Năm 1066, trong khi Vua Edward Sám hối của nước Anh nằm hấp hối trên giường bệnh, yêu sách từ khắp châu Âu thi nhau đổ về đòi lập người kế vị vì nhà vua không có con.
Cuộc chiến vương quyền
Người ta cho rằng từ nhiều năm trước, Edward đã hứa trao ngai vàng cho người em họ là William, Công tước xứ Normandy. Nhưng có vẻ, nhà vua đã thay đổi di chúc và lựa chọn em rể Harold Godwinson, Bá tước xứ Wessex, làm người kế vị, trước khi trút hơi thở cuối cùng ngày 5/1/1066.
Hôm sau, Godwinson lên ngôi tại Tu viện Westminster, tức vua Harold II, tiếp nối các đời vua Anglo – Saxons đã cai trị nước Anh suốt sáu thế kỷ, kể từ khi đế chế La Mã sụp đổ.
Việc đăng quang này dẫn đến một cuộc tranh đoạt ngôi vị khốc liệt. Cháu trai của Edward cũng tuyên bố lên ngôi, nhưng khi đó mới chỉ là một cậu thiếu niên.
Vua Harald Hadrada của Na Uy nhòm ngó nước Anh từ lâu nên đã liên minh với người anh lưu vong của Harold là Tostig, mở cuộc xâm lược vào tháng 9 năm đó.
Quân đội của Harold ngăn chặn được quân xâm lăng và bao vây chúng trong trận Stamford Bridge ngày 25/9/1066, trận chiến đẫm máu đã lấy mạng cả vua Na Uy và ông anh trai nổi loạn của Harold.
Vua Harold chỉ có vài ngày để tận hưởng chiến thắng trước khi nghe tin nước Anh lại bị tấn công bởi một "ứng cử viên" cho ngai vàng khác.
Nhận thấy bờ biển miền Nam nước Anh không được bảo vệ, William dẫn dắt khoảng 7000 bộ binh, kỵ binh người Norman và lính đánh thuê Pháp vượt eo biển Anh, đổ bộ vào Pevensey ngày 28/9.
Trước tình hình này, Harold II lãnh đạo lực lượng về phía Nam Luân Đôn, dừng lại nghỉ ngơi và chờ đợi quân tiếp viện, trước khi tiếp tục hành quân 250 dặm để nghênh đón kẻ thù.
Ngày 14/10, hai đạo quân đụng độ tại vị trí cách làng Hastings 7 dặm về phía Tây Bắc. Cuộc chiến diễn ra vô cùng khốc liệt kéo dài cả ngày trời.
Harold triển khai lực lượng phòng thủ dọc theo sườn núi và ra lệnh cho binh sĩ đứng sát kề nhau tạo thành một "bức tường khiên". Biện pháp này ngăn chặn thành công những đợt tấn công dồn dập của kỵ binh và các trận mưa tên của đội cung thủ thiện chiến người Norman.
Sau đó, quân xâm lược giả vờ rút chạy khiến đội hình của Harold bị phá vỡ. Cơ hội đến, người Norman dễ dàng xâm nhập và tiêu diệt quân đội Anglo – Saxons.
Đêm xuống, hàng ngàn thi thể nằm rải khắp chiến trường, trong đó có cả Vua Harold II với một mũi tên đâm vào mắt.
Sáu thế kỷ người Anglo – Saxons cai trị nước Anh chấm dứt tại đây. William hành quân dọc theo bờ biển nước Anh và tiến vào Luân Đôn mà không gặp bất kỳ sự phản kháng nào.
William Kẻ chinh phục đăng quang trở thành vị vua người Norman đầu tiên của nước Anh ở Tu viện Westminster vào Lễ Giáng sinh, hoàn tất cuộc chinh phạt và cũng kết thúc một năm đầy biến động.
Tiếng Anh và lịch sử thế giới mãi mãi thay đổi
Trước cuộc chinh phạt của người Norman, Anh là một quốc đảo khép kín và có mối liên hệ chặt chẽ với vùng Scandinavia hơn phần còn lại của châu Âu.
Kể từ khi người Norman giành quyền kiểm soát eo biển, chế độ quân chủ ở Anh có mối quan hệ khăng khít hơn với lục địa già, tạo dựng được vị thế vững chắc để phô trương sức mạnh của họ với phần còn lại của châu Âu.
Trong cuốn sách "Khoảng khắc chiến trận: Những cuộc đụng độ thay đổi thế giới", hai tác giả James Lacey và Williamson Murray đã viết:
"Nếu không có sự đảm bảo từ lục địa, có thể chắc chắn rằng quân đội Anh không bao giờ có cơ hội can thiệp ở Pháp hay nơi nào khác, ít nhất cho đến khi bắt đầu kỷ nguyên hiện đại".
Cuộc chinh phạt của William là cuộc xâm lược nước Anh thành công cuối cùng. Hàng thế kỷ sau đó, Anh dần lớn mạnh và tiến hành bành trướng, cuối cùng dẫn đến sự hình thành chế độ thực dân trên khắp thế giới.
Bên cạnh địa chính trị, chiến thắng của người Norman trong trận Hastings khởi đầu sự biến đổi văn hóa Anh, với những tác động mạnh mẽ từ luật pháp đến tôn giáo, kiến trúc và ngôn ngữ.
Sau khi William I lên ngôi, người Norman bắt đầu xây dựng những pháo đài lớn, chưa từng có ở Anh trước đó, để bảo vệ vùng đất mới của họ và cản lại những cuộc nổi dậy chống đối của người Anglo – Saxons.
Nắm quyền mới chỉ vài tháng, vị vua mới đã bắt đầu cho xây dựng Tháp Luân Đôn và phiên bản đầu tiên của lâu đài Windsor.
Bằng chế độ lao dịch với người Anh, quý tộc Norman xây dựng những pháo đài khổng lồ với hàng rào và hào nước vây quanh, lấn áp hoàn toàn những thái ấp của người Anglo – Saxons. Đến năm 1087, có hơn 80 lâu đài nằm rải rác trên các đồng quê nước Anh.
Giành được quyền kiểm soát nhà thờ, người Norman cũng đẩy mạnh kiến tạo những tu viện, nhà thờ vào thánh đường cao vút, trong đó có Canterbury, Winchester và Durham.
Ngoài ra, đến tận ngày nay, ảnh hưởng của trận chiến Hastings vẫn còn được nhận thấy qua lời nó của hàng trăm triệu người nói tiếng Anh trên thế giới.
Sau cuộc chinh phạt, tiếng Pháp trở thành ngôn ngữ của nhà nước và giao thương. Khẩu hiểu của chế độ quân chủ Anh trên huy hiệu hoàng gia vẫn còn một cụm từ tiếng Pháp "Dieu et mon droit", nghĩa là "Chúa và quyền của tôi".
William Kẻ chinh phục không biết nói tiếng Anh và chưa bao giờ thành thạo nó trong suốt 21 năm trị vị, một phần vì ông coi đó là ngôn ngữ của dân thường.
Cách nói tiếng Anh của người Anglo – Saxons khá giống tiếng Đức. Người Norman pha trộn tiếng Anh kiểu cũ với tiếng Pháp để tạo thành tiếng Anh hiện đại. Họ cũng thêm một số từ mới vào tiếng Anh mà vẫn được sử dụng ngày này.
Những cái tên kiểu Pháp như Henry hay Richard cũng được đưa vào Anh. Đến thế kỷ 13, William – một cái tên cổ điển ở Pháp gồm các yếu tố Đức ("wil" nghĩa là mong muốn, "helm" nghĩa là bảo vệ) trở thành tên đàn ông phổ biến nhất ở Anh.

Salamis là 1 trong những trận hải chiến lớn nhất thế giới tính cho đến nay, quy mô của nó làm cho cả quân sự hiện đại phải kính nể. Đó là trận chiến giữa các thành bang Hy Lạp và đế quốc Ba Tư hùng mạnh vào năm 480 TCN.
Với quyết tâm dùng vũ lực để đàn áp các chư hầu cứng đầu như Athens, đế quốc Ba Tư chuẩn bị đến hơn 1200 tàu chiến, tuy bị mất 1/3 số đó do gặp bão biển nhưng họ vẫn còn đến hơn 800 tàu trước khi cuộc chiến khởi tranh. Trong khi đó, bên phía đối diện, Hy Lạp chỉ có 370 tàu, chưa bằng 1 nửa so với Ba Tư.
Cụ thể năm 491 TCN, Darius đại đế cử sứ giả đến các thành bang Hy Lạp đòi tiến cống "đất và nước" với hàm ý quy thuận Ba Tư. Hầu như tất cả điều khiếp sợ trước sức mạnh quân sự mà chấp nhận gật đầu, chỉ ngoại trừ Athens và Sparta, ở đây các sứ giả lần lượt bị xử tử và đạp xuống giếng, đồng nghĩa với việc sẽ có 1 cuộc chiến lớn.
Năm sau, Darius gửi 1 đội quân tới thăm dò nhưng bị những người con của Athens tiêu diệt tại trận Marathon lịch sử. Từ đó, ông ta cho xây dựng 1 đội quân khổng lồ từ con người tới khí tài, vật chất để quyết tâm khuất phục toàn Hy Lạp.
Sau nhiều biến cố, con trai của Darius là Xerxes đã dẫn đội quân khổng lồ của Ba Tư đi chinh phục kẻ thù. Nhận ra sự nguy hiểm đó, bên phía Athens cũng ráo riết củng cố lực lượng, chuẩn bị cho trận chiến kinh hoàng sắp tới với Ba Tư.
Diễn biến chính
Trước sức ép đáng sợ từ đế quốc Ba Tư, các thành bang đã phải kết hợp lại tạo thành liên minh Hy Lạp để cùng nhau chống lại kẻ thù.
Sau 2 trận thua đáng tiếc tại Thermoplylae và Artemisium, lãnh đạo của Athens là Themistocles đã thả 1 vài nô lệ đến chỗ quân Ba Tư để cung cấp thông tin sai lệch. Trúng kế của chính trị gia Hy Lạp, quân Ba Tư quyết tiến đến dứt điểm đối thủ trong trận đánh cuối tại Salamis mà không hề hay biết đây là nơi mà Hy Lạp đã chuẩn bị vô cùng kỹ lưỡng.
Không tự nhiên mà quân Hy Lạp chọn Salamis làm chiến địa cho trận đánh cuối cùng, địa hình có phần chật hẹp kết hợp với không gian được chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ triệt tiêu đi ưu thế về số lượng của đoàn thuyền chiến Ba Tư. Theo như Themistocles là: "trận đánh trong khoảng chật hẹp như vậy sẽ tạo lợi thế cho chúng ta".
Khi trận chiến vừa bắt đầu, quân Ba Tư tiếp cận đối thủ tại eo biển Salamis, chính không gian chật hẹp nơi đây đã phá vỡ tính kỷ luật của hạm đội dù cho trước đó họ đã chuẩn bị kỹ. Ở bên kia chiến tuyến, quân Hy Lạp không vội vàng tấn công ngay mà quay ngược thuyền, giả vờ bỏ chạy để lôi kéo quân địch.
Đến thời gian thích hợp, 1 chiếc tàu bên phía Đồng Minh lao như tên bắn vào chiến thuyền lớn nhất của Ba Tư, rồi lần lượt toàn bộ Hy Lạp theo sau tấn công vào đội hình đang rối loạn của quân địch.
Thông thường, các tàu chiến thời này có mũi nhọn ở phía trước nên khi đâm trực diện, sẽ tăng cao khả năng đánh chìm tàu đối phương, trong trường hợp không đạt mục đích, quân lính 2 bên sẽ nhảy sang thuyền của nhau để đánh tay đôi.
Trong khi Ba Tư có ưu thế về thuyền chiến nên chỉ trang bị vũ khí nhẹ thì quân Hy Lạp được chuẩn bị đầy đủ vũ trang cho cuộc chiến. Cũng chính điều này giúp họ đẩy lùi được đợt tấn công đầu tiên của kẻ địch,
Trong eo biển chật hẹp, những xác thuyền của đợt tấn công đầu tiên lại biến thành chướng ngại vật, cản trở đường tiến công của các hạm đội phía sau. Không những thế, Ariabignes, đô đốc nhận trách nhiệm 1 cánh quân và cũng là em trai của Xerxes đã bị giết khiến cho quân Ba Tư ngày càng trở nên rối loạn vì thiếu người lãnh đạo.
Các chiến thuyền của Ba Tư ngoài những chiếc bị tiêu diệt, cái thì mắc cạn, cái thì bỏ chạy khiến cho sĩ khí ban đầu sụt giảm nặng nề. Dường như đế quốc Ba Tư không gượng dậy nổi sau cú đánh phủ đầu quá nặng của Hy Lạp, hạm đội bắt đầu rút lui về phía Phalerum nhưng tiếp tục bị đánh tơi bời bởi quân phục kích khi đang cố gắng rời khỏi eo biển.
Thất bại thê thảm tại Salamis, quân Ba Tư chỉ còn hơn 300 chiến thuyền, nghĩa là họ đã mất hơn 1 nửa tổng số thuyền khi mới bắt đầu trận chiến, tổn thất quá nặng nề cho đế quốc mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ.
Ý nghĩa
Với danh tiếng là trận hải chiến có ý nghĩa bậc nhất lịch sử cổ đại, Salamis chính là bước ngoặt trong mối quan hệ giữa Hy Lạp và Ba Tư. Sau trận này, toàn bộ Hy Lạp trở nên an toàn hơn trước sự uy hiếp của kẻ thù. Ngược lại, thất bại đó đã giáng 1 đòn nặng nề vào tinh thần cũng như vật chất của quân đội Ba Tư.
Tại các trận chiến lớn khác, quân Hy Lạp cũng tự tin hơn khi rời bỏ thế phòng thủ như tại trận Plataea hay Mycale về sau.
Giới sử gia cổ đại cũng như bây giờ cho rằng, trận Salamis đã làm đảo lộn sự phát triển của thế giới Hy Lạp cổ lẫn văn minh phương Tây; cũng như nó làm giảm nghiêm trọng sức mạnh to lớn của đế quốc Ba Tư, khiến họ từ bỏ ý định chinh phục Hy Lạp.

Đội quân Sparta hùng mạnh
Với Sparta, họ được biết đến như những chiến binh dũng mãnh nhất và cũng nguy hiểm nhất thời bấy giờ. Được tôi luyện từ bé, những người đàn ông Sparta luôn có được thân thể cường tráng và khả năng chiến đấu vô song.
Không những vậy, khi có chiến tranh thì dù gái hay trai, già hay trẻ, người Sparta đều có thể xông pha chiến trường mà không chút ngần ngại. Chính tinh thần chiến đấu luôn rực lửa cộng với những rèn luyện hà khắc đã biến quân đội Sparta trở thành nỗi ác mộng trên khắp Hy Lạp cổ đại.
Ngày bấy giờ, những đứa bé trai mới chỉ 7 tuổi đã bị đưa đến những trường quân sự để học cách sống và chiến đấu như những chiến binh. Ở đó, tất cả những gì chúng biết tới và được dạy là chiến đấu, chiến đấu và chiến đấu! Sống trong kỷ luật thép, tối ngủ giường cứng lót sậy, chỉ có độc 1 bộ quần áo mặc cả năm.
Trong trường, chúng được học những kỹ năng giết địch, những chiến thuật nổi tiếng nhất của Sparta (trong đó, chắc chắn phải có đội hình Phalanx nổi tiếng) và chấm hết! Không âm nhạc, không hội họa hay nghệ thuật, tất cả là để xây dựng nên 1 chiến binh hoàn hảo.
Trận chiến Leuctra
Trận Leuctra (trong tiếng Việt đọc là Lớt) là trận đại chiến giữa 2 đội quân nổi tiếng là Thebes và Sparta. Khi đó, người Sparta đánh đâu thắng đó, họ lần lượt tiêu diệt các thành bang lân cận để đi đến thống nhất Hy Lạp, tất cả đều thuận lợi cho đến khi những chiến binh bất bại này đụng độ quân của Thebes!
Với đội hình Phalanx của mình, quân đội Sparta làm mưa làm gió khắp nơi. Đó là đội hình quân sự số đông, hình chữ nhật, thường được trang bị giáo, kích lớn cho bộ binh nặng! Nhìn từ xa nó sẽ như 1 con nhím khổng lồ với những chiếc giáo dài chĩa ra xung quanh, sẵn sàng đâm thủng, nghiến nát những kẻ thù phía trước.
Hơn thế nữa, quân Sparta được đánh giá cao hơn nhiều bởi kinh nghiệm chiến đấu, vượt trội về tương quan lực lượng khi có hơn 10.000 quân bộ và 1.000 kỵ binh, con số này ở quân Thebes lần lượt là 6.000 và 1.000. Quá khác biệt đói với 1 trận đánh thời cổ đại.
Đặc biệt, việc đích thân vua Cleombrotus I đích thân dẫn quân ra trận càng tăng thêm sĩ khí cho những chiến binh hùng mạnh của Sparta!
Khi nhập cuộc, vua Cleombrotus I bố trí kỵ binh ở phía trước, bộ binh dàn đội hình Phalanx ở phía sau với 12 hàng ngang. Toàn bộ sẽ được trang bị giáo dory, dài từ 2-4m, với mong muốn nghiền nát quân Thebes trong thời gian ngắn nhất có thể.
Kém hơn về quân số cũng như bị đánh giá thấp trong kinh nghiệm chiến đấu cũng như sĩ khí ba quân (bởi đây là thời điểm quân Sparta vừa tiêu diệt Athen, thành bang mạnh nhất nhì Hy Lạp bấy giờ) nhưng tướng quân của Thebes là Epaminondas vẫn bình tĩnh, không dao động để đưa ra chiến thuật đối phó.
Cách làm của ông là bố trí cánh trái dày đặc với đội hình phalanx lên tới 50 hàng, còn cánh phải thì chỉ để 8 hàng mà thôi khiến cho đội hình tạo thành 1 tuyến nghiêng từ trái sang phải với mong muốn kiềm chế địch ở cánh phải, còn cánh trái tập trung tiêu diệt quân chủ lực của định rồi đánh nốt sang bên còn lại.
Và để thực hiện ý đồ này, Epaminondas đã tập trung những tinh binh thiện chiến nhất gồm 300 người tại cánh phải. Có nhiều người nói, những chiến binh này chính là vũ khí bí mật làm nên thành công lịch sử của Thebes.
Bởi theo ghi chép từ những văn kiện lịch sử trước đây, 300 người bọn họ thực ra là 150 cặp đôi đồng tính, được tuyển chọn từ những thanh niên trai tráng, trẻ tuổi trong nước. Ngoài sự dẻo dai, bền bi và những kỹ năng chiến đấu siêu việt ra, họ còn có 1 sợi dây liên kết vô cùng đặc biệt.
Những thanh niên này sẵn sàng chết vì nửa kia cũng như không ngại giết địch như 1 món quà tặng ý nghĩa. Với sức mạnh đó 300 chiến binh thần thánh này có đủ năng lực chống chọi với đội quân Sparta hùng mạnh
Đó là sự thực hay không vẫn chưa thể khẳng định chắc chắn nhưng có 1 sự thật không thể phủ nhận rằng chính những con người thuộc cánh phải này mới là chìa khóa then chốt dẫn đến chiến thắng của Thebes!
Khi cuộc chiến mới bắt đầu, vua Cleombrotus nhận thấy sự mỏng manh bất ngờ của cánh phải nên liền tung bộ binh nặng vào công phá nơi đây. Do chênh lệch về quân số, cánh phải của Thebes dần bị đẩy lùi nhưng vẫn giữ được đội hình để kiềm hãn quân Sparta.
Còn về phía cánh trái, với quân số đội hình vượt trội hơn hẳn, những cánh quân của Epaminondas đã giành thế áp đảo khi đụng độ quân Sparta ở đây, họ đã giáng cho kẻ định những cú đấm đanh thép, cuối cùng, kế hoạch đánh dạt sườn dần dần thể hiện được hiệu quả của mình nhờ vào đội hình Phalanx lệch cánh!
Cuối trận đánh, quân Sparta thua thảm, vua Cleombrotus cũng bỏ mạng trong khi số còn lại bắt buộc phải rút lui trong sự kinh hãi bởi những điều không tưởng vừa xảy ra! Cũng từ đó, đế chế Sparta hùng mạnh cũng dần lụi tàn, Thebes áp đặt sự thống trị của mình lên toàn lãnh thổ Hy Lạp cổ đại!
Với chiến thắng này, lịch sử thế giới không chỉ ghi danh quân đội Thebes mà còn cả tướng quân tài ba Epaminondas. Ông là người đầu tiên sử dụng chiến thuật phân phối binh lực không đồng đều, tập trung lực lượng chính tại những chiến tuyến nhất định để tạo ra đòn công chủ lực giải quyết trận đánh.