Với
tác phong lập dị, thoạt nhìn, không ai nghĩ Wei Dongyi lại là thiên tài
toán học một thời của Trung Quốc và là giảng viên của Trường ĐH Bắc
Kinh.
Wei
Dongyi (sinh năm 1991) từng “gây bão” trong một cuộc phỏng vấn ngẫu
nhiên. Khi được hỏi có muốn chia sẻ điều gì với các thí sinh tham dự kỳ
thi đại học hay không, người thầy có vẻ ngoài nhút nhát này chỉ nói được
vỏn vẹn 3 câu: “Hãy vui lên! Chào mừng đến với Trường ĐH Bắc Kinh. Tôi không biết nói gì nữa”.
Cư dân mạng ngay lập tức nhận ra vị giảng viên này có một tiểu sử vô cùng “khủng", từng được coi là một thiên tài toán học.
Wei Dongyi là thiên tài toán học một thời của Trung Quốc.
Wei
Dongyi sinh ra trong một gia đình có bố là Giáo sư ngành toán. Vì vậy,
trong nhà anh luôn ngập tràn những cuốn sách về toán học. Thừa hưởng trí
tuệ từ người cha, Wei Dongyi có khả năng giải toán nhanh đáng kinh
ngạc, đến nỗi, giáo viên trong trường thường dựa theo thời gian làm bài
của Wei để ước lượng độ khó của đề thi.
Wei bắt đầu
trở nên nổi tiếng trong làng toán học thế giới nhờ vào thành tích hai
lần giành Huy chương Vàng Olympic Toán học quốc tế (IMO) khi còn là học
sinh trung học.
Ngay từ lần đầu tham dự, Wei Dongyi đã
đạt Huy chương Vàng với số điểm tuyệt đối. Ở câu hình học phẳng vốn là
phần khó nhất trong đề thi, Wei đã dễ dàng giải được bằng phương pháp
đại số thông thường.
Trong lần thứ 2 so tài tại IMO,
Wei đã đánh bại Tao Zhexuan - người từng giành Huy chương Vàng IMO năm
12 tuổi. Tại vòng thi mang tính chất quyết định, Tao Zhenxuan phải mất
đến 7 giờ để tìm ra lời giải, trong khi Wei chỉ cần 1 giờ đồng hồ.
Wei
Dongyi hiện là giảng viên tại Trường ĐH Bắc Kinh - ngôi trường đại học
danh giá bậc nhất Trung Quốc và xếp thứ 23 của thế giới theo bảng xếp
hạng THE 2021.
Wei Dongyi từng hai lần giành Huy chương Vàng Olympic Toán học quốc tế (IMO).
Trong
các buổi giảng có Wei tham gia, giảng viên chính thường nói với sinh
viên rằng: “Nếu có gì không biết, các em cứ hỏi tôi. Nếu tôi không biết
thì có thể hỏi thầy Wei. Còn nếu thầy Wei cũng không biết thì chắc chắn
là nhầm đề rồi”.
Trong khi đó, giáo viên cũ của Wei
Dongyi tiết lộ, anh từng từ chối lời đề nghị hấp dẫn từ Trường ĐH
Harvard khi trường này mời anh nhập học bậc tiến sĩ. Biết Wei không giỏi
ngoại ngữ, đại diện của Harvard còn hứa sẽ tuyển phiên dịch viên riêng
cho anh. Tuy nhiên, Wei đã quyết định ở lại Trung Quốc và lấy bằng tiến
sĩ vào năm 2018.
Wei Dongyi đang là giảng viên của Trường ĐH Bắc Kinh.
Nổi tiếng với bộ não thiên tài, nhưng Wei Dongyi cũng từng bị gọi là “đồ ngốc” do có phong cách giản dị đến kỳ quặc.
“Trong
số hàng nghìn học sinh và giảng viên nhà trường, bạn có thể dễ dàng tìm
ra Wei Dongyi chỉ với một cái liếc mắt. Anh ấy luôn xách theo một chai
nước đầy, to 1,5 lít và bước đi vun vút. Có người hỏi tại sao lại làm
vậy, anh ấy nói đó là vì môi trường”, Xiao, một bạn học của Wei kể lại.
Theo
Xiao, Wei sống rất kỷ luật. Anh luôn đặt ra quy tắc riêng cho bản thân
và có thói quen lặp đi lặp lại, ví dụ, Wei thường ăn bánh bao hấp kèm
đậu hũ trong căng tin. “Anh ấy học giỏi và giành học bổng tới hơn
100.000 nhân dân tệ (tương đương 15.655 USD) mỗi năm. Tuy nhiên, Wei lại
có lối sống giản dị, mộc mạc cả về quần áo lẫn đồ ăn”, Xiao cho hay.
Một
người em họ của Wei cho biết, anh cũng không hề sử dụng bất cứ một
trang mạng xã hội nào, cũng không thích trả lời điện thoại hay mở rộng
các mối quan hệ.
“Chi tiêu hàng tháng của Wei không
tới 300 tệ/ tháng (hơn 1 triệu đồng), mặc dù nó đang sống ở Bắc Kinh.
Wei rất thông minh nhưng cũng có nhiều điểm yếu, ví dụ như khả năng học
ngoại ngữ kém”, mẹ của Wei tiết lộ.
Mặc dù có nhiều
bình luận về vị giảng viên này, nhưng hầu hết đều cho rằng, hãy để thiên
tài hiếm có này đắm mình trong thế giới của riêng họ. Cách Wei vui vẻ
với công việc của mình cũng chính là đang cống hiến cho xã hội.
Thời Vũ(Theo China Daily, SCMP)
Được biết tới là thiên tài nổi tiếng người Mỹ gốc Hoa, Doãn Hi (sinh năm 1983) hiện đang là giáo sư ....
Không may mắn bị bại não từ khi còn nhỏ, từng bị nhiều trường học từ chối, song Châu Vỹ bất ngờ tỏa ....
Sinh năm 1900, Pauli là nhà vật lý lý thuyết xuất sắc trong thế kỷ
20. Ông được Max Born - người đoạt giải Nobel Vật lý về đề xuất giải
thích thống kê của cơ học lượng tử năm 1954 ca ngợi là người có thể so
sánh với Einstein.
Tuy nhiên, dù Pauli được coi là một nhà khoa
học thiên tài có thể so sánh với Einstein, nhưng ông lại có một "siêu
năng lực đặc biệt" mà có thể khiến cho tất cả các nhà khoa học trên thế
giới đều phải khiếp sợ.
Các
nhà khoa học và phòng thí nghiệm thường phải luôn được liên kết chặt
chẽ với nhau, thế nhưng đối với Pauli, là một nhà vật lý lý thuyết thì
sự thật lại không như vậy.
Những điều mà Pauli nghiên cứu không
chỉ không cần phòng thí nghiệm, thậm chí ông còn có thể khiến cho những
người trong phòng thí nghiệm phải khiếp sợ, dù đó có là phòng thí nghiệm
tiên tiến nhất đi chăng nữa - ngay khi Pauli đến gần, những điều tồi tệ
sẽ luôn xảy ra.
Có
một sự thật là khi tới gần bất kỳ phòng thí nghiệm nào thì khả năng cao
những thí nghiệm trong đó sẽ gặp sự cố lạ hoặc thiết bị thí nghiệm bị
hư hỏng, thậm chí có khi xảy ra cháy nổ, dù Wolfgang Ernst Pauli chẳng
hề làm gì khác ngoài việc tới gần.
Các đồng nghiệp làm việc với Pauli gọi đùa đó là "hiệu ứng Pauli", "nọc độc Pauli" hay "siêu năng lực của Pauli".
Bạn
của Pauli là Stern (người đoạt giải Nobel Vật lý năm 1943), từng lo
lắng rằng hiệu ứng Pauli sẽ ảnh hưởng đến phòng thí nghiệm của mình nên
ông đã cấm cửa Pauli và không cho tới tiến tới gần phòng thí nghiệm của
mình.
Ngoài
ra, một lần, phòng thí nghiệm của giáo sư James Frank (người đoạt giải
Nobel Vật lý năm 1925) tại Viện Vật lý tại Đại học Göttingen bất ngờ
hỏng hóc.
Frank đã gần như ngay lập tức viết thư cho Pauli để
thông báo rằng đây sẽ là tai nạn phòng thí nghiệm cuối cùng liên quan
đến Pauli và hy vọng rằng ông đừng tới phòng thí nghiệm thêm lần nào
nữa.
Nhưng Pauli đã viết lại để nói với Frank rằng anh ta không vô
tội và cho biết trong khoảng thời gian sự cố đó xảy ra, Pauli đang đi
tàu từ Zurich và vừa mới đặt chân đến Göttingen. "Tôi đã tính toán thời
gian và chuyến tàu sẽ dừng trên sân ga ở Göttingen, thời gian tới Đại
học Göttingen hoàn toàn không khớp với thời gian phòng thí nghiệm xảy ra
tai nạn".
Khi những "sự kiện Pauli" ngày càng xảy ra nhiều, người ta ngày càng cảm thấy kỳ lạ hơn về hiện tượng Pauli.
Sau
đó, chỉ cần Pauli bước vào phòng thí nghiệm, các nhân viên đã vội vàng
đuổi ông ra ngoài và bắt ông đi ra những nơi cách xa phòng thí nghiệm vì
sợ hiệu ứng Pauli.
Sự trùng hợp này trên thực tế chỉ là những
giai thoại bị đồn thổi là sai sự thật để phá vỡ hình ảnh khuôn mẫu khắt
khe của nhà khoa học trước đây.
Pauli,
sinh ngày 25 tháng 4 năm 1900 tại Vienna, Áo. Năm ông sinh ra cũng là
năm Planck sáng lập lý thuyết lượng tử. Bởi vậy người ta cho rằng ngay
từ khi sinh ra, Pauli dường như đã có một liên kết bí ẩn với lý thuyết
lượng tử.
Cha của ông đặt tên cho ông là Wolfgang Ernst Pauli, và
tên thứ hai trong tên - Ernst là để tưởng nhớ Ernst Maher, cha đỡ đầu
của Pauli
Ernst Maher là một nhà vật lý và triết học nổi tiếng,
người ta nói rằng Einstein được mệnh danh là nhà tiên phong của thuyết
tương đối, thì ông lại là người có thành tích học thuật xuất sắc và danh
tiếng cao.
Sinh ra trong một gia đình như vậy và chịu ảnh hưởng
của nền văn hóa tốt đẹp của Vienna, ngay từ nhỏ Pauli đã được hưởng nền
giáo dục khoa học hơn người.
Pauli rất thông minh từ khi còn là một đứa trẻ và rất quan tâm đến khoa học.
Ở trường trung học, Pauli bắt đầu đọc thuyết tương đối của Einstein, mà hầu như không ai hiểu vào thời điểm đó.
Ở
trường trung học, Pauli đã độc lập hoàn thành ba nghiên cứu về thuyết
tương đối rộng, những bài nghiên cứu này sau đó đã thu hút sự chú ý của
nhiều nhà vật lý và nhận được nhiều lời khen ngợi từ giới học thuật.
Năm
1918, Pauli đến Đại học Munich với một lá thư giới thiệu của cha mình
và làm nghiên cứu sinh dưới sự điều hành của nhà vật lý nổi tiếng
Sommerfeld.
Khi đang học năm thứ hai, nhà toán học Klein muốn
Sommerfeld viết một bài bình luận về thuyết tương đối cho The
Encyclopedia of Mathematics.
Có lẽ vì quá tin tưởng vào
Pauli, Sommerfeld đã trực tiếp giao trọng trách này cho ông và kết quả
là Pauli đã viết một bài báo cáo dài 237 trang bao gồm 349 chú thích
cuối trang - Thảo luận sâu sắc về ý nghĩa vật lý và cấu trúc toán học
của thuyết tương đối rộng, thậm chí đưa ra những hiểu biết độc đáo của
riêng mình về các vấn đề gây tranh cãi.
Sau đó bài báo cáo này đã được coi là cách giải thích tốt nhất về thuyết tương đối trong những thập kỷ tiếp theo.
Einstein
đã nhận xét như thế này: "Sau khi đọc, bất kỳ chuyên gia nào trong lĩnh
vực này cũng không thể tin rằng nó được viết bởi một thanh niên 21
tuổi". Kể từ đó, Pauli trẻ tuổi có thể nói là đã trở nên nổi tiếng trong
cộng đồng khoa học.
Cơ học lượng tử và điện động lực học lượng tử
được phát triển từ năm 1925 đến năm 1933 là một trong những thành tựu
quan trọng nhất của vật lý học trong thế kỷ 20, và sự đóng góp của Pauli
vào việc này là không thể đong đếm được.
Năm 1925, trước khi
Schrödinger và Heisenberg công bố lý thuyết vật lý của họ, Pauli đã
nghiên cứu hiệu ứng Zeeman bất thường và đề xuất nguyên tắc không tương
thích. Nguyên lý này đã giải quyết thành công nhiều vấn đề liên quan đến
cấu trúc nguyên tử.
Nó
rất hữu ích cho việc tìm hiểu hiệu ứng Zeeman bất thường, sự hình thành
lớp vỏ electron của đồng hồ nguyên tử và quy luật tuần hoàn của các
nguyên tố. Nhưng khi nguyên tắc loại trừ lần đầu tiên được đề xuất, mọi
người không nhận ra ngay giá trị của nó. Mãi đến năm 1945, Pauli mới
đoạt giải Nobel Vật lý. Tại lễ trao giải, Einstein đã cao tuổi chỉ định
Pauli làm người thừa kế danh hiệu "Vua Vật lý".
Ngoài
ra, hai bài báo của Pauli đăng trong "Bách khoa toàn thư về Vật lý" năm
1926 và 1933 cũng nhận được đánh giá cực kỳ cao - hai bài báo này là
phần giới thiệu thuần thục nhất về cơ học lượng tử. Và hai bài báo này
được coi là có cùng ý nghĩa đối với cơ học lượng tử như "Cựu ước" và
"Tân ước" đối với Cơ đốc giáo.
Tuy
nhiên, đóng góp của Pauli cho vật lý học còn vượt xa hơn thế. Một phần
lớn kết quả nghiên cứu của Pauli không được công bố chính thức, thay vào
đó nó được để lại trong những bức thư.
Trong thời đại chưa có
Internet, việc liên lạc giữa các nhà khoa học về cơ bản dựa trên những
lá thư. Nhiều lý thuyết lớn dần được hình thành trong những bức thư này.
Nhưng Pauli, người không quan tâm đến danh vọng và tài sản, có thể đã
để nhiều giả thuyết này bị chôn vùi trong vô số bức thư.
Pauli
dường như chỉ là một người tiên phong về tri thức, không phải là một
người "khai hoang kiến thức". Ông thích viết những suy nghĩ và cảm
hứng của mình trong những lá thư.
Nếu bên kia đã nghiên cứu những ý
tưởng này và tạo ra bất kỳ kết quả nào, thì kết quả đó sẽ không được
tính vào tên của chính mình.
Trong mắt anh, chỉ cần kết luận đúng, thì đó cũng là điều đáng mừng.
Một số lượng lớn các ví dụ như vậy có thể được tìm thấy trong các bức thư của Pauli mà ngày nay có thể được tìm thấy.
Ví
dụ, bằng chứng của Pauli về sự tương đương giữa cơ học ma trận và động
lực học sóng xuất hiện trong một bức thư gửi Jordan. Và nguyên lý bất
định này lần đầu tiên xuất hiện trong lá thư của ông gửi cho Heisenberg.
Nhưng
nhà khoa học có vẻ ngoài vĩ đại và lãnh đạm này lại là một người có
tiếng độc miệng trong giới vật lý. Pauli luôn thích ngồi ở hàng ghế đầu
tiên, chăm chú lắng nghe các học giả trên sân khấu. Nếu biên độ của cơ
thể anh ta trở nên lớn hơn, bước tiếp theo có thể là đặt những câu hỏi
chi tiết hơn. Mọi người trên sân khấu nên cẩn thận vào thời điểm này.
Theo
tin đồn, tại một hội nghị quốc tế, khi Einstein kết thúc bài phát biểu
của mình, do bất đồng quan điểm nên Pauli đã đứng lên và nói một cách
bất cẩn: "Tôi không nghĩ Einstein lại ngu ngốc như vậy".
Vì vậy, mỗi khi Einstein lên thuyết trình, ông đều bí mật dò xét chỗ ngồi để xem Pauli có mặt không, để chuẩn bị tinh thần.
Điều
còn phóng đại hơn nữa là khi Richard Feynman vẫn còn là một sinh viên
mới tốt nghiệp, anh ấy đã phải thuyết trình một lần trên sân khấu. Nhưng
khi nghe tin Giáo sư Pauli ngồi dự khán, Feynman đã không dám đưa ra
báo cáo của mình.
So với những nhà khoa học khác, Pauli có phần
thô lỗ hơn với học sinh. Để nhận được lời khen ngợi từ ông ấy có lẽ còn
khó hơn là bay lên trời, đánh giá cao nhất từ miệng của Pauli là -
không có gì sai với điều đó. Nếu học sinh có thể nhận được đánh giá này,
họ thực sự có thể hạnh phúc trong vài ngày.
Ngay cả trước khi
chết, Pauli vẫn vắt óc tìm kiếm một hằng số không thứ nguyên bí ẩn trong
vật lý hay sự không hài lòng của mình ở khắp mọi nơi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét