MUÔN NẺO MƯU SINH 26

(ĐC sưu tầm trên NET)
Giữa cảnh tấp nập và nhộn nhịp thường thấy trên đường phố New York, không khó để bắt gặp những bóng dáng của người Việt.
Suốt hai mươi năm qua, bất chấp nắng mưa, lạnh giá, bà Trương Muội gắn mình với sạp trái cây trên vỉa hè người qua kẻ lại suốt ngày đêm ở khu phố Tàu, Chinatown.
Hàng chục loại hoa quả phong phú tưởng như chỉ có thể thấy ở xứ sở nhiệt đới đã giúp bà nuôi bốn người con khôn lớn tại một trong những thành phố đắt đỏ nhất thế giới
Người phụ nữ ở tuổi ngũ tuần này nói với VOA Việt Ngữ: “Ở đây ngủ dậy là phải đi làm rồi đứng ở ngoài đường ngày mười mấy tiếng vậy đó. Ở Mỹ phải làm mới có ăn, không chịu làm thì không có ăn. Làm ở hãng là 8 tiếng thì tôi ở ngoài phải làm 14 tiếng, double (gấp đôi) đó. Sắp tới mùa đông hơi cực. Mùa đông 9 – 10 độ vẫn bán. Phải mặc 8 cái áo”.
Bà Muội nói thêm rằng ai cũng “phải chịu cực” mới trụ lại được ở New York, dù việc đứng trên đường phố mỗi ngày khiến bà “đau chân, nhức gối”.
Trong khi đó, chị Kim Anh, một nhân viên phục vụ nhà hàng Việt, cũng cho biết, sống ở New York thì “không sợ thất nghiệp”, nhưng cần phải “chịu khó, chịu cực”.
Chị nói: “Áp lực thì cũng có, nhưng mình phải làm quen với nó rồi mình xoay sở thôi, chứ ở đâu cũng có áp lực. Tiền lương mình tiết kiệm chút thì sống cũng đủ, và nhiều khi còn có dư. Ăn thua là do mình xài”.
Chị nói một khi đã sống ở New York thì không muốn chuyển đi nơi khác nữa. “Ở đây thích lắm, nên đi tiểu bang khác lại nhớ,” chị nói.

Giã từ sân cỏ, muôn nẻo mưu sinh

Thời còn dọc ngang, tung hoành trên sân cỏ trong và ngoài nước, họ quá quen thuộc với những pha bóng hay, những bàn thắng đẹp cùng những lời chúc tụng bên cạnh các danh hiệu.

Nhưng khi giã từ sự nghiệp, chọn nghề gì để mưu sinh là bài toán nan giải của vô số cầu thủ.

Treo giày và làm thầy

Thông thường, dân đá bóng sau lúc treo giày đều chọn nghiệp HLV. Nhưng cả nước có được mấy người thành công như các HLV Phan Thanh Hùng (Hà Nội T&T), Nguyễn Hữu Thắng (SLNA), Lê Huỳnh Đức (CA TP.HCM), Nguyễn Văn Sỹ (Nam Định) hay Hoàng Anh Tuấn (Khánh Hòa).

Không gặp thời khi hành nghề HLV bóng đá đỉnh cao, nhiều danh thủ phải lui về huấn luyện bóng đá trẻ, bóng đá phong trào như trường hợp của Nguyễn Văn Dũng (Nam Định, bốn lần đoạt giải vua phá lưới toàn quốc), Triệu Quang Hà (Thể Công)...

Hành trình đến với nghiệp HLV muôn phần gian nan, biết vậy nhưng Minh Phương (SHB Đà Nẵng), Tài Em (Đồng Tâm Long An) vẫn cặm cụi theo học các lớp HLV từ thấp đến cao do Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC) tổ chức. Vẫn còn tung tăng trên sân cỏ ở V-League 2015, nhưng cặp tiền vệ lừng danh một thời này đã nhận được bằng A HLV quốc tế do AFC cấp để có thể trở thành HLV một đội bóng chuyên nghiệp trong tương lai.

Vài năm trở lại đây, Quỹ đầu tư và phát triển tài năng bóng đá VN (PVF) trở thành “địa chỉ đỏ” với các cựu tuyển thủ. Với lượng học viên lên đến hơn 100 em đòi hỏi lực lượng HLV cũng phải dồi dào để huấn luyện, quản lý. Và đây cũng là lò đào tạo bóng đá trẻ quy tụ các anh tài một thời vang bóng của CA TP.HCM (Minh Chiến, Hiền Vinh, Trí Cường, Liêm Thanh, Hoàng Hùng, Ngọc Thọ, Tuấn Phong, Việt Thắng), Thể Công (Mạnh Cường, Duy Đông), Khánh Hòa (Hữu Đang, Hữu Lộc), Nam Định (Thế Hiếu), Đồng Tháp (Trịnh Tấn Thành, Quang Trãi), Đà Nẵng (Võ Văn Hạnh), CSG (Hoàng Bửu, Ngầu Nại, Văn Lợi, Trung Tuấn, Nguyên Chương). Thu nhập hằng tháng của mỗi người xấp xỉ 20 triệu đồng, ngoài ra họ còn được lãnh đạo PVF cho đi học các lớp HLV do AFC tổ chức từ thấp đến cao.

Muôn nẻo mưu sinh

Một số khác chọn con đường đi định cư nước ngoài cùng gia đình và có cuộc sống ổn định nhờ làm việc cho các hãng xưởng, công ty ở Úc như Hoài Linh (CA TP.HCM), Hà Vương Bửu (CSG) hay ở Mỹ như Phạm Văn Tám, Phan Huy Khải (CSG), Vũ Trọng Thành (Sở Công nghiệp), Trọng Linh (CA TP.HCM).

Số khác được tuyển vào biên chế, hiện công tác trong ngành công an như Vũ Minh Hiếu, Tuấn Thành (CSGT Hà Nội), Lã Xuân Thắng (cảnh sát hình sự Long Biên, Hà Nội), Chu Văn Mùi (CSGT Q.6, TP.HCM), Bùi Sĩ Thành, Bùi Tuấn Anh, Phan Bá Hùng (Trung tâm TDTT CA TP.HCM), Hải quan thành phố như Đỗ Khải, Nguyễn Thanh Tùng, Nguyễn Hoàng Tân hay trường hợp Võ Hoàng Tân (lai dắt tàu ở thủy đội CSG).

 Xấp xỉ 50 tuổi nhưng Chu Văn Mùi vẫn chạy tốt trong các giải lão tướng

Dù chơi bóng cùng thời, cùng CLB nhưng không phải ai cũng được xét chọn vào biên chế để làm việc trong ngành do vướng phải những rào cản khách quan. Chính vì vậy, tay săn bàn một thời của CA TP.HCM - tiền đạo Nguyễn Hoàng Tuấn - tìm kế mưu sinh bằng việc làm quản lý sân bóng đá mini, thi thoảng kiếm thêm đồng ra đồng vào bằng việc cầm còi điều khiển các trận đá bóng phong trào. Đôi ba người có được tấm bằng HLV hạng B hay C do AFC cấp như cựu cầu thủ Hồ Văn Tam (CSG), nhưng vì không tìm được bến đỗ ở các CLB chuyên nghiệp nên đành phải chọn cách làm HLV cho các đội bóng phong trào, trường học để mưu sinh.

Cũng có một số cầu thủ chọn kế sinh nhai bằng việc mở quán ăn như cựu tuyển thủ quốc gia Bùi Hữu Lợi (CAHN). Gần một năm sau khi khai trương quán ăn gia đình trên đường Nguyễn Trọng Tuyển (Q.Phú Nhuận, TP.HCM), Hữu Lợi nói vui: “Nhờ trời thương, quán được anh em thể thao và giới văn nghệ sĩ chiếu cố đông đảo hằng đêm nên cũng có được đồng ra đồng vào không chỉ nuôi sống vợ con mà còn tạo công an việc làm cho hơn 20 nhân viên khác. Nhưng đó cũng là một “canh bạc” liều lĩnh mà đến giờ nghĩ lại, tôi vẫn không hết hồi hộp, âu lo...”.

Lợi kể: “Mấy hôm đầu, cứ mở mắt ra là tôi đau đáu với câu hỏi làm sao lời được ít nhất là 5-7 triệu đồng mỗi ngày để trang trải tiền thuê nhà, điện, nước, nhân viên. Muốn hút khách rồi giữ chân khách chỉ còn cách phải có món ngon đặc sản. Thế là tôi chơi liều bằng cách đặt hàng các món ngon từ Hạ Long chuyển vào như sá sùng, cá bớp, sò ngán... với giá cả phải chăng. Để hạ giá thành, từ 2g-3g sáng phải đến chợ đầu mối ở Hóc Môn để tìm mua thực phẩm tươi ngon, có chất lượng, bảo đảm vệ sinh”.

Để có thể được tạm gọi thành công như hiện nay, Bùi Hữu Lợi cũng nếm biết bao cay đắng hơn chục năm qua. Năm 1997 khi cùng tuyển VN tập trung tại Hà Nội chuẩn bị Tiger Cup 1998, anh bị đứt dây chằng chéo sau đầu gối đúng thời điểm phong độ đang lên. Ngày ấy, đơn vị chủ quản là CAHN không có kinh phí cho Lợi chữa trị nên tuyển thủ quốc gia này đành treo giày ở tuổi 28.

Lê bước chân nặng nhọc, Lợi đến làm việc ở một cây xăng tại TP.HCM. Làm được vài năm thì bị dị ứng do không chịu được mùi xăng dầu, Lợi xin thôi việc về nhà cùng vợ mở cơ sở may gia công quần áo trẻ em. Thu nhập cũng tạm ổn, nhưng không lâu sau đó kinh tế xuống dốc, ngành may mặc bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Túng thế, Lợi chạy vạy ngược xuôi vay của cha mẹ, bạn bè gần tỉ đồng để mở quán. Sinh sau đẻ muộn nhưng quán ăn gia đình của Bùi Hữu Lợi không bi đát như trường hợp của một số đồng nghiệp khác.

(Theo: Sĩ Huyên/ TTO)

Muôn nẻo mưu sinh ngày cận Tết

TT - Khó khăn lắm chúng tôi mới được ông chủ người Hàn cho phép tiếp cận một xưởng có sử dụng lao động bất hợp pháp. Đây là một xưởng chuyên sản xuất chỉ may nằm sâu trong một con đường nhỏ thuộc thành phố Pocheon. Cổng xưởng luôn được khóa kín, gác ở cửa là một con chó bẹcgiê to vật vã... Trong xưởng là tiếng máy móc gầm rú suốt 24 giờ, xung quanh là những chiếc container được phủ kín bạt làm chỗ ở cho công nhân. Xưởng có bảy người làm, trong đó có một người Campuchia, hai người Bangladesh và bốn người VN.

15 năm lưu lạc

Trực tiếp điều hành công việc ở đây là anh Lê Thế Xuân, chồng chị Vũ Thị Tuyết. Anh Xuân quê ở huyện Nông Cống, còn chị ở huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Anh chị ở trong số những lao động Việt lâu năm ở thành phố Pocheon mà chúng tôi gặp được. Đã có thâm niên trên 15 năm lao động tại Hàn, nhưng trong suốt thời gian ấy họ chưa một lần về thăm quê...

Anh chị từng quen biết nhau ở VN, cùng nhau sang Hàn mưu sinh rồi cưới nhau vào năm 2001. Đến năm 2007 thì đứa con đầu lòng ra đời. Nếu để con ở lại thì không thể đi làm nên họ đành gửi con về VN nhờ người thân nuôi. Đó là quyết định quá khó khăn. Chị Tuyết nhớ lại: “Khi gửi cháu về thì nó mới gần 1 tuổi. Phải thuê người ẵm ra sân bay giá hơn 3.000 USD vì thân phận lao động bất hợp pháp, ra đó là bị trục xuất luôn. Tiễn con ra sân bay mà lòng tôi như ai xát muối, khóc cả mấy tháng liền...”.

Ba mẹ xin lỗi

Mãi đến hơn 10 giờ đêm chúng tôi mới gặp được anh Trần Văn Duyên và chị Nguyễn Thị Vân. Vợ chồng anh Duyên, chị Vân là một trong những lao động bất hợp pháp bám trụ trên đất Hàn Quốc đã 17 năm. Anh Duyên qua Hàn từ năm 1994 làm thuyền viên cho một tàu đánh cá đại dương. Công việc quá khắc nghiệt, chỉ sau sáu tháng lênh đênh nơi đầu sóng ngọn gió anh đành bỏ trốn khi tàu cập cảng Busan. Anh kể: “Lên bờ, không tiền bạc, không giấy tờ tùy thân, ngôn ngữ thì tiếng được tiếng mất. Tôi phải đi xin từng đồng lẻ để đón xe về Seoul, nơi có một vài người bạn đồng hương để nương nhờ“. Còn chị Vân qua Hàn Quốc từ năm 2000, làm việc tại một công ty ở thành phố Gimpo. Chưa hết hợp đồng thì công ty gặp khó khăn nên chị ra ngoài tìm việc mới. Trên vách tường của căn phòng trọ nhỏ hẹp dưới tầng hầm một chung cư, họ treo kín những bức hình của hai con. Phía dưới bức hình là những dòng chữ nguệch ngoạc đã úa màu: “Saron ơi, mẹ nhớ con lắm!”, “Thành Tín ơi, ba mẹ xin lỗi con nhiều nhé...!”. Mười năm trước, hai con của họ, đứa lớn 1 tuổi, đứa nhỏ 9 tháng tuổi, đã phải rứt ruột gửi về quê nhà...

Mỗi ngày phải làm việc hơn 12 tiếng, mỗi đêm phải thức dậy hai lần để canh chừng máy móc. Môi trường làm việc đầy bụi bặm và ồn ào.

Anh Xuân tâm sự: “Chỉ những công việc nặng nhọc, ô nhiễm, máy móc cũ kỹ hay lương thấp... thì người ta mới nhận lao động bất hợp pháp vào làm. Ở đây tai nạn lao động luôn là nỗi ám ảnh của các lao động bất hợp pháp VN. Bởi nếu bị tai nạn, họ sẽ bị chủ cho nghỉ ngay với một chút tiền ít ỏi. Đó là chưa kể đến việc một số ông chủ lợi dụng điểm yếu của lao động bất hợp pháp để quát nạt, chèn ép. Bởi họ biết dù có bị bất công đến đâu thì chúng tôi cũng chỉ biết im lặng, không dám thưa kiện tới cảnh sát...”.

Đi lao động nước ngoài mà phải ăn mì gói trừ bữa, có lẽ điều này ít ai tin. Nhưng vợ chồng anh Xuân, chị Tuyết đã phải trải qua những ngày khó khăn như thế trong những năm tháng Hàn Quốc rơi vào cơn khủng hoảng kinh tế.

Anh Xuân nhớ lại: “Đó là vào năm 2007, nền kinh tế Hàn Quốc suy thoái, hàng loạt nhà máy ngưng sản xuất, người lao động rơi vào cảnh lao đao. Với anh em lao động bất hợp pháp như chúng tôi lại càng khó khăn hơn. Nhiều tháng liền ngồi ở nhà, góp nhặt những đồng tiền còn lại đi mua mì gói và ớt xanh về dự trữ để ăn cầm hơi. Nhiều người chịu không nổi đã bỏ về nước. Lúc đó tôi chỉ ước có một nơi nào đó nhận vào làm, chỉ cho ăn thôi cũng được, không cần lương...”.

Trải qua nhiều mùa tuyết giá rét, những công xưởng nặng nhọc và ô nhiễm trên chặng đường mưu sinh, hiện anh Xuân và cả chị Tuyết đang mang trong mình những mầm bệnh nghề nghiệp. Nhưng họ phải quên đi tuổi thanh xuân và sức khỏe của mình để cầu mong những điều tốt đẹp hơn.

Chị Tuyết chia sẻ: “Ở đây nhớ con lắm, nhưng cũng phải gắng gượng để lo cho tương lai của con. Với lại gia đình tôi còn mẹ già và ba người chị tật nguyền ở quê nữa...”.

Nặng nợ với quê nhà

Chúng tôi đã tìm về mảnh đất trồng đậu phộng của gia đình chị Tuyết ở xã Liên Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Giữa trưa nắng, hai người chị bị khiếm thính của chị Tuyết đang nhổ đậu phộng trên ruộng.

Năm nay mùa mưa bão tới sớm, hai người chị của chị Tuyết phải tất tả nhổ đậu phộng sớm để tránh bão. Căn nhà khang trang mới xây xong cuối năm 2010 của gia đình chị được góp bởi những đồng lương của người anh trai cả lành lặn, của đứa em út chị Tuyết đi lao động ở Libya và cả công sức của chị Tuyết nơi xứ Hàn.

Mảnh vườn này, căn nhà này đã 15 năm chị Tuyết chưa một lần về thăm. Nhưng ở xứ Hàn chưa lúc nào chị nguôi quên về hình ảnh người mẹ đã 80 tuổi và ba người chị đều bị khuyết tật. Bà Cao Thị An, mẹ chị Tuyết, bùi ngùi: “Vất vả xa quê để lo cho gia đình, lo cho các chị tàn tật, vậy mà ngày bố nó mất cũng không về được...”.

Có một điểm rất giống nhau ở cả bốn người phụ nữ trong ngôi nhà này là mỗi khi nhắc tới vợ chồng anh Xuân, chị Tuyết, họ sẽ chỉ món đồ, những cái áo... ra hiệu rằng đó là quà của người em gửi về từ Hàn Quốc.

Khi phóng sự này đến với độc giả cũng là lúc chúng tôi nhận được tin vợ chồng anh Xuân, chị Tuyết đã bị trục xuất khỏi đất Hàn. Họ lấy lý do bận bịu để từ chối những cuộc tiếp xúc, nhưng chúng tôi hiểu rằng họ không muốn ai xoáy thêm vào nỗi đau của đời mình - nỗi đau của những phận đời bất hợp pháp nơi xứ người...

Chẳng biết rồi anh chị sẽ làm gì để sống nơi quê nhà khi mà đã 15 năm xa cách? Đó là một câu hỏi khó cho những thân cò như vợ chồng họ...

THẾ ANH