Vừa qua, UBND Thị xã Ba Đồn (Quảng Bình) đã ra quyết định cưỡng chế một hộ gia đình trên địa bàn về lấn chiếm hành lang An toàn giao thông (ATGT). Mặc dù gia đình này đã lấn chiếm sai quy định bị xử lý, tuy nhiên quyết định cưỡng chế trên có dấu hiệu trái với quy định của pháp luật.

Cưỡng chế trái luật

Ngày 31/03/2017, UBND Thị xã Ba Đồn đã ra quyết định số 876/QĐ-UBND về việc cưỡng chế hành vi vi phạm của bà Trần Thị Mai trú tại Xóm Môn, phường Quảng Thuận, Thị xã Ba Đồn, có hành vi lấn chiếm hành lang ATGT khi tự ý làm mái che tránh nắng đã lấn chiếm một phần đất đang nằm trong quy hoạch thuộc đường Lý Thường Kiệt. Quyết định số 876/QĐ-UBND  ghi rõ: Gia đình bà Mai đã xây dựng công trình trên đất không được phép xây dựng, cụ thể: Dựng hai trụ sắt, xà gồ thép với diện tích 5,2m×6,5m vi phạm lộ giới đường Lý Thường Kiệt và yêu cầu bà Trần Thị Mai có trách nhiệm thực hiện các yêu cầu của lực lượng thi hành quyết định cưỡng chế, toàn bộ kinh phí cưỡng chế bà Mai phải trả cho tổ chức cưỡng chế. Giao cho Đội trưởng Quy tắc đô thị phối hợp với UBND phường Quảng Thuận, Trưởng Công an phường Quảng Thuận và các cơ quan liên quan khác tổ chức thi hành Quyết định này trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày ký. Nhận được quyết định về việc cưỡng chế vi phạm của bà Mai, ngày 03/03/2017, ông Nguyễn Văn Ninh - Trưởng phòng Quy hoạch đô thị cùng với ông Trần Việt Cường, Đội trưởng Quy tắc đô thị phối hợp với phường Quảng Thuận tiến hành cưỡng chế công trình lấn chiếm trái phép của bà Mai. Điều đặc biệt là, quyết định cưỡng chế của UBND Thị xã Ba Đồn này được xem là quyết định “hỏa tốc” bởi thời hạn từ khi ra quyết định cưỡng chế đến thời gian kết thúc cưỡng chế chỉ vỏn vẹn trong vòng 05 ngày. Đối chiếu với các quy định pháp luật thì rõ ràng việc ra quyết định cưỡng chế này đã trái với các quy định của pháp luật. Theo quy định của UBND tỉnh Quảng Bình về trình tự, thủ tục cưỡng chế thi hành quyết định giải quyết tranh chấp đất đai; quyết định công nhận hòa giải thành đã có hiệu lực pháp luật trên địa bàn tỉnh Quảng Bình ban hành kèm theo Quyết định số 35/2016/QĐ-UBND ngày 27 tháng 10 năm 2016 của UBND tỉnh Quảng Bình tại Điều 7 về thời hạn thi hành quyết định cưỡng chế đã chỉ rõ: Thời hạn thi hành quyết định cưỡng chế là 30 (ba mươi) ngày, kể từ ngày nhận quyết định cưỡng chế; không tính thời gian không tổ chức cưỡng chế quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 5 và thời gian thông báo trên báo, đài, chuyển phát có bảo đảm quy định tại Điều 10 Quy định này. Trường hợp quyết định cưỡng chế có ghi thời hạn thi hành nhiều hơn 30 (ba mươi) ngày thì thực hiện theo thời hạn đó. Đối với những vụ việc mang tính cấp bách, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân thì thời hạn cưỡng chế là 15 (mười lăm) ngày. Việc ra quyết định cưỡng chế của UBND Thị xã Ba Đồn đối với gia đình bà Mai còn cấp bách hơn cả việc ảnh hưởng đến an ninh quốc gia trong khi đó gia đình này đang sống bình thường với thửa đất được nhà nước cấp xung quanh còn ruộng lúa thưa thớt nhà ở. Hơn nữa UBND Thị xã Ba Đồn ra quyết định cưỡng chế nhưng không đưa tận tay cho bà Mai và chính bà này cũng không được trực tiếp ký vào biên bản khi nhận quyết định này, chỉ đến ngày 03/04 khi đoàn cưỡng chế đến nơi thực thi nhiệm vụ thì mới gọi điện cho bà Mai đến chứng kiến. 

Quyết định số 35/2016/QĐ-UBND ngày 27/10/2016 của UBND tỉnh Quảng Bình

Bà Trần Thị Mai cho biết: Tôi không nhận được trực tiếp văn bản cưỡng chế. Khi tiến hành cưỡng chế gia đình tôi không nhận một văn bản nào thông báo họp bàn về việc cưỡng chế để đảm bảo tài sản, chỉ khi trước đó 01 ngày (02/03) thì có cán bộ phường Quảng Thuận thông báo cho tôi biết ngày mai có đoàn Quy tắc đô thị về tháo dỡ nhưng không có văn bản. Tôi rất bức xúc vì việc làm các cán bộ trên, đáng lẽ ra trước khi cưỡng chế, Đội quy tắc đô thị nên tổ chức họp để gia đình tôi phối hợp tháo dỡ vừa đảm bảo không thiệt hại tới tài sản vừa đảm bảo chấp hành tốt việc cưỡng chế, ở đây các cán bộ này khi đến đã tiến hành ngay việc phá dỡ, quá trình cưỡng chế cũng không có bản đồ chỉ rõ cho gia đình tôi biết về quy hoạch bản đồ, mốc lộ giới và công trình bị lấn chiếm để gia đình tôi chấp hành.

Bà Trần Thị Mai bức xúc trao đổi với phóng viên về Quyết định cưỡng chế của UBND Thị xã Ba Đồn

Ngôi nhà và phần mái hiên chưa làm xong của bà Mai trước khi bị cưỡng chế

Do quá trình cưỡng chế xảy ra xô xát nên khiến bà Trần Thị Tuyết bị thương phải nhập viện

Cán bộ thực thi pháp luật không hiểu biết gì về luật?

Rõ ràng, trong Quyết định cưỡng chế của UBND Thị xã Ba Đồn ngày 31/03/2017 đối với bà Trần Thị Mai là trái với quy định của pháp luật. Bởi lẽ, ông Đinh Thiếu Sơn, phó Chủ tịch Thị xã đã thiếu hiểu biết pháp luật hay cố tình “lờ” đi các quy định của pháp luật khi lấy danh nghĩa thẩm  quyền của mình để vượt mặt Chủ tịch UBND Thị xã khi ra quyết định cưỡng chế. Theo thể thức văn bản hành chính được ban hành đã sai về mặt “Thể thức”, “Thẩm quyền” và “Nội dung” vì không có văn bản hành chính nào về mặt chính quyền khi ra quyết định về việc cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng đô thị lại nhân danh: “Phó Chủ tịch ủy ban nhân dân Thị xã Ba Đồn”, trong khi đó văn bản phải thể hiện ông Đinh Thiếu Sơn này chỉ “thừa lệnh” hoặc “thay mặt” Chủ tịch Thị xã Ba Đồn để ký vào văn bản ban hành quyết định cưỡng chế này.

Lợi dụng quyết định cưỡng chế của ông Đinh Thiếu Sơn đã ký như  “hỏa tốc” trong vòng 05 ngày, ngày 03/04/2017, ông Nguyễn Văn Ninh - Trưởng phòng Quy hoạch đô thị cùng với Trần Việt Cường - Đội trưởng Đội Quy tắc đô thị và UBND phường Quảng Thuận đã ngay lập tức triển khai lực lượng tiến hành cưỡng chế khi không làm việc cụ thể, không tổ chức mời hộ gia đình bà Mai họp về cách thức cưỡng chế để phối hợp với gia đình làm tốt công tác chấp hành tốt pháp luật và đảm bảo tài sản của người bị cưỡng chế. Quá trình cưỡng chế không đúng luật đã dẫn đến việc xô xát giữa hộ gia đình bà Mai và Đội Quy tắc đô thị khiến bà Trần Thị Tuyết là chị gái của bà Mai bị thương phải nhập viện. Trong quá trình tiến hành cưỡng chế, ông Nguyễn Văn Ninh cũng lờ đi các quy định của pháp luật. Trong khi đó, Luật Đất đai, Nghị định 38/2010 của Chính phủ ban hành ngày 07/04/2010 về quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, Quy chuẩn xây dựng Việt nam số 01: 2008/BXD của Bộ Xây dựng, Quy định của UBND tỉnh Quảng Bình về Quy hoạch đô thị Thị xã Ba Đồn, đặc biệt là Quyết định số 35/2016/QĐ-UBND ngày 27 tháng 10 năm 2016 của UBND tỉnh Quảng Bình đã quy định rõ. Vậy, đối với một vị Trưởng Quản lý đô thị như ông Nguyễn Văn Ninh liệu có đọc trước khi thực thi công vụ hay vì một động cơ cá nhân nào khi tham mưu cho UBND Thị xã để cưỡng chế hộ gia đình bà Trần Thị Mai?

Quyết định 876/QĐ-UBND ngày 31/03/2017 trái pháp luật đi ngược lại Quyết định của UBND tỉnh Quảng Bình

Chúng tôi đã liên hệ với ông Đinh Thiếu Sơn, phó Chủ tịch Thị xã Ba Đồn nhưng không gặp được vì ông này bận họp.

Để làm rõ vấn đề này, phóng viên đã làm việc với ông Nguyễn Thanh Xuân, Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh Quảng Bình, ông cho rằng: Việc ban hành Quyết định cưỡng chế của UBND Thị xã Ba Đồn ngày 31/03/2017 không đúng pháp luật, văn bản ông phó Chủ tịch Đinh Thiếu Sơn nhân danh của mình để ra quyết định cưỡng chế là trái thẩm quyền vì chỉ có Chủ tịch UBND mới ra quyết định cưỡng chế, hơn nữa về văn bản này sai cả thể thức, nội dung và thẩm quyền.

Bài viết này không nhằm mục đích bào chữa cho hành vi lấn chiếm hành lang ATGT của gia đình bà Mai, nhưng rõ ràng việc ra quyết định cưỡng chế của UBND Thị xã Ba Đồn đã trái với các quy định của pháp luật hiện hành đã ảnh hưởng đến các quyền lợi chính đáng của người dân cần được các cấp chính quyền Thị xã Ba Đồn xin lỗi công khai.

Mai Xuân Hiển