Chủ Nhật, 7 tháng 3, 2021
TT&HĐ III - 30/q
Cuộc chiến tranh vĩ đại - Tập 7: Cuộc chiến Stalingrad | Phim tài liệu lịch sử Thế chiến II
CHƯƠNG IX (XXX): THỜI CUỘC
“Nếu
như sau cái đêm tối tăm của thời trung cổ, các ngành khoa học đột nhiên
sống lại với một sức mạnh không ngờ và bắt đầu phát triển nhanh chóng
một cách kỳ diệu, thì sự kỳ diệu ấy cũng chính là nhờ sản xuất mà có”
Ph. Ăngghen
"Chưa từng có lúc nào thế giới không chiến tranh. Dù
trong bảy nghìn, mười nghìn hay hai mươi nghìn năm. Những nhà lãnh đạo
khôn ngoan nhất, hay những vị vua cao quý nhất, hay cả Nhà thờ - không
ai trong số họ có thể ngăn chặn nó. Và đừng chịu thua thứ lòng tin dễ
dãi rằng những người ủng hộ chủ nghĩa xã hội nóng vội có thể ngăn được
chiến tranh. Hay có thể chia tách được chiến tranh vì lẽ phải hay đúng
đắn ra khỏi phần còn lại. Luôn có hàng nghìn hàng nghìn người mà đối với
họ thậm chí cả chiến tranh theo kiểu đó cũng là vô nghĩa và phi lý." - Aleksandr Solzhenitsyn
"Chiến tranh không được trả giá trong thời chiến, hóa đơn sẽ đến sau đó." - Benjamin Franklin
"Chiến tranh là sự ngu dại tột bậc của cuộc sống".
Thầy cãi
(Tiếp theo)
***
Trong
sự cay cú và “quê độ” ê chề, Hitle đã điên tiết cách chức hàng loạt các
tướng lĩnh phát xít, trong đó có Phôn Bơraosít, Phôn Bốc, Guđêrian.
Cũng
nên nhớ lại rằng có một sự kiện vô cùng quan trọng, góp phần làm nên
thắng lợi của Hồng quân trong việc phòng thủ Mátxcơva nói riêng và cuộc
vệ quốc nói chung, đó là: vào giai đoạn đầu của “Cuộc chiến tranh vệ
quốc vĩ đại” (từ cuối tháng 6 đến cuối tháng 11-1941), trong điều kiện
rất khó khăn, nhân dân Liên Xô đã tiến hành một cuộc di chuyển khổng lồ
chưa từng có trong lịch sử: 1500 xí nghiệp lớn (chủ yếu là phục vụ quốc
phòng) và 10 triệu dân (gồm cụ già, phụ nữ và trẻ em) đã được di tản sâu
về phía đông. Việc di chuyển, khôi phục và phát triển ngành công nghiệp
trong những năm chiến tranh, theo lời Xtalin, có ý nghĩa “cũng trọng
đại ngang với các chiến dịch vĩ đại nhất của cuộc chiến tranh vệ quốc”.
Cuộc phản công thắng lợi trong trận đánh Mátxcơva đã báo hiệu ngày chiến thắng của Hồng quân Liên Xô đối với phát xít Đửc.
Sau
khi đã giải vây cho thủ đô, nhằm triệt để lợi dụng thời cơ, Đại bản
doanh Xô viết đã quyết định tiếp tục cuộc tiến công và phản công trên cả
3 hướng chiến lược. Tháng 1-1942, chín phương diện quân Hồng quân đã
chuyển sang tiến công trên chính diện rộng tới 2.000 km.
Trong
cuộc tổng tiến công này, Hồng quân đã đánh bật quân Đức ra xa từ 100 km
đến 350 km, diệt 50 sư đoàn của chúng. Tuy nhiên các chiến dịch Hồng
quân đã không hoàn toàn thắng lợi. Chẳng hạn ở hướng Tây - Bắc, lực
lượng Hồng quân của phương diện quân Lêningrát và phương diện quân
Vônkhốp đã không hoàn thành nhiệm vụ tấn công nhằm đánh tan cụm tập đoàn
quân Bắc của Đức để giải vây cho Lêningrát. Nguyên nhân chủ yếu là qui
mô của kế hoạch tác chiến đã không phù hợp, vượt quá khả năng của lực
lượng vũ trang Hồng quân ở đó.
Người lính Xô Viết vẫy cờ đỏ trên quảng trường trung tâm của thành phố Stalingrad.
Nhìn
chung, đến mùa hè năm 1942, tình hình của Hồng quân trên mặt trận có
tốt hơn một chút: lực lượng chiến đấu tiếp tục tăng lên, kinh nghiệm
chiến đấu dày dặn hơn, vũ khí được trang bị đầy đủ hơn, bắt đầu trang bị
hàng loạt vũ khí mới… dù rằng sự hy sinh mất mát cán bộ chỉ huy ở thời
kỳ đầu chiến tranh là rất to lớn và còn đầy những căng thẳng, gian nguy ở
phía trước.
Lợi
dụng việc Anh, Mỹ chưa mở mặt trận (thứ hai) ở Châu Âu, nước Đức phát
xít không ngớt tăng cường lực lượng sang chiến trường Xô - Đức. Từ tháng
12-1941 đến tháng 5-1942, số sư đoàn Đức ở đây đã tăng từ 191 lên 211
sư đoàn (không kể lực lượng của Tổng hành dinh). Ý đồ của phát xít Đức
là trong mùa hè năm 1942, tổ chức đòn tấn công quyết định, tiêu diệt các
lực lượng Hồng quân chủ yếu, tạo bước ngoặt để kết thúc chiến tranh,
hoàn thành cuộc xâm lược Liên Xô. Do không đủ lực lượng tổ chức tiến
công trên toàn tuyến mặt trận Xô - Đức và khó lòng chiếm Mátxcơva bằng
cuộc tấn công chính diện, Bộ chỉ huy tối cao Đức chọn mũi đột kích chủ
yếu là hướng nam nhằm bẻ gãy cánh trái của Hồng quân, chiếm các vùng
sông Đông, khu vực sông Vônga và Cápcadơ (vùng dầu lửa và vựa lúa mì lớn
nhất Liên Xô) sau đó sẽ chiếm hoàn toàn vùng Crưm và tiến tới chiếm
Mátxcơva từ phía sau.
Thống chế Paulus
Ngày
8-5, tập đoàn quân 11 của Đức tiến công bán đảo Kécchencô. Tập đoàn
quân 14 thuộc phương diện quân Crưm phòng ngự sơ hở nên bị vỡ trận. Dù
đã chống cự quyết liệt, nhưng phương diện quân Crưm cũng không ngăn nổi
sự đột phá của quân Đức. Ngày 20-5, những đơn vị còn lại của binh đoàn
phòng ngự buộc phải rút lui về bán đảo Tamanxki.
Sau
thắng lợi đó, quân Đức tiếp tục tiến đánh Xêvátxtôpôn. Hồng quân đã
không giữ nổi thành phố. Ngày 4-7, Crưm lọt vào tay quân Đức. Hạm đội
Biển Đen mất những căn cứ chính.
Ngày
12-5-1942, Hồng quân mở cuộc tiến công Kháccốp nhằm bao vây tiêu diệt
quân Đức tại đây. Trong hai ngày, tập đoàn quân 6 và 28 của phương diện
quân tây - nam đã chọc thủng phòng ngự quân Đức và tiến sâu được 20 - 30
km. Ngày 17-5, quân Đức mở những cuộc phản đột kích mạnh, bao vây trở
lại tập đoàn quân 6, 57 và cụm quân của tướng L. V. Bốpkin. Đến cuối
tháng 5, chỉ từng đơn vị lẻ phá được vây, về tập kết ở Bắc - Đônét. Sự
thất bại ở Kháccốp đã làm thay đổi tình hình ở cánh phía nam mặt trận Xô
- Đức có lợi cho phát xít Đức. Quyến chủ động lại chuyển sang tay
chúng. Chủ lực quân Đức bắt đầu tiến công vào ngày 28-6 sau khi đã chọc
thủng tuyến phòng ngự của các phương diện quân Brianxcơ và Tây - Nam,
phát triển thắng lợi về hướng Vôrônhegiơ rồi mở mũi đột kích vào hướng
nam.
Để
tránh bị bao vây, ngày 17-7, phương diện quân Miền Nam đã rút về tuyến
sông Đông. Sự thất bại trong phòng ngự của Hồng quân ở hướng Vôrônhegiơ
và Đônbát cùng với sự rút lui đã tạo ra một khe hở phòng ngự rộng đến
170 km ở cánh phía nam, tạo điều kiện cho chủ lực quân Đức tiến công vào
Cápcadơ và tập đoàn quân 6 của chúng tiến công vào Xtalingrát.
Ngày
25-7, quân Đức vượt sông Đông ở gần Rốtxtốp, tiến công vùng Cubăng và
tiến về vùng dầu lửa Bắc - Cápcadơ. Hồng quân chống cự quyết liệt nhưng
cũng phải bỏ Maicốp (ngày 10-8) và cả Crátsnôđa (ngày 11-8). Cuối tháng
8, quân Đức đã đến được vùng Môdơdốc với nhiều tổn thất.
Bộ binh Đức cùng với pháo tự hành Sturmgeschütz III đang tiến quân về trung tâm thành phố.
Sự
chấn chỉnh kịp thời đã làm sức đề kháng của Hồng quân mạnh dần lên. Âm
mưu đột phá Tuáp và Ócdơgiônhikítdê không thành công. Quân Đức cũng
không đạt được mục đích trong tiến công dọc bờ biển ở Dacápcadơ.
Để
ngăn chặn quân Đức chọc thủng mặt trận Xtalingrát, Đại bản doanh nhanh
chóng điều các tập đoàn quân 62, 63, 64 trong lực lượng dự bị đến tuyến
sông Đông. Ngày 12-7-1942, phương diện quân Xtalingrát được thành lập.
Nhiệm vụ của phương diện quân Xtalingrát là giữ vững dải phòng ngự rộng
530 km, không cho quân Đức tiến sâu hơn nữa.
Trận
Xtalingrát là một trong những trận đánh lớn nhất trong cuộc chiến tranh
thế giới lần thứ hai, là “trận đánh của thế kỷ” theo lời tướng V.
Truicốp, và cũng là một trong những trận đánh oai hùng nhất của Hồng
quân Liên Xô trong “Cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại”.
Ngày
17-7-1942, quân Đức nổ súng tiến công, mở màn trận đánh. Ai đó có nói
rằng: người ta có thể gây chiến khi mình muốn nhưng không thể kết thúc
lúc mình mong. Trong trường hợp trận đánh lớn Xtalingrát, câu nói trên
thật đúng đối với phát xít Đức!.
Các
đơn vị tiền vệ của tập đoàn quân 62 và 64 của Hồng quân đã bước vào
cuộc chiến đấu không cân sức một cách ngoan cường, kéo dài đến 6 ngày
đêm.
Chuikov đã tham gia các chiến dịch lớn từ Stalingrad đến giải phóng Berlin; Nguồn: zagopod.com
Ngày
23-7, quân Đức tiến công dải phòng ngự chính. Với lực lượng chiếm ưu
thế hơn về quân số, máy bay, xe tăng, chúng mở đòn đột kích rất mạnh vào
sườn phải (là nơi tổ chức phòng ngự yếu nhất) của tập đoàn quân 62,
chọc thủng dải phòng ngự chính và đến cuối ngày 25-7 thì tiến công được
đến vùng Verơkhơnhe - Budinốpca. Do đó gần 2 sư đoàn của tập đoàn quân
62 bị bao vây.
Để
khôi phục lại tình hình, phương diện quân đã đưa 2 tập đoàn quân xe
tăng số 1 và 4 chưa xây dựng xong vào chiến đấu cùng với quân đoàn xe
tăng 13 của tập đoàn quân 62, nhằm phản kích lực lượng đột nhập của quân
Đức, đảm bảo cho bộ phận bị vây trở về với lực lượng chủ yếu. Trong 3
ngày chiến đấu ác liệt, quân Đức bị thiệt hại nặng và phải dừng bước
tiến.
Không
đạt được kết quả mong muốn ở giải phòng ngự thuộc tập đoàn quân 62 của
Hồng quân, quân Đức chuyển sang tiến công phía nam dải phòng ngự của tập
đoàn quân 64. Tại hướng này, chúng đã tiến được đến sông Đông và chiếm
được bến phà ở vùng Nhigiơnhe - Chirơ. Tuy nhiên, do kết quả phản đột
kích của tập đoàn quân 64, quân Đức cũng đã phải dừng lại.
Cuộc
chống cự quyết liệt của Hồng quân buộc phát xít Đức phải điều trở lại
tập đoàn quân xe tăng số 4 của chúng từ mặt trậm Cápcadơ về Xtalingrát.
Ngày 7-8, bốn sư đoàn của tập đoàn xe tăng số 4 của Đức đột phá vào khu
vực Ápganherôvô. Tập đoàn quân 64 đã tổ chức 3 sư đoàn bộ binh và quân
đoàn xe tăng số 13 phản đột kích hiệu quả, khôi phục lại tình huống đã
mất. Quân Đức buộc phải chuyển sang phòng ngự và trong suốt 10 ngày
không có những hoạt động tích cực nào.
Ngày 19-8, quân Đức lại chuyển sang tiến công quyết liệt.
Hồng quân đang chuẩn bị đối phó với một cuộc tấn công của quân Đức vào ngoại ô.
Ngày
23-8, cụm tập đoàn xe tăng thuộc tập đoàn quân 6 của Đức đã chọc thủng
đến bờ sông Vônga về phía bắc Xtalingrát. Cũng trong ngày đó, không quân
Đức đánh cấp tập vào thành phố với 2.000 lần chiếc. Thành phố bị đánh
phá khắp nơi. Máy bay tiêm kích của Hồng quân đã anh dũng đánh lui nhiều
đợt tập kích đường không của Đức. Pháo cao xạ cũng góp phần không nhỏ
trong việc phòng thủ trên không và trong nhiều trường hợp, đã phải hạ
nòng bắn thẳng vảo quân Đức ở mặt đất.
Để
làm giảm áp lực tấn công của quân Đức vào thành phố, trong những ngày
từ 20 đến 28-8, bộ đội của các tập đoàn quân 63, 21 và tập đoàn quân cận
vệ số 1 đã tổ chức nhiều trận phản kích đế chiếm lại các bàn đạp trên
sông Đông và thu hút một bộ phận lực lượng đáng kể của tập đoàn quân 6
Đức lên phía bắc. Đến ngày 28-8, Hồng quân đã chặn được quân thù ở ngoại
ô tây - bắc thành phố Xtalingrát.
Quân
Đức tăng cường sức tiến công. Tháng 8, tập đoàn quân số 8 của Ý và
tháng 9 là tập đoàn quân số 3 của Rumani bắt đầu tham chiến vào trận
đánh lớn này. Trong tháng 9, quân Đức huy động 50 sư đoàn vào hướng
Xtalingrát, còn ở Cápcadơ khoảng 30 sư đoàn. Tình hình đối với cuộc
phòng ngự của Hồng quân tiếp tục xấu đi. Đại bản doanh đã phải điều động
bổ sung cho phương diện quân Xtalingrát tập đoàn quân 24 và 66. Hai tập
đoàn quân này cùng với tập đoàn quân cận vệ số 1 đã tiến hành nhiều
trận phản đột kích vào quân Đức đang tiến đến sông Vônga ở phía bắc
Rưnốc, làm một bộ phận lực lượng quân Đức phải thu hút vào đây. Tuy vậy,
tình hình vẫn rất căng thẳng.
Ngày
12-9, quân Đức ồ ạt đánh vào thành phố. Để tiến được 100 - 120 km,
trong thời gian 63 ngày đêm, quân Đức đã phải trả một giá đắt: mất 87
ngàn binh lính và sĩ quan, trên 350 xe tăng, 400 máy bay mà vẫn chưa
chiếm được Xtalingrát.
Nhiệm
vụ bảo vệ vành đai phòng thủ bên trong thành phố lúc này do hai tập
đoàn quân 62 và 64 của Hồng quân đảm nhiệm. Tinh thần chiến đấu của các
chiến sĩ Xô Viết phòng thủ Xtalingrát ngày một cao, đã ngoan cường lại
càng ngoan cường. Sự quả cảm của họ thật không có bút nào tả xiết. Đó
chính là kết quả của lòng yêu nước nồng nàn trước kẻ thù xâm lược, của
tình yêu tin vào chế độ mà họ xả thân phụng sự. Quân Đức được hun đúc
khiên cưỡng từ gang thép Đức. Còn Hồng quân trở thành gang thép từ chính
ngọn lửa rừng rực căm thù trong lòng họ khi tổ quốc thiêng liêng, thân
yêu và vô tội của họ bị dày xéo và đang lâm nguy. Chính nghĩa thuộc về
ai đã quá rõ, khỏi bàn! Tinh thần hy sinh chiến đấu quên mình của các
chiến sĩ Xô Viết trong công cuộc phòng thủ Xtalingrát đã là nguyên nhân
quan trọng nhất trong số những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thắng lợi của
Hồng quân Liên Xô trong “trận đánh của thế kỷ”.
Chỉ huy phương diện quân Stalingrad, tướng K. K. Rokossovsky
Trong
những trận đánh ác liệt từ ngày 13 đến ngày 26-9, quân Đức đã chiếm
được phần phía nam của thành phố, đã thọc được đến sông Vônga trong khu
vực nhà máy chế tạo máy kéo và ngày 11-10, chúng đã đột phá được ra bờ
sông ở phía nam nhà máy “Baricátdơ”. Tuy vậy quân Đức vẫn không làm chủ
được thành phố. Cuộc kháng cự anh hùng của các chiến sĩ xô viết trong
thành phố đã không cho chúng thực hiện điều đó. Có một sự kiện sáng
ngời: ngày 28-9, một tổ trinh sát Hồng quân do hạ sĩ cận vệ Ia. Ph.
Páplốp đã đánh bật nhóm quân Đức ra khỏi tòa nhà 4 tầng ở phố Penden.
Sau 2 ngày đêm, quân tăng viện do trung úy cận vệ I. Ph., Aphanaxép chỉ
huy đã dần biến ngôi nhà thành ổ đề kháng làm gợi nhớ đến pháo đài Brét.
Quân Đức phải dùng không quân đánh phá và nhiều lần cho xe tăng và bộ
binh đánh chiếm lại nhưng đều thất bại. Các chiến sĩ Xô viết ở đó đã
chiến đấu một mất một còn trong suốt 58 ngày đêm và đã giữ vững trận
địa. Sự kiện đó đã trở thành biểu tượng bất diệt về con người bất khuất
của người lính Xô Viết.
Hạm
đội sông Vônga đã dùng hỏa lực từ các tàu chiến của mình để chi viện
cho các đơn vị bộ binh chiến đấu trong thành phố. Quan trọng hơn, vì
không có bến phà cố định, hạm đội sông Vônga đã đảm nhiệm vai trò trọng
yếu vận chuyển qua sông tiếp tế cho thành phố. Dưới làn mưa bom bão đạn
của máy bay và pháo binh Đức, hạm đội này đã chuyển qua sông được hàng
chục ngàn binh sĩ và hàng ngàn tấn hàng.
Dù
gặp muôn vàn khó khăn gian khổ, tổn thất hy sinh, cuộc phòng ngự của
Hồng quân bên trong thành phố Xtalingrát đã đứng vững. Các đảng viên
Cộng sản đã là linh hồn của sự phòng thủ đó.
Hải quân đánh bộ Xô Viết đổ bộ lên bờ tây sông Volga.
(Còn tiếp)
-----------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét