Chủ Nhật, 30 tháng 4, 2017

BÍ ẨN ĐƯỜNG ĐỜI 99 (Georgi K.Zhukov)

(ĐC sưu tầm trên NET)

Cuộc đời thăng trầm của Danh tướng Liên xô Georgi K.Zhukov

-Georgi Konstantinovich Zhukov

Tại sao Nguyên soái Georgy Zhukov đột nhiên “rớt đài”? - Kỳ 1

Một vị tướng từng đánh đông dẹp bắc, đập tan đội quân Quan Đông của Nhật Bản năm 1939, phá tung vòng vây sắt của phát xít Đức năm 1941, thậm chí năm 1957 đã có mặt đúng lúc cứu nguy cho Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Liên Xô Nikita Khrushchev, nhưng rốt cuộc lại tay trắng ra về. Không ai khác, đó là Nguyên soái Georgy Zhukov, người mà chỉ cần nghe thấy tên thì kẻ địch đã bạt vía kinh hồn, nhưng đã không giành được chiến thắng trên mặt trận chính trị.

Kỳ 1. Những ngày tháng vinh quang

Tháng 3/1953, sau khi nhà lãnh đạo tối cao của Liên Xô Joseph Stalin qua đời, không chỉ Nikita Khrushchev mà cả Mikhailovich Molotov (Bộ trưởng Ngoại giao), Georgy Malenkov (Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng) đều muốn “thượng đài chấp chính”. Nhưng cuối cùng, do lôi kéo được Nguyên soái Georgy Zhukov về phía mình, nên Nikita Khrushchev đã giành được ưu thế, sau đó là chiến thắng trước các đối thủ.

Sở dĩ Nikita Khrushchev cần đến Georgy Zhukov là muốn mượn tay vị Nguyên soái này hay đúng ra là lực lượng quân đội để loại bỏ sự lũng đoạn của Phó Thủ tướng thứ nhất, đồng thời là ông trùm lực lượng an ninh và cảnh sát mật Liên Xô, Pavlovich Beria, nhằm củng cố quyền lực. Bởi khi Joseph Stalin còn sống, giữa Georgy Zhukov và Pavlovich Beria đã nảy sinh mâu thuẫn.

Lo sợ sự lớn mạnh của Georgy Zhukov sẽ tạo ra sự uy hiếp đối với mình, Pavlovich Beria đã liệt Georgy Zhukov vào danh sách nhóm quân nhân âm mưu lật đổ chính quyền. Nhưng Joseph Stalin đã không nhất trí với ý kiến loại bỏ Georgy Zhukov của Pavlovich Beria. Thậm chí, Joseph Stalin còn nói thẳng với Pavlovich Beria rằng: “Anh không cần phải gây khó dễ cho Georgy Zhukov. Tôi là người hiểu rõ Georgy Zhukov. Georgy Zhukov không phải là kẻ phản đồ”. Cũng từ đó, mâu thuẫn giữa Georgy Zhukov và Pavlovich Beria đã kết thành mối thâm thù.

Trên thực tế, dưới sự giúp đỡ của Georgy Zhukov, tháng 6/1953, Nikita Khrushchev đã nhổ được “cái gai trong mắt” (tống Pavlovich Beria vào tù với hàng loạt tội danh, trong đó nặng nhất là tội làm gián điệp cho cơ quan tình báo nước ngoài và phản bội cách mạng, đưa ra xử tử ngày 23/12/1953).

Tháng 9/1953, Nikita Khrushchev bước lên đỉnh cao quyền lực. Sau đó khoảng 2 năm, nhờ sự tiến cử của Nikita Khrushchev, Georgy Zhukov được đề bạt làm Bộ trưởng Quốc phòng, thay Nikolai Bulganin, người vừa nhận chức Thủ tướng Liên bang Xôviết. Tại Hội nghị toàn quốc Đảng Cộng sản Liên Xô lần thứ 20, năm 1955, Georgy Zhukov được bầu làm ủy viên Trung ương và ủy viên dự khuyết Đoàn Chủ tịch Xôviết tối cao.

Nhưng cũng chính tại hội nghị này, Nikita Khrushchev đã đọc một bài diễn văn mật, phát động phong trào chống tệ sùng bái cá nhân Stalin càng làm sâu sắc thêm mâu thuẫn với Mikhailovich Molotov và Georgy Malenkov, hai người vốn bất đồng với Nikita Khrushchev trong nhiều vấn đề cả về đối nội lẫn đối ngoại. Điều đáng lo ngại là phe bất mãn với Nikita Khrushchev ngày càng chiếm thế thượng phong, âm thầm chuẩn bị mưu đồ bãi miễn chức vụ của người đứng đầu Đảng Cộng sản Liên Xô của Nikita Khrushchev.

Thượng tuần tháng 6/1957, nhân dịp Nikita Khrushchev dẫn đầu đoàn đại biểu Liên Xô thăm Phần Lan, một số nhân vật lãnh đạo cao cấp của Liên Xô, trong đó có Mikhailovich Molotov, do Georgy Malenkov cầm đầu đã vạch kế hoạch bức cung hoàn chỉnh. Nikita Khrushchev vừa quay trở về Mátxcơva thì được thông báo Đoàn Chủ tịch Xôviết tối cao triệu tập họp thảo luận việc tổ chức lễ kỷ niệm 250 năm ngày thành lập thành phố Leningrad. Nhưng khi Nikita Khrushchev vừa ngồi xuống, Georgy Malenkov đã lớn tiếng phê bình chính sách nội chính, ngoại giao của Nikita Khrushchev.

Tiếp đó, những người trong phe Georgy Malenkov liên tục ra đòn tấn công, phủ nhận hoàn toàn mọi phương châm, chính sách do Nikita Khrushchev khởi xướng, cho rằng Nikita Khrushchev đã đi ngược lại nguyên tắc tập thể lãnh đạo, độc đoán chuyên quyền. Khi phe Georgy Malenkov đưa ra đề nghị biểu quyết bãi miễn chức vụ của Nikita Khrushchev, nhà lãnh đạo này liền kháng nghị: “Đoàn Chủ tịch Xôviết tối cao không có quyền bãi miễn chức vụ của Bí thư thứ nhất, chỉ có Ban Chấp hành Trung ương Đảng mới có cái quyền đó”.

Trong lúc mọi người tranh cãi quyết liệt, Georgy Zhukov bước vào, nói với những người dự họp: “Một giờ trước khi diễn ra cuộc họp ngày hôm nay, Georgy Malenkov có tìm tôi nói chuyện. Ông ta muốn lôi kéo tôi, muốn tôi đứng về phía ông ta! Cả phòng họp lặng đi. Nikolai Bulganin giữ trách nhiệm chủ trì cuộc họp thấy tình thế trở nên khó khăn đành phải tuyên bố giải tán. Mưu đồ đánh đổ Nikita Khrushchev của phe Georgy Malenkov bị thất bại. Sau đó, dưới sự giúp đỡ của Georgy Zhukov, tại Hội nghị toàn quốc Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô ngày 22/6/1957, những người thuộc phe Georgy Malenkov đã phải đội chiếc mũ của phần tử phản đảng. Đương nhiên, trong danh sách luận công trọng thưởng, Georgy Zhukov đứng đầu. Từ ủy viên dự khuyết Georgy Zhukov thẳng tiến lên ủy viên chính thức Đoàn Chủ tịch Xô viết tối cao, có chân trong số ít những người hoạch định chính sách của Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô.

Minh Thành (tổng hợp)

Tại sao Nguyên soái Georgy Zhukov đột nhiên “rớt đài”? - Kỳ cuối

Trên chiến trường, Georgy Zhukov đã trở thành huyền thoại. Thậm chí, người ta đã đúc kết lại rằng ở đâu có Georgy Zhukov, ở đó xuất hiện bước ngoặt của chiến sự, Hồng quân Liên Xô chuẩn bị ra đòn tấn công và chắc chắn sẽ giành chiến thắng.

Zhukov (phải) và Stalin.

Trên vũ đài chính trị, Georgy Zhukov cũng đã lên tới đỉnh cao danh vọng - có mặt trong số ít những người hoạch định chính sách của Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô. Tuy nhiên, khi leo lên đỉnh cũng đồng nghĩa với việc bắt đầu xuống dốc. Sự đời vẫn chảy trôi như vậy và nó không đặt Georgy Zhukov ra ngoài vòng điều chỉnh.

Ngày 4/10/1957, Georgy Zhukov rời Mátxcơva tới cảng Sevastopol, sau đó lên tầu tuần dương Kuibyshevazot bắt đầu chuyến thăm chính thức Nam Tư và Anbani. Georgy Zhukov vừa khởi hành, Nikita Khrushchev cũng lập tức kết thúc sớm kỳ nghỉ dưỡng ở Crimea, quay trở về Mátxcơva, rồi vội vã đến quân khu Kiép. Tại đây, Nikita Khrushchev sử dụng mọi phương thức có thể để làm cho các tướng lĩnh quân khu Kiép hiểu được rằng Georgy Zhukov sắp bị bãi miễn chức vụ.

Ngày 25/10/1957, Đoàn Chủ tịch Xô viết tối cao thông qua Nghị quyết đưa vấn đề làm thế nào tăng cường công tác chính trị, tư tưởng cho lực lượng lục quân và hải quân vào nội dung thảo luận tại kỳ họp Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô tổ chức sau đó 3 ngày.

Những người nhận được thông báo dự họp đều ngầm hiểu với nhau rằng việc Georgy Zhukov “rớt đài” sắp điểm. Quả thật, tại cuộc họp ngày 28/10/1957, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô đã nghiêm khắc phê bình Georgy Zhukov. Về phần Nikita Khrushchev, trong bài phát biểu của mình đã không còn úp mở, vạch thẳng mặt chỉ thẳng tên: “Cần phải có biện pháp kiên quyết giải quyết vấn đề đồng chí Georgy Zhukov. Bất cứ ai nếu không phục tùng lợi ích của đảng, đảng sẽ không khoan thứ, cho dù người đó công trạng có lớn tới đâu. Điều này cần trở thành một nguyên tắc trong sinh hoạt đảng”.

Sau đó, theo trình tự đã định, Georgy Zhukov bị bãi miễn mọi chức vụ, được cho “ngồi chơi xơi nước” ở nhà cho tới lúc trở về với cõi vĩnh hằng (năm 1964, Brezhnev lên thay Nikita Khrushchev, Georgy Zhukov cũng không được sử dụng trở lại).

Trong cuốn hồi ký sau này của mình, Nikita Khrushchev cũng chỉ rõ sau khi đánh đổ tập đoàn Mikhailovich Molotov, Georgy Malenkov xong, Georgy Zhukov nắm trong tay quyền lực quá lớn. Điều này bắt đầu làm cho các nhà lãnh đạo cao cấp của Liên Xô lúc bấy giờ lo lắng không yên. Họ cho rằng, Georgy Zhukov đang có mưu đồ đoạt quyền soán vị. Liên bang Xô viết đang đứng trước nguy cơ chính biến quân sự. Trong 36 kế, chặn trước vẫn là hơn và thế là họ đã ra tay.

Tuy nhiên, đó chỉ là cách Nikita Khrushchev biện hộ cho việc gán ghép tội danh cho Georgy Zhukov. Bởi thực tế cho thấy, nhân dịp kỉ niệm 50 năm ngày chiến thắng phát xít (tháng 5/1995), Georgy Zhukov đã được tuyên bố vô tội và vị anh hùng có công lớn giúp loài người thoát khỏi thảm họa diệt chủng này một lần nữa lại ngời sáng trong những trang lịch sử chống phát xít.

Không chỉ có vậy, nhiều học giả còn dày công nghiên cứu nhằm bác bỏ những cáo buộc ác ý nhằm vào vị Nguyên soái vĩ đại này. Trên cơ sở những tư liệu xác thực, nhà sử học Aleksey Asayev đã chứng minh được rằng Georgy Zhukov không phải là vị tướng “nướng quân”, phung phí tính mạng cấp dưới. Bởi từ mệnh lệnh đầu tiên tới mệnh lệnh cuối cùng, bao giờ Georgy Zhukov cũng nhấn mạnh tới yêu cầu hạn chế tối đa tổn thất về người và ông đã “xạc” rất nghiêm khắc những chỉ huy để cho đơn vị mình chịu nhiều thương vong.

Bên cạnh đó, Georgy Zhukov còn đưa ra những chỉ dẫn cụ thể, sát thực giúp các cấp chỉ huy giảm thiểu tổn thất binh lực. Thống kê cho thấy, tại tất cả các mặt trận và trong tất cả các chiến dịch mà Georgy Zhukov đã chỉ huy hoặc chỉ đạo, thiệt hại tính theo phần trăm trên số quân thường thấp hơn so với các tướng lĩnh Xô viết khác, kể cả so với Nguyên soái Konstantin Rokossovsky, người thường được nêu như một ví dụ ngược lại với Georgy Zhukov. Nhiều khi, sự khác nhau đó lên tới hàng chục phần trăm. Do đó, không phải ngẫu nhiên mà Georgy Zhukov thường được tung tới những chiến trường gay go, phức tạp nhất. Bằng tài cầm quân và “tầm cỡ” của mình, Georgy Zhukov không chỉ giúp Hồng quân Liên Xô giảm thiệt hại, mà còn biến thảm họa ít nhất cũng trở thành “không chiến bại”, vô hiệu hóa những mối đe dọa, tiến tới lật ngược thế cờ.

Minh Thành (Tổng hợp)

Nguyên soái Liên Xô Georgy Zhukov kẻ bất bại trên chiến trường,và cuộc đời đầy bi hùng trong thời bình (P1)

Georgy Konstantinovich Zhukov (1/12/1896 - 18/6/1974) là danh tướng của quân đội Liên Xô. Trong rất nhiều tướng lĩnh nổi danh thế giới trong Chiến tranh thế giới thứ hai, G.K. Zhukov được xếp đầu bảng về số lượng trận thắng, được công nhận về tài năng chỉ đạo chiến dịch và chiến lược. Những chiến tích của ông đã trở thành những đóng góp rất lớn vào kho tàng di sản kiến thức quân sự nhân loại. Nó không những có ảnh hưởng lớn về lý luận quân sự của Liên Xô mà cũng có ảnh hưởng rất lớn đối với sự phát triển của lý luận quân sự thế giới. Theo nhận định của Nguyên soái Liên Xô A. M. Vasilevsky, Nguyên soái Zhukov là một trong những nhà cầm quân lỗi lạc của nền quân sự Xô viết.

Trong cuộc Chiến tranh giữ nước vĩ đại, Georgy Zhukov đã giữ các chức vụ: Tư lệnh Phương diện quân Dự bị, Tư lệnh Phương diện quân Tây, Tư lệnh Phương diện quân Beloussia 1, Tổng Tham mưu trưởng quân đội Liên Xô, Thứ trưởng Bộ dân ủy Quốc phòng kiêm Phó Tổng tư lệnh tối cao quân đội Liên Xô, Ủy viên Ban chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô.

Tên tuổi của ông đã gắn liền với hầu hết các chiến thắng lớn của Hồng quân Liên Xô như Trận Mosow (1941), Trận Stalingrad, Trận Kursk, Chiến dịch Bagrachion, Chiến dịch Visla-Oder và Chiến dịch Berlin.

Tổng tư lệnh Quân đội Liên Xô ở Đức G.K.Zhukov cùng các tướng lĩnh đồng minh trước Cổng Brandenburg lịch sử ở Berlin.

Sau chiến tranh, ông giữ các chức vụ Tổng tư lệnh quân đội Liên Xô tại nước Đức,
tư lệnh các quân khu Odessa và Ural. Sau khi lãnh tụ tối cao I. V. Stalin qua đời,
ông được gọi về Moscơ và được bổ nhiệm chức vụ Thứ trưởng thứ nhất Bộ Quốc
phòng Liên Xô. Trong thời gian từ năm 1955 đến năm 1957, ông giữ chức vụ Ủy
viên trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Liên Xô.

Năm 1957, trong thời gian đang đi thăm Nam Tư, ông bị đưa ra khỏi Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô. Năm 1958, ông bị miễn nhiệm tất cả các chức vụ trong quân đội.

Bị Khrushchev lợi dụng để loại bỏ các đối thủ

Tháng 3/1953, sau khi nhà lãnh đạo tối cao của Liên Xô Joseph Stalin qua đời, không chỉ Nikita Khrushchev mà cả Mikhailovich Molotov (Bộ trưởng Ngoại giao), Georgy Malenkov (Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng) đều muốn nắm quyền. Nhưng cuối cùng, do lôi kéo được Nguyên soái Georgy Zhukov, Bí thư thứ nhất ĐCS Liên Xô Nikita Khrushchev đã chiến thắng các đối thủ.

Sở dĩ Khrushchev cần đến Nguyên soái Zhukov là muốn mượn tay quân đội để loại bỏ sự lũng đoạn của Phó Thủ tướng thứ nhất, đồng thời là ông trùm lực lượng an ninh và cảnh sát mật Liên Xô, Pavlovich Beria, nhằm củng cố quyền lực.

Khi Stalin còn sống, giữa Zhukov và Beria đã nảy sinh mâu thuẫn. Beria đã liệt Zhukov vào danh sách nhóm quân nhân âm mưu lật đổ chính quyền. Nhưng Stalin đã không chấp thuận ý kiến loại bỏ Zhukov của Beria. Thậm chí, Stalin còn nói thẳng với Beria: “Anh không cần phải gây khó dễ cho Zhukov. Tôi là người hiểu rõ anh ta. Zhukov không phải là kẻ phản bội”. Cũng từ đó, mâu thuẫn giữa Zhukov và Beria đã kết thành mối thâm thù.

Trên thực tế, dưới sự giúp đỡ của Nguyên soái Zhukov, tháng 6/1953, Khrushchev đã nhổ được “cái gai trong mắt” (tống Pavlovich Beria vào tù với hàng loạt tội danh, trong đó nặng nhất là tội làm gián điệp cho cơ quan tình báo nước ngoài và phản cách mạng, đưa ra xử tử ngày 23/12/1953).

Tháng 9/1953, Khrushchev bước lên đỉnh cao quyền lực. Sau đó khoảng 2 năm, nhờ sự tiến cử của Khrushchev, Nguyên soái Zhukov được đề bạt làm Bộ trưởng Quốc phòng, thay Nikolai Bulganin, người vừa nhận chức Thủ tướng Liên bang Xô viết.

Tại Hội nghị toàn quốc Đảng Cộng sản Liên Xô lần thứ 20, năm 1955, Khrushchev đã đọc một bài diễn văn mật, phát động phong trào chống tệ sùng bái cá nhân Stalin càng làm sâu sắc thêm mâu thuẫn với Molotov và Malenkov, hai người vốn bất đồng với Khrushchev trong nhiều vấn đề cả về đối nội lẫn đối ngoại.

Thượng tuần tháng 6/1957, nhân dịp Khrushchev dẫn đầu đoàn đại biểu Liên Xô thăm Phần Lan, một số nhân vật lãnh đạo cao cấp do Georgy Malenkov cầm đầu đã vạch kế hoạch lật đổ.

Khrushchev vừa quay về Moscow thì được thông báo Đoàn Chủ tịch Xô viết tối cao triệu tập họp thảo luận việc tổ chức lễ kỷ niệm 250 năm ngày thành lập thành phố Leningrad. Nhưng khi Khrushchev vừa ngồi xuống, Malenkov đã lớn tiếng phê bình chính sách đối nội chính, đối ngoại của ông này. Tiếp đó, những người trong phe Malenkov phủ nhận hoàn toàn mọi phương châm, chính sách do Khrushchev khởi xướng, cho rằng ông này đã đi ngược lại nguyên tắc tập thể lãnh đạo, độc đoán chuyên quyền. Khi phe Malenkov đưa ra đề nghị biểu quyết bãi miễn chức vụ của Khrushchev, ông này liền kháng nghị: “Đoàn Chủ tịch Xôviết tối cao không có quyền bãi miễn chức vụ của Bí thư thứ nhất, chỉ có Ban Chấp hành Trung ương Đảng mới có cái quyền đó”.

Giữa lúc tranh cãi quyết liệt, Bộ trưởng Quốc phòng Zhukov bước vào, nói với những người dự họp: “Một giờ trước khi diễn ra cuộc họp ngày hôm nay, Georgy Malenkov có tìm tôi nói chuyện. Ông ta muốn lôi kéo tôi, muốn tôi đứng về phía ông ta!”

Nikolai Bulganin giữ trách nhiệm chủ trì cuộc họp thấy tình thế trở nên khó khăn đành phải tuyên bố giải tán. Mưu đồ đánh đổ Nikita Khrushchev của phe Malenkov bị thất bại.

Sau đó, với sự giúp đỡ của Zhukov, tại Hội nghị toàn quốc Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô ngày 22/6/1957, những người thuộc phe Malenkov đã phải đội chiếc mũ của phần tử phản đảng.

“Được chim bẻ ná”

Trong danh sách luận công trọng thưởng, Nguyên soái Zhukov đứng đầu. Từ ủy viên dự khuyết Georgy Zhukov thẳng tiến lên ủy viên chính thức Đoàn Chủ tịch Xô viết tối cao, có chân trong số ít những người hoạch định chính sách của Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô.

Tuy nhiên, leo lên đỉnh cũng đồng nghĩa với việc bắt đầu xuống dốc. Sự đời vẫn như vậy và Nguyên soái Zhukov cũng không phải là ngoại lệ.

Ngày 4/10/1957, Bộ trưởng Quốc phòng Zhukov rời Moscow đến cảng Sevastopol, sau đó lên tuần dương hạm Kuibyshevazot bắt đầu chuyến thăm chính thức Nam Tư và Anbani. Zhukov vừa khởi hành, Khrushchev lập tức kết thúc sớm kỳ nghỉ dưỡng ở Crimea, vội vã đến quân khu Kiev. Tại đây, Khrushchev sử dụng mọi cách để làm cho các tướng lĩnh quân khu Kiev hiểu được rằng Nguyên soái Zhukov sắp bị bãi miễn chức vụ.

Tại cuộc họp ngày 28/10/1957, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô đã nghiêm khắc phê bình Zhukov. Khrushchev, trong bài phát biểu của mình, đã nói thẳng: “Cần phải có biện pháp kiên quyết giải quyết vấn đề đồng chí Georgy Zhukov. Bất cứ ai nếu không phục tùng lợi ích của đảng, đảng sẽ không khoan thứ, cho dù người đó công trạng có lớn tới đâu”.

Tượng Nguyên soái, Anh hùng Liên Xô G.K. Zhukov ở thủ đô Moscow.

Sau đó, Zhukov bị bãi miễn mọi chức vụ, được cho “ngồi chơi xơi nước” cho tới lúc trở về với cõi vĩnh hằng (năm 1964, Brezhnev lên thay Nikita Khrushchev, Georgy Zhukov cũng không được sử dụng trở lại).

Trong cuốn hồi ký sau này, Khrushchev tiết lộ sau khi đánh đổ tập đoàn Molotov-Malenkov, Nguyên soái Zhukov nắm trong tay quyền lực quá lớn. Điều này bắt đầu làm cho các nhà lãnh đạo cao cấp của Liên Xô lúc bấy giờ lo lắng không yên. Họ cho rằng, Zhukov đang có mưu đồ đoạt quyền soán vị. Liên bang Xô viết đang đứng trước nguy cơ chính biến quân sự. Trong 36 kế, “tiên hạ thủ vi cường” là hơn cả và thế là họ đã ra tay.

Không phải là vị tướng "nướng quân"

Nguyên soái Zhukov là một vị tướng lỗi lạc trong lịch sử quân sự thế giới.

Nhân dịp kỉ niệm 50 năm ngày chiến thắng phát xít (tháng 5/1995), Georgy Zhukov đã được chính thức tuyên bố vô tội và vị anh hùng có công lớn giúp loài người thoát khỏi thảm họa diệt chủng này một lần nữa lại ngời sáng trong lịch sử chống phát xít.

Nhiều học giả còn dày công nghiên cứu nhằm bác bỏ những cáo buộc ác ý nhằm vào vị Nguyên soái vĩ đại này.

Trên cơ sở những tư liệu xác thực, nhà sử học Aleksey Asayev đã chứng minh rằng Georgy Zhukov không phải là vị tướng “nướng quân”, phung phí tính mạng cấp dưới. Bởi từ mệnh lệnh đầu tiên tới mệnh lệnh cuối cùng, bao giờ Georgy Zhukov cũng nhấn mạnh tới yêu cầu hạn chế tối đa tổn thất về người và ông đã rất nghiêm khắc đối với những viên chỉ huy để cho đơn vị chịu nhiều thương vong. Bên cạnh đó, Georgy Zhukov còn đưa ra những chỉ dẫn cụ thể, sát thực giúp các cấp chỉ huy giảm thiểu tổn thất binh lực.

Thống kê cho thấy, tại tất cả các mặt trận và trong tất cả các chiến dịch mà Georgy Zhukov đã chỉ huy hoặc chỉ đạo, thiệt hại tính theo phần trăm trên số quân thường thấp hơn so với các tướng lĩnh Liên Xô, kể cả so với Nguyên soái Konstantin Rokossovsky, người thường được nêu như một ví dụ ngược lại với Georgy Zhukov. Nhiều khi, sự khác nhau đó lên tới hàng chục phần trăm.

Không phải ngẫu nhiên mà Georgy Zhukov thường được cử đến những chiến trường gay go, phức tạp nhất. Bằng tài cầm quân của mình, Georgy Zhukov không chỉ giúp Hồng quân Liên Xô giảm thiểu thiệt hại, mà còn vô hiệu hóa nhiều nguy cơ, tiến tới lật ngược cục diện Chiến tranh thế giới thứ hai.

Toàn cảnh trận đánh xe tăng lớn nhất lịch sử

07:42 06/11/2014

6.000 xe tăng, 4.000 máy bay, 2 triệu binh lính đã được huy động trong trận Vòng cung Kursk, trận đánh xe tăng lớn nhất lịch sử nhân loại.

Hitler đã huy động lực lượng chưa từng có trong chiến dịch Citadel nhằm tạo bước đột phá chiến lược trên mặt trận phía Đông. Ảnh lấy từ phối cảnh bộ phim Vòng cung lửa của đạo diễn Yuri Ozerov

Kế hoạch táo bạo của Đức
Sau thất bại tại Stalingrad, mùa hè năm 1943, quân đội Đức quốc xã đã quyết định tổ chức một cuộc tấn công quy mô lớn vào khu vực vòng cung Kursk nhằm làm suy yếu tiềm năng của Liên Xô. Hitler cho rằng một chiến thắng ở đây sẽ khẳng định sức mạnh của Đức, nâng cao uy tín với các đồng minh đang muốn rút khỏi cuộc chiến.
Để phục vụ cho trận đánh chiến lược quyết định này, quân đội Đức quốc xã đã huy động 22 sư đoàn bộ binh với tổng quân số 912.460 binh lính, 17 sư đoàn xe tăng, 2 sư đoàn bộ binh cơ giới với tổng số 2.982 xe tăng các loại trong đó có 800 chiếc Tiger - loại xe tăng chiến đấu chủ lực lừng danh của Đức, 9.966 khẩu pháo các loại, 2.110 máy bay chiến đấu. Lực lượng này chiếm đến 17% số sư đoàn bộ binh, 70% số sư đoàn xe tăng, 30% số sư đoàn cơ giới và 60% số máy bay của Đức trên mặt trận phía Đông.
Hitler đã đặt mật danh cho chiến dịch này là Citadel. Ông chính là người đã khai sinh việc đặt mật danh cho các chiến dịch quân sự lớn về sau. Theo sắc lệnh số 6 do Hitler phát hành, tập đoàn quân Trung tâm do Thống chế Günther von Kluge chỉ huy phối hợp cùng Tập đoàn quân số 9 do tướng Walter Model lãnh đạo tạo thành gọng kìm ở phía Bắc.
Tập đoàn quân phía Nam do Thống chế Erich von Manstein chỉ huy phối hợp cùng Quân đoàn Panzer 4 tấn công vào khu vực phía Nam. Ban đầu chiến dịch Citadel dự định sẽ bắt đầu vào ngày 3/5/1943, nhưng sau đó Hitler đã cho hoãn chiến dịch đến ngày 12/6. Ông cho rằng, xe tăng là chìa khóa của chiến dịch nên tiếp tục hoãn chiến dịch đến ngày 5/7 để chờ đợi các vũ khí mới như xe tăng Panzer và nâng cấp xe tăng Tiger.

Hitler cho rằng, xe tăng là chìa khóa của chiến dịch Citadel nên đã huy động gần 3.000 xe tăng các loại trong trận đánh vào vòng cung Kursk. Ảnh: Wikipedia

Về phía Liên Xô, từ các thông tin tình báo và trinh sát thu thập được, Nguyên soái Georgy Zhukov khẳng định rằng, quân đội Đức sẽ tiến hành một chiến dịch quân sự lớn vào khu vực Kursk cách 450 km về phía tây nam Moscow.
Nguyên soái Zhukov đề nghị xây dựng tuyến phòng ngự vững chắc kéo quân Đức sa vào cái bẫy để đập tan lực lượng thiết giáp, tạo điều kiện cho một cuộc phản công quy mô lớn nhằm giành thắng lợi quyết định. Hồng quân đã xây dựng 6 vành đai phòng thủ với chiều sâu 130-150 km trong đó có 3 khu vực phòng ngự chính với chiều sâu 40 km.
Lực lượng công binh Hồng quân đã cài 503.663 quả mìn chống tăng, 439.348 quả mìn sát thương trên 3 khu vực phòng ngự chính. 4.800 km giao thông hào đã được đào chằng chịt trong khu vực. Các bãi mìn tại khu vực Kursk có mật độ 1.700 quả mìn sát thương và 1.500 mìn chống tăng trên km 2, gấp 4 lần mật độ được sử dụng để bảo vệ Moscow.
Lực lượng huy động cho chiến dịch phòng ngự tại vòng cung Kursk lên đến 1,3 triệu quân, 3.600 xe tăng các loại, 20.000 khẩu pháo chủ yếu là pháo chống tăng, 2.729 máy bay chiến đấu các loại. Lực lượng này chiếm 26% tổng quân số Hồng quân, 26% lực lượng pháo binh, 35% máy bay và 46% lực lượng tăng thiết giáp. Việc hoãn kế hoạch tấn công muộn hơn 2 tháng của Đức đã tạo thêm thời gian cho Hồng quân xây dựng tuyến phòng ngự kỹ lưỡng nhất.
Cuộc chạm trán xe tăng lớn nhất lịch sử

Trận đánh tại cánh đồng Prokhorovka đã trở thành cuộc chạm trán xe tăng lớn nhất lịch sử nhân loại. Ảnh: Wikipedia

Sáng sớm ngày 5/7/1943, quân đoàn II SS Panzer phát động cuộc tấn công quy mô lớn vào khu vực Kursk. Sau một tuần công kích, mũi tấn công phía Nam của Thống chế Von Manstein tiến được 36 km vào tuyến phòng ngự nhưng không phá vỡ được. Hướng tấn công phía Bắc của Tập đoàn quân trung tâm chỉ tiến được 12 km vào tuyến phòng ngự.
Ngày 10/7, Hồng quân bắt đầu chiến dịch phản công quy mô lớn, cuộc chạm trán giữa đôi bên lên đến đỉnh điểm vào ngày 12/7 tại cánh đồng Prokhorovka. Chỉ trong vòng 3 ngày, hai bên đã tung vào trận chiến những sư đoàn xe tăng hùng mạnh nhất với tổng số lên đến 1.200 xe tăng và pháo chống tăng tự hành. Trận đánh tại Prokhorovka đã trở thành cuộc chạm trán xe tăng lớn nhất lịch sử nhân loại.

Số phận xe tăng cuối cùng của Đức quốc xã

Những cải tiến quan trọng về tháp pháo, độ dày của giáp bảo vệ của xe tăng Panther Ausf-F đã không giúp Đức quốc xã thoát khỏi sự thất bại trên chiến trường.

Tại Prokhorovka Tập đoàn quân xe tăng số 5 của Hồng quân đã chạm trán Tập đoàn quân II SS-Panzer của Đức. Hồng quân đã sử dụng chiến thuật táo bạo khi cho xe tăng hạng trung T-34 cắt vào giữa đội hình xe tăng Đức. Những chiếc T-34 nhanh nhẹn quần thảo giữa đội hình những chiếc Tiger và Panzer nặng nề khiến đội hình tấn công bị cắt đứt buộc phải rút lui.
Cả hai bên đều chịu thiệt hại nặng song đợt tấn công của Đức đã bị chặn đứng. Tối 12/7, Hitler triệu tập von Kluge và von Manstein yêu cầu ngưng chiến dịch Citadel để rút quân về đối phó với đợt tấn công của quân đồng minh vào miền Nam nước Pháp.
Ngày 16/7 quân Đức rút về vạch xuất phát, trong khi Hồng quân đã phát động đợt phản công quy mô lớn nhằm chiếm ưu thế trên mặt trận phía Đông. Lần đầu tiên, một đợt tấn quy mô lớn chưa từng có của Đức phải dừng lại trước khi đạt được sự đột phá.
Tổn thất của đôi bên

Liên Xô đã phải trả một cái giá rất đắt cho thắng lợi tại trận Vòng cung Kursk. Ảnh: Wikipedia

Trận Vòng cung Kursk là một chiến thắng mang tính chiến lược có ý nghĩa quyết định đến cục diện chiến trường. Thắng lợi của Hồng quân đã đẩy quân đội Đức quốc xã từ thế chủ động lâm vào thế bị động. Tuy nhiên, cái giá của chiến thắng không hề rẻ.
Theo số liệu của nhà sử học Grigoriy Krivosheyev, trong trận Kursk, 429.890 chiến sĩ Hồng quân hy sinh, tổng số quân hy sinh và thương vong lên đến 685.456 người. Tổn thất về trang thiết bị vũ khí rất lớn, 1.614 xe tăng bị phá hủy trong tổng số 3.600 chiếc tham chiến. 2.349 khẩu pháo các loại bị phá hủy, 1.116 máy bay bị bắn rơi.
Các số liệu về tổn thất của quân Đức không rõ ràng. Theo nhà sử học Karl-Heinz Frieser, khoảng 198.000 binh lính thiệt mạng hoặc bị thương, 760 xe tăng bị phá hủy, 524 máy bay bị bắn rơi. Cựu Thủ tướng Anh Winston Churchill từng nói "Trận Stalingrad là kết thúc của sự khởi đầu nhưng trận Kursk là khởi đầu của sự kết thúc".

Video