TIN BUỒN 37
(ĐC sưu tầm trên NET)
Hồ Giáo (1930 - 14 tháng 10 năm 2015), là đại biểu Quốc hội các khoá IV, V và VI. Ông là người duy nhất trong ngành chăn nuôi gia súc được nhà nước Việt Nam phong danh hiệu Anh hùng Lao động hai lần vào năm 1966 và 1986
Ông là con cả trong gia đình có 6 người con. Năm 12 tuổi ông đi ở, làm thuê cho địa chủ .
Năm 1948 ông tham gia Việt Minh tại địa phương
Năm 1954 ông tập kết ra miền Bắc, ở Sư đoàn 350 bảo vệ Hà Nội
Năm 1990 ông nghỉ hưu, Sông Bé có 1404 con trâu Mura, nhưng đến 2008 chỉ còn 40 con. Khi nghỉ hưu, ông được Phạm Văn Đồng cho 15 con trâu Mura về Quảng Ngãi nuôi tại trại trâu Hành Thuận, huyện Nghĩa Hành, để nhân giống và giao cho các huyện trong tỉnh. Ông cũng nhân giống cỏ voi có năng suất và chất lượng tốt dùng nuôi trâu bò lấy sữa. Hiện tại (2008) còn lại 4 con trâu Mura đang được ông nuôi tại trại trâu Hành Thuận
Ông là đại biểu Quốc hội 3 khoá IV, V và VI
Năm 1976 ông chuyển công tác về Trung tâm Nghiên cứu trâu và đồng cỏ miền Đông Nam bộ, xã Lai Khê, huyện Bến Cát, tỉnh Sông Bé.
Năm 1977 Ấn Độ tặng Việt Nam 502 con trâu giống Mura với mục đích làm sức kéo và lấy sữa, trong đó có 2 con bà thủ tướng Indira Gandhi tặng thủ tướng Phạm Văn Đồng, ông chuyển sang nuôi trâu.
Năm 1986 có những con trâu trong đàn trâu Mura đạt trọng lượng 1000 kg, hàng chục con biết tự bước lên cân để kiểm tra trọng lượng khi nghe gọi đến tên của mình. Cùng năm đó ông được phong Anh hùng Lao động lần thứ hai
Năm 1990, khi Hồ Giáo nghỉ hưu, Sông Bé có 1404 con trâu Mura, nhưng đến 2008 chỉ còn 40 con. Ông được Phạm Văn Đồng cho 15 con trâu Mura về Quảng Ngãi nuôi tại trại trâu Hành Thuận, huyện Nghĩa Hành để nhân giống và giao cho các huyện trong tỉnh. Ông cũng nhân giống cỏ voi có năng suất và chất lượng tốt dùng nuôi trâu bò lấy sữa. Vào năm 2008 còn lại 4 con trâu Mura đang được ông nuôi tại trại trâu Hành Thuận
Theo nhà văn Hồ Phương, tác giả của truyện ngắn Cỏ non được tuyển chọn trong sách giáo khoa Văn lớp 9, nhân vật Nhẫn trong tác phẩm này đã bị giáo viên và học sinh nhầm lẫn với Hồ Giáo. Cỏ non đoạt giải 3 của báo Văn nghệ năm 1959
Nhạc sĩ Nhật Lai đã sáng tác bài hát "Bài ca anh Hồ Giáo" được ca sĩ Quốc Hương trình bày . Bài hát có đoạn:
Năm 1981 lúc 51 tuổi, Hồ Giáo mới chính thức lấy vợ. Vợ ông Huỳnh Thị Thành, nguyên là bộ đội, ít hơn ông 17 tuổi. Hai ông bà có một người con gái là Hồ Thị Tuyết Minh . Hiện chị là giáo viên trung học cơ sở
Đến năm 1960, Hồ Giáo chuyển sang làm công tác chăn nuôi tại Ba Vì, Hà Tây. Với nhiều thành tích trong nuôi heo và bò, như thụ tinh nhân tạo cho heo, trị bệnh cho heo, bò, Hồ Giáo được phong danh hiệu Anh hùng Lao động năm 1966.
Sau khi thống nhất đất nước, Hồ Giáo tiếp tục công tác tại Trung tâm Nghiên cứu trâu và đồng cỏ miền Đông Nam bộ, xã Lai Khê, huyện Bến Cát, tỉnh Sông Bé (cũ, nay là tỉnh Bình Dương). Năm 1980, với thành tích đặc biệt trong việc nuôi trâu Mura, Hồ Giáo tiếp tục được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động lần 2. Anh hùng Lao động Hồ Giáo cũng là Đại biểu Quốc hội các khóa 4, 5 và 6.
Hôm nay, khi ông "về với cỏ", chúng ta bày tỏ nỗi thương tiếc ông cùng những tâm tư của nhà văn Hồ Phương, một lần nữa trả lại giúp ông một chuyện "hiểu nhầm" đáng mến để ông thanh thản ra đi, bỏ lại sau lưng mình một quá khứ vinh quang và vất vả với những cỏ và trâu.
Có thể nói, hiếm có hình tượng nào về người chăn bò lại đơn sơ, cảm động như hình tượng anh Nhẫn trong truyện ngắn Cỏ non mà chúng ta đã từng được học trong chương trình SGK phổ thông; cũng như được nghe nói rất nhiều về nguyên mẫu của nhân vật này- anh hùng lao động Hồ Giáo.
Thế nhưng, sau gần 40 năm kể từ khi tác phẩm ra đời, gặp lại tác giả của “Cỏ non”- thiếu tướng, nhà văn Hồ Phương, tôi rất bất ngờ khi ông nói rằng, truyện ngắn này đã để lại cho ông rất nhiều kỷ niệm và những cảm xúc buồn vui lẫn lộn, nhất là chuyện độc giả hiểu lầm về nhân vật Nhẫn trong Cỏ non.
Hiểu lầm anh Nhẫn trong "Cỏ non" là anh Hồ Giáo
Nhắc đến truyện ngắn này thiếu tướng – nhà văn Hồ Phương bày tỏ: “Truyện ngắn Cỏ non là một tác phẩm mang lại nhiều hiểu lầm nhất của tôi trong sự nghiệp cầm bút của mình. Tôi đi đâu, đến bất cứ trường học nào các thầy cô giáo đều xúm lại khen: Nhà văn Hồ Phương viết về anh hùng lao động Hồ Giáo thời kỳ đổi mới hay quá, tài quá. Những lời khen đó làm tôi bất ngờ đến sửng sốt”. Tôi giãy nảy lên nói thẳng với họ rằng; Xin lỗi mọi người, tôi viết “Cỏ non” không phải dựa trên nguyên mẫu Hồ Giáo đâu. Mọi người hiểu lầm rồi. Thế nhưng bù lại họ lại bảo tôi nói thế là đang tỏ ra khiêm tốn…”.
Theo như lời giải thích của Thiếu tướng – Nhà văn Hồ Phương thì truyện ngắn Cỏ non được ông thai nghén và cho ra đời trước khi anh Hồ Giáo được phong anh hùng 5 năm. Đặc biệt, “cho đến tận bây giờ tôi còn chưa biết mặt, chưa gặp và tiếp xúc với anh ấy lần nào thì sao anh có thể “nhảy vào” truyện của tôi được”- nhà văn Hồ Phương nói. “Nguyễn mẫu nhân vật anh Nhẫn chăn bò trong truyện ngắn Cỏ non của tôi không cụ thể là ai, càng không phải anh Hồ Giáo mà là tất cả những người chăn bò bình thường trên đường tôi đi công tác bắt gặp”.
Hình tượng người chăn bò trong "Cỏ non" là ai?
Nhà văn Hồ Phương nhớ lại: “Ngày ấy tôi làm việc cho Tạp chí Quân tiên phong văn nghệ Quân đội, thường vẫn được Ban biên tập cử về các đơn vị viết bài. Lần tôi đi công tác qua đoạn cánh đồng ngang với đường Hòa Lạc bây giờ, giữa trưa, nắng như đổ lửa tưởng như cháy da cháy thịt ấy tôi đã bắt gặp một cảnh tưởng không thể nào quên.
Đang ngồi nghỉ trốn nắng dưới gốc cây ven đường chợt nghe có tiếng người hô rất dứt khoát: ‘Họ… Đứng lại! Đứng. Cái thằng kia, bố láo, vô kỷ luật, đứng lại. Bắn bỏ giờ, đứng lại. Cứ thế tiếng hô cứ lặp đi lặp lại. Tôi buột miệng: giữa đồng không cháy nắng thế này không biết ông bộ đội nào hô hoán gì không biết. Đang thắc mắc thì bỗng nghe rộ lên những tiếng rào rào xung quanh, quay sang nhìn thì thấy bao nhiêu là bò.
Sau khi nghe khẩu lệnh “tập hợp quân” của anh đàn bò đang chạy tung tóe bỗng về vây quanh anh bộ đội rất thân thiện, cứ như những người bạn thân thiết. Còn anh bộ đội thì người lấm lem vì than lá cỏ gianh vừa đốt bên kia cánh đồng. Tôi đoán, chắc anh và những người bạn “bò” của anh vừa tháo từ bên ấy qua nên người anh mới lấm lem như thế”.
Nom anh bộ đội ấy tôi thương lắm. Giầy thì rách chòi cả mười đầu ngón chân ra ngoài, đầu thì đội một chiếc mũ nan rách làm quá nửa đầu tóc vẫn “bay tự do” trên cả mũ anh đội. Nhưng khuôn mặt tươi vui, nụ cười thì vô tư, lạc quan đến lạ thường. Nhìn anh tôi nhận ra mình đang còn quá sung sướng. Vậy mà có những lúc tôi đã “oán thán” tạp chí Quân tiên phong nay là Tạp chí Văn nghệ Quân đội là tại sao lại phái tôi đến những nơi khốn khổ như thế này”.
Cứ thế ngày này qua ngày khác tôi vẫn đi công tác qua “lãnh địa cỏ non” nơi có anh bộ đội chăn bò vẫn đều đặn với công việc lam lũ của mình. Rồi qua vài lần bắt chuyện, hai người quen nhau, thành bạn của nhau. Làm bạn với anh bộ đội chăn bò đó tôi mới thấy hết được giá trị con người và công việc mà những người như anh ở đâu đó trên đất nước mình ngày đó. Đó có thể là những con người rất nghèo khổ, vất vả nhưng tiềm ẩn trong con người họ là sự giàu có về lòng yêu nước, tận tâm với công việc mình đang làm.
Chính anh bộ đội chăn bò nói với tôi một câu như khắc vào xương cốt mà chẳng bao giờ tôi quên rằng: “Tôi không có tiền của, không có cả học vấn, bằng cấp nhưng tôi có lòng yêu nước. Nước có giặc tôi đã đánh giặc, giờ hết giặc thì đi chăn bò cho nhà nước cũng coi như là yêu nước vậy”. Trong khi đó có những người trong chiến tranh lang bạt, lẩn khuất, tản cư đi đâu không biết nhưng khi hòa bình trở lại đã lại thấy về Hà Nội, rồi trở thành những ông nọ bà kia. Còn những người chiến đấu vì độc lập tự do cho chính những gì các vị ấy hưởng thì lại trở về quê.. chăn bò.
Tôi gặp được con người mặc áo lính chăn bò ngày đó chính là gặp được một điểm sáng. Tôi muốn làm một điều gì đó để cho những người đang sung sướng biết rằng, ngay lúc họ đang sướng thế thì vẫn còn có những người lính phải chăn bò như anh bộ đội tôi gặp dưới cái nắng gay gắt như đổ lửa trên đồng cỏ kia”.
Và tác phẩm Cỏ non ra đời. Nhưng trước khi tôi viết truyện ngắn này tôi đã phải thân chinh một mình lặn lội lên Đồn Vàng – Hòa Bình để trực tiếp “học nghề chăn bò”, tìm hiểu về bò, hỏi những người trong đồn mách cho cách nhận biết đâu là con bò tốt, bò khỏe và đặc biệt làm thể nào để khiển nó bằng khẩu lệnh như anh bộ đội đã làm được”.
Chưa hài lòng với cách giảng văn bài Cỏ non
Sau khi đoạt giải 3 của Báo văn nghệ năm 1959, truyện ngắn này đã được tuyển chọ in trong SGK – Môn Văn lớp 9 trong nhà trường. Nhưng tôi rất lấy làm buồn khi những thông điệp bản thân tôi muốn gửi gắm trong truyện không được các thầy cô dạy văn “khai thác” tận gốc, đào hết nội hàm ý nghĩa ẩn sâu dưới lớp vỏ ngôn từ. Các thầy cô giảng văn chỉ nhấn mạnh được một ý trong truyện ngắn Cỏ non đại loại là: Truyện ngắn Cỏ non viết về anh hùng thời kỳ đổi mới, những con người lao động xã hội chủ nghĩa. Qua truyện ngắn này thấy được không khí cỏ non tươi mới với một giọng văn trong trẻo…
Thế đấy. Họ không biết và hiểu được rằng văn chương vốn có rất nhiều tầng lớp ý nghĩa mà lớp ý nghĩa tôi muốn gửi gắm qua truyện ngắn này là: Mọi người ạ. Trong cuộc sống hôm nay đây vẫn còn có những người một thời đổ máu cho đất nước sống như thế đấy, mọi người hãy qua đó mà sống cho ra sống, sống cho thực sự nghiêm chỉnh”…
Yên Khương
Thể thao & Văn hóa
Hồ Giáo
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
 |
Bài viết này nói về một người mới qua đời gần đây. Một số thông tin, như các chi tiết liên quan đến cái chết và những sự kiện liên quan, có thể thay đổi nhanh chóng khi có thêm nhiều sự việc, thông tin được công bố. Trong trường hợp bài viết này bị sửa đổi với các chi tiết gây tranh cãi về cái chết của nhân vật, xin thông báo cho bảo quản viên tại trang này. |
 |
| Hồ Giáo | |
|---|---|
| Sinh | 1930 Sơn Tịnh, Quảng Ngãi |
| Mất | 14 tháng 10 năm 2015 (85 tuổi) Quảng Phú, Quảng Ngãi |
| Năm hoạt động | 1940-2010 |
| Nổi tiếng vì | Quân nhân, chăn nuôi gia súc |
| Anh hùng lao động (1966, 1986) | |
Tiểu sử
Hồ Giáo sinh tại thôn Bình Thọ, xã Tịnh Sơn, huyện Sơn Tịnh, Quảng NgãiÔng là con cả trong gia đình có 6 người con. Năm 12 tuổi ông đi ở, làm thuê cho địa chủ .
Năm 1948 ông tham gia Việt Minh tại địa phương
Năm 1954 ông tập kết ra miền Bắc, ở Sư đoàn 350 bảo vệ Hà Nội
Năm 1990 ông nghỉ hưu, Sông Bé có 1404 con trâu Mura, nhưng đến 2008 chỉ còn 40 con. Khi nghỉ hưu, ông được Phạm Văn Đồng cho 15 con trâu Mura về Quảng Ngãi nuôi tại trại trâu Hành Thuận, huyện Nghĩa Hành, để nhân giống và giao cho các huyện trong tỉnh. Ông cũng nhân giống cỏ voi có năng suất và chất lượng tốt dùng nuôi trâu bò lấy sữa. Hiện tại (2008) còn lại 4 con trâu Mura đang được ông nuôi tại trại trâu Hành Thuận
Ông là đại biểu Quốc hội 3 khoá IV, V và VI
Công việc chăn nuôi gia súc
Năm 1960 Quân đội Nhân dân Việt Nam giảm 8 vạn quân, ông chuyển sang làm chăn nuôi ở nông trường Ba Vì, Hà Tây. Tại đó ông nuôi heo 5 năm sau đó chuyển sang nuôi bò. Do những thành tích trong nuôi heo và bò, như thụ tinh nhân tạo cho heo, trị bệnh heo, bò. Năm 1966 ông được phong Anh hùng Lao động.Năm 1976 ông chuyển công tác về Trung tâm Nghiên cứu trâu và đồng cỏ miền Đông Nam bộ, xã Lai Khê, huyện Bến Cát, tỉnh Sông Bé.
Năm 1977 Ấn Độ tặng Việt Nam 502 con trâu giống Mura với mục đích làm sức kéo và lấy sữa, trong đó có 2 con bà thủ tướng Indira Gandhi tặng thủ tướng Phạm Văn Đồng, ông chuyển sang nuôi trâu.
Năm 1986 có những con trâu trong đàn trâu Mura đạt trọng lượng 1000 kg, hàng chục con biết tự bước lên cân để kiểm tra trọng lượng khi nghe gọi đến tên của mình. Cùng năm đó ông được phong Anh hùng Lao động lần thứ hai
Năm 1990, khi Hồ Giáo nghỉ hưu, Sông Bé có 1404 con trâu Mura, nhưng đến 2008 chỉ còn 40 con. Ông được Phạm Văn Đồng cho 15 con trâu Mura về Quảng Ngãi nuôi tại trại trâu Hành Thuận, huyện Nghĩa Hành để nhân giống và giao cho các huyện trong tỉnh. Ông cũng nhân giống cỏ voi có năng suất và chất lượng tốt dùng nuôi trâu bò lấy sữa. Vào năm 2008 còn lại 4 con trâu Mura đang được ông nuôi tại trại trâu Hành Thuận
Hồ Giáo trong văn học và giáo dục
Tố Hữu có bài thơ Gặp anh Hồ Giáo viết tháng 1 năm 1972, mở đầu bằng đoạn:"Lần trước gặp anh Chăn bò trên Tam ĐảoSách giáo khoa Tiếng Việt lớp 2 có bài Đàn bê của anh Hồ Giáo.
Sáng nay lại gặp anh Hồ Giáo
Chăn bò ở Ba Vì
Hỏi anh: Có thú vui gì?
Anh cười: Vui thú đời đi chăn bò...
Cách mạng cần, việc nhỏ việc to
Đánh Mỹ, nuôi bò, việc gì cũng quý."
Theo nhà văn Hồ Phương, tác giả của truyện ngắn Cỏ non được tuyển chọn trong sách giáo khoa Văn lớp 9, nhân vật Nhẫn trong tác phẩm này đã bị giáo viên và học sinh nhầm lẫn với Hồ Giáo. Cỏ non đoạt giải 3 của báo Văn nghệ năm 1959
Nhạc sĩ Nhật Lai đã sáng tác bài hát "Bài ca anh Hồ Giáo" được ca sĩ Quốc Hương trình bày . Bài hát có đoạn:
Tôi nghe tiếng khèn pi yêu thương giữa lòng anh
- "Ơi anh Hồ Giáo ơi…
Say mê những đàn bê, vâng theo anh Hồ Giáo…
Tôi nghe núi Ba Vì với sông Đà hòa tiếng ca"
Câu nói
Nhận xét
-
- "Có người đặt câu hỏi: Vì sao Hồ Giáo nhận danh hiệu anh hùng, mà những 2 lần? Chơi với ông đã 20 năm nay, tôi cũng đã từng tự hỏi lòng mình như thế. Bây giờ thì tôi mới rõ: vì ông là… Hồ Giáo, một Hồ Giáo luôn tận tụy và trách nhiệm với công việc, một Hồ Giáo luôn luôn sạch, một Hồ Giáo không bao giờ quá phận, hay cơ cầu mà luôn tử tế với mọi người kể cả khi người ta chẳng chịu "tử tế" với ông"_Trần Đăng, Báo Thanh Niên
-
- "Ở Quảng Ngãi này ai cũng biết ông Hồ Giáo là người chăn bò hai lần được phong anh hùng, ai cũng biết giờ ông đã sắp 80 tuổi rồi mà vẫn còn chăn trâu. Hằng ngày ông vẫn đi từ thị xã đến trại trâu, ai đi qua đều nhìn thấy. Nhưng người ta chỉ biết vậy thôi. Hồ Giáo vẫn là một bí mật, ngay cả đối với người Quảng Ngãi"_nhà thơ Thanh Thảo
Gia đình
Năm 1953, từ chiến trường Kon Tum về, Hồ Giáo được cha mẹ bỏ lễ với Ngô Thị Trúc bằng một buồng cau. Gia đình hai bên hẹn qua năm là cưới, nhưng Hiệp định đình chiến năm 1954, ông phải đi tập kết. Tuy thế nhưng vì Hồ Giáo là người nguyên tắc nên bao giờ ông cũng khai trong lý lịch là đã có vợ. Sự "thiệt thà" này vô tình đã trói chặt ông suốt mấy chục năm sau đó trên đất bắc .Năm 1981 lúc 51 tuổi, Hồ Giáo mới chính thức lấy vợ. Vợ ông Huỳnh Thị Thành, nguyên là bộ đội, ít hơn ông 17 tuổi. Hai ông bà có một người con gái là Hồ Thị Tuyết Minh . Hiện chị là giáo viên trung học cơ sở
Vĩnh biệt Anh hùng Hồ Giáo, và chuyện về một sự 'hiểu nhầm' đáng mến
Thứ Tư, 14/10/2015 20:39
(Thethaovanhoa.vn) - Lúc 15h30 chiều nay (14/10), Anh hùng Lao động Hồ Giáo đã trút hơi thở cuối cùng, hưởng thọ 86 tuổi.Đến năm 1960, Hồ Giáo chuyển sang làm công tác chăn nuôi tại Ba Vì, Hà Tây. Với nhiều thành tích trong nuôi heo và bò, như thụ tinh nhân tạo cho heo, trị bệnh cho heo, bò, Hồ Giáo được phong danh hiệu Anh hùng Lao động năm 1966.
Sau khi thống nhất đất nước, Hồ Giáo tiếp tục công tác tại Trung tâm Nghiên cứu trâu và đồng cỏ miền Đông Nam bộ, xã Lai Khê, huyện Bến Cát, tỉnh Sông Bé (cũ, nay là tỉnh Bình Dương). Năm 1980, với thành tích đặc biệt trong việc nuôi trâu Mura, Hồ Giáo tiếp tục được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động lần 2. Anh hùng Lao động Hồ Giáo cũng là Đại biểu Quốc hội các khóa 4, 5 và 6.
Anh hùng Lao động Hồ Giáo. Ảnh: Minh Triều - Báo Quảng Ngãi
Tấm
gương lao động vô tư và nhiệt thành của Anh hùng Hồ Giáo trở thành niềm
cảm hứng lớn đối với nhiều thế hệ của đất nước ta. Theo nhà văn Hồ
Phương, tác giả của truyện ngắn Cỏ non
được tuyển chọn trong sách giáo khoa Văn lớp 9, nhân vật Nhẫn trong tác
phẩm này đã bị giáo viên và học sinh nhầm lẫn với Hồ Giáo.Hôm nay, khi ông "về với cỏ", chúng ta bày tỏ nỗi thương tiếc ông cùng những tâm tư của nhà văn Hồ Phương, một lần nữa trả lại giúp ông một chuyện "hiểu nhầm" đáng mến để ông thanh thản ra đi, bỏ lại sau lưng mình một quá khứ vinh quang và vất vả với những cỏ và trâu.
Có thể nói, hiếm có hình tượng nào về người chăn bò lại đơn sơ, cảm động như hình tượng anh Nhẫn trong truyện ngắn Cỏ non mà chúng ta đã từng được học trong chương trình SGK phổ thông; cũng như được nghe nói rất nhiều về nguyên mẫu của nhân vật này- anh hùng lao động Hồ Giáo.
Thế nhưng, sau gần 40 năm kể từ khi tác phẩm ra đời, gặp lại tác giả của “Cỏ non”- thiếu tướng, nhà văn Hồ Phương, tôi rất bất ngờ khi ông nói rằng, truyện ngắn này đã để lại cho ông rất nhiều kỷ niệm và những cảm xúc buồn vui lẫn lộn, nhất là chuyện độc giả hiểu lầm về nhân vật Nhẫn trong Cỏ non.
Hiểu lầm anh Nhẫn trong "Cỏ non" là anh Hồ Giáo
Nhắc đến truyện ngắn này thiếu tướng – nhà văn Hồ Phương bày tỏ: “Truyện ngắn Cỏ non là một tác phẩm mang lại nhiều hiểu lầm nhất của tôi trong sự nghiệp cầm bút của mình. Tôi đi đâu, đến bất cứ trường học nào các thầy cô giáo đều xúm lại khen: Nhà văn Hồ Phương viết về anh hùng lao động Hồ Giáo thời kỳ đổi mới hay quá, tài quá. Những lời khen đó làm tôi bất ngờ đến sửng sốt”. Tôi giãy nảy lên nói thẳng với họ rằng; Xin lỗi mọi người, tôi viết “Cỏ non” không phải dựa trên nguyên mẫu Hồ Giáo đâu. Mọi người hiểu lầm rồi. Thế nhưng bù lại họ lại bảo tôi nói thế là đang tỏ ra khiêm tốn…”.
Theo như lời giải thích của Thiếu tướng – Nhà văn Hồ Phương thì truyện ngắn Cỏ non được ông thai nghén và cho ra đời trước khi anh Hồ Giáo được phong anh hùng 5 năm. Đặc biệt, “cho đến tận bây giờ tôi còn chưa biết mặt, chưa gặp và tiếp xúc với anh ấy lần nào thì sao anh có thể “nhảy vào” truyện của tôi được”- nhà văn Hồ Phương nói. “Nguyễn mẫu nhân vật anh Nhẫn chăn bò trong truyện ngắn Cỏ non của tôi không cụ thể là ai, càng không phải anh Hồ Giáo mà là tất cả những người chăn bò bình thường trên đường tôi đi công tác bắt gặp”.
Hình tượng người chăn bò trong "Cỏ non" là ai?
Nhà văn Hồ Phương nhớ lại: “Ngày ấy tôi làm việc cho Tạp chí Quân tiên phong văn nghệ Quân đội, thường vẫn được Ban biên tập cử về các đơn vị viết bài. Lần tôi đi công tác qua đoạn cánh đồng ngang với đường Hòa Lạc bây giờ, giữa trưa, nắng như đổ lửa tưởng như cháy da cháy thịt ấy tôi đã bắt gặp một cảnh tưởng không thể nào quên.
Đang ngồi nghỉ trốn nắng dưới gốc cây ven đường chợt nghe có tiếng người hô rất dứt khoát: ‘Họ… Đứng lại! Đứng. Cái thằng kia, bố láo, vô kỷ luật, đứng lại. Bắn bỏ giờ, đứng lại. Cứ thế tiếng hô cứ lặp đi lặp lại. Tôi buột miệng: giữa đồng không cháy nắng thế này không biết ông bộ đội nào hô hoán gì không biết. Đang thắc mắc thì bỗng nghe rộ lên những tiếng rào rào xung quanh, quay sang nhìn thì thấy bao nhiêu là bò.
Sau khi nghe khẩu lệnh “tập hợp quân” của anh đàn bò đang chạy tung tóe bỗng về vây quanh anh bộ đội rất thân thiện, cứ như những người bạn thân thiết. Còn anh bộ đội thì người lấm lem vì than lá cỏ gianh vừa đốt bên kia cánh đồng. Tôi đoán, chắc anh và những người bạn “bò” của anh vừa tháo từ bên ấy qua nên người anh mới lấm lem như thế”.
Nom anh bộ đội ấy tôi thương lắm. Giầy thì rách chòi cả mười đầu ngón chân ra ngoài, đầu thì đội một chiếc mũ nan rách làm quá nửa đầu tóc vẫn “bay tự do” trên cả mũ anh đội. Nhưng khuôn mặt tươi vui, nụ cười thì vô tư, lạc quan đến lạ thường. Nhìn anh tôi nhận ra mình đang còn quá sung sướng. Vậy mà có những lúc tôi đã “oán thán” tạp chí Quân tiên phong nay là Tạp chí Văn nghệ Quân đội là tại sao lại phái tôi đến những nơi khốn khổ như thế này”.
Cứ thế ngày này qua ngày khác tôi vẫn đi công tác qua “lãnh địa cỏ non” nơi có anh bộ đội chăn bò vẫn đều đặn với công việc lam lũ của mình. Rồi qua vài lần bắt chuyện, hai người quen nhau, thành bạn của nhau. Làm bạn với anh bộ đội chăn bò đó tôi mới thấy hết được giá trị con người và công việc mà những người như anh ở đâu đó trên đất nước mình ngày đó. Đó có thể là những con người rất nghèo khổ, vất vả nhưng tiềm ẩn trong con người họ là sự giàu có về lòng yêu nước, tận tâm với công việc mình đang làm.
Chính anh bộ đội chăn bò nói với tôi một câu như khắc vào xương cốt mà chẳng bao giờ tôi quên rằng: “Tôi không có tiền của, không có cả học vấn, bằng cấp nhưng tôi có lòng yêu nước. Nước có giặc tôi đã đánh giặc, giờ hết giặc thì đi chăn bò cho nhà nước cũng coi như là yêu nước vậy”. Trong khi đó có những người trong chiến tranh lang bạt, lẩn khuất, tản cư đi đâu không biết nhưng khi hòa bình trở lại đã lại thấy về Hà Nội, rồi trở thành những ông nọ bà kia. Còn những người chiến đấu vì độc lập tự do cho chính những gì các vị ấy hưởng thì lại trở về quê.. chăn bò.
Tôi gặp được con người mặc áo lính chăn bò ngày đó chính là gặp được một điểm sáng. Tôi muốn làm một điều gì đó để cho những người đang sung sướng biết rằng, ngay lúc họ đang sướng thế thì vẫn còn có những người lính phải chăn bò như anh bộ đội tôi gặp dưới cái nắng gay gắt như đổ lửa trên đồng cỏ kia”.
Và tác phẩm Cỏ non ra đời. Nhưng trước khi tôi viết truyện ngắn này tôi đã phải thân chinh một mình lặn lội lên Đồn Vàng – Hòa Bình để trực tiếp “học nghề chăn bò”, tìm hiểu về bò, hỏi những người trong đồn mách cho cách nhận biết đâu là con bò tốt, bò khỏe và đặc biệt làm thể nào để khiển nó bằng khẩu lệnh như anh bộ đội đã làm được”.
Chưa hài lòng với cách giảng văn bài Cỏ non
Sau khi đoạt giải 3 của Báo văn nghệ năm 1959, truyện ngắn này đã được tuyển chọ in trong SGK – Môn Văn lớp 9 trong nhà trường. Nhưng tôi rất lấy làm buồn khi những thông điệp bản thân tôi muốn gửi gắm trong truyện không được các thầy cô dạy văn “khai thác” tận gốc, đào hết nội hàm ý nghĩa ẩn sâu dưới lớp vỏ ngôn từ. Các thầy cô giảng văn chỉ nhấn mạnh được một ý trong truyện ngắn Cỏ non đại loại là: Truyện ngắn Cỏ non viết về anh hùng thời kỳ đổi mới, những con người lao động xã hội chủ nghĩa. Qua truyện ngắn này thấy được không khí cỏ non tươi mới với một giọng văn trong trẻo…
Thế đấy. Họ không biết và hiểu được rằng văn chương vốn có rất nhiều tầng lớp ý nghĩa mà lớp ý nghĩa tôi muốn gửi gắm qua truyện ngắn này là: Mọi người ạ. Trong cuộc sống hôm nay đây vẫn còn có những người một thời đổ máu cho đất nước sống như thế đấy, mọi người hãy qua đó mà sống cho ra sống, sống cho thực sự nghiêm chỉnh”…
Giãy nảy vì lời mời từ quê hương Anh hùng Hồ Giáo
Đầu
năm nay đột nhiên ông nhận được giấy mời của UBND tỉnh Quảng Ngãi mời
vào tham gia một chương trình cầu truyền hình. Ông nói: “Đọc xong giấy
mời tôi cứ thắc mắc không biết sao mình lại được họ mời. Từ tấm bé cho
đến giờ tôi đâu đã đến Quãng Ngãi, cũng không phải quan chức cấp cao gây
dựng công trạng gì ở đó mà họ lại mời?
Lấy làm lạ tôi bèn gọi điện cho họ hỏi lý do thì được biết mình được mời là vì trong truyện ngắn Cỏ non
tôi viết về anh hùng lao động Hồ Giáo mà Anh hùng Hồ Giáo là công dân
tỉnh Quảng Ngãi! Tôi lại thêm một lần nữa giãy nảy và lại nói câu tôi đã
từng nói rằng: “Không! Truyện ngắn của tôi không phải viết về Anh hùng
Hồ Giáo mà là viết về người chăn bò nói chung, không cụ thể về ai cả.
Kính mong các đồng chí nhớ và thông cảm cho…”
|
Thể thao & Văn hóa
Nhận xét
Đăng nhận xét