"Bóng tối không thể xua đi bóng
tối, chỉ có ánh sáng mới làm được điều đó. Hận thù không thể xua đi hận
thù, chỉ có tình yêu mới có thể làm được điều đó". Martin Luther King
------------------------------------------------------------------
(ĐC sưu tầm trên NET)
Diễn văn: Của dân, do dân và vì dân – Tổng thống Abraham Lincoln
Quang Minh
•
• 13.8k lượt xem
Diễn
văn tại Gettysburg (The Gettysburg Address) được tổng thống Abraham
Lincoln đọc tại Nghĩa trang liệt sỹ quốc gia ở Gettysburg, Pennsylvania
trong cuộc Nội chiến Mỹ vào ngày 19/11/1863 – hơn 4 tháng sau khi quân
đội Liên bang miền Bắc chiến thắng quân đội Liên minh miền Nam tại trận
Gettysburg.
Mặc dù chỉ gói gọn
trong vòng vài phút đồng hồ, và được tổng thống Abraham Lincoln đọc
trong một trạng thái mỏi mệt do bị ốm, nhưng Diễn văn tại Gettysburg đã
trở thành một trong những bài diễn văn nổi tiếng nhất và có ảnh hưởng
mạnh mẽ nhất của lịch sử nước Mỹ, được nhiều thế hệ người Mỹ học thuộc
lòng trong trường học. Đáng tiếc thay, toàn văn chính xác của nó lại
chưa được các sử gia Mỹ thống nhất, và 5 phiên bản khác nhau của nó hiện
vẫn đang được lưu hành.
Bản dịch sử
dụng dưới đây là phiên bản “Bliss” – phiên bản được sử dụng nhiều nhất,
nhưng chưa hẳn đã là phiên bản chính xác nhất của Diễn văn tại
Gettysburg. Phần thu âm trong video không phải là thu âm thực tế của
tổng thống Abraham Lincoln, mà được người đi sau diễn lại.
Phần thu âm:
Diễn văn Gettysburg---
Bản dịch:
Tám
mươi bảy năm về trước, những vị cha lập quốc đã sáng lập nên một quốc
gia mới trên lục địa này, thai nghén trong tự do và dâng hiến cho lời
tuyên bố rằng mọi con người được tạo ra (*) bình đẳng.
(*)
Dẫn từ Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ. Từ tiếng anh là “create”, ở đây được
dịch là “tạo ra”, tín ngưỡng phương Tây tin rằng Chúa Sáng Thế tạo ra
con người. Tín ngưỡng phương Đông về bà Nữ Oa, hay mẹ Âu Cơ, cũng vậy.
Có nhiều nguồn dịch là “sinh ra”.
Ngày
hôm nay, chúng ta đang phải đối mặt với một cuộc nội chiến lớn, để thử
thách xem một quốc gia như vậy, hay bất cứ một quốc gia nào được thai
nghén [trong tự do] và dâng hiến [cho sự bình đẳng] đến mức như vậy, có
thể trường tồn được hay không.
Chúng ta hội ngộ trên chiến trường lớn của cuộc nội chiến ấy.
Chúng
ta tới đây để dâng hiến một phần của chiến trường này thành nơi an nghỉ
cuối cùng cho những con người đã ngã xuống để tổ quốc được sống.
Đó là một điều phù hợp và nên làm.
Nhưng,
theo một ý nghĩa rộng lớn hơn, chúng ta không thể dâng hiến, không thể
thờ cúng, không thể thần thánh hóa mảnh đất này [hơn nữa].
Những
con người dũng cảm, dù còn sống hay đã khuất, đã nỗ lực để thần thánh
hóa mảnh đất này vượt trên khả năng nhỏ bé của chúng ta, chúng ta đã
không thể góp phần hay làm lu mờ bớt đi nỗ lực ấy.
Thế
giới sẽ không ghi nhớ những gì mà chúng ta đang nói tại đây ngày hôm
nay, nhưng thế giới sẽ không bao giờ quên điều mà những con người dũng
cảm ấy đã làm được.
Đối với chúng ta,
những con người đang sống, chúng ta cần phải dâng hiến bản thân cho
những công việc dang dở, mà những con người đã chiến đấu ở đây đang thúc
đẩy một cách cao thượng.
Chính chúng ta cần phải dâng hiến cho nhiệm vụ trọng đại mà chúng ta đang phải đối diện –
nhiệm
vụ mà chúng ta nhận lấy từ những người đã khuất đáng kính, để dâng hiến
hơn nữa cho chính nghĩa mà họ đã tận lực hiến dâng;
nhiệm vụ mà chúng ta phải kiên tâm để những người đã ngã xuống không ra đi một cách uổng phí;
nhiệm vụ khiến cho đất nước này, dưới bàn tay của Chúa, được tái sinh trong tự do;
nhiệm vụ để cho một chính quyền của dân, do dân và vì dân sẽ không biến mất khỏi mặt đất này.
Quang Minh biên dịch
Trong
quá trình biên dịch, chúng tôi cố gắng khiến bản dịch sát nghĩa và thể
hiện được tinh thần của bài diễn văn trong khả năng tốt nhất của mình,
tuy nhiên để mang được cái hồn của những áng văn tới độc giả là một điều
không dễ. Chúng tôi trân trọng mọi ý kiến giúp cho bản dịch hoàn chỉnh
và hay hơn.
Diễn văn: “Tôi có một giấc mơ” – Martin Luther King
Quang Minh
•
• 8.9k lượt xem
Ngày
28 tháng 8 năm 1963, Martin Luther King đọc bài diễn văn nổi tiếng “I
Have a Dream” (Tạm dịch: Tôi có một giấc mơ) từ những bậc thềm của Đài
Tưởng niệm Lincoln tại Washington, D.C., trước 250.000 người ủng hộ
phong trào đòi quyền công dân.
Và
cao trào của bài hùng biện là khi Martin Luther King bày tỏ giấc mơ về
tự do và nhân quyền trước công chúng. “Tôi có một giấc mơ…”, những lời
nói ấy đã đưa ông trở thành một trong những người có ảnh hưởng lớn nhất
đến nước Mỹ hiện đại, cùng với tổng thống Thomas Jefferson và tổng thống
Martin Luther King - Giải Nobel Hòa Bình Và Cuộc Đời Của Nhà Hoạt Động Nhân Quyền Vĩ Đại
Tôi
rất vui được tham dự cùng các bạn ngày hôm nay, trong một sự kiện sẽ đi
vào lịch sử nước Mỹ như một cuộc biểu dương tuyệt với nhất dành cho tự
do.
Một trăm năm trước đây, một người
Mỹ vĩ đại, người mà chúng ta đang đứng dưới bóng của ông ngày hôm nay,
đã ký Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ. Sắc lệnh trọng yếu ấy đã trở thành
ngọn hải đăng của hy vọng, dẫn đường cho hàng triệu nô lệ da đen, những
con người đang héo mòn trong sự bất công. Nó như một ánh rạng đông đầy
hạnh phúc, chấm dứt đêm dài nô lệ.
Nhưng
một trăm năm sau, những người da đen vẫn chưa được tự do. Một trăm năm
sau, cuộc sống của những người da đen, đáng buồn thay, vẫn đang bị làm
cho tàn tạ bởi gông xiềng của nạn phân biệt chủng tộc. Một trăm năm sau,
những người da đen phải sống trên những hòn đảo nghèo đói giữa một đại
dương thịnh vượng về vật chất. Một trăm năm sau, người da đen vẫn ốm mòn
trong những ngóc ngách của xã hội Mỹ, và cảm thấy phải lưu vong ngay
trên chính mảnh đất của họ. Bởi thế, chúng ta đã tới đây ngày hôm nay,
để lên tiếng về tình cảnh đáng xấu hổ đó.
Theo
một nghĩa nào đó, chúng ta tới thủ đô của đất nước để đòi một khoản nợ.
Khi những kiến trúc sư của nền cộng hòa viết nên những lời lẽ tuyệt vời
của Hiến pháp và Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ, họ đã ký vào một ước thư mà
bất cứ công dân Mỹ nào đều có quyền thừa kế. Ước thư ấy hứa hẹn rằng
mọi con người, kể cả người da trắng lẫn người da đen, đều sẽ được đảm
bảo những quyền không thể tách rời, đó là quyền được sống, quyền được tự
do, và quyền mưu cầu hạnh phúc. Nhưng rõ ràng ngày hôm nay, mẹ Mỹ đã
thiếu nợ trước ước thư ấy, đến mức những con dân da màu của người phải
âu lo. Thay vì trân trọng trách nhiệm thiêng liêng ấy, nước Mỹ đã trao
cho người da đen một tờ séc khống, một tờ séc không thanh toán được.
Nhưng
chúng ta từ chối tin rằng ngân hàng công lý đã phá sản. Chúng ta từ
chối tin rằng không đủ ngân quỹ bên trong những kho tàng cơ hội của đất
nước. Vì vậy chúng ta đã tới để rút khoản nợ này – khoản nợ sẽ trao cho
chúng ta sự giàu có của tự do và sự an toàn của công lý, như chúng ta
mong đợi.
Chúng
ta cũng có mặt tại nơi linh thiêng này, để nhắc nhở nước Mỹ về tính cấp
thiết của sự việc hiện nay, rằng đây không phải là lúc để thỏa hiệp hay
xoa dịu nhau bằng những liều thuốc an thần, rằng mọi việc sẽ dần dần
thay đổi. Đây là thời điểm hiện thực hóa lời hứa dân chủ. Đây là thời
điểm chúng ta thoát khỏi bóng đêm kỳ thị để vươn tới ánh sáng ngập tràn
của công lý. Đây là thời điểm mang đất nước thoát khỏi vũng lầy phân
biệt chủng tộc để đi tới một nền tảng vững chắc của tình anh em. Đây là
thời điểm hiện thực hóa công lý cho tất cả những người con của Chúa.
Sẽ
là thảm họa nếu nước Mỹ coi nhẹ vấn đề cấp bách này. Mùa hè oi bức của
những người dân da đen bất mãn sẽ không qua đi, cho tới khi làn gió thu
của tự do và bình đẳng tới. 1963 sẽ không phải là năm kết thúc, mà là
năm bắt đầu. Với những ai đang hy vọng viển vông rằng người da đen chỉ
đang xả bớt sự bực bội và rồi sẽ trở nên hài lòng, thì xin thưa, nếu
nước Mỹ phớt lờ chúng tôi để trở lại với công việc kinh doanh thường
nhật, thì người da đen sẽ khiến họ phải giật mình tỉnh giấc. Nước Mỹ sẽ
không bình yên cho tới khi người da đen nhận được quyền công dân của
mình. Những cơn lốc của các cuộc nổi dậy sẽ làm rung chuyển nền móng của
nước Mỹ chừng nào công lý chưa soi sáng nơi đây.
Nhưng
có một điều mà tôi phải nói với những con người đang đứng trước ngưỡng
cửa của lâu đài công lý, rằng trong quá trình lấy lại địa vị đáng có của
chúng ta, chúng ta không được phép để bản thân phạm phải tội lỗi. Đừng
thỏa mãn cơn khát tự do của chúng ta bằng cách uống chén hận thù và cay
đắng. Chúng ta vĩnh viễn phải cư xử dựa trên nền tảng phẩm cách và
nguyên tắc cao. Chúng ta không được cho phép cuộc kháng nghị sáng tạo
của chúng ta trở nên bạo lực. Xin được nhắc lại rằng chúng ta phải nâng
bản thân lên tới tầm cao mà sức mạnh vật chất có thể gặp được sức mạnh
tâm hồn.
Tinh thần chiến đấu mới đang
sục sôi bên trong cộng đồng người da đen không được phép dẫn chúng ta
tới việc ngờ vực toàn bộ tất cả người da trắng, bởi vì rất nhiều người
anh em da trắng, những người có mặt ở đây ngày hôm nay, đã nhận ra rằng
vận mệnh của tất cả chúng ta gắn liền với nhau, rằng tự do của tất cả
chúng ta là không thể tách rời.
Chúng ta không thể bước đi đơn độc.
Chúng ta phải đảm bảo rằng chúng ta đang đồng hành cùng nhau.
Chúng ta không thể quay lưng.
Sẽ
có những người hỏi, “Chừng nào thì các bạn mới hài lòng?” Chúng tôi sẽ
không bao giờ hài lòng khi người da đen vẫn còn là nạn nhân của những
hành động hung ác ghê tởm của cảnh sát. Chúng tôi sẽ không hài lòng, khi
tấm thân mệt mỏi sau một quãng đường dài vẫn không thể tìm được nơi
nghỉ ngơi trong các nhà nghỉ bên đường hay khách sạn trong thành phố.
Chúng tôi sẽ không hài lòng khi những người da đen còn phải di chuyển từ
khu tập trung da đen nhỏ tới khu tập trung da đen lớn hơn. Chúng tôi sẽ
không hài lòng khi những đứa trẻ da đen bị tước đoạt nhân phẩm và tự
trọng bởi những tấm biển “Chỉ dành cho người da trắng”. Chúng tôi sẽ
không hài lòng khi một người da đen ở Mississippi không được bầu cử, khi
một người da đen ở New York tin rằng anh chẳng có gì để bầu. Không,
không, chúng tôi không hài lòng, và chúng tôi sẽ không hài lòng cho đến
khi mưa công lý tuôn rơi cùng với dòng sông của chính nghĩa.
Tôi
hiểu rằng để các bạn tới được đây, có những người đã phải vượt qua
nhiều gian nan và thử thách lớn. Có những người chỉ vừa mới bước ra khỏi
xà lim. Có những người đến từ khu vực mà hành trình kiếm tìm tự do
khiến bạn phải đối diện với giông bão bức hại cùng những cơn gió dữ bạo
hành từ cảnh sát. Các bạn đã trở thành những con người khổ đau nhưng
sáng tạo. Hãy tiếp tục với niềm tin rằng khổ đau rồi sẽ có ngày hồi báo.
Hãy quay trở lại Mississippi, trở lại Alabama, trở lại Nam Carolina,
trở lại Georgia, trở lại Louisiana, trở lại những khu ổ chuột và khu tập
trung của người da đen tại các thành phố phía Nam, và mang trong mình
niềm tin rằng bằng cách này hay cách khác, tình thế có thể và sẽ thay
đổi.
Đừng đắm chìm trong tuyệt vọng, tôi xin được chia sẻ với mọi người ở đây hôm nay, các bạn của tôi.
Mặc
dù chúng ta đang phải đối mặt với khó khăn của thực tại, tôi vẫn có một
giấc mơ. Đó là giấc mơ bắt nguồn sâu thẳm từ giấc mơ của nước Mỹ.
Tôi
mơ rằng một ngày kia đất nước của chúng ta sẽ vươn lên và thực sự tồn
tại với niềm tin: “Chúng tôi coi sự thật này là điều hiển nhiên: rằng
con người được tạo ra bình đẳng.”(*)
(*)
Câu nói này nằm trong Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ. Từ tiếng anh là
“create”, ở đây được dịch là “tạo ra”, tín ngưỡng phương Tây tin rằng
Chúa Sáng Thế tạo ra con người. Tín ngưỡng phương Đông về bà Nữ Oa, hay
mẹ Âu Cơ, cũng vậy. Có nhiều nguồn dịch là “sinh ra”.
Tôi
mơ rằng một ngày kia, trên những ngọn đồi đỏ ở Georgia, những người con
của các nô lệ và những người con của các chủ nô sẽ cùng ngồi lại như
những người anh em.
Tôi mơ rằng một
ngày kia, thậm chí cả những vùng đất khô cằn ngột ngạt trong bất công và
đàn áp như Mississippi, cũng sẽ chuyển thành ốc đảo của tự do và công
lý.
Tôi mơ rằng sẽ có một ngày bốn đứa
con của mình được sống trong một quốc gia, nơi chúng không bị đánh giá
bởi màu da, mà được công nhận bởi phẩm cách của chúng.
Ngày hôm nay tôi có một giấc mơ.
Tôi
mơ rằng một ngày kia, tại bang Alabama, nơi ngập tràn nạn phân biệt
chủng tộc, nơi mà thống đốc hiện thời đang luôn miệng nói về quyền can
thiệp và vô hiệu; thì những đứa trẻ da đen và những đứa trẻ da trắng sẽ
cùng nắm tay nhau như anh chị em một nhà.
Ngày hôm nay tôi có một giấc mơ.
Tôi
mơ rằng một ngày kia, những thung lũng khổ đau sẽ lấp đầy hạnh phục,
những ngọn đồi và ngọn núi khó với kia sẽ được san bằng, mặt đất gồ ghề
sẽ trở nên phẳng phiu, và những khúc quanh co sẽ được uốn cho thẳng, và
sự huy hoàng của Đấng tối cao sẽ triển hiện, để cho người trần mắt thịt
cùng được thấy.
Đó là hy vọng của chúng ta. Đó là niềm tin mà tôi sẽ mang theo khi về miền Nam.
Với
niềm tin ấy, chúng ta sẽ đẽo núi khổ đau thành đá hy vọng. Với niềm tin
ấy, chúng ta sẽ biến những nốt nhạc bất hòa của đất nước thành một bản
hòa âm tuyệt đẹp của tình anh em. Với niềm tin ấy, chúng ta sẽ có thể
cùng hành động, cùng cầu nguyện, cùng nỗ lực, cùng lao khổ, và cùng đứng
lên vì tự do, bởi vì chúng ta biết rằng một ngày kia chúng ta sẽ được
tự do.
Đó sẽ là ngày mà tất cả những đứa con của Chúa cùng hòa chung bài ca với một hàm nghĩa mới:
“Tổ
quốc tôi, xin hát về người, miền đất thân thương của tự do, xin hát về
người. Mảnh đất nơi cha tôi nằm xuống, niềm tự hào của những người hành
hương, từ mọi triền núi, hãy để tự do ngân vang tiếng hát.”(**)
(**) Đây từng là quốc ca của Hoa Kỳ trước năm 1931.
Và để nước Mỹ trở thành một đất nước vĩ đại, thì điều ấy phải trở thành sự thực.
Vì thế hãy để tự do ngân vang từ những đỉnh đồi khổng lồ ở New Hampshire.
Hãy để tự do ngân vang từ những ngọn núi hùng vĩ của New York.
Hãy để tự do ngân vang trên dãy Allegheny của Pennsylvania.
Hãy để tự do ngân vang trên những đỉnh Rocky phủ tuyết của Colorado.
Hãy để tự do ngân vang trên những ngọn đồi tròn của California.
Không chỉ thế:
Hãy để tự do ngân vang từ vùng núi đá Stone Mountain của Georgia.
Hãy để tự do ngân vang từ vùng Lookout Mountain của Tennessee.
Hãy để tự do ngân vang trên mỗi triền đồi và vùng đất cao ở Mississippi.
Hãy để tự do ngân vang từ mọi triền núi.
Và
khi điều ấy xảy ra, khi chúng ta để tự do ngân vang, từ mọi ngôi làng
và con xóm, từ mọi thành phố và tiểu bang, chúng ta sẽ có thể tiến gần
hơn đến ngày mà những đứa con của Chúa, dù da trắng hay da đen, dù là Do
Thái hay không phải Do Thái, dù là Công giáo hay Tin lành, đều chung
tay hát lên những lời ca linh thiêng của người da đen:
Tự do cuối cùng đã đến! Tự do cuối cùng đã đến!
Xin được tạ ơn Đức Chúa toàn năng, chúng con cuối cùng đã được tự do!
Video Martin Luther King phát biểu (Vì nguyên nhân bản quyền, chỉ có audio của bài phát biểu ở phần đầu bài viết là toàn vẹn)
Trong
quá trình biên dịch, chúng tôi cố gắng khiến bản dịch sát nghĩa và thể
hiện được tinh thần của bài diễn văn trong khả năng tốt nhất của mình,
tuy nhiên để mang được cái hồn của những áng văn tới độc giả là một điều
không dễ. Chúng tôi trân trọng mọi ý kiến giúp cho bản dịch hoàn chỉnh
và hay hơn.
Quang Minh
Diễn văn: “Đừng hỏi tổ quốc có thể làm gì cho chúng ta” – John F. Kennedy
Thanh Huy
•
• 8.2k lượt xem
"Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta" - J.F. Kennedy
John
Fitzgerald Kennedy là một vị tổng thống nổi tiếng trong lịch sử nước
Mỹ. Ông nhậm chức vào thời điểm cuộc Chiến tranh Lạnh đang rất căng
thẳng. Ông bị ám sát vào ngày 22/11/1963, trong khi còn rất nhiều dự
định dang dở. Mặc dù vậy, John F. Kennedy vẫn là một trong những tổng
thống được người Mỹ tín nhiệm nhất.
Trí
Thức VN xin được giới thiệu tới độc giả diễn văn nhậm chức của tổng
thống John F. Kennedy trong buổi lễ nhậm chức tại Washington vào ngày
20/1/1961.
Bản audio và bản tiếng Anh có thể được tham khảo tại đây nếu audio trên không hoạt động.
Bản dịch:
Thưa
Ngài phó tổng thống Johnson
Ngài phát ngôn viên
Ngài chánh án tối cao
Ngài tổng thống Eisenhower
Ngài phó tổng thống Nixon
Ngài tổng thống Truman
Các vị linh mục tôn kính
Và toàn thể người dân
Chúng
tôi không coi đây là ngày ghi dấu chiến thắng của một đảng cầm quyền,
mà là ngày để chúc mừng cho tự do – điều tượng trưng cho sự kết thúc
cũng như sự khởi đẩu – điều mang ý nghĩa đổi mới, cũng như đổi thay. Bởi
lẽ tôi đã thề trước Chúa toàn năng và các bạn lời tuyên thệ nghiêm
trang mà những người đi trước (*) đã định ra trong gần 1 ¾ thế kỷ qua.
(*)
Hàm ý nói đến những người đã góp phần sáng lập nên nước Mỹ tự do như
George Washington, Thomas Jefferson, v.v. (Founding Fathers – Những vị
cha lập quốc)
Thế giới đã trở
nên rất khác. Bởi vì con người nắm trong tay tay sức mạnh để xóa bỏ mọi
đói nghèo, và cũng nắm trong tay sức mạnh để hủy diệt mọi mạng sống.
Nhưng niềm tin mà những vị cha lập quốc của nước Mỹ nỗ lực để theo đuổi
vẫn là một vấn đề toàn cầu – niềm tin rằng quyền con người không đến từ
sự hào phóng của một chính quyền, mà đến từ bàn tay của Chúa.
Chúng ta không dám quên rằng ngày hôm nay đây, chúng ta là hậu duệ của cuộc cách mạng lập quốc (*)
đó. Hãy để những bạn hữu cũng như kẻ đối lập của chúng ta biết rằng,
tại nơi đây và ở thời điểm này, ngọn đuốc tinh thần ấy đã được trao cho
một thế hệ mới của người Mỹ – những người được sinh ra trong thế kỷ này,
tôi luyện qua chiến tranh, trui rèn trong một nền hòa bình có được qua
khắc nghiệt và cay đắng, tự hào bởi di sản của cha ông, và không bằng
lòng chứng kiến hay cho phép sự tụt hậu trong nhân quyền, điều mà quốc
gia đã luôn cam kết, điều mà chúng ta đang cam kết ngày hôm nay, không
chỉ cho quê hương, mà còn cho toàn thế giới. Hãy để cho tất cả các quốc
gia biết rằng, dù họ có muốn chúng ta thịnh vượng hay gian khó, chúng ta
vẫn sẽ bằng mọi giá, chịu đựng mọi gánh nặng, đối mặt với mọi khó khăn,
giúp đỡ mọi người bạn hữu, và chống lại mọi kẻ đối địch, để đảm bảo sự
tồn tại và thành công của nền tự do.
(*) Cuộc cách mạng đưa nước Mỹ thoát khỏi Anh quốc, trở thành một đất nước tự do.
Chúng ta cam kết điều đó – và hơn thế nữa.
Đối
với những người đồng minh cũ có chung nguồn gốc văn hóa và tâm linh với
người Mỹ, chúng ta cam kết một tình bạn trung thành. Liên hợp lại,
không có điều gì là chúng ta không thể cùng nhau hợp tác. Chia rẽ ra,
chúng ta sẽ chẳng làm được điều gì lớn lao – bởi vì chúng ta không dám
đối diện với thử thách mạnh mẽ và bị tách rời.
Đối
với những quốc gia mới bước vào ngưỡng cửa của thế giới tự do, chúng ta
cam kết rằng việc xóa bỏ một chế độ thuộc địa sẽ không phải là để thay
vào đó một chế độ kiểm soát còn ngặt nghèo hơn. Chúng ta không mong đợi
rằng họ sẽ luôn ủng hộ quan điểm của chúng ta. Nhưng chúng ta hy vọng
rằng họ sẽ luôn mạnh mẽ thúc đẩy nhân quyền của chính họ – và ghi nhớ
rằng, trong quá khứ, những kẻ dại dột cưỡi lên lưng hổ để tìm kiếm quyền
lực, sẽ có kết cục ở trong bụng hổ (*).
(*)
Hàm ý rằng những kẻ sử dụng bạo lực để kiểm soát tự do của người dân
hòng có được quyền lực rồi sẽ bị chính sự bạo lực đó hại chết. Phương
Đông có câu: “Kỵ hổ nan hạ”.
Với
những người dân đang sống trong các túp lều và làng mạc của thế giới,
những con người đang phải vật lộn để vượt qua gông cùm bất hạnh, chúng
ta cam kết sẽ làm hết sức mình để khiến họ có thể tự giúp đỡ bản thân,
cho dù thời gian có dài đến đâu – không phải bởi vì phe cộng sản có thể
làm điều ấy, cũng không phải bởi vì chúng ta chờ mong sự ủng hộ của
những con người nghèo khó đó, mà bởi vì đây là điều đúng đắn nên làm.
Nếu một xã hội tự do không thể giúp đỡ số đông những người nghèo khổ,
thì xã hội đó cũng không thể cứu vớt số ít những người giàu có.
Với
những nước cộng hòa anh em ở phía Nam biên giới, chúng ta đặc biệt cam
kết: biến những lời nói tốt đẹp thành hiện thực, trong một liên minh mới
hướng tới sự tiến bộ, để giúp đỡ những con người tự do và những chính
phủ tự do thoát khỏi đói nghèo. Nhưng cuộc cách mạng hòa bình của hy
vọng này không thể trở thành con mồi cho các thế lực đối lập. Hãy để các
quốc gia láng giềng biết rằng chúng ta sẽ sát cánh cùng họ chống lại
bất cứ cuộc xâm lược hay lật đổ nào xảy ra tại châu Mỹ. Và hãy để cho
những nhà cầm quyền khác biết rằng chúng ta kiên quyết duy trì nền tự
chủ trên bán cầu này.
Đối với Liên Hợp
Quốc, liên minh của các quốc gia thượng đỉnh, nơi gửi gắm hy vọng tốt
đẹp của chúng ta trong một thời kỳ mà vũ khí chiến tranh đã phát triển
vượt xa các công cụ hòa bình khác, chúng ta tái cam kết hỗ trợ – để ngăn
Liên Hợp Quốc trở thành một diễn đàn của các cuộc tranh cãi kịch liệt,
để tăng cường lá chắn của Liên Hợp Quốc cho các quốc gia mới bước vào
thế giới tự do cũng như các quốc gia còn yếu thế, và để làm lớn mạnh hơn
tầm ảnh hưởng của tổ chức này.
Cuối
cùng, đối với những quốc gia muốn trở thành kẻ đối lập với chúng ta,
chúng ta không cam kết, mà yêu cầu rằng: hai bên bắt đầu một cuộc tìm
kiếm hòa bình, trước khi sức mạnh đen tối mà khoa học giải phóng nhấn
chìm nhân loại trong một cuộc tự hủy diệt có chủ đích hay là vô ý (*).
Chúng ta sẽ không cho họ thấy rằng chúng ta yếu thế. Bởi vì chỉ khi vũ
khí của chúng ta được đầy đủ, chúng ta mới chắc chắn rằng chúng sẽ không
bao giờ được lấy ra sử dụng.
(*)
Cuộc Chiến tranh Lạnh đã khiến hai phe, một bên là Mỹ và các cường quốc
phương Tây, và một bên là Liên Xô cùng các quốc gia vệ tinh, chạy đua
vũ trang, đặt biệt là công nghệ hạt nhân, công nghệ nhiệt hạch, tên lửa
liên lục địa, và công nghệ vũ trụ.
Nhưng
khi cả hai nhóm quốc gia siêu cường đều không cảm thấy thoải mái – bởi
vì cả hai đều đang phải gánh chịu khoản chi phí khổng lồ dành cho vũ khí
tối tân, khi cả hai đều hiểu sự nguy hiểm đang lan rộng với công nghệ
hạt nhân, thì cả hai lại đều đang chạy đua để thay đổi sự cân bằng vốn
đã không chắc chắn, điều có thể dẫn đến kết cục kinh hoàng là một cuộc
chiến tranh cuối cùng hủy diệt nhân loại.
Vì
thế chúng ta hãy bắt đầu lại mới – cả hai phía hãy ghi nhớ rằng sự lịch
thiệp không phải là yếu đuối, và cần phải có sự minh chứng cho lòng
trung thành. Chúng ta đừng thương lượng bởi vì sợ hãi, nhưng cũng đừng
sợ hãi phải thương lượng.
Hãy để cả
hai phía tìm kiếm các vấn đề để kết nối chúng ta, thay vì bóp méo những
vấn đề gây chia rẽ. Hãy để cả hai phía, lần đầu tiên, đưa ra các đề xuất
nghiêm túc và chính xác cho việc xét duyệt và kiểm soát vũ khí, và mang
sức mạnh tuyệt đối có thể phá hủy các quốc gia khác nằm dưới sự kiểm
soát tuyệt đối của tất cả các quốc gia. Hãy để cả hai phía tìm kiếm
những điều kỳ diệu của khoa học thay vì sự đáng sợ của nó.
Chúng
ta hãy cùng khám phá những vì sao, chinh phục các sa mạc, diệt trừ bệnh
tật, thám hiểm đáy đại dương, khuyến khích cho nghệ thuật và thương
mại. Hãy để hai bên liên hợp lại nhằm khiến cho mọi ngõ ngách trên hành
tinh này có thể tuân theo lời yêu cầu của nhà tiên tri Isaiah (*)
– rằng “gỡ bỏ mọi gánh nặng và giải phóng mọi áp bức”. Và nếu như hợp
tác có thể thay thế cho nghi ngại, thì hãy để cả hai bên cùng nỗ lực tạo
nên – không phải là một cán cân quyền lực mới, mà là một thế giới pháp
trị – nơi sức mạnh đi cùng chính nghĩa, nơi kẻ yếu thế được bảo vệ, và
nơi hòa bình được duy trì.
(*) Isaiah là một nhà tiên tri của người Do Thái, của người theo đạo Cơ đốc cũng như của Hồi giáo.
Những
điều này sẽ không thể hoàn thành trong 100 ngày đầu tiên. Cũng không
thể hoàn thành trong 1.000 ngày, cũng không thể hoàn thành trong nhiệm
kỳ này của tôi, và thậm chí không thể hoàn thành trong một đời người.
Nhưng ít nhất chúng ta hãy bắt đầu thực hiện chúng.
Hỡi
nhân dân Mỹ, chính các vị chứ không phải là tôi, mới là người nắm giữ
thành công hay thất bại của quá trình này. Kể từ khi đất nước này được
sáng lập, mỗi thế hệ người Mỹ đều được hiệu triệu để chứng thực sự trung
thành với tổ quốc. Phần mộ của các công dân Mỹ trẻ tuổi tham gia quân
ngũ nằm rải rác trên khắp thế giới này. Và nay, tiếng kèn hiệu triệu lại
vang lên – không phải là để cầm vũ khí, mặc dù chúng ta cần vũ khí;
không phải là để chiến tranh, mặc dù chúng ta đã dàn trận; nó là tiếng
kèn hiệu triệu cho một cuộc đối đầu tranh tối tranh sáng, năm này qua
năm khác, “vui sướng trong hy vọng, nhẫn nại trong hoạn nạn”, một cuộc
chiến chống lại kẻ thù chung của nhân loại: bạo ngược, đói nghèo, bệnh
tật và chiến tranh.
Liệu rằng chúng ta
có thể tạo ra một liên minh lớn toàn cầu, từ Bắc tới Nam, từ Đông sang
Tây, để có thể mang lại cho nhân loại một cuộc sống tươi đẹp chăng? Các
bạn có sẵn lòng là một phần của nỗ lực mang tính lịch sử này không?
Trong
lịch sừ dài đằng đẵng của thế giới, chỉ có một vài thế hệ trong chúng
ta được trao cho vai trò bảo vệ tự do trong những thời khắc hiểm nguy
nhất. Tôi không đứng ngoài trách nhiệm đang ở trước mắt chúng ta – tôi
đón nhận nó.
Tôi tin rằng không ai
trong chúng ta sẽ muốn đổi chỗ với bất cứ dân tộc hay thế hệ nào khác để
trốn tránh trách nhiệm ấy. Năng lượng, đức tin, sự cống hiến mà chúng
ta nỗ lực mang tới sẽ soi sáng tổ quốc, và những con người phụng sự cho
đất nước. Và ánh sáng từ ngọn lửa ấy sẽ chiếu rọi khắp toàn cầu.
Vì thế, hỡi các công dân Mỹ, đừng hỏi tổ quốc có thể làm gì cho chúng ta; hãy hỏi chúng ta có thể làm gì cho tổ quốc.
Hỡi
người dân thế giới, đừng hỏi nước Mỹ có thể làm gì cho các bạn, mà hãy
hỏi rằng, cùng nhau, chúng ta có thể làm gì cho tự do của nhân loại.
Cuối
cùng, dù bạn có phải là công dân nước Mỹ hay công dân của bất cứ quốc
gia nào trên thế giới, hãy yêu cầu ở chúng tôi sức mạnh và sự hy sinh
cao độ, như chúng tôi yêu cầu các bạn. Với món quà duy nhất mà chúng ta
chắc chắn đạt được là tấm lòng thiện lương, để lịch sử phán xét những
hành động của chúng ta, hãy cùng tiến bước để dẫn dắt vùng đất mà chúng
ta yêu quý, và cầu xin phước lành và sự giúp đỡ của Chúa trời, nhưng
đừng quên rằng ở trên trái đất này, chúng ta cũng phải gánh vác những
công việc mà Đấng tối cao an bài.
Bản video:
Trong
quá trình biên dịch, chúng tôi cố gắng khiến bản dịch sát nghĩa và thể
hiện được tinh thần của bài diễn văn trong khả năng tốt nhất của mình,
tuy nhiên để mang được cái hồn của những áng văn tới độc giả là một điều
không dễ. Chúng tôi trân trọng mọi ý kiến giúp cho bản dịch hoàn chỉnh
và hay hơn.
John F. Kennedy Presidential Inaugural Speech (full)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét