Hình ảnh những chàng cao bồi anh hùng thường xuyên xuất hiện trong các cuốn tiểu thuyết, bộ phim đã mang lại niềm cảm hứng, sức hấp dẫn tuyệt vời cho con người suốt nhiều thế hệ.

Thuật ngữ "cowboy" xuất hiện lần đầu trong tiếng Anh vào khoảng năm 1715 – 1725. Trong tiếng Anh, "cowboy" nghĩa là người chăn bò (cow = bò, boy = chàng trai). Họ là những người làm thuê chuyên trông coi bầy đàn gia súc cho các chủ trang trại. Thông thường, số lượng gia súc mà họ phải trông nom rất lớn và trải dài trên diện tích “khủng”. Cao bồi còn có ý nghĩa khác là những người anh hùng ưa phiêu lưu, khám phá, thích mạo hiểm… Với đời sống phong phú, những chàng cao bồi ở miền Tây nước Mỹ đã tạo nên một nền văn hóa đặc trưng, mang một ý nghĩa vô cùng đặc biệt và trở thành một phần quan trọng trong tâm hồn người dân Mỹ.

Từ cao bồi trong tiếng Tây Ban Nha là "vaquero" dùng để chỉ những người cưỡi ngựa trông coi gia súc. Thuật ngữ này có lịch sử ra đời và tồn tại trước văn hóa cao bồi khoảng vài thế kỷ. Theo một số câu chuyện dân gian, từ "cowboy" được hình thành từ tính đặc thù công việc của những chàng trai trẻ chuyên đi chăn dắt gia súc. Công việc này đòi hỏi những người làm thuê phải có thể lực, sức khỏe tốt.

Họ luôn bị những ông chủ thúc giục, yêu cầu lùa đàn gia súc về chuồng hay bắt một con về làm thịt… Một trong những câu nói mà những ông chủ thường hay dùng đó là "Fetch that Cow, Boy!" ("Mang con bò kia lại đây nào, chàng trai!"). Cụm từ này xuất hiện từ đó.

Những chàng cao bồi thường trông nom đàn gia súc với một chú ngựa. Phương thức này có nguồn gốc từ Tây Ban Nha, sau đó được lan truyền đến lãnh thổ Mesoameric rồi tiếp tục lan sang nhiều vùng đất ở châu Mỹ. Kế đến, nó phát triển ở Mexico rồi lan khắp miền Bắc nước Mỹ. Theo một số tài liệu, văn hóa cao bồi ở cường quốc số 1 thế giới hình thành vào khoảng giữa thế kỷ XVII.

Những chàng cao bồi thường làm việc 20 giờ/ngày. Nhiệm vụ hàng ngày của họ là đưa đàn gia súc đến những đồng cỏ xanh mướt, đến những nguồn nước để chúng thỏa thê ăn uống vào buổi sáng rồi lùa chúng về trang trại khi trời tối. Họ phải đối mặt với những mối nguy hiểm để bảo vệ đàn gia súc khi gặp kẻ thù hay thú hoang muốn ăn thịt chúng. Thỉnh thoảng, họ phải đi tìm những con đi lạc hay những con chạy nhảy khắp nơi vào buổi tối. Mặc dù công việc khá vất vả và cực nhọc, mỗi cao bồi thường chỉ kiếm được 25-40 USD/tháng.

Mũ, boot cao gót, ngựa… là những hình ảnh quen thuộc gắn liền với cao bồi mà chúng ta thường thấy trong phim ảnh, sách báo. Đôi boot cao gót là một trong những biểu tượng đặc biệt nhất. Nó vừa thể hiện người đó là một tay đua kiệt xuất vừa thể hiện phẩm chất bụi bặm, ngang tàn của đối tượng này. Thêm vào đó, chiếc mũ của họ tượng trưng cho sức mạnh và sự lao động chăm chỉ, cần cù trên các cánh đồng. Nó ra đời vào khoảng giữa thế kỷ thứ XVII.

Bên cạnh tác dụng che nắng mưa, nó còn là chất xúc tác tạo nên sức hấp dẫn đầy hoang dại của các chàng cao bồi. Giá thành mỗi chiếc mũ khá đắt. Trước đây hàng trăm năm, mỗi chiếc mũ thuộc loại tốt có giá khoảng 15 USD thì đến ngày nay mỗi chàng cao bồi sẽ phải bỏ ra khoảng 400 USD để mua một chiếc mũ tốt.

Trang phục của cao bồi ảnh hưởng khá lớn đến đời sống của người dân Mỹ. Họ thường mặc quần jeans ống loe. Đây là mẫu rất được các chàng cao bồi Mỹ ưa thích trong thập niên 60. Khi mặc những chiếc quần này, chúng sẽ giúp cho đôi chân của họ trông có vẻ dài hơn và mang phong cách bụi bặm, cá tính hơn. Rất nhiều người đã mê đắm phong cách thời trang đó.

Những chàng cao bồi hiện đại thể hiện tinh thần độc lập, tự chủ, sống tự tin và không dập khuôn theo phong cách của bất kỳ ai. Đồng thời, họ là người đàn ông mang biểu tượng của sức mạnh, lòng can đảm. Chính vì vậy, văn hóa cao bồi từ xưa đến nay vẫn giữ một vị trí vô cùng quan trọng. Trong một bài viết của tạp chí American Cowboy có nhắc đến câu hỏi “Tại sao nước Mỹ cần những chàng cao bồi?”.

Tạp chí này đưa ra lời giải thích: "Mỗi nền văn hóa cần những truyền thuyết và anh hùng khác nhau. Và hình ảnh chàng cao bồi là một trong những biểu tượng tốt nhất của nước Mỹ xét trên phương diện đó. Mọi người đều nhận thấy các chàng cao bồi làm công việc khó khăn nhưng có sức mạnh dẻo dai và sự tự do khi được rong ruổi trên các cánh đồng. Chúng ta cảm thấy tự hào về họ. Thỉnh thoảng, chúng ta còn cảm thấy ghen tỵ với cuộc sống phóng khoáng, tự do tự tại của họ. Rất nhiều cậu bé muốn trở thành cao bồi khi trường thành cũng như có rất nhiều bé gái ước mơ sau này sẽ được làm vợ của những chàng chăn bò. Mặc dù thế giới đã bước sang thiên niên kỷ mới và đất nước có những thay đổi to lớn nhưng các giá trị văn hóa mà cao bồi đem lại vẫn còn nguyên giá trị".

Do những chàng cao bồi suốt ngày rong ruổi chăn dắt gia súc trên những đồng cỏ rộng lớn nên họ khá cô đơn. Điều này được thể hiện trong nhiều ca khúc và những vần thơ buồn bã của cao bồi.

Chính vì vậy, họ đã tổ chức những cuộc so tài giữa những người trong “nghề” nhằm khích lệ tinh thần của nhau. Nhiều cuộc đua được tổ chức từ những năm 1820-1830 một cách không chín thức. Phải đến năm 1872, cuộc so tài chính thức giữa những chàng cao bồi mới được tổ chức. Cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX, những cuộc thi này phát triển mạnh nhất và nhiều tên tuổi nổi tiếng trong giới cao bồi xuất hiện như Buffalo Bill Cody, Annie Oakley… Tại mỗi cuộc thi, cao bồi sẽ vượt qua các bài thi như quăng dây bắt bê, nhảy bắt nai, cưỡi ngựa không yên, cưỡi bò tót, cưỡi ngựa chạy theo mô hình cỏ ba lá…

Trong số các cuộc thi đó có lễ hội cao bồi ngoài trời lớn nhất thế giới – Stampede diễn ra ở thành phố Calgary (tỉnh Alberta, Canada) hay một số cuộc thi tương tự ở Mỹ đã thu hút đông đảo người chăn bò tham gia. Trong số đó đặc biệt nhất là lễ hội kéo dài 10 ngày và thường rơi vào tuần thứ hai và tuần thứ 3 của tháng 7 ở Calgary. Stampede hay còn gọi lễ hội rodeo (cuộc đua tài của những người chăn bò) thường tổ chức những môn thi như cưỡi ngựa, cưỡi bò điên, vật bò để trói lại, đua ngựa vòng quanh các thùng phuy, đua xe ngựa... Ngoài các môn thi trên, người ta còn tổ chức các đêm trình diễn ca nhạc, hội chợ trò chơi, triển lãm nông nghiệp và nhiều tiết mục giải trí khác. Ảnh: Chàng cao bồi trổ tài "thu phục" một chú bò trong cuộc thi Stampede.

Đối với công chúng nước Mỹ, cao bồi viễn tây là đề tài điện ảnh chưa bao giờ hết lôi cuốn và có sức sống mãnh liệt với thời gian. Còn với khán giả Việt, có lẽ đây là thể loại được đa số phái mạnh yêu thích nhưng chưa có nhiều dịp tìm hiểu về nó.

Loạt bài viết Thế giới muôn màu trong phim cao bồi miền Tây sẽ mang đến cho độc giả những góc nhìn thú vị về loại phim đặc sắc này.

Giống như mô-tuýp mà chúng ta vẫn được thưởng thức khi xem các bộ phim về miền viễn tây hoang dã, các chàng cao bồi điển trai luôn được sánh vai cùng cô tiểu thư hay thậm chí là nữ cao bồi xinh đẹp. Họ trở thành thứ hương vị không thể thiếu trong mỗi câu chuyện hành động kịch tính, là chất xúc tác và cũng là nút thắt cho mỗi cao trào điện ảnh.

John Wayne và Claire Trevor

Cặp đôi này là diễn viên chính của bộ phim miền Tây có tên Stagecoach, được sản xuất vào năm 1939 bởi đạo diễn John Ford. Phim kể về hành trình của một nhóm người đi xe ngựa, băng qua vùng đất nguy hiểm của người da đỏ được dựa theo cuốn truyện ngắn The Stage to Lordsburg của Dudley Nichols.

Cặp đôi “trai anh hùng, gái thuyền quyên” trong phim “Stagecoach” do John Wayne và Claire Trevor thể hiện

Trong phim, nam chính điển trai John Wayne (1907-1979) vào vai một cao bồi có tên Ringo Kid đứng ra bảo vệ đoàn xe khỏi mối nguy hiểm bằng việc đổi mạng sống để bảo vệ nhóm người, trong đó có cô gái điếm quyến rũ có tên Dallas bị đuổi khỏi thị trấn vì luật lệ hà khắc do Claire Trevor (1910-2000) thủ vai.

Claire Trevor thủ vai một ả gái điếm xinh đẹp, bị xã hội ruồng bỏ song vẫn luôn khát khao thứ tình yêu chân thành

Mãi sau này John Wayne mới biết ông chủ của nhóm người này là Henry, thực tế là một ông chủ ngân hàng đang bỏ trốn khỏi sự truy đuổi của cảnh sát khi mớ tham ô số tiền 50.000 USD từ ngân hàng của mình. 2 nhân vật do John Wayne và Claire Trevor thủ vai sau đó đem lòng yêu nhau và đối mặt với hàng loạt nguy hiểm lẫn mâu thuẫn nội tâm giằng xé.

John Wayne được đánh giá là nam chính gạo cội trong nhiều bộ phim cao bồi miền Tây

Kết phim, John Wayne tỉnh ngộ và “tiễn” những kẻ thủ ác, tham ô xuống địa ngục hoặc tù giam, còn mình ngỏ lời cầu hôn rồi cùng Dallas “đi trốn” về trang trại của anh, nơi họ được tự do bên nhau.

Cảnh phim “Stagecoach” với sự tham gia của John Wayne và Claire Trevor: