lịch sử nước Mỹ, được nhiều thế hệ người Mỹ học thuộc lòng trong trường học. Đáng tiếc thay, toàn văn chính xác của nó lại chưa được các sử gia Mỹ thống nhất, và 5 phiên bản khác nhau của nó hiện vẫn đang được lưu hành.
Bản dịch sử dụng dưới đây là phiên bản “Bliss” – phiên bản được sử dụng nhiều nhất, nhưng chưa hẳn đã là phiên bản chính xác nhất của Diễn văn tại Gettysburg. Phần thu âm trong video không phải là thu âm thực tế của tổng thống Abraham Lincoln, mà được người đi sau diễn lại.
Phần thu âm:
 
Diễn văn Gettysburg---

Bản dịch:
Tám mươi bảy năm về trước, những vị cha lập quốc đã sáng lập nên một quốc gia mới trên lục địa này, thai nghén trong tự do và dâng hiến cho lời tuyên bố rằng mọi con người được tạo ra (*) bình đẳng.
(*) Dẫn từ Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ. Từ tiếng anh là “create”, ở đây được dịch là “tạo ra”, tín ngưỡng phương Tây tin rằng Chúa Sáng Thế tạo ra con người. Tín ngưỡng phương Đông về bà Nữ Oa, hay mẹ Âu Cơ, cũng vậy. Có nhiều nguồn dịch là “sinh ra”.
Ngày hôm nay, chúng ta đang phải đối mặt với một cuộc nội chiến lớn, để thử thách xem một quốc gia như vậy, hay bất cứ một quốc gia nào được thai nghén [trong tự do] và dâng hiến [cho sự bình đẳng] đến mức như vậy, có thể trường tồn được hay không.
Chúng ta hội ngộ trên chiến trường lớn của cuộc nội chiến ấy.
Chúng ta tới đây để dâng hiến một phần của chiến trường này thành nơi an nghỉ cuối cùng cho những con người đã ngã xuống để tổ quốc được sống.
Đó là một điều phù hợp và nên làm.
Nhưng, theo một ý nghĩa rộng lớn hơn, chúng ta không thể dâng hiến, không thể thờ cúng, không thể thần thánh hóa mảnh đất này [hơn nữa].
Những con người dũng cảm, dù còn sống hay đã khuất, đã nỗ lực để thần thánh hóa mảnh đất này vượt trên khả năng nhỏ bé của chúng ta, chúng ta đã không thể góp phần hay làm lu mờ bớt đi nỗ lực ấy.
Thế giới sẽ không ghi nhớ những gì mà chúng ta đang nói tại đây ngày hôm nay, nhưng thế giới sẽ không bao giờ quên điều mà những con người dũng cảm ấy đã làm được.
Đối với chúng ta, những con người đang sống, chúng ta cần phải dâng hiến bản thân cho những công việc dang dở, mà những con người đã chiến đấu ở đây đang thúc đẩy một cách cao thượng.
Chính chúng ta cần phải dâng hiến cho nhiệm vụ trọng đại mà chúng ta đang phải đối diện –
nhiệm vụ mà chúng ta nhận lấy từ những người đã khuất đáng kính, để dâng hiến hơn nữa cho chính nghĩa mà họ đã tận lực hiến dâng;
nhiệm vụ mà chúng ta phải kiên tâm để những người đã ngã xuống không ra đi một cách uổng phí;
nhiệm vụ khiến cho đất nước này, dưới bàn tay của Chúa, được tái sinh trong tự do;
nhiệm vụ để cho một chính quyền của dân, do dân và vì dân sẽ không biến mất khỏi mặt đất này.
Quang Minh biên dịch
Trong quá trình biên dịch, chúng tôi cố gắng khiến bản dịch sát nghĩa và thể hiện được tinh thần của bài diễn văn trong khả năng tốt nhất của mình, tuy nhiên để mang được cái hồn của những áng văn tới độc giả là một điều không dễ. Chúng tôi trân trọng mọi ý kiến giúp cho bản dịch hoàn chỉnh và hay hơn.
Tham khảo thêm bản dịch của Nguyễn Xuân Xanh do độc giả Binh Nguyen Nhu giới thiệu.
Xem thêm:

Ngày 28 tháng 8 năm 1963, Martin Luther King đọc bài diễn văn nổi tiếng “I Have a Dream” (Tạm dịch: Tôi có một giấc mơ) từ những bậc thềm của Đài Tưởng niệm Lincoln tại Washington, D.C., trước 250.000 người ủng hộ phong trào đòi quyền công dân.
Và cao trào của bài hùng biện là khi Martin Luther King bày tỏ giấc mơ về tự do và nhân quyền trước công chúng. “Tôi có một giấc mơ…”, những lời nói ấy đã đưa ông trở thành một trong những người có ảnh hưởng lớn nhất đến nước Mỹ hiện đại, cùng với tổng thống Thomas Jefferson và tổng thống 
 
Martin Luther King - Giải Nobel Hòa Bình Và Cuộc Đời Của Nhà Hoạt Động Nhân Quyền Vĩ Đại

Tôi rất vui được tham dự cùng các bạn ngày hôm nay, trong một sự kiện sẽ đi vào lịch sử nước Mỹ như một cuộc biểu dương tuyệt với nhất dành cho tự do.
Một trăm năm trước đây, một người Mỹ vĩ đại, người mà chúng ta đang đứng dưới bóng của ông ngày hôm nay, đã ký Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ. Sắc lệnh trọng yếu ấy đã trở thành ngọn hải đăng của hy vọng, dẫn đường cho hàng triệu nô lệ da đen, những con người đang héo mòn trong sự bất công. Nó như một ánh rạng đông đầy hạnh phúc, chấm dứt đêm dài nô lệ.
Nhưng một trăm năm sau, những người da đen vẫn chưa được tự do. Một trăm năm sau, cuộc sống của những người da đen, đáng buồn thay, vẫn đang bị làm cho tàn tạ bởi gông xiềng của nạn phân biệt chủng tộc. Một trăm năm sau, những người da đen phải sống trên những hòn đảo nghèo đói giữa một đại dương thịnh vượng về vật chất. Một trăm năm sau, người da đen vẫn ốm mòn trong những ngóc ngách của xã hội Mỹ, và cảm thấy phải lưu vong ngay trên chính mảnh đất của họ. Bởi thế, chúng ta đã tới đây ngày hôm nay, để lên tiếng về tình cảnh đáng xấu hổ đó.

Diễn văn: "Tôi có một giấc mơ" - Martin Luther King
Martin Luther King diễn thuyết. (Ảnh qua Wikipedia)

Theo một nghĩa nào đó, chúng ta tới thủ đô của đất nước để đòi một khoản nợ. Khi những kiến trúc sư của nền cộng hòa viết nên những lời lẽ tuyệt vời của Hiến pháp và Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ, họ đã ký vào một ước thư mà bất cứ công dân Mỹ nào đều có quyền thừa kế. Ước thư ấy hứa hẹn rằng mọi con người, kể cả người da trắng lẫn người da đen, đều sẽ được đảm bảo những quyền không thể tách rời, đó là quyền được sống, quyền được tự do, và quyền mưu cầu hạnh phúc. Nhưng rõ ràng ngày hôm nay, mẹ Mỹ đã thiếu nợ trước ước thư ấy, đến mức những con dân da màu của người phải âu lo. Thay vì trân trọng trách nhiệm thiêng liêng ấy, nước Mỹ đã trao cho người da đen một tờ séc khống, một tờ séc không thanh toán được.
Nhưng chúng ta từ chối tin rằng ngân hàng công lý đã phá sản. Chúng ta từ chối tin rằng không đủ ngân quỹ bên trong những kho tàng cơ hội của đất nước. Vì vậy chúng ta đã tới để rút khoản nợ này – khoản nợ sẽ trao cho chúng ta sự giàu có của tự do và sự an toàn của công lý, như chúng ta mong đợi.
Chúng ta cũng có mặt tại nơi linh thiêng này, để nhắc nhở nước Mỹ về tính cấp thiết của sự việc hiện nay, rằng đây không phải là lúc để thỏa hiệp hay xoa dịu nhau bằng những liều thuốc an thần, rằng mọi việc sẽ dần dần thay đổi. Đây là thời điểm hiện thực hóa lời hứa dân chủ. Đây là thời điểm chúng ta thoát khỏi bóng đêm kỳ thị để vươn tới ánh sáng ngập tràn của công lý. Đây là thời điểm mang đất nước thoát khỏi vũng lầy phân biệt chủng tộc để đi tới một nền tảng vững chắc của tình anh em. Đây là thời điểm hiện thực hóa công lý cho tất cả những người con của Chúa.
Sẽ là thảm họa nếu nước Mỹ coi nhẹ vấn đề cấp bách này. Mùa hè oi bức của những người dân da đen bất mãn sẽ không qua đi, cho tới khi làn gió thu của tự do và bình đẳng tới. 1963 sẽ không phải là năm kết thúc, mà là năm bắt đầu. Với những ai đang hy vọng viển vông rằng người da đen chỉ đang xả bớt sự bực bội và rồi sẽ trở nên hài lòng, thì xin thưa, nếu nước Mỹ phớt lờ chúng tôi để trở lại với công việc kinh doanh thường nhật, thì người da đen sẽ khiến họ phải giật mình tỉnh giấc. Nước Mỹ sẽ không bình yên cho tới khi người da đen nhận được quyền công dân của mình. Những cơn lốc của các cuộc nổi dậy sẽ làm rung chuyển nền móng của nước Mỹ chừng nào công lý chưa soi sáng nơi đây.
Nhưng có một điều mà tôi phải nói với những con người đang đứng trước ngưỡng cửa của lâu đài công lý, rằng trong quá trình lấy lại địa vị đáng có của chúng ta, chúng ta không được phép để bản thân phạm phải tội lỗi. Đừng thỏa mãn cơn khát tự do của chúng ta bằng cách uống chén hận thù và cay đắng. Chúng ta vĩnh viễn phải cư xử dựa trên nền tảng phẩm cách và nguyên tắc cao. Chúng ta không được cho phép cuộc kháng nghị sáng tạo của chúng ta trở nên bạo lực. Xin được nhắc lại rằng chúng ta phải nâng bản thân lên tới tầm cao mà sức mạnh vật chất có thể gặp được sức mạnh tâm hồn.
Tinh thần chiến đấu mới đang sục sôi bên trong cộng đồng người da đen không được phép dẫn chúng ta tới việc ngờ vực toàn bộ tất cả người da trắng, bởi vì rất nhiều người anh em da trắng, những người có mặt ở đây ngày hôm nay, đã nhận ra rằng vận mệnh của tất cả chúng ta gắn liền với nhau, rằng tự do của tất cả chúng ta là không thể tách rời.
Chúng ta không thể bước đi đơn độc.
Chúng ta phải đảm bảo rằng chúng ta đang đồng hành cùng nhau.
Chúng ta không thể quay lưng.
Sẽ có những người hỏi, “Chừng nào thì các bạn mới hài lòng?” Chúng tôi sẽ không bao giờ hài lòng khi người da đen vẫn còn là nạn nhân của những hành động hung ác ghê tởm của cảnh sát. Chúng tôi sẽ không hài lòng, khi tấm thân mệt mỏi sau một quãng đường dài vẫn không thể tìm được nơi nghỉ ngơi trong các nhà nghỉ bên đường hay khách sạn trong thành phố. Chúng tôi sẽ không hài lòng khi những người da đen còn phải di chuyển từ khu tập trung da đen nhỏ tới khu tập trung da đen lớn hơn. Chúng tôi sẽ không hài lòng khi những đứa trẻ da đen bị tước đoạt nhân phẩm và tự trọng bởi những tấm biển “Chỉ dành cho người da trắng”. Chúng tôi sẽ không hài lòng khi một người da đen ở Mississippi không được bầu cử, khi một người da đen ở New York tin rằng anh chẳng có gì để bầu. Không, không, chúng tôi không hài lòng, và chúng tôi sẽ không hài lòng cho đến khi mưa công lý tuôn rơi cùng với dòng sông của chính nghĩa.

Diễn văn: "Tôi có một giấc mơ" - Martin Luther King
Quang cảnh khi Martin Luther King diễn thuyết. (Ảnh qua Wikipedia)

Tôi hiểu rằng để các bạn tới được đây, có những người đã phải vượt qua nhiều gian nan và thử thách lớn. Có những người chỉ vừa mới bước ra khỏi xà lim. Có những người đến từ khu vực mà hành trình kiếm tìm tự do khiến bạn phải đối diện với giông bão bức hại cùng những cơn gió dữ bạo hành từ cảnh sát. Các bạn đã trở thành những con người khổ đau nhưng sáng tạo. Hãy tiếp tục với niềm tin rằng khổ đau rồi sẽ có ngày hồi báo. Hãy quay trở lại Mississippi, trở lại Alabama, trở lại Nam Carolina, trở lại Georgia, trở lại Louisiana, trở lại những khu ổ chuột và khu tập trung của người da đen tại các thành phố phía Nam, và mang trong mình niềm tin rằng bằng cách này hay cách khác, tình thế có thể và sẽ thay đổi.
Đừng đắm chìm trong tuyệt vọng, tôi xin được chia sẻ với mọi người ở đây hôm nay, các bạn của tôi.
Mặc dù chúng ta đang phải đối mặt với khó khăn của thực tại, tôi vẫn có một giấc mơ. Đó là giấc mơ bắt nguồn sâu thẳm từ giấc mơ của nước Mỹ.
Tôi mơ rằng một ngày kia đất nước của chúng ta sẽ vươn lên và thực sự tồn tại với niềm tin: “Chúng tôi coi sự thật này là điều hiển nhiên: rằng con người được tạo ra bình đẳng.”(*)
(*) Câu nói này nằm trong Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ. Từ tiếng anh là “create”, ở đây được dịch là “tạo ra”, tín ngưỡng phương Tây tin rằng Chúa Sáng Thế tạo ra con người. Tín ngưỡng phương Đông về bà Nữ Oa, hay mẹ Âu Cơ, cũng vậy. Có nhiều nguồn dịch là “sinh ra”.
Tôi mơ rằng một ngày kia, trên những ngọn đồi đỏ ở Georgia, những người con của các nô lệ và những người con của các chủ nô sẽ cùng ngồi lại như những người anh em.
Tôi mơ rằng một ngày kia, thậm chí cả những vùng đất khô cằn ngột ngạt trong bất công và đàn áp như Mississippi, cũng sẽ chuyển thành ốc đảo của tự do và công lý.
Tôi mơ rằng sẽ có một ngày bốn đứa con của mình được sống trong một quốc gia, nơi chúng không bị đánh giá bởi màu da, mà được công nhận bởi phẩm cách của chúng.
Ngày hôm nay tôi có một giấc mơ.
Tôi mơ rằng một ngày kia, tại bang Alabama, nơi ngập tràn nạn phân biệt chủng tộc, nơi mà thống đốc hiện thời đang luôn miệng nói về quyền can thiệp và vô hiệu; thì những đứa trẻ da đen và những đứa trẻ da trắng sẽ cùng nắm tay nhau như anh chị em một nhà.
Ngày hôm nay tôi có một giấc mơ.
Tôi mơ rằng một ngày kia, những thung lũng khổ đau sẽ lấp đầy hạnh phục, những ngọn đồi và ngọn núi khó với kia sẽ được san bằng, mặt đất gồ ghề sẽ trở nên phẳng phiu, và những khúc quanh co sẽ được uốn cho thẳng, và sự huy hoàng của Đấng tối cao sẽ triển hiện, để cho người trần mắt thịt cùng được thấy.
Đó là hy vọng của chúng ta. Đó là niềm tin mà tôi sẽ mang theo khi về miền Nam.
Với niềm tin ấy, chúng ta sẽ đẽo núi khổ đau thành đá hy vọng. Với niềm tin ấy, chúng ta sẽ biến những nốt nhạc bất hòa của đất nước thành một bản hòa âm tuyệt đẹp của tình anh em. Với niềm tin ấy, chúng ta sẽ có thể cùng hành động, cùng cầu nguyện, cùng nỗ lực, cùng lao khổ, và cùng đứng lên vì tự do, bởi vì chúng ta biết rằng một ngày kia chúng ta sẽ được tự do.
Đó sẽ là ngày mà tất cả những đứa con của Chúa cùng hòa chung bài ca với một hàm nghĩa mới:
“Tổ quốc tôi, xin hát về người, miền đất thân thương của tự do, xin hát về người. Mảnh đất nơi cha tôi nằm xuống, niềm tự hào của những người hành hương, từ mọi triền núi, hãy để tự do ngân vang tiếng hát.”(**)
(**) Đây từng là quốc ca của Hoa Kỳ trước năm 1931.
Và để nước Mỹ trở thành một đất nước vĩ đại, thì điều ấy phải trở thành sự thực.
Vì thế hãy để tự do ngân vang từ những đỉnh đồi khổng lồ ở New Hampshire.
Hãy để tự do ngân vang từ những ngọn núi hùng vĩ của New York.
Hãy để tự do ngân vang trên dãy Allegheny của Pennsylvania.
Hãy để tự do ngân vang trên những đỉnh Rocky phủ tuyết của Colorado.
Hãy để tự do ngân vang trên những ngọn đồi tròn của California.
Không chỉ thế:
Hãy để tự do ngân vang từ vùng núi đá Stone Mountain của Georgia.
Hãy để tự do ngân vang từ vùng Lookout Mountain của Tennessee.
Hãy để tự do ngân vang trên mỗi triền đồi và vùng đất cao ở Mississippi.
Hãy để tự do ngân vang từ mọi triền núi.
Và khi điều ấy xảy ra, khi chúng ta để tự do ngân vang, từ mọi ngôi làng và con xóm, từ mọi thành phố và tiểu bang, chúng ta sẽ có thể tiến gần hơn đến ngày mà những đứa con của Chúa, dù da trắng hay da đen, dù là Do Thái hay không phải Do Thái, dù là Công giáo hay Tin lành, đều chung tay hát lên những lời ca linh thiêng của người da đen:
Tự do cuối cùng đã đến! Tự do cuối cùng đã đến!
Xin được tạ ơn Đức Chúa toàn năng, chúng con cuối cùng đã được tự do!
Video Martin Luther King phát biểu (Vì nguyên nhân bản quyền, chỉ có audio của bài phát biểu ở phần đầu bài viết là toàn vẹn)
Trong quá trình biên dịch, chúng tôi cố gắng khiến bản dịch sát nghĩa và thể hiện được tinh thần của bài diễn văn trong khả năng tốt nhất của mình, tuy nhiên để mang được cái hồn của những áng văn tới độc giả là một điều không dễ. Chúng tôi trân trọng mọi ý kiến giúp cho bản dịch hoàn chỉnh và hay hơn.
Quang Minh
 
"Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta" - J.F. Kennedy

John Fitzgerald Kennedy là một vị tổng thống nổi tiếng trong lịch sử nước Mỹ. Ông nhậm chức vào thời điểm cuộc Chiến tranh Lạnh đang rất căng thẳng. Ông bị ám sát vào ngày 22/11/1963, trong khi còn rất nhiều dự định dang dở. Mặc dù vậy, John F. Kennedy vẫn là một trong những tổng thống được người Mỹ tín nhiệm nhất.
Trí Thức VN xin được giới thiệu tới độc giả diễn văn nhậm chức của tổng thống John F. Kennedy trong buổi lễ nhậm chức tại Washington vào ngày 20/1/1961.
Bản audio và bản tiếng Anh có thể được tham khảo tại đây nếu audio trên không hoạt động.
Bản dịch:
Thưa
  • Ngài phó tổng thống Johnson
  • Ngài phát ngôn viên
  • Ngài chánh án tối cao
  • Ngài tổng thống Eisenhower
  • Ngài phó tổng thống Nixon
  • Ngài tổng thống Truman
  • Các vị linh mục tôn kính
  • Và toàn thể người dân
Chúng tôi không coi đây là ngày ghi dấu chiến thắng của một đảng cầm quyền, mà là ngày để chúc mừng cho tự do – điều tượng trưng cho sự kết thúc cũng như sự khởi đẩu – điều mang ý nghĩa đổi mới, cũng như đổi thay. Bởi lẽ tôi đã thề trước Chúa toàn năng và các bạn lời tuyên thệ nghiêm trang mà những người đi trước (*) đã định ra trong gần 1 ¾ thế kỷ qua.
(*) Hàm ý nói đến những người đã góp phần sáng lập nên nước Mỹ tự do như George Washington, Thomas Jefferson, v.v. (Founding Fathers – Những vị cha lập quốc)
Thế giới đã trở nên rất khác. Bởi vì con người nắm trong tay tay sức mạnh để xóa bỏ mọi đói nghèo, và cũng nắm trong tay sức mạnh để hủy diệt mọi mạng sống. Nhưng niềm tin mà những vị cha lập quốc của nước Mỹ nỗ lực để theo đuổi vẫn là một vấn đề toàn cầu – niềm tin rằng quyền con người không đến từ sự hào phóng của một chính quyền, mà đến từ bàn tay của Chúa.
Chúng ta không dám quên rằng ngày hôm nay đây, chúng ta là hậu duệ của cuộc cách mạng lập quốc (*) đó. Hãy để những bạn hữu cũng như kẻ đối lập của chúng ta biết rằng, tại nơi đây và ở thời điểm này, ngọn đuốc tinh thần ấy đã được trao cho một thế hệ mới của người Mỹ – những người được sinh ra trong thế kỷ này, tôi luyện qua chiến tranh, trui rèn trong một nền hòa bình có được qua khắc nghiệt và cay đắng, tự hào bởi di sản của cha ông, và không bằng lòng chứng kiến hay cho phép sự tụt hậu trong nhân quyền, điều mà quốc gia đã luôn cam kết, điều mà chúng ta đang cam kết ngày hôm nay, không chỉ cho quê hương, mà còn cho toàn thế giới. Hãy để cho tất cả các quốc gia biết rằng, dù họ có muốn chúng ta thịnh vượng hay gian khó, chúng ta vẫn sẽ bằng mọi giá, chịu đựng mọi gánh nặng, đối mặt với mọi khó khăn, giúp đỡ mọi người bạn hữu, và chống lại mọi kẻ đối địch, để đảm bảo sự tồn tại và thành công của nền tự do.
(*) Cuộc cách mạng đưa nước Mỹ thoát khỏi Anh quốc, trở thành một đất nước tự do.
Chúng ta cam kết điều đó – và hơn thế nữa.
Đối với những người đồng minh cũ có chung nguồn gốc văn hóa và tâm linh với người Mỹ, chúng ta cam kết một tình bạn trung thành. Liên hợp lại, không có điều gì là chúng ta không thể cùng nhau hợp tác. Chia rẽ ra, chúng ta sẽ chẳng làm được điều gì lớn lao – bởi vì chúng ta không dám đối diện với thử thách mạnh mẽ và bị tách rời.
Đối với những quốc gia mới bước vào ngưỡng cửa của thế giới tự do, chúng ta cam kết rằng việc xóa bỏ một chế độ thuộc địa sẽ không phải là để thay vào đó một chế độ kiểm soát còn ngặt nghèo hơn. Chúng ta không mong đợi rằng họ sẽ luôn ủng hộ quan điểm của chúng ta. Nhưng chúng ta hy vọng rằng họ sẽ luôn mạnh mẽ thúc đẩy nhân quyền của chính họ – và ghi nhớ rằng, trong quá khứ, những kẻ dại dột cưỡi lên lưng hổ để tìm kiếm quyền lực, sẽ có kết cục ở trong bụng hổ (*).
(*) Hàm ý rằng những kẻ sử dụng bạo lực để kiểm soát tự do của người dân hòng có được quyền lực rồi sẽ bị chính sự bạo lực đó hại chết. Phương Đông có câu: “Kỵ hổ nan hạ”.
Với những người dân đang sống trong các túp lều và làng mạc của thế giới, những con người đang phải vật lộn để vượt qua gông cùm bất hạnh, chúng ta cam kết sẽ làm hết sức mình để khiến họ có thể tự giúp đỡ bản thân, cho dù thời gian có dài đến đâu – không phải bởi vì phe cộng sản có thể làm điều ấy, cũng không phải bởi vì chúng ta chờ mong sự ủng hộ của những con người nghèo khó đó, mà bởi vì đây là điều đúng đắn nên làm. Nếu một xã hội tự do không thể giúp đỡ số đông những người nghèo khổ, thì xã hội đó cũng không thể cứu vớt số ít những người giàu có.
Với những nước cộng hòa anh em ở phía Nam biên giới, chúng ta đặc biệt cam kết: biến những lời nói tốt đẹp thành hiện thực, trong một liên minh mới hướng tới sự tiến bộ, để giúp đỡ những con người tự do và những chính phủ tự do thoát khỏi đói nghèo. Nhưng cuộc cách mạng hòa bình của hy vọng này không thể trở thành con mồi cho các thế lực đối lập. Hãy để các quốc gia láng giềng biết rằng chúng ta sẽ sát cánh cùng họ chống lại bất cứ cuộc xâm lược hay lật đổ nào xảy ra tại châu Mỹ. Và hãy để cho những nhà cầm quyền khác biết rằng chúng ta kiên quyết duy trì nền tự chủ trên bán cầu này.
Đối với Liên Hợp Quốc, liên minh của các quốc gia thượng đỉnh, nơi gửi gắm hy vọng tốt đẹp của chúng ta trong một thời kỳ mà vũ khí chiến tranh đã phát triển vượt xa các công cụ hòa bình khác, chúng ta tái cam kết hỗ trợ – để ngăn Liên Hợp Quốc trở thành một diễn đàn của các cuộc tranh cãi kịch liệt, để tăng cường lá chắn của Liên Hợp Quốc cho các quốc gia mới bước vào thế giới tự do cũng như các quốc gia còn yếu thế, và để làm lớn mạnh hơn tầm ảnh hưởng của tổ chức này.
Cuối cùng, đối với những quốc gia muốn trở thành kẻ đối lập với chúng ta, chúng ta không cam kết, mà yêu cầu rằng: hai bên bắt đầu một cuộc tìm kiếm hòa bình, trước khi sức mạnh đen tối mà khoa học giải phóng nhấn chìm nhân loại trong một cuộc tự hủy diệt có chủ đích hay là vô ý (*). Chúng ta sẽ không cho họ thấy rằng chúng ta yếu thế. Bởi vì chỉ khi vũ khí của chúng ta được đầy đủ, chúng ta mới chắc chắn rằng chúng sẽ không bao giờ được lấy ra sử dụng.
(*) Cuộc Chiến tranh Lạnh đã khiến hai phe, một bên là Mỹ và các cường quốc phương Tây, và một bên là Liên Xô cùng các quốc gia vệ tinh, chạy đua vũ trang, đặt biệt là công nghệ hạt nhân, công nghệ nhiệt hạch, tên lửa liên lục địa, và công nghệ vũ trụ.
Nhưng khi cả hai nhóm quốc gia siêu cường đều không cảm thấy thoải mái – bởi vì cả hai đều đang phải gánh chịu khoản chi phí khổng lồ dành cho vũ khí tối tân, khi cả hai đều hiểu sự nguy hiểm đang lan rộng với công nghệ hạt nhân, thì cả hai lại đều đang chạy đua để thay đổi sự cân bằng vốn đã không chắc chắn, điều có thể dẫn đến kết cục kinh hoàng là một cuộc chiến tranh cuối cùng hủy diệt nhân loại.
Vì thế chúng ta hãy bắt đầu lại mới – cả hai phía hãy ghi nhớ rằng sự lịch thiệp không phải là yếu đuối, và cần phải có sự minh chứng cho lòng trung thành. Chúng ta đừng thương lượng bởi vì sợ hãi, nhưng cũng đừng sợ hãi phải thương lượng.
Hãy để cả hai phía tìm kiếm các vấn đề để kết nối chúng ta, thay vì bóp méo những vấn đề gây chia rẽ. Hãy để cả hai phía, lần đầu tiên, đưa ra các đề xuất nghiêm túc và chính xác cho việc xét duyệt và kiểm soát vũ khí, và mang sức mạnh tuyệt đối có thể phá hủy các quốc gia khác nằm dưới sự kiểm soát tuyệt đối của tất cả các quốc gia. Hãy để cả hai phía tìm kiếm những điều kỳ diệu của khoa học thay vì sự đáng sợ của nó.
Chúng ta hãy cùng khám phá những vì sao, chinh phục các sa mạc, diệt trừ bệnh tật, thám hiểm đáy đại dương, khuyến khích cho nghệ thuật và thương mại. Hãy để hai bên liên hợp lại nhằm khiến cho mọi ngõ ngách trên hành tinh này có thể tuân theo lời yêu cầu của nhà tiên tri Isaiah (*) – rằng “gỡ bỏ mọi gánh nặng và giải phóng mọi áp bức”. Và nếu như hợp tác có thể thay thế cho nghi ngại, thì hãy để cả hai bên cùng nỗ lực tạo nên – không phải là một cán cân quyền lực mới, mà là một thế giới pháp trị – nơi sức mạnh đi cùng chính nghĩa, nơi kẻ yếu thế được bảo vệ, và nơi hòa bình được duy trì.
(*) Isaiah là một nhà tiên tri của người Do Thái, của người theo đạo Cơ đốc cũng như của Hồi giáo.
Những điều này sẽ không thể hoàn thành trong 100 ngày đầu tiên. Cũng không thể hoàn thành trong 1.000 ngày, cũng không thể hoàn thành trong nhiệm kỳ này của tôi, và thậm chí không thể hoàn thành trong một đời người. Nhưng ít nhất chúng ta hãy bắt đầu thực hiện chúng.
Hỡi nhân dân Mỹ, chính các vị chứ không phải là tôi, mới là người nắm giữ thành công hay thất bại của quá trình này. Kể từ khi đất nước này được sáng lập, mỗi thế hệ người Mỹ đều được hiệu triệu để chứng thực sự trung thành với tổ quốc. Phần mộ của các công dân Mỹ trẻ tuổi tham gia quân ngũ nằm rải rác trên khắp thế giới này. Và nay, tiếng kèn hiệu triệu lại vang lên – không phải là để cầm vũ khí, mặc dù chúng ta cần vũ khí; không phải là để chiến tranh, mặc dù chúng ta đã dàn trận; nó là tiếng kèn hiệu triệu cho một cuộc đối đầu tranh tối tranh sáng, năm này qua năm khác, “vui sướng trong hy vọng, nhẫn nại trong hoạn nạn”, một cuộc chiến chống lại kẻ thù chung của nhân loại: bạo ngược, đói nghèo, bệnh tật và chiến tranh.
Liệu rằng chúng ta có thể tạo ra một liên minh lớn toàn cầu, từ Bắc tới Nam, từ Đông sang Tây, để có thể mang lại cho nhân loại một cuộc sống tươi đẹp chăng? Các bạn có sẵn lòng là một phần của nỗ lực mang tính lịch sử này không?
Trong lịch sừ dài đằng đẵng của thế giới, chỉ có một vài thế hệ trong chúng ta được trao cho vai trò bảo vệ tự do trong những thời khắc hiểm nguy nhất. Tôi không đứng ngoài trách nhiệm đang ở trước mắt chúng ta – tôi đón nhận nó.
Tôi tin rằng không ai trong chúng ta sẽ muốn đổi chỗ với bất cứ dân tộc hay thế hệ nào khác để trốn tránh trách nhiệm ấy. Năng lượng, đức tin, sự cống hiến mà chúng ta nỗ lực mang tới sẽ soi sáng tổ quốc, và những con người phụng sự cho đất nước. Và ánh sáng từ ngọn lửa ấy sẽ chiếu rọi khắp toàn cầu.
Vì thế, hỡi các công dân Mỹ, đừng hỏi tổ quốc có thể làm gì cho chúng ta; hãy hỏi chúng ta có thể làm gì cho tổ quốc.
Hỡi người dân thế giới, đừng hỏi nước Mỹ có thể làm gì cho các bạn, mà hãy hỏi rằng, cùng nhau, chúng ta có thể làm gì cho tự do của nhân loại.
Cuối cùng, dù bạn có phải là công dân nước Mỹ hay công dân của bất cứ quốc gia nào trên thế giới, hãy yêu cầu ở chúng tôi sức mạnh và sự hy sinh cao độ, như chúng tôi yêu cầu các bạn. Với món quà duy nhất mà chúng ta chắc chắn đạt được là tấm lòng thiện lương, để lịch sử phán xét những hành động của chúng ta, hãy cùng tiến bước để dẫn dắt vùng đất mà chúng ta yêu quý, và cầu xin phước lành và sự giúp đỡ của Chúa trời, nhưng đừng quên rằng ở trên trái đất này, chúng ta cũng phải gánh vác những công việc mà Đấng tối cao an bài.
Bản video:
Trong quá trình biên dịch, chúng tôi cố gắng khiến bản dịch sát nghĩa và thể hiện được tinh thần của bài diễn văn trong khả năng tốt nhất của mình, tuy nhiên để mang được cái hồn của những áng văn tới độc giả là một điều không dễ. Chúng tôi trân trọng mọi ý kiến giúp cho bản dịch hoàn chỉnh và hay hơn.
 
John F. Kennedy Presidential Inaugural Speech (full)

Thanh Huy

 
Đừng hỏi Tổ Quốc đã làm gì cho ta

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét