Cụ thể, đại diện Viện KSND TPHCM kiến nghị HĐXX xem xét kiến nghị Cơ quan điều tra Bộ Công an, Viện KSND Tối cao tiến hành điều tra, làm rõ để xử lý theo quy định pháp luật đối với các cá nhân, tổ chức có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Theo đó, cần điều tra làm rõ vai trò, trách nhiệm của các cá nhân có liên quan của NHNN, Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN chi nhánh TPHCM, Công ty TNHH Kiểm toán và dịch vụ tin học, Công ty TNHH Ernst anh Young VN trong việc chấp hành quy trình, quy định pháp luật trong quá trình thực thi nhiệm vụ dẫn đến không phát hiện những hành vi phạm tội của Trần Phương Bình và đồng phạm.

Cụ thể, điều tra làm rõ dấu hiệu thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng đối với Võ Thị Kim Anh (nguyên trưởng phòng kế toán Hội sở DAB); điều tra làm rõ Trần Huy Nam (nguyên giám đốc DAB Chi nhánh Nam Định) có dấu hiệu phạm tội lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản.

Đối với NHNN trong việc nhiều lần chấp nhận cho DAB tăng vốn điều lệ từ 800 tỷ đồng năm 2007 lên 5.000 tỷ đồng năm 2014 mà không phát hiện Trần Phương Bình đã dùng thủ đoạn lập chứng từ thu khống, lập hợp đồng tín dụng cho khách hàng vay khống, thực chất là công ty sân sau. Sau đó tất toán khống để chiếm đoạt 1.160 tỷ đồng của DAB để mua 74 triệu cổ phần DAB đứng tên người thân.

Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN chi nhánh TPHCM đã 13 lần thanh tra, kiểm tra (gần 10 năm) nhưng không phát hiện Trần Phương Bình chỉ đạo cấp dưới lập các hợp đồng tín dụng cho khách hàng vay khống tiền, vàng; hoạch toán mua bán vàng khống; chi lãi suất ngoài,…chiếm đoạt 3.600 tỷ đồng của DAB.

Các Công ty TNHH Kiểm toán và dịch vụ tin học, Công ty TNHH Ernst anh Young VN trong việc kiểm toán, kiểm quỹ nhưng không phát hiện Trần Phương Bình chỉ đạo cấp dưới lập chứng từ điều vốn khống từ chi nhánh về hội sở và ngược lại sau mỗi kì báo cáo tài chính.

Mở đầu phần xét hỏi chiều 28/11, bị cáo Trần Phương Bình (cựu Tổng giám đốc, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị và Chủ tịch Hội đồng tín dụng Ngân hàng Đông Á-DAB) khai nhận hành vi, nội dung đúng như bản cáo trạng mà đại diện Viện KSND TPHCM nêu tại phiên tòa.

HĐXX cho rằng trong thời gian từ 2007-2014, DAB tăng vốn điều lệ nhiều lần, chiếm đoạt hơn 2000 tỷ đồng. “Mục đích sử dụng tiền vào việc gì?”, HĐXX hỏi.

“Số tiền này nằm hết ở lượng cổ phần mà ông và người thân đứng tên ở DAB. Tùy vào thời điểm và quy định của Ngân hàng Nhà nước mà số tiền để chia cổ tức cho cổ đông cũng thay đổi, có năm lên đến 40%, thấp nhất là 8%”, bị cáo Bình khai.

Theo bị cáo Bình khai nhận, bị cáo nhờ người thân mua cổ phần và nhận cổ tức thông qua tài khoản thẻ mở tại DAB. Những tài khoản này bị cáo Bình mở cho những người thân. Sau khi tiền cổ tức chuyển vào tài khoản người thân này, bị cáo Bình chỉ đạo họ chuyển về tài khoản của mình.

Để hợp thức hóa việc hoạch toán khống, bị cáo Bình khai chỉ đạo nhân viên cấp dưới thực hiện ký, xuất biên nhận cho phù hợp, đến cuối ngày điều chuyển về Hội sở.

Khi Ngân hàng Nhà nước thanh tra DAB, ông Bình khai rằng nếu thấy có nội dung thanh tra liên quan đến hoạt động nào thì sẽ chỉ đạo các nhân viên bằng mọi cách che giấu.

Cụ thể, nếu như nội dung thanh tra liên quan đến hoạt động ngân quỹ thì sẽ chỉ đạo nhân viên điều chuyển các khoản khống tới các chi nhánh khác, nơi mà không bị thanh tra.

Sau cuộc kiểm tra khoảng 10 ngày, các chi nhánh, phòng giao dịch sẽ chuyển khoản âm quỹ về lại Hội sở DAB. Bị cáo Trần Phương Bình thừa nhận, cách che giấu này đã sử dụng 10 năm nhưng thanh tra Ngân hàng Nhà nước không đặt nghi vấn gì.

Hồ sơ vụ án thể hiện, trong thời gian ông Trần Phương Bình giữ vai trò là tổng giám đốc, phó chủ tịch HĐQT và chủ tịch hội đồng tín dụng DAB đã chỉ đạo cấp dưới chiếm đoạt tài sản, cố ý làm trái quy định gây thiệt hại cho DAB hàng nghìn tỷ đồng.

Bị cáo Trần Phương Bình có vai trò chỉ đạo các bị can khác thực hiện hành vi phạm tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt hơn 2.000 tỷ đồng, cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế, gây thiệt hại 1.551 tỷ đồng, tổng cộng gây thiệt hại cho DAB 3.608 tỷ đồng.

Sai phạm của bị cáo Bình là nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng Ngân hàng Đông Á tại thời điểm ngày 31/12/2015: Lỗ lũy kế 31.076 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 25.451 tỷ đồng và tổng tài sản thực chỉ còn 47.011 tỷ đồng.

Gây thiệt hại hơn 3600 tỷ đồng

Ông Trần Phương Bình (nguyên Tổng giám đốc, Phó chủ tịch HĐQT và Chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB) đã tổ chức, chỉ đạo các hoạt động ngân quỹ và đầu tư tại DAB. Qua đó ông Bình đã lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản gây thiệt hại cho DAB hơn 3.405 tỷ đồng.

Theo đại diện VKSND TPHCM giữ quyền công tố tại phiên tòa, Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á (viết tắt là DAB) được thành lập năm 1992, theo Quyết định số 55 ngày 27/3/1992 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.
Trong đó: nhóm gia đình Trần Phương Bình chiếm 10,24%; nhóm Công ty CP vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) chiếm 7,7%; nhóm Công ty CP xây dựng Bắc Nam 79 chiếm 12,73%; Văn phòng Thành ủy TPHCM chiếm 12,79%. Người đại diện pháp luật là Trần Phương Bình, chức vụ: Tổng giám đốc từ ngày 25/3/1998 đến ngày 20/8/2015.
Trong quá trình quản lý về tổ chức và hoạt động đối với DAB, Ngân hàng Nhà nước phát hiện có sai phạm nên đã tiến hành thanh tra hoạt động của DAB. Tháng 12/2016, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố các bị can để điều tra.
Theo cáo trạng, từ năm 2007 đến năm 2014, để có tiền mua cổ phần DAB, Trần Phương Bình chỉ đạo Nguyễn Thị Kim Xuyến (nguyên Phó tổng giám đốc, Thành viên HĐQT DAB) và các bị can thực hiện 9 hành vi phạm tội trong việc lập phiếu thu tiền khống đứng tên Trần Phương Bình và người thân mua cổ phần DAB.
Để bù đắp số tiền thu khống, Bình chỉ đạo Xuyến và một số bị can thực hiện các hành vi trái pháp luật bằng cách: xuất quỹ bán vàng, lập hồ sơ cho vay khống để tất toán tiền mua cổ phần.
Năm 2008, Trần Phương Bình mua lại 5.750.000 cổ phần DAB của Công ty cổ phần Quản lý quỹ Lộc Việt (Công ty quỹ Lộc Việt) với giá 327 tỷ đồng.
Để có tiền mua cổ phần, Trần Phương Bình chỉ đạo thu khống 30 tỷ đồng của Nguyễn Hồng Ánh, sử dụng 121 tỷ đồng tiền bán Chung cư cao cấp khối D thuộc Dự án Richland Hill, cho Công ty TNHH Ninh Thịnh (Công ty Ninh Thịnh) và Công ty TNHH thực phẩm thương mại Sao Việt Nam (Công ty Sao Việt Nam), vay 197 tỷ đồng, tổng cộng thanh toán cho Công ty quỹ Lộc Việt (Công ty quỹ Lộc Việt) tổng số 327 tỷ đồng tiền mua cổ phần.
Bị cáo Bình còn chỉ đạo sử dụng 20 tỷ đồng để mở tài khoản kinh doanh vàng cho Công ty CP vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) và Công ty TNHH Tân Vạn Hưng, còn lại 495 triệu đồng Trần Phương Bình sử dụng vào công việc chung. 
Sau đó, Trần Phương Bình chỉ đạo Phòng ngân quỹ Hội sở và DAB Sở giao dịch lập chứng từ thu khống 203 tỷ đồng để trả 195 tỷ đồng tiền gốc và 8 tỷ đồng tiền lãi cho khoản vay của Công ty Ninh Thịnh và Công ty Sao Việt Nam. Từ việc thực hiện các hành vi nêu trên, Trần Phương Bình đã chiếm đoạt 234 tỷ đồng của DAB.
Ngoài ra, Trần Phương Bình và đồng phạm còn thực hiện nhiều hành vi phạm tội khác, gây thiệt hại cho DAB. Các hành vi này Cơ quan điều tra tách ra để tiếp tục điều tra làm rõ và xử lý sau. 
Vũ ‘nhôm’ liên quan gì?
Năm 2013, DAB bị thua lỗ kéo dài, thiếu hụt số lượng lớn tiền, vàng trong kho quỹ, Trần Phương Bình có chủ trương tăng vốn điều lệ DAB từ 5.000 tỷ đồng lên 6.000 tỷ đồng.
Do quen biết nhau từ trước, Trần Phương Bình và Vũ 'nhôm' bàn bạc và thống nhất: Phan Văn Anh Vũ mua 60.000.000 cổ phần DAB với giá 600 tỷ đồng khi DAB tăng vốn điều lệ lên 6.000 tỷ đồng vào năm 2014, mục đích để Phan Văn Anh Vũ trở thành cổ đông lớn, có quyền chi phối tại DAB.
Nguồn tiền mua cổ phần DAB gồm: Phan Văn Anh Vũ thế chấp 220 Lô đất tại TP Đà Nẵng vay 400 tỷ đồng của DAB.
Đối với 200 tỷ đồng còn lại, Trần Phương Bình chỉ đạo nhân viên DAB xuất quỹ cho Phan Văn Anh Vũ và Phan Văn Anh Vũ kí khống chứng từ nộp 200 tỷ vào DAB để Vũ có được 200 tỷ đồng tham gia mua cổ phần của DAB.
Ngoài ra, theo đề nghị của Phan Văn Anh Vũ, Trần Phương Bình chỉ đạo cấp dưới chuyển 13,4 triệu USD cho Phan Văn Anh Vũ vay để sử dụng, đến nay chưa trả.

Cuối buổi sáng 28/11, trong phần nêu trách nhiệm của từng bị can, đại diện VKSND TPHCM cho biết, đối với trách nhiệm của bà Cao Thị Ngọc Dung, quá trình điều tra giai đoạn 2 vụ án, Cơ quan điều tra tiếp tục điều tra làm rõ trách nhiệm của bà Dung đối với các khoản vay của PNJ tại DAB. Nếu xác định có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì sẽ xử lý theo quy định của pháp luật.

Theo cáo trạng, năm 2008, ông Trần Phương Bình mua lại 5,75 triệu cổ phần DAB của Công ty cổ phần Quản lý quỹ Lộc Việt (Công ty quỹ Lộc Việt) với giá 327 tỷ đồng. Để có tiền mua cổ phần, ông Bình chỉ đạo thu khống 30 tỷ đồng của Nguyễn Hồng Ánh, sử dụng 121 tỷ đồng tiền bán Chung cư cao cấp khối D thuộc Dự án Richland Hill.

Ông Bình cho Công ty TNHH Ninh Thịnh (Công ty Ninh Thịnh) và Công ty TNHH thực phẩm thương mại Sao Việt Nam (Công ty Sao Việt Nam), vay 197 tỷ đồng, tổng cộng thanh toán cho Công ty quỹ Lộc Việt (Công ty quỹ Lộc Việt) tổng số 327 tỷ đồng tiền mua cổ phần.

Sử dụng 20 tỷ đồng để mở tài khoản kinh doanh vàng cho Công ty CP vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) và Công ty TNHH Tân Vạn Hưng, còn lại 495 triệu đồng Trần Phương Bình sử dụng vào công việc chung.

Sau đó, Trần Phương Bình chỉ đạo Phòng ngân quỹ Hội sở và DAB Sở giao dịch lập chứng từ thu khống 203 tỷ đồng để trả 195 tỷ đồng tiền gốc và 8 tỷ đồng tiền lãi cho khoản vay của Công ty Ninh Thịnh và Công ty Sao Việt Nam. Từ việc thực hiện các hành vi nêu trên, Trần Phương Bình đã chiếm đoạt 234 tỷ đồng của DAB.

Ngoài ra, đối với hoạt động kiểm toán, thanh tra, kiểm tra tại DAB, kết quả điều tra không có căn cứ để xem xét trách nhiệm hình sự đối với các công ty kiểm toán đã thực hiện kiểm toán tại DAB từ năm 2005 đến năm 2014 và hoạt động thanh tra, kiểm tra của Cơ quan Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước.

Kết thúc buổi sáng, phiên tòa tạm dừng đến 14h chiều 28/11 bắt đầu trở lại. Theo đó, HĐXX thông báo phiên tòa chiều nay sẽ cách ly hai bị cáo Phan Văn Anh Vũ và Nguyễn Thị Ái Lan (nguyên trưởng phòng quản lý tài sản nợ và thuộc khối kinh doanh nguồn vốn DAB).

Cả hai bị cáo sẽ được cách ly ở trại giam và sẽ được dẫn giải đến tham gia phiên tòa nếu cần. Các bị cáo còn lại vẫn tiếp tục được dẫn giải đến tòa để xét xử.

Gần cuối ngày xét xử chiều nay (27/11) của phiên tòa xử vụ sai phạm tại DAB, công tố công bố cáo trạng liên quan tới việc ông Trần Phương Bình Tổng giám đốc Ngân hàng Đông Á – DAB  kinh doanh ngoại hối… lậu.

Theo VKS, từ năm 2001 đến năm 2005, DAB đã thực hiện mở các tài khoản giao dịch USD tại Ngân hàng UOB (Singapore) để kinh doanh ngoại hối tại thị trường quốc tế. Ông Bình chỉ đạo trực tiếp Phòng kinh doanh DAB thực hiện các giao dịch với UOB thông qua kênh liên lạc là màn hình, thể hiện dưới dạng lệnh kinh doanh (lệnh Deal).

Các nội dung lệnh Deal thể hiện việc DAB mua của UOB loại ngoại tệ nào, số lượng bao nhiêu, phải thanh toán cho đối tác loại tiền gì, số lượng như thế nào. Hoạt động kinh doanh này, giai đoạn từ năm 2001 - 2003 diễn ra bình thường. Đến giai đoạn 2003 - 2005, việc kinh doanh thường xuyên thua lỗ theo các lệnh Deal đã đặt, ông Bình chỉ đạo Phòng Kinh doanh DAB liên hệ, thỏa thuận với UOB cho kéo dài thời hạn thanh toán số tiền lỗ này bằng việc gia hạn các lệnh Deal còn dư nợ.

Để che giấu cho hành vi trả nợ trong hoạt động kinh doanh ngoại hối, ông Trần Phương Bình chỉ đạo  lập 15 Phiếu thu nhập ngoại tệ mặt ‘khống’ từ UOB với tổng số tiền là gần 21 ngàn USD, nội dung thể hiện là DAB đã rút, nhập ngoại tệ mặt, đưa tiền về kho quỹ.

Ngoài ra ông Trần Phương Bình còn kinh doanh ‘lậu’ gây thiệt hại cho DAB 48 tỷ đồng (3.019.500 USD) trong việc kinh doanh ngoại hối với Ngân hàng Banca Adamas (Thụy sỹ). Trong ‘phi vụ’ này, DAB đã thực hiện mở các tài khoản giao dịch bằng USD tại Adamas. Do việc kinh doanh thua lỗ, ngày 31/5/2006, Trần Phương Bình, lãnh đạo, chỉ đạo nhân viên đã lập, ký và hạch toán khống chứng từ nhập ngoại tệ mặt từ Banca Adamas với số tiền 3.019.500 USD trên tài khoản.

Do việc lập các phiếu thu nhập ngoại tệ mặt khống nêu trên làm tăng âm quỹ tiền mặt (ngoại tệ USD) cho ngân quỹ DAB, nên Trần Phương Bình đã chỉ đạo cấp dưới cho xuất bán 24.993 lượng vàng tại Kho quỹ Hội sở DAB không có chứng từ và 70 tỷ đồng tiền tại Kho quỹ DAB không có chứng từ, để mua tổng số 23.982.500 USD tại các hiệu vàng ở TPHCM nhập quỹ ngoại tệ mặt bù các Phiếu nhập khống ngoại tệ nói trên.

Đáng lưu ý là loạt kinh doanh ngoại hối này là... lậu vì đến ngày 10/12/2008, NHNN mới cấp Giấy phép (số 10780/NHNN-CNH) cho phép DAB được thực hiện các giao dịch mua, bán ngoại hối trên thị trường nước ngoài theo quy định của NHNN.

Ngay sau khi công tố công bố cáo trạng đến các ‘phi vụ’ kinh doanh ngoại hối không phép của DAB, chủ tọa cho phiên tòa tạm dừng vì hết ngày xét xử. Theo thẩm phán chủ tọa Phạm Lương Toản, sáng mai (28/11), công tố tiếp tục công bố cáo trạng, hai bị cáo Vũ ‘nhôm’ và Trần Phương Bình tiếp tục đến phòng xử để nghe tống đạt tiếp cáo trạng. Tuy nhiên “từ chiều mai đề nghị lực lượng Cảnh sát tư pháp cách ly hai bị cáo Vũ và Bình ra để HĐXX thẩm vấn” – Chủ tọa cho biết.

Tại phiên tòa sơ thẩm của TAND TPHCM xử vụ sai phạm xảy ra tại Ngân hàng Đông Á (DAB) sáng nay (27/11), bà Cao Thị Ngọc Dung (Chủ tịch Cty CP Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận, vợ ông Trần Phương Bình – Tổng giám đốc DAB) đã trình diện HĐXX trong phần thẩm tra tư pháp của phiên tòa.

Bà Dung, theo cáo trạng liên quan tới chuỗi sai phạm của chồng, tuy nhiên cơ quan công tố và chính bà Dung khai nhận là do ông Bình tự ý dùng tên bà trong các giao dịch của ông Bình.

Cụ thể, với hành vi lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt của DAB trên 1.200 tỷ đồng trong vụ việc Trần Phương Bình mua 74.000 cổ phần DAB từ năm 2007 đến năm 2014, ngày 25/12/2007, ông Bình chỉ đạo thuộc cấp lập phiếu thu khống 12 tỷ đồng mua 200.000 cổ phần DAB, đứng tên vợ là bà Cao Thị Ngọc Dung.

Ngoài bà Dung, trong ‘phi vụ’ chiếm đoạt 1.200 tỷ đồng này, từ ngày 30/5/2007 đến ngày 25/12/2007, ông Bình chỉ đạo thuộc cấp lập bảng kê kiêm phiếu thu, thu khống tổng số 374 tỷ đồng để Trần Phương Bình mua tổng số 5,3 triệu cổ phần DAB đứng tên Trần Phương Bình và người thân khác.

Trong đó ngày 10/12/2007, bộ sậu ông Bình lập phiếu thu khống 31,3 tỷ đồng mua 523.000 cổ phần DAB đứng tên ông Cao Ngọc Liên là bố vợ của ông Trần Phương Bình. 8 ngày sau, tiếp tục lập phiếu thu khống gần 78 tỷ đồng mua gần 1.300 cổ phần DAB đứng tên con gái ông Bình là Trần Phương Ngọc Thảo.

Cũng trong ngày ngày 18/12/2007, ông Bình tiếp tục thực hiện lập phiếu thu khống 64 tỷ đồng mua 1.000 cổ phần DAB đứng tên con gái khác của ông Bình là Trần Phương Ngọc Giao.

Khi Cơ quan điều tra phá án, vợ ông Bình và người thân đồng nhất khai do Trần Phương Bình tự ý lấy tên Cao Thị Ngọc Dung, Cao Ngọc Liên, Trần Phương Ngọc Thảo, Trần Phương Ngọc Giao đứng tên mua cổ phần DAB vào năm 2007. Người thân ông Bình khẳng định không ký chứng từ nộp tiền, không nộp tiền mua cổ phần, số tiền mua trên 3 triệu cổ phần DAB.