CÂU CHUYỆN TÌNH BÁO 246
(ĐC sưu tầm trên NET)
1. Đường công danh
Tháng 8/1991, tòa nhà trụ sở KGB ở trung tâm Moscow bị một bầu không khí ảm đạm bao trùm. Bên ngoài,bức tượng ông tổ ngành an ninh Liên Xô Felix Dzerzhinski đặt trên quảng trường trước trụ sở bị các lực lượng đối lập kéo sập xuống, còn trong hành lang của KGB xuất hiện một nhóm người kỳ quặc quần áo chỉnh tề, dẫn đầu là cựu thiếu tướng KGB Oleg Danilovich Kalugin.
Theo lời trung tướng Nikolai Leonov, Phó Tổng cục trưởng tình báo đối ngoại KGB Liên Xô (thời kỳ 1983-1991), nhóm người này đi dọc hành lang và xông bừa vào các phòng làm việc. “Khi đó tôi là Trưởng phòng phân tích tin tình báo của KGB Liên Xô, họ xông vào phòng làm việc của tôi và đòi lấy tài liệu. Tôi đứng dậy tiếp họ, và tất nhiên, tôi tuyên bố thẳng thừng rằng cơ quan này có quy định rõ ràng, tài liệu trong tay tôi, tôi sẽ sử dụng vũ khí để bảo vệ”, ông Leonov kể.
Sự xuất hiện của viên cựu thiếu tướng KGB Kalugin ở hành lang trụ sở KGB được coi là đòn trừng phạt và trả thù KGB vì đã làm hỏng tham vọng của ông ta để trở thành một trong những chủ nhân ông mới của đất nước.
Cuối những năm 1950 của thế kỷ trước, vào thời kỳ tự do được nới lỏng dưới sự lãnh đạo của Khrushev, tấm màn ngăn cách với phương Tây được gỡ bỏ, Liên Xô và Mỹ đã quay mặt lại với nhau. Liên Xô đã cử nhiều sinh viên, bao gồm cả nhân viên của các cơ quan đặc biệt Liên Xô, nghiên cứu sinh sang Mỹ trau dồi tiếng Anh.
Năm 1958, Liên Xô đã cử một đoàn sinh viên sang học theo ngành báo chí tại đại học Colombia Mỹ theo chương trình đào tạo của Quỹ học bổng Fulbright. Trong số này có sinh viên Alexandr Yekovlev, trợ lý tư tưởng tương lai của cựu Tổng thống Liên Xô M.Gorbachov trong công cuộc cải tổ Liên Xô và “sinh viên” Oleg Kalugin.
Tại Mỹ, Kalugin với tư cách cán bộ tình báo dường như đã làm quen và thiết lập được quan hệ với một nhân viên của công ty chuyên nghiên cứu về nhiên liệu tên lửa và tuyển mộ được người này.
Người mà Kalugin tuyển mộ sau này được gọi là “điệp viên Cook”. Theo đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cơ quan tình báo đã đánh giá rất cao thành tích của Kalugin trong chuyến đi thực tập này.
Tuy nhiên, hơn 20 năm sau, các nhà phân tích KGB kết luận những thông tin mà Kalugin thu được từ phía Mỹ vào thời điểm mới sang Mỹ đều là “tin vịt”. Không ai dám chắc là Kalugin đã bị người Mỹ “tuyển” hay chưa, hay “tin vịt” này là cái gì?
Vấn đề này đã xảy ra tranh luận gay gắt. Theo đại tá Sergei Gorlenko, cựu sỹ quan FSB Liên bang Nga, đây là chuyện phức tạp, vì Kalugin chưa bị hỏi cung lần nào, ông ta cũng không hề thú nhận điều gì. Chỉ có một điều rất rõ ràng là sau vụ “chiêu mộ” điệp viên Cook, đường công danh của Oleg Kalugin lên như diều gặp gió.
Trung tướng Nikolai Leonov, cựu Cục trưởng Cục Phân tích KGB đánh giá, một tình báo viên trẻ tuổi ngay trong chuyến công tác ở nước ngoài đầu tiên tại Mỹ đã tuyển mộ một cơ sở thu tin tình báo khoa học kỹ thuật có giá trị, thì tất nhiên anh ta đã có trong tay một con át chủ bài để thăng tiến.
Năm 1970, sau khi trở về Liên Xô, Kalugin ngồi vào ghế Phó cục trưởng Cục phản gián nước ngoài, năm 1974 giữ chức vụ Cục trưởng Cục phản gián nước ngoài thuộc Tổng cục I của KGB.
Đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô nhận xét, Kalugin một con người thông minh, có kiến thức hiểu biết, đầy tham vọng và việc ông ta được bổ nhiệm giữ chức vụ Cục trưởng phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB là hoàn toàn xứng đáng.
Khi mới đầy 40 tuổi, Kalugin đã được phòng hàm Thiếu tướng, là một trong những tướng trẻ nhất của KGB khi đó. Ông ta diễn thuyết rất thu hút tại các hội nghị của ngành và cũng lên tiếng nhận xét thẳng thắn những đồng nghiệp của mình.
Khi nắm trọn lãnh đạo bộ phận phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB, Kalugin đề xuất lên lãnh đạo KGB nâng bộ phận này thành một cục riêng biệt. Khi đó Chủ tịch KGB là Yuri Andropov đánh giá cao đề xuất của một viên tướng tuổi trẻ tài cao, nên đã đồng ý với đề xuất này.
Chính vì vậy trong hệ thống cơ cấu của KGB xuất hiện Cục “K” với chức năng nhiệm vụ ngăn chặn các cơ quan đặc biệt nước ngoài tuyển chọn những công dân Liên Xô đang công tác, học tập ở nước ngoài, đặc biệt là tuyển lại những cán bộ tình báo của Liên Xô đang công tác ở nước ngoài.
Tuy nhiên cục “K” này cũng để lại tai tiếng như một tên hiến binh trong lực lượng tình báo của KGB. Bản thân Kalugin cũng thừa nhận rằng bộ phận do ông ta lãnh đạo giống như những thám tử “áo xám” nhằm thanh lọc những cán bộ cán bộ tình báo không được ưa chuộng. (Còn tiếp)
Theo Lê Thắng (Dân Việt)
Mỹ, Anh, Pháp bày tỏ sự lo ngại rằng quân đội Syria sắp sử dụng vũ khí hóa học và sẵn sàng can thiệp nếu chuyện này thực sự xảy ra.
Chapman viết: “Ở Địa Trung Hải, có nguy cơ lớn về một cuộc đụng độ quân sự trực tiếp Nga-Mỹ. Moscow đã đưa đến khu vực một hạm đội hùng hậu nhất kể từ thời Liên Xô”.
Theo cựu điệp viên Chapman, hải quân Nga ở Địa Trung Hải sẵn sàng ngăn chặn các đòn tên lửa Mỹ giáng vào quân đội Syria. Nga đang thể hiện quyết tâm hỗ trợ chính phủ Syria giải phóng tỉnh Idlib, trước sức ép từ Mỹ.
Kể từ đó, Chapman trở thành người dẫn chương trình truyền hình và có nhãn hiệu thời trang riêng. Thông điệp gần đây nhất của Chapman là về việc Anh cáo buộc hai công dân Nga liên quan đến vụ đầu độc cựu điệp viên Sergei Skripal.
Chapman cho rằng cáo buộc trên là “hài hước” và đặt câu hỏi ngược trở lại với 250.000 người đăng ký theo dõi tài khoản của cô trên Instagram.
Căng thẳng leo thang ở Syria sau khi quan chức Mỹ tiết lộ rằng, Nga đã gửi cảnh báo về chiến dịch quân sự ở khu vực có sự hiện diện binh sĩ Mỹ.
Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ hối thúc các bên kiềm chế, cho rằng xung đột sẽ khiến khu vực biến thành “hồ máu”.
Theo Đăng Nguyễn - Daily Star (Dân Việt)
Những năm 70 của thế kỷ trước, trong tư tưởng và ý thức của Kalugin chưa hề có sự chuyển biến hay nao núng, mà chỉ là tham vọng quyền lực trong hệ thống KGB. Ông ta chưa hình dung ra 20 năm sau có sự “vật đổi sao dời” ở Liên Xô.
Nắm giữ một mạng lưới dày đặc các cơ sở trên 50 quốc gia, Kalugin nuôi tham vọng trở thành lãnh đạo của Tổng cục I KGB. Tuy nhiên, tham vọng này lại bị một nhân vật nổi lên là Vladimir Kriuchkov ngáng đường. Đó là hai con người với hai tính cách, phẩm chất hoàn toàn khác nhau.
Năm 1974, Yuri Andropov lại bổ nhiệm Vladimir Kriuchkov là Tổng cục trưởng Tổng cục I KGB làm cho Kalugin điên đảo, bất mãn. Giờ đây đường công danh của Kalugin hoàn toàn phụ thuộc vào địch thủ của mình là Kriuchkov. Chính Kriuchkov cũng muốn tìm cách loại bỏ viên tướng ngông cuồng Kalugin.
Và thời cơ cũng xuất hiện. Thủy thủ Liên Xô Nikolai Atamonov trên tầu hộ vệ năm 1959 cùng với cô bồ trẻ của mình Olga Egoreva đã đào ngũ sang phương Tây. Năm 1975 Atamonov lại muốn quay về Tổ quốc. Anh ta biết rằng 15 năm tiếp theo sẽ là khoảng thời gian bóc lịch trong tù.
Dẫu vậy, anh ta quả quyết rằng trong thời gian ở phương Tây anh ta đã thu thập được những thông tin bí mật có lợi cho đất nước. Và anh ta hy vọng dùng những tin tức này để đổi lấy tự do. Đây là mong muốn thật sự của Atamonov khi trở về Tổ quốc, hay là trò chơi nghiệp vụ của CIA Mỹ với KGB Liên Xô? Chưa ai có thể khẳng định được.
Khi về đến nơi, cán bộ KGB mở thùng xe, thì kẻ đào ngũ đã… tắt thở từ lâu, có thể do bị tiêm quá liều. Đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cho rằng việc Atamonov chết không có gì ghê gớm, vì anh ta chẳng là gì cả, chỉ là một thủy thủ bình thường. Nếu như chuyện đưa điệp viên cao cấp Aldrich Ames về Liên Xô mà lọt tới tai Mỹ thì mới lớn chuyện.
Vụ Atamonov bị chết là một trong những vết nhơ trong lai lịch của viên tướng đầy tham vọng Kalugin. Trớ trêu thay, chiến dịch này thất bại, nhưng Kalugin vẫn được tặng thưởng Huân chương cờ đỏ vì đã có thành tích lãnh đạo và trực tiếp dẫn độ thành công về Liên Xô kẻ bỏ sang hàng ngũ địch.
Vụ điệp viên Cook: Phản bội hay sập bẫy?
Theo Trung tướng Nikolai Leonov, một sỹ quan người Mỹ tình cờ ngỏ ý sẵn sàng cung cấp những tài liệu bí mật liên quan đến tiềm lực tên lửa và vũ khí hạt nhân của Mỹ cho những người bạn Séc của Liên Xô. Viên sỹ quan Mỹ này làm việc tại một cơ sở quân sự và có khả năng tiếp cận với những thông tin bí mật. Kalugin được cử đi gặp người Mỹ này.
Sau khi gặp người Mỹ này, xem các tài liệu, Kalugin báo cáo về Trung ương, người Mỹ này không có gì đáng quan tâm, tài liệu không có giá trị gì. Nghịch lý là, sau 2 tháng, Cơ quan Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã bắt giam viên sỹ quan Mỹ kia và bị đưa ra tòa xử với mức án 20 năm tù giam vì đã có ý định cung cấp tài liệu mật cho Liên Xô.
Nhưng nghiêm trọng nhất đối với Kalugin, và cũng thật trớ trêu là, “điệp viên Cook” do Kalugin tuyển mộ trước đây vào những năm 1950 ở Mỹ lại bị bất ngờ bắt giam vào nhà tù ở Liên Xô.
Theo đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cuối những năm 70, Cook bị FBI nghi ngờ và theo dõi gắt gao. Cook sợ bị FBI bắt nên đã tìm cách rời Mỹ trốn sang Liên Xô. Cook tìm cách kiếm tiền phi pháp và bị bắt giam. Anh ta rất bất bình và đòi được gặp Kalugin.
KGB đã tổ chức cho Kalugin gặp Cook trong nhà giam. Khi gặp Kalugin, Cook lớn tiếng oán trách Kalugin, rằng chính Kalugin gây ra chuyện này, làm hại đời anh ta và tất cả là tại Kalugin.
Toàn bộ nội dung câu chuyện trao đổi giữa Kalugin và Cook đã được ghi lại bằng thiết bị ghi âm cài sẵn từ trước, và chuyển lên cho Vladimir Kryuchkov. Nội dung này đã được các chuyên gia phân tích mổ xẻ và đi đến kết luận, “điệp viên Cook” được Kalugin tuyển chọn năm 1958 tại Mỹ thực chất cái bẫy do FBI dựng lên, và Kalugin chỉ làm một việc, đó là “sập bẫy”.
Câu chuyện về Kalugin cuối cùng được trình lên Chủ tịch KGB Yuri Andropov. Ông nhìn nhận rõ ràng Kalugin không chỉ đơn thuần một con người háo danh, cần phải cảnh giác. Mặt khác, ông cũng không muốn có hành động nặng tay kỷ luật Kalugin, một viên tướng trẻ mới 40 tuổi.
Theo trung tướng, tiến sỹ sử học Alexandr Zdanovich, không ai có nghi ngờ, nhưng không ai biết được bản chất việc đưa Kalugin về làm Phó giám đốc Sở KGB thành phố lớn thứ hai của Liên Xô, hay còn gọi là thủ đô phía bắc. Còn bản thân Kalugin lờ mờ đoán ra rằng anh ta đã bị nghi làm gián điệp cho Mỹ.
Kalugin dường như suy luận rằng sự việc sẽ đổi thay, anh ta rồi sẽ nắm giữ chức vụ của người đứng đầu Sở KGB Leningrad và chỉ qua một thời gian nhất định, người ta sẽ nhớ đến anh ta và lại kéo anh ta về Moscow. Tuy nhiên, Kalugin phải ở lại thành phố Leningrad đến 7 năm.
Ở Leningrad, Kalugin đã tranh thủ viết luận án phó tiến sỹ với chuyên đề “Về công tác đối phó với hoạt động phá hoại của cơ quan đặc biệt đối phương nhằm vào cơ quan đại diện Liên Xô ở nước ngoài”. Thực tế, đây chính là công việc mà Kalugin vẫn làm bấy lâu nay.
Theo Trung tướng Nikolai Leonov, người được cử làm phản biện cho bản luận án phó tiến sỹ của Kalugin, thì luận án này khó có thể bảo vệ thành công tại Học viện tình báo của KGB và ông khuyên Kalugin nên bảo vệ ở một trường đào tạo dân sự, vì thực chất cũng chẳng có gì bí mật.
Như vậy là nỗ lực của Kalugin tìm cách để leo cao trên đường công danh bị chặn đứng. Kalugin cho rằng chính những lãnh đạo của Tổng cục I KGB đã ngầm phá hoại nỗ lực bảo vệ luận án, gây cản trở đường công danh. Và cuối cùng anh ta đối đầu trực diện với Tổng cục trưởng Tổng cục I Vladimir Kryuchkov.
Năm 1983, Kalugin làm đơn khiếu nại lên Chủ tịch KGB là Victor Chebrikov, khi đó mới lên thay Andropov. Nhưng chẳng có ai phản hồi. Trong khi đó, chuyên án phản gián theo dõi Kalugin vẫn được tiến hành nhằm làm rõ anh ta có dính dáng đến các cơ quan đặc biệt Mỹ hay không.
Mọi việc đều không được làm sáng tỏ, vì không phát hiện được dấu hiệu hoặc chứng cứ trực tiếp cho thấy Kalugin làm gián điệp cho Mỹ. Năm 1986 Kalugin lại được điều động trở lại Moscow.
Sở dĩ Kalugin được loại bỏ mọi nghi ngờ là vì năm 1985 một nguồn tin của KGB từ Mỹ cung cấp một danh sách chi tiết những nhân vật là điệp viên cho Mỹ, trong đó không có tên của Kalugin. Điều đặc biệt, người cung cấp danh sách đó cho KGB không ai khác, chính là điệp viên Aldrich Ames, Trưởng phòng theo dõi Liên Xô của CIA Mỹ.
Kalugin được điều động trở lại Moscow và biên chế vào lực lượng cán bộ hậu bị của KGB, giữ chức vụ Phó cục trưởng phụ trách chế độ sinh hoạt của Học viện KGB Liên Xô. Tuy nhiên, Kalugin lại coi đây là một bước hành động đầu tiên nhằm loại bỏ anh ta khỏi KGB. (Còn tiếp)
Theo Lê Thắng (Dân Việt)
1. Đường công danh
Tháng 8/1991, tòa nhà trụ sở KGB ở trung tâm Moscow bị một bầu không khí ảm đạm bao trùm. Bên ngoài,bức tượng ông tổ ngành an ninh Liên Xô Felix Dzerzhinski đặt trên quảng trường trước trụ sở bị các lực lượng đối lập kéo sập xuống, còn trong hành lang của KGB xuất hiện một nhóm người kỳ quặc quần áo chỉnh tề, dẫn đầu là cựu thiếu tướng KGB Oleg Danilovich Kalugin.
Theo lời trung tướng Nikolai Leonov, Phó Tổng cục trưởng tình báo đối ngoại KGB Liên Xô (thời kỳ 1983-1991), nhóm người này đi dọc hành lang và xông bừa vào các phòng làm việc. “Khi đó tôi là Trưởng phòng phân tích tin tình báo của KGB Liên Xô, họ xông vào phòng làm việc của tôi và đòi lấy tài liệu. Tôi đứng dậy tiếp họ, và tất nhiên, tôi tuyên bố thẳng thừng rằng cơ quan này có quy định rõ ràng, tài liệu trong tay tôi, tôi sẽ sử dụng vũ khí để bảo vệ”, ông Leonov kể.
Sự xuất hiện của viên cựu thiếu tướng KGB Kalugin ở hành lang trụ sở KGB được coi là đòn trừng phạt và trả thù KGB vì đã làm hỏng tham vọng của ông ta để trở thành một trong những chủ nhân ông mới của đất nước.
Cuối những năm 1950 của thế kỷ trước, vào thời kỳ tự do được nới lỏng dưới sự lãnh đạo của Khrushev, tấm màn ngăn cách với phương Tây được gỡ bỏ, Liên Xô và Mỹ đã quay mặt lại với nhau. Liên Xô đã cử nhiều sinh viên, bao gồm cả nhân viên của các cơ quan đặc biệt Liên Xô, nghiên cứu sinh sang Mỹ trau dồi tiếng Anh.
Năm 1958, Liên Xô đã cử một đoàn sinh viên sang học theo ngành báo chí tại đại học Colombia Mỹ theo chương trình đào tạo của Quỹ học bổng Fulbright. Trong số này có sinh viên Alexandr Yekovlev, trợ lý tư tưởng tương lai của cựu Tổng thống Liên Xô M.Gorbachov trong công cuộc cải tổ Liên Xô và “sinh viên” Oleg Kalugin.
Tại Mỹ, Kalugin với tư cách cán bộ tình báo dường như đã làm quen và thiết lập được quan hệ với một nhân viên của công ty chuyên nghiên cứu về nhiên liệu tên lửa và tuyển mộ được người này.
Người mà Kalugin tuyển mộ sau này được gọi là “điệp viên Cook”. Theo đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cơ quan tình báo đã đánh giá rất cao thành tích của Kalugin trong chuyến đi thực tập này.
Tuy nhiên, hơn 20 năm sau, các nhà phân tích KGB kết luận những thông tin mà Kalugin thu được từ phía Mỹ vào thời điểm mới sang Mỹ đều là “tin vịt”. Không ai dám chắc là Kalugin đã bị người Mỹ “tuyển” hay chưa, hay “tin vịt” này là cái gì?
Vấn đề này đã xảy ra tranh luận gay gắt. Theo đại tá Sergei Gorlenko, cựu sỹ quan FSB Liên bang Nga, đây là chuyện phức tạp, vì Kalugin chưa bị hỏi cung lần nào, ông ta cũng không hề thú nhận điều gì. Chỉ có một điều rất rõ ràng là sau vụ “chiêu mộ” điệp viên Cook, đường công danh của Oleg Kalugin lên như diều gặp gió.
Trung tướng Nikolai Leonov, cựu Cục trưởng Cục Phân tích KGB đánh giá, một tình báo viên trẻ tuổi ngay trong chuyến công tác ở nước ngoài đầu tiên tại Mỹ đã tuyển mộ một cơ sở thu tin tình báo khoa học kỹ thuật có giá trị, thì tất nhiên anh ta đã có trong tay một con át chủ bài để thăng tiến.
Năm 1970, sau khi trở về Liên Xô, Kalugin ngồi vào ghế Phó cục trưởng Cục phản gián nước ngoài, năm 1974 giữ chức vụ Cục trưởng Cục phản gián nước ngoài thuộc Tổng cục I của KGB.
Đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô nhận xét, Kalugin một con người thông minh, có kiến thức hiểu biết, đầy tham vọng và việc ông ta được bổ nhiệm giữ chức vụ Cục trưởng phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB là hoàn toàn xứng đáng.
Khi mới đầy 40 tuổi, Kalugin đã được phòng hàm Thiếu tướng, là một trong những tướng trẻ nhất của KGB khi đó. Ông ta diễn thuyết rất thu hút tại các hội nghị của ngành và cũng lên tiếng nhận xét thẳng thắn những đồng nghiệp của mình.
Khi nắm trọn lãnh đạo bộ phận phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB, Kalugin đề xuất lên lãnh đạo KGB nâng bộ phận này thành một cục riêng biệt. Khi đó Chủ tịch KGB là Yuri Andropov đánh giá cao đề xuất của một viên tướng tuổi trẻ tài cao, nên đã đồng ý với đề xuất này.
Chính vì vậy trong hệ thống cơ cấu của KGB xuất hiện Cục “K” với chức năng nhiệm vụ ngăn chặn các cơ quan đặc biệt nước ngoài tuyển chọn những công dân Liên Xô đang công tác, học tập ở nước ngoài, đặc biệt là tuyển lại những cán bộ tình báo của Liên Xô đang công tác ở nước ngoài.
Tuy nhiên cục “K” này cũng để lại tai tiếng như một tên hiến binh trong lực lượng tình báo của KGB. Bản thân Kalugin cũng thừa nhận rằng bộ phận do ông ta lãnh đạo giống như những thám tử “áo xám” nhằm thanh lọc những cán bộ cán bộ tình báo không được ưa chuộng. (Còn tiếp)
Bất mãn và chính trị
Những năm sau 1985, Liên Xô đang bước vào ngưỡng cửa đổi mới, với công cuộc cải tổ do Gorbachov phát động. Kalugin tận dụng triệt để cơ hội này. Ông ta viết thư gửi cho Gorbachov yêu cầu phải cải tổ cả hệ thống KGB.
Theo viên tướng thất sủng này, KGB phải chấm dứt tình trạng chính trị hóa, phải xóa bỏ KGB như những trang lịch sử đen tối của một cơ quan như “quốc gia trong quốc gia” và phải loại bỏ KGB khỏi các cơ quan vũ lực.
Một điều hoàn toàn bất ngờ là đề nghị của Kalugin đã được Gorbachov và một số Ủy viên trung ương đảng ủng hộ tích cực. Điều đó làm cho Phó chủ tịch KGB Kryuchkov khi đó rất phẫn nộ. Còn Kalugin đầu năm 1988 được bổ nhiệm làm Cục trưởng cục bảo vệ an toàn Bộ công nghiệp điện tử.
Đây được coi là một sự thăng chức với cá nhân Kalugin. Tương lai xán lạn của viên tướng thất sủng dường như lại được mở ra. Nhưng tháng 9/1988, Vladimir Kryuchkov được bổ nhiệm làm Chủ tịch KGB, Kalugin vỡ mộng, coi như hết đường thăng tiến trong KGB.
Tiên liệu trước khả năng bị sa thải khỏi KGB, đầu năm 1989, Kalugin cố đấm ăn xôi cuối cùng bằng việc xin gặp Chủ tịch mới của KGB Vladimir Kriuchkov và năn nỉ được ở lại KGB với tư cách là lãnh đạo của Phòng báo chí KGB.
Nhưng Kryuchkov kiên quyết phản đối. Kalugin như điên dại tuyên bố: “Anh không muốn hòa bình, thì hãy chuẩn bị cho chiến tranh. Các anh hãy nhớ lấy lời tôi!”
Chẳng phải chờ lâu. Ngay trong năm đó, Kalugin đã bị loại khỏi biên chế của KGB và những lời đe dọa của Kalugin đối với KGB bắt đầu trở thành hiện thực.
Theo đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, từ năm 1989 Kalugin đã có những bài phát biểu tố cáo KGB và trở mặt, thành một người hoàn toàn khác.
Ngày 14/7/1989 Kalugin phát biểu trên Đài tiếng nói Tự do Hoa Kỳ. Những phát ngôn của Kalugin trên sóng Đài tiếng nói Tự do Hoa Kỳ chẳng khác nào một điệp viên gây ảnh hưởng của Mỹ nhằm bôi nhọ hoạt động của KGB. Hành động của Kalugin như một quả bom làm nổ tung KGB. Hai tuần sau, ngày 29/7/1989, Tổng thống Liên Xô ra sắc lệnh tước quân hàm, mọi chức vụ và danh hiệu của Kalugin.
Từ bất mãn, thất sủng đến tuyệt vọng, Kalugin điên cuồng chống lại KGB, cho rằng chính hệ thống KGB đã làm hại và phá tan đất nước. Từ tâm thế như vậy, mọi phát ngôn của Kalugin ở các diễn đàn đều nhằm chống phá KGB.
Mùa hè năm 1990, ở Liên Xô bắt đầu chiến dịch vận động bầu cử vào Xô viết Tối cao (Quốc hội Liên Xô). Cựu thiếu tướng Kalugin nhanh chóng liên lạc với nhóm vận động bầu cử đại biểu nhân dân khu vực vùng Krasnodar. Những phát biểu của Kalugin trên các diễn đàn lập tức gây sự chú ý.
Ngày 17/7/1990, chiểu theo điều khoản “tiết lộ bí mật quốc gia”, Viện Công tố Liên Xô đã quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với Kalugin. Tuy nhiên hành động này của Viện Công tố lại trở thành “lợi bất cập hại”, trong thời buổi hỗn mang chính trị, càng làm cho Kalugin có thêm tiếng tăm trong dân chúng, thêm nhiều người ủng hộ trong cuộc vận động tranh cử.
Trở thành nghị sỹ, Kalugin được hưởng quy chế bất khả xâm phạm. Đây chính là cái ô che chở cho Kalugin trong những biến cố chính trị, nhất là sau khi xảy ra cuộc chính biến ngày 19/8/1991 ở Liên Xô, không ai và không cơ quan điều tra nào có thể đụng đến Kalugin. Quy chế đại biểu đã mở ra cánh cửa mới cho Kalugin. Cuối năm 1990 Kalugin đi một chuyến sang Mỹ.
Xung quanh chuyện này cũng còn nhiều bí mật nghề nghiệp chưa được làm sáng tỏ. Nhưng có một điều chắc chắn là FBI và CIA của Mỹ không thể bỏ qua cơ hội vàng này để tiếp xúc với một cựu sỹ quan tình báo cao cấp của KGB có trên 30 năm thâm niên. Kalugin trở về nước mang theo hợp đồng với nhà xuất bản ở Mỹ giá trị hàng triệu đôla cho cuốn hồi ký của Kalugin.
Ngay sau khi cuộc chính biến tháng 8/1991 thất bại, Vadim Bakatin, một nhân vật “như từ hư không” được bổ nhiệm vào chức Chủ tịch KGB. Đó là một con người không hề có một chút kiến thức nghiệp vụ an ninh, tình báo nào. Nhưng khi ngồi vào chiếc ghế Chủ tịch KGB, Bakatin tuyên bố ngay rằng cơ cấu của KGB không hợp thời, cần phải phá bỏ nó, phải giải tán ngay “con ngáo ộp”.
Thật trớ trêu là sau cuộc chính biến, vụ án khởi tố hình sự đối với Kalugin bị đình chỉ. Theo sắc lệnh của Tổng thống Nga Yeltsin, Kalugin được trả lại quân hàm thiếu tướng và các phần thưởng khác. Tháng 9/1991, Kalugin được mời làm cố vấn an ninh cho tân Chủ tịch KGB Bakatin. Lẽ dĩ nhiên, Bakatin ngồi vào chiếc ghế Chủ tịch KGB từ con số không, không hiểu gì về tình báo, phản gián, cơ cấu tổ chức an ninh, tình báo, thì Kalugin bỗng dưng trở thành “cứu tinh”.
Đây là thời điểm tỏa sáng của Kalugin. Kalugin đăng đàn trả lời phỏng vấn, và luôn tranh thủ tố cáo địch thủ của mình là cựu Chủ tịch Kriuchkov. Theo nhà sử học chuyên về các cơ quan đặc biệt Oleg Khlobustov, nhiệm vụ của các cơ quan đặc biệt nước ngoài vào những năm 90-91 là phá tan Đảng Cộng sản Liên Xô, quân đội Liên Xô và KGB.
Theo các tài liệu của Nga, lúc này Kalugin đã nhận thức rõ mục tiêu của mình, theo đó, không hành động như một nhà chuyên nghiệp, mà là đưa đường chỉ lối cho những hành động phá hoại lợi ích quốc gia nhà nước Liên Xô.
Lộ rõ bản chất
Sau khi Xô viết Tối cao Liên Xô bị giải tán, dự định tái cử của Kalugin bất thành. Kalugin lại toan tính những kế hoạch khác. Ông ta quyết định sang Mỹ.
Tháng Giêng năm 1992, Kalugin thú nhận: “Tôi sang Mỹ theo lời mời của Hãng truyền thanh và truyền hình CNN để quảng bá cho cuốn sách về những sự kiện Tháng 8. Tôi được đưa đi khắp nước Mỹ. Còn nói về chuyện thu nhập thì trong chuyến đi, một “công ty lớn” đã đề nghị tôi hợp tác sản xuất các phim phóng sự và chương trình truyền hình. Tôi đã đồng ý về mặt nguyên tắc”. “Công ty lớn” mà Kalugin nêu ở đây được cho chính là CIA.
Tên tuổi của Kalugin nổi lên như cồn, xuất hiện trên trang đầu của nhiều tờ báo. Vào đầu năm 1992, Kalugin tiết lộ cho báo chí Mỹ rằng trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam các sỹ quan KGB đã tiến hành thẩm vấn các phi công Mỹ bị bắt là tù binh. Thậm chí, Thượng viện Mỹ đã tiến hành hẳn một cuộc điều trần đặc biệt về việc này. Nhưng sau đó, Kalugin lại biện hộ rằng thực ra chỉ có người Việt Nam hỏi cung các tù binh Mỹ.
Sau cuộc chính biến tháng 10/1993, Kalugin lại ra nước ngoài. Lần này ông ta đi Anh. Vừa ra khỏi máy bay tại sân bay ở London, Kalugin bị cảnh sát giữ lại vì tình nghi ông ta giết hại nhà báo Ivan Markov của Bungari năm 1978. Vụ bê bối này đã làm rùm beng quan hệ Anh và Bungari những năm 1970.
Sở dĩ Kalugin bị bắt là vì có lúc cao hứng, ông ta buột miệng nói rằng đã từng hỗ trợ an ninh Bungari sát hại nhà báo Ivan Markov. Nhưng ngay ngày hôm sau, Kalugin được trả tự do. Ai đóng vai trò quyết định trong việc này? Phải chăng Đại sứ quán Nga ở London đã bảo vệ công dân của mình? Không phải! Có lẽ chính những cú điện thoại từ Washington tới London đã giải vây cho Kalugin.
Theo đại tá Sergei Gorlenko, cựu chiến binh Cơ quan an ninh Nga, thì khi còn ở trên lãnh thổ Liên Xô, sau này là Nga, Kalugin không dám tiết lộ chi tiết những cơ sở làm việc cho tình báo Liên Xô, vì rất có thể phải trả giá rất đắt. Nhưng khi đã ở trên đất Mỹ, thì ông ta lại tin rằng mình được an toàn vì đã có người Mỹ che chở.
“Một người Mỹ làm việc trong Cơ quan an ninh nội địa Mỹ hoạt động hỗ trợ KGB từ năm 1965 đã cung cấp những tin bí mật cho KGB” - đó là trích đoạn trong cuốn sách của Kalugin. Dựa trên trích đoạn này, ngày 23/2/1996, FBI đã ra lệnh bắt giam Robert Lippu và cuối cùng Lippu đã nhận tội.
Kalugin hiểu rõ rằng các cơ quan tư pháp Nga quan tâm hành động của mình, nên ông ta quyết định ở lại Mỹ. Tháng 6/2000 tại Mỹ diễn ra phiên tòa rùm beng xử George Trofimoff, một sỹ quan quân đội Mỹ về hưu bị kết án cộng tác nhiều năm với tình báo Liên Xô. Một trong những nhân chứng được tòa triệu tập chính là Oleg Kalugin.
Qua những lời khai của Kalugin, George Trofimoff bị kết án tù chung thân. Lời khai của Kalugin là đòn nặng nề giáng vào KGB và họ không ngờ có ngày Kalugin lại trở mặt như vậy.
Ngày 22/6/2002, Tòa án thành phố Moscow xử vắng mặt Oleg Kalugin và ra phán quyết hủy bỏ cấp hàm và thu hồi mọi phần thưởng của ông ta. Tòa tuyên án ông ta đã phạm tội phản bội tổ quốc và chịu án phạt 15 năm tù giam. Nhưng tất nhiên, Kalugin không có lý do gì để trở về Nga thụ án.
Nhìn lại cuộc đời của Kalugin, các nhà phân tích Nga cho rằng ông ta là con người quá tham vọng, đã thay lòng đổi dạ trong thời buổi hỗn mang ở Liên Xô và Nga. Điều đặc biệt trong trường hợp Kalugin là: không ai tuyển ông ta, cũng không ai đe dọa ông ta, không ai trả tiền cho ông ta. Nhưng ông ta lại thể hiện một dạng phản bội hoàn toàn khác biệt: trâng tráo, công khai, nhưng lại không bị trừng trị.
Sự phản bội ấy có lẽ xuất phát không phải từ nỗi đau vì đất nước, mà là từ sự bất mãn, tính tự ái và sự trả thù do ích kỷ, vị lợi cá nhân. Ở bên Mỹ, người ta vẫn gọi Kalugin là thiếu tướng, còn ở Nga họ gọi ông là “thiếu tướng phản bội”.
Theo Lê Thắng (Dân Việt)
Những đổi thay và nghịch lý
Những năm 70 của thế kỷ trước, trong tư tưởng và ý thức của Kalugin chưa hề có sự chuyển biến hay nao núng, mà chỉ là tham vọng quyền lực trong hệ thống KGB. Ông ta chưa hình dung ra 20 năm sau có sự “vật đổi sao dời” ở Liên Xô.
Nắm giữ một mạng lưới dày đặc các cơ sở trên 50 quốc gia, Kalugin nuôi tham vọng trở thành lãnh đạo của Tổng cục I KGB. Tuy nhiên, tham vọng này lại bị một nhân vật nổi lên là Vladimir Kriuchkov ngáng đường. Đó là hai con người với hai tính cách, phẩm chất hoàn toàn khác nhau.
Năm 1974, Yuri Andropov lại bổ nhiệm Vladimir Kriuchkov là Tổng cục trưởng Tổng cục I KGB làm cho Kalugin điên đảo, bất mãn. Giờ đây đường công danh của Kalugin hoàn toàn phụ thuộc vào địch thủ của mình là Kriuchkov. Chính Kriuchkov cũng muốn tìm cách loại bỏ viên tướng ngông cuồng Kalugin.
Và thời cơ cũng xuất hiện. Thủy thủ Liên Xô Nikolai Atamonov trên tầu hộ vệ năm 1959 cùng với cô bồ trẻ của mình Olga Egoreva đã đào ngũ sang phương Tây. Năm 1975 Atamonov lại muốn quay về Tổ quốc. Anh ta biết rằng 15 năm tiếp theo sẽ là khoảng thời gian bóc lịch trong tù.
Dẫu vậy, anh ta quả quyết rằng trong thời gian ở phương Tây anh ta đã thu thập được những thông tin bí mật có lợi cho đất nước. Và anh ta hy vọng dùng những tin tức này để đổi lấy tự do. Đây là mong muốn thật sự của Atamonov khi trở về Tổ quốc, hay là trò chơi nghiệp vụ của CIA Mỹ với KGB Liên Xô? Chưa ai có thể khẳng định được.
KGB quyết định cử một nhóm sỹ quan do Kalugin làm trưởng nhóm đi
Viena, Áo để gặp kẻ đào ngũ và dẫn độ về nước. Muốn dẫn độ về nước bằng
đường bộ qua biên giới Áo, sang Tiệp Khắc và về Liên Xô thì khi qua biên
giới phải tuyệt đối “êm xuôi”. Kalugin đề nghị bác sỹ tiêm cho kẻ đào
ngũ một liều thuốc mê và đặt anh ta vào thùng xe ô tô.
Khi về đến nơi, cán bộ KGB mở thùng xe, thì kẻ đào ngũ đã… tắt thở từ lâu, có thể do bị tiêm quá liều. Đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cho rằng việc Atamonov chết không có gì ghê gớm, vì anh ta chẳng là gì cả, chỉ là một thủy thủ bình thường. Nếu như chuyện đưa điệp viên cao cấp Aldrich Ames về Liên Xô mà lọt tới tai Mỹ thì mới lớn chuyện.
Vụ Atamonov bị chết là một trong những vết nhơ trong lai lịch của viên tướng đầy tham vọng Kalugin. Trớ trêu thay, chiến dịch này thất bại, nhưng Kalugin vẫn được tặng thưởng Huân chương cờ đỏ vì đã có thành tích lãnh đạo và trực tiếp dẫn độ thành công về Liên Xô kẻ bỏ sang hàng ngũ địch.
Vụ điệp viên Cook: Phản bội hay sập bẫy?
Theo Trung tướng Nikolai Leonov, một sỹ quan người Mỹ tình cờ ngỏ ý sẵn sàng cung cấp những tài liệu bí mật liên quan đến tiềm lực tên lửa và vũ khí hạt nhân của Mỹ cho những người bạn Séc của Liên Xô. Viên sỹ quan Mỹ này làm việc tại một cơ sở quân sự và có khả năng tiếp cận với những thông tin bí mật. Kalugin được cử đi gặp người Mỹ này.
Sau khi gặp người Mỹ này, xem các tài liệu, Kalugin báo cáo về Trung ương, người Mỹ này không có gì đáng quan tâm, tài liệu không có giá trị gì. Nghịch lý là, sau 2 tháng, Cơ quan Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã bắt giam viên sỹ quan Mỹ kia và bị đưa ra tòa xử với mức án 20 năm tù giam vì đã có ý định cung cấp tài liệu mật cho Liên Xô.
Nhưng nghiêm trọng nhất đối với Kalugin, và cũng thật trớ trêu là, “điệp viên Cook” do Kalugin tuyển mộ trước đây vào những năm 1950 ở Mỹ lại bị bất ngờ bắt giam vào nhà tù ở Liên Xô.
Theo đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cuối những năm 70, Cook bị FBI nghi ngờ và theo dõi gắt gao. Cook sợ bị FBI bắt nên đã tìm cách rời Mỹ trốn sang Liên Xô. Cook tìm cách kiếm tiền phi pháp và bị bắt giam. Anh ta rất bất bình và đòi được gặp Kalugin.
KGB đã tổ chức cho Kalugin gặp Cook trong nhà giam. Khi gặp Kalugin, Cook lớn tiếng oán trách Kalugin, rằng chính Kalugin gây ra chuyện này, làm hại đời anh ta và tất cả là tại Kalugin.
Toàn bộ nội dung câu chuyện trao đổi giữa Kalugin và Cook đã được ghi lại bằng thiết bị ghi âm cài sẵn từ trước, và chuyển lên cho Vladimir Kryuchkov. Nội dung này đã được các chuyên gia phân tích mổ xẻ và đi đến kết luận, “điệp viên Cook” được Kalugin tuyển chọn năm 1958 tại Mỹ thực chất cái bẫy do FBI dựng lên, và Kalugin chỉ làm một việc, đó là “sập bẫy”.
Câu chuyện về Kalugin cuối cùng được trình lên Chủ tịch KGB Yuri Andropov. Ông nhìn nhận rõ ràng Kalugin không chỉ đơn thuần một con người háo danh, cần phải cảnh giác. Mặt khác, ông cũng không muốn có hành động nặng tay kỷ luật Kalugin, một viên tướng trẻ mới 40 tuổi.
Theo trung tướng, tiến sỹ sử học Alexandr Zdanovich, không ai có nghi ngờ, nhưng không ai biết được bản chất việc đưa Kalugin về làm Phó giám đốc Sở KGB thành phố lớn thứ hai của Liên Xô, hay còn gọi là thủ đô phía bắc. Còn bản thân Kalugin lờ mờ đoán ra rằng anh ta đã bị nghi làm gián điệp cho Mỹ.
Kalugin dường như suy luận rằng sự việc sẽ đổi thay, anh ta rồi sẽ nắm giữ chức vụ của người đứng đầu Sở KGB Leningrad và chỉ qua một thời gian nhất định, người ta sẽ nhớ đến anh ta và lại kéo anh ta về Moscow. Tuy nhiên, Kalugin phải ở lại thành phố Leningrad đến 7 năm.
Ở Leningrad, Kalugin đã tranh thủ viết luận án phó tiến sỹ với chuyên đề “Về công tác đối phó với hoạt động phá hoại của cơ quan đặc biệt đối phương nhằm vào cơ quan đại diện Liên Xô ở nước ngoài”. Thực tế, đây chính là công việc mà Kalugin vẫn làm bấy lâu nay.
Theo Trung tướng Nikolai Leonov, người được cử làm phản biện cho bản luận án phó tiến sỹ của Kalugin, thì luận án này khó có thể bảo vệ thành công tại Học viện tình báo của KGB và ông khuyên Kalugin nên bảo vệ ở một trường đào tạo dân sự, vì thực chất cũng chẳng có gì bí mật.
Như vậy là nỗ lực của Kalugin tìm cách để leo cao trên đường công danh bị chặn đứng. Kalugin cho rằng chính những lãnh đạo của Tổng cục I KGB đã ngầm phá hoại nỗ lực bảo vệ luận án, gây cản trở đường công danh. Và cuối cùng anh ta đối đầu trực diện với Tổng cục trưởng Tổng cục I Vladimir Kryuchkov.
Năm 1983, Kalugin làm đơn khiếu nại lên Chủ tịch KGB là Victor Chebrikov, khi đó mới lên thay Andropov. Nhưng chẳng có ai phản hồi. Trong khi đó, chuyên án phản gián theo dõi Kalugin vẫn được tiến hành nhằm làm rõ anh ta có dính dáng đến các cơ quan đặc biệt Mỹ hay không.
Mọi việc đều không được làm sáng tỏ, vì không phát hiện được dấu hiệu hoặc chứng cứ trực tiếp cho thấy Kalugin làm gián điệp cho Mỹ. Năm 1986 Kalugin lại được điều động trở lại Moscow.
Sở dĩ Kalugin được loại bỏ mọi nghi ngờ là vì năm 1985 một nguồn tin của KGB từ Mỹ cung cấp một danh sách chi tiết những nhân vật là điệp viên cho Mỹ, trong đó không có tên của Kalugin. Điều đặc biệt, người cung cấp danh sách đó cho KGB không ai khác, chính là điệp viên Aldrich Ames, Trưởng phòng theo dõi Liên Xô của CIA Mỹ.
Kalugin được điều động trở lại Moscow và biên chế vào lực lượng cán bộ hậu bị của KGB, giữ chức vụ Phó cục trưởng phụ trách chế độ sinh hoạt của Học viện KGB Liên Xô. Tuy nhiên, Kalugin lại coi đây là một bước hành động đầu tiên nhằm loại bỏ anh ta khỏi KGB. (Còn tiếp)
Theo Lê Thắng (Dân Việt)
Hành trình từ đại tá tình báo Nga tới nạn nhân bị hạ độc ở Anh
Từ tướng trẻ tài cao của KGB đến kẻ lật mặt trong tình báo Liên Xô
Thứ Bảy, ngày 10/11/2018 11:00 AM (GMT+7)
Sự kiện:
Tin tức Nga
Oleg Kalugin từng là một sỹ quan thông minh, tài năng của KGB, mới 40 tuổi đã được phong hàm thiếu tướng.
Cựu tướng KGB Kalugin
| Loạt bài này viết về một viên tướng tình báo bị coi là phản bội ở Liên Xô, cung cấp cho độc giả không chỉ những tư liệu hiếm về hoạt động của một nhân vật tình báo nổi danh mà còn một số những khía cạnh về cách thức hoạt động, những thông tin ít được biết tới trong nội bộ của tổ chức tình báo lừng danh KGB, trên nền những sự kiện lớn trước và ngay sau khi Liên Xô tan rã. |
Tháng 8/1991, tòa nhà trụ sở KGB ở trung tâm Moscow bị một bầu không khí ảm đạm bao trùm. Bên ngoài,bức tượng ông tổ ngành an ninh Liên Xô Felix Dzerzhinski đặt trên quảng trường trước trụ sở bị các lực lượng đối lập kéo sập xuống, còn trong hành lang của KGB xuất hiện một nhóm người kỳ quặc quần áo chỉnh tề, dẫn đầu là cựu thiếu tướng KGB Oleg Danilovich Kalugin.
Theo lời trung tướng Nikolai Leonov, Phó Tổng cục trưởng tình báo đối ngoại KGB Liên Xô (thời kỳ 1983-1991), nhóm người này đi dọc hành lang và xông bừa vào các phòng làm việc. “Khi đó tôi là Trưởng phòng phân tích tin tình báo của KGB Liên Xô, họ xông vào phòng làm việc của tôi và đòi lấy tài liệu. Tôi đứng dậy tiếp họ, và tất nhiên, tôi tuyên bố thẳng thừng rằng cơ quan này có quy định rõ ràng, tài liệu trong tay tôi, tôi sẽ sử dụng vũ khí để bảo vệ”, ông Leonov kể.
Sự xuất hiện của viên cựu thiếu tướng KGB Kalugin ở hành lang trụ sở KGB được coi là đòn trừng phạt và trả thù KGB vì đã làm hỏng tham vọng của ông ta để trở thành một trong những chủ nhân ông mới của đất nước.
Cuối những năm 1950 của thế kỷ trước, vào thời kỳ tự do được nới lỏng dưới sự lãnh đạo của Khrushev, tấm màn ngăn cách với phương Tây được gỡ bỏ, Liên Xô và Mỹ đã quay mặt lại với nhau. Liên Xô đã cử nhiều sinh viên, bao gồm cả nhân viên của các cơ quan đặc biệt Liên Xô, nghiên cứu sinh sang Mỹ trau dồi tiếng Anh.
Năm 1958, Liên Xô đã cử một đoàn sinh viên sang học theo ngành báo chí tại đại học Colombia Mỹ theo chương trình đào tạo của Quỹ học bổng Fulbright. Trong số này có sinh viên Alexandr Yekovlev, trợ lý tư tưởng tương lai của cựu Tổng thống Liên Xô M.Gorbachov trong công cuộc cải tổ Liên Xô và “sinh viên” Oleg Kalugin.
Trụ sở cơ quan tình báo đối ngoại KGB
Theo nhà sử học Nikolai Dolgopolov, Oleg Kalugin khi đó là cán bộ sỹ
quan thông minh, tài năng của KGB, trong vai một sinh viên tốt nghiệp
Khoa ngôn ngữ, trường đại học tổng hợp quốc gia Leningrad. Trong vỏ bọc
này, thượng úy, sỹ quan tình báo Oleg Kalugin của Tổng cục I KGB (Tổng
cục tình báo của KGB) lên đường sang Mỹ thực tập, trải nghiệm ở địa bàn
đối phương cho sự nghiệp sau này của sỹ quan tình báo trẻ.Tại Mỹ, Kalugin với tư cách cán bộ tình báo dường như đã làm quen và thiết lập được quan hệ với một nhân viên của công ty chuyên nghiên cứu về nhiên liệu tên lửa và tuyển mộ được người này.
Người mà Kalugin tuyển mộ sau này được gọi là “điệp viên Cook”. Theo đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cơ quan tình báo đã đánh giá rất cao thành tích của Kalugin trong chuyến đi thực tập này.
Tuy nhiên, hơn 20 năm sau, các nhà phân tích KGB kết luận những thông tin mà Kalugin thu được từ phía Mỹ vào thời điểm mới sang Mỹ đều là “tin vịt”. Không ai dám chắc là Kalugin đã bị người Mỹ “tuyển” hay chưa, hay “tin vịt” này là cái gì?
Vấn đề này đã xảy ra tranh luận gay gắt. Theo đại tá Sergei Gorlenko, cựu sỹ quan FSB Liên bang Nga, đây là chuyện phức tạp, vì Kalugin chưa bị hỏi cung lần nào, ông ta cũng không hề thú nhận điều gì. Chỉ có một điều rất rõ ràng là sau vụ “chiêu mộ” điệp viên Cook, đường công danh của Oleg Kalugin lên như diều gặp gió.
Trung tướng Nikolai Leonov, cựu Cục trưởng Cục Phân tích KGB đánh giá, một tình báo viên trẻ tuổi ngay trong chuyến công tác ở nước ngoài đầu tiên tại Mỹ đã tuyển mộ một cơ sở thu tin tình báo khoa học kỹ thuật có giá trị, thì tất nhiên anh ta đã có trong tay một con át chủ bài để thăng tiến.
Trung tướng tình báo Nikolai Leonov (ảnh) đánh giá Kalugin từ khi còn trẻ tuổi đã có trong tay một con át chủ bài để thăng tiến.
Mùa hè năm 1960, Oleg Kalugin được cử sang New York công tác với vai
bình phong là phóng viên thường trú cơ quan đại diện chính thức của Đài
tiếng nói Moscow Liên Xô bên cạnh Liên Hợp quốc. Tháng 2/1965, Kalugin
đã leo lên được chức Tổ phó của tổ tình báo này, chuyên thu thập tin
tình báo chính trị.Năm 1970, sau khi trở về Liên Xô, Kalugin ngồi vào ghế Phó cục trưởng Cục phản gián nước ngoài, năm 1974 giữ chức vụ Cục trưởng Cục phản gián nước ngoài thuộc Tổng cục I của KGB.
Đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô nhận xét, Kalugin một con người thông minh, có kiến thức hiểu biết, đầy tham vọng và việc ông ta được bổ nhiệm giữ chức vụ Cục trưởng phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB là hoàn toàn xứng đáng.
Khi mới đầy 40 tuổi, Kalugin đã được phòng hàm Thiếu tướng, là một trong những tướng trẻ nhất của KGB khi đó. Ông ta diễn thuyết rất thu hút tại các hội nghị của ngành và cũng lên tiếng nhận xét thẳng thắn những đồng nghiệp của mình.
Khi nắm trọn lãnh đạo bộ phận phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB, Kalugin đề xuất lên lãnh đạo KGB nâng bộ phận này thành một cục riêng biệt. Khi đó Chủ tịch KGB là Yuri Andropov đánh giá cao đề xuất của một viên tướng tuổi trẻ tài cao, nên đã đồng ý với đề xuất này.
Chính vì vậy trong hệ thống cơ cấu của KGB xuất hiện Cục “K” với chức năng nhiệm vụ ngăn chặn các cơ quan đặc biệt nước ngoài tuyển chọn những công dân Liên Xô đang công tác, học tập ở nước ngoài, đặc biệt là tuyển lại những cán bộ tình báo của Liên Xô đang công tác ở nước ngoài.
Tuy nhiên cục “K” này cũng để lại tai tiếng như một tên hiến binh trong lực lượng tình báo của KGB. Bản thân Kalugin cũng thừa nhận rằng bộ phận do ông ta lãnh đạo giống như những thám tử “áo xám” nhằm thanh lọc những cán bộ cán bộ tình báo không được ưa chuộng. (Còn tiếp)
_________
Mời bạn
đón đọc kỳ II, xuất bản vào lúc 11h ngày 11.11.2018, về tham vọng quyền
lực của Kalugin và việc thành tích giả bị phơi bày khiến viên tướng trẻ
này bị thất sủng, dẫn đến những thay đổi trong suy nghĩ và hành động về
sau.
Nữ điệp viên “quyến rũ chết người” cảnh báo chiến tranh Nga-Mỹ
Thứ Hai, ngày 10/09/2018 00:30 AM (GMT+7)
Cựu điệp viên quyến rũ Anna Chapman cảnh báo Nga và Mỹ đang hướng đến chiến tranh ở Syria, trong bối cảnh quân đội chính phủ Syria mở chiến dịch quy mô lớn ở tỉnh Idlib.
Nữ điệp viên "quyến rũ chết người" Anna Chapman.
Theo Daily Star, Chapman mô tả tình hình hiện tại ở Địa Trung Hải
đang rất căng thẳng. Tổng thống Syria Bashar al-Assad và đồng minh Nga sắp mở chiến dịch quân sự trên bộ nhằm quét sạch phiến quân ở tỉnh Idlib.Mỹ, Anh, Pháp bày tỏ sự lo ngại rằng quân đội Syria sắp sử dụng vũ khí hóa học và sẵn sàng can thiệp nếu chuyện này thực sự xảy ra.
Chapman viết: “Ở Địa Trung Hải, có nguy cơ lớn về một cuộc đụng độ quân sự trực tiếp Nga-Mỹ. Moscow đã đưa đến khu vực một hạm đội hùng hậu nhất kể từ thời Liên Xô”.
Theo cựu điệp viên Chapman, hải quân Nga ở Địa Trung Hải sẵn sàng ngăn chặn các đòn tên lửa Mỹ giáng vào quân đội Syria. Nga đang thể hiện quyết tâm hỗ trợ chính phủ Syria giải phóng tỉnh Idlib, trước sức ép từ Mỹ.
Anna Chapman bình luận trên tài khoản Instagram cá nhân.
Cựu điệp viên Nga Chapman từng hoạt động ở Mỹ cho đến khi bị FBI bắt
giữ năm 2010. Chapman được trả về Nga sau một cuộc trao đổi điệp viên bí
mật.Kể từ đó, Chapman trở thành người dẫn chương trình truyền hình và có nhãn hiệu thời trang riêng. Thông điệp gần đây nhất của Chapman là về việc Anh cáo buộc hai công dân Nga liên quan đến vụ đầu độc cựu điệp viên Sergei Skripal.
Chapman cho rằng cáo buộc trên là “hài hước” và đặt câu hỏi ngược trở lại với 250.000 người đăng ký theo dõi tài khoản của cô trên Instagram.
Căng thẳng leo thang ở Syria sau khi quan chức Mỹ tiết lộ rằng, Nga đã gửi cảnh báo về chiến dịch quân sự ở khu vực có sự hiện diện binh sĩ Mỹ.
Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ hối thúc các bên kiềm chế, cho rằng xung đột sẽ khiến khu vực biến thành “hồ máu”.
Tướng KGB "lật mặt": Tham vọng leo cao, vướng "kỳ phùng địch thủ"
Chủ Nhật, ngày 11/11/2018 11:00 AM (GMT+7)
Sự kiện:
Tin tức Nga
Nắm giữ một mạng lưới dày đặc các cơ sở trên 50 quốc gia, Kalugin nuôi tham vọng trở thành lãnh đạo của Tổng cục I KGB.
Kalugin phát biểu trước báo chí
2. Những đổi thay và nghịch lýNhững năm 70 của thế kỷ trước, trong tư tưởng và ý thức của Kalugin chưa hề có sự chuyển biến hay nao núng, mà chỉ là tham vọng quyền lực trong hệ thống KGB. Ông ta chưa hình dung ra 20 năm sau có sự “vật đổi sao dời” ở Liên Xô.
Nắm giữ một mạng lưới dày đặc các cơ sở trên 50 quốc gia, Kalugin nuôi tham vọng trở thành lãnh đạo của Tổng cục I KGB. Tuy nhiên, tham vọng này lại bị một nhân vật nổi lên là Vladimir Kriuchkov ngáng đường. Đó là hai con người với hai tính cách, phẩm chất hoàn toàn khác nhau.
Năm 1974, Yuri Andropov lại bổ nhiệm Vladimir Kriuchkov là Tổng cục trưởng Tổng cục I KGB làm cho Kalugin điên đảo, bất mãn. Giờ đây đường công danh của Kalugin hoàn toàn phụ thuộc vào địch thủ của mình là Kriuchkov. Chính Kriuchkov cũng muốn tìm cách loại bỏ viên tướng ngông cuồng Kalugin.
Và thời cơ cũng xuất hiện. Thủy thủ Liên Xô Nikolai Atamonov trên tầu hộ vệ năm 1959 cùng với cô bồ trẻ của mình Olga Egoreva đã đào ngũ sang phương Tây. Năm 1975 Atamonov lại muốn quay về Tổ quốc. Anh ta biết rằng 15 năm tiếp theo sẽ là khoảng thời gian bóc lịch trong tù.
Dẫu vậy, anh ta quả quyết rằng trong thời gian ở phương Tây anh ta đã thu thập được những thông tin bí mật có lợi cho đất nước. Và anh ta hy vọng dùng những tin tức này để đổi lấy tự do. Đây là mong muốn thật sự của Atamonov khi trở về Tổ quốc, hay là trò chơi nghiệp vụ của CIA Mỹ với KGB Liên Xô? Chưa ai có thể khẳng định được.
Kalugin thời trẻ
KGB quyết định cử một nhóm sỹ quan do Kalugin làm trưởng nhóm đi
Viena, Áo để gặp kẻ đào ngũ và dẫn độ về nước. Muốn dẫn độ về nước bằng
đường bộ qua biên giới Áo, sang Tiệp Khắc và về Liên Xô thì khi qua biên
giới phải tuyệt đối “êm xuôi”. Kalugin đề nghị bác sỹ tiêm cho kẻ đào
ngũ một liều thuốc mê và đặt anh ta vào thùng xe ô tô.Khi về đến nơi, cán bộ KGB mở thùng xe, thì kẻ đào ngũ đã… tắt thở từ lâu, có thể do bị tiêm quá liều. Đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cho rằng việc Atamonov chết không có gì ghê gớm, vì anh ta chẳng là gì cả, chỉ là một thủy thủ bình thường. Nếu như chuyện đưa điệp viên cao cấp Aldrich Ames về Liên Xô mà lọt tới tai Mỹ thì mới lớn chuyện.
Vụ Atamonov bị chết là một trong những vết nhơ trong lai lịch của viên tướng đầy tham vọng Kalugin. Trớ trêu thay, chiến dịch này thất bại, nhưng Kalugin vẫn được tặng thưởng Huân chương cờ đỏ vì đã có thành tích lãnh đạo và trực tiếp dẫn độ thành công về Liên Xô kẻ bỏ sang hàng ngũ địch.
Vụ điệp viên Cook: Phản bội hay sập bẫy?
Theo Trung tướng Nikolai Leonov, một sỹ quan người Mỹ tình cờ ngỏ ý sẵn sàng cung cấp những tài liệu bí mật liên quan đến tiềm lực tên lửa và vũ khí hạt nhân của Mỹ cho những người bạn Séc của Liên Xô. Viên sỹ quan Mỹ này làm việc tại một cơ sở quân sự và có khả năng tiếp cận với những thông tin bí mật. Kalugin được cử đi gặp người Mỹ này.
Sau khi gặp người Mỹ này, xem các tài liệu, Kalugin báo cáo về Trung ương, người Mỹ này không có gì đáng quan tâm, tài liệu không có giá trị gì. Nghịch lý là, sau 2 tháng, Cơ quan Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã bắt giam viên sỹ quan Mỹ kia và bị đưa ra tòa xử với mức án 20 năm tù giam vì đã có ý định cung cấp tài liệu mật cho Liên Xô.
Yuri Andropov (ảnh), Chủ tịch KGB thời đó, bổ nhiệm đối thủ của Kalugin làm Tổng cục trưởng Tổng cục I KGB
Vấn đề là tại sao Kalugin lại báo cáo rằng viên sỹ quan này không đáng quan tâm?! Đây là dấu hỏi trong lý lịch của Kalugin.Nhưng nghiêm trọng nhất đối với Kalugin, và cũng thật trớ trêu là, “điệp viên Cook” do Kalugin tuyển mộ trước đây vào những năm 1950 ở Mỹ lại bị bất ngờ bắt giam vào nhà tù ở Liên Xô.
Theo đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cuối những năm 70, Cook bị FBI nghi ngờ và theo dõi gắt gao. Cook sợ bị FBI bắt nên đã tìm cách rời Mỹ trốn sang Liên Xô. Cook tìm cách kiếm tiền phi pháp và bị bắt giam. Anh ta rất bất bình và đòi được gặp Kalugin.
KGB đã tổ chức cho Kalugin gặp Cook trong nhà giam. Khi gặp Kalugin, Cook lớn tiếng oán trách Kalugin, rằng chính Kalugin gây ra chuyện này, làm hại đời anh ta và tất cả là tại Kalugin.
Toàn bộ nội dung câu chuyện trao đổi giữa Kalugin và Cook đã được ghi lại bằng thiết bị ghi âm cài sẵn từ trước, và chuyển lên cho Vladimir Kryuchkov. Nội dung này đã được các chuyên gia phân tích mổ xẻ và đi đến kết luận, “điệp viên Cook” được Kalugin tuyển chọn năm 1958 tại Mỹ thực chất cái bẫy do FBI dựng lên, và Kalugin chỉ làm một việc, đó là “sập bẫy”.
Câu chuyện về Kalugin cuối cùng được trình lên Chủ tịch KGB Yuri Andropov. Ông nhìn nhận rõ ràng Kalugin không chỉ đơn thuần một con người háo danh, cần phải cảnh giác. Mặt khác, ông cũng không muốn có hành động nặng tay kỷ luật Kalugin, một viên tướng trẻ mới 40 tuổi.
Vladimir Kryuchkov, người được bổ nhiệm làm Tổng cục trưởng Tổng cục I KGB năm 1974
Sau khi nghe toàn bộ cuộn băng ghi buổi trao đổi của Kalugin với Cook
trong nhà giam, Andropov quyết định cho Kalugin rời khỏi Cơ quan tình
báo KGB và về làm Phó giám đốc Sở KGB thành phố Leningrad.Theo trung tướng, tiến sỹ sử học Alexandr Zdanovich, không ai có nghi ngờ, nhưng không ai biết được bản chất việc đưa Kalugin về làm Phó giám đốc Sở KGB thành phố lớn thứ hai của Liên Xô, hay còn gọi là thủ đô phía bắc. Còn bản thân Kalugin lờ mờ đoán ra rằng anh ta đã bị nghi làm gián điệp cho Mỹ.
Kalugin dường như suy luận rằng sự việc sẽ đổi thay, anh ta rồi sẽ nắm giữ chức vụ của người đứng đầu Sở KGB Leningrad và chỉ qua một thời gian nhất định, người ta sẽ nhớ đến anh ta và lại kéo anh ta về Moscow. Tuy nhiên, Kalugin phải ở lại thành phố Leningrad đến 7 năm.
Ở Leningrad, Kalugin đã tranh thủ viết luận án phó tiến sỹ với chuyên đề “Về công tác đối phó với hoạt động phá hoại của cơ quan đặc biệt đối phương nhằm vào cơ quan đại diện Liên Xô ở nước ngoài”. Thực tế, đây chính là công việc mà Kalugin vẫn làm bấy lâu nay.
Theo Trung tướng Nikolai Leonov, người được cử làm phản biện cho bản luận án phó tiến sỹ của Kalugin, thì luận án này khó có thể bảo vệ thành công tại Học viện tình báo của KGB và ông khuyên Kalugin nên bảo vệ ở một trường đào tạo dân sự, vì thực chất cũng chẳng có gì bí mật.
Như vậy là nỗ lực của Kalugin tìm cách để leo cao trên đường công danh bị chặn đứng. Kalugin cho rằng chính những lãnh đạo của Tổng cục I KGB đã ngầm phá hoại nỗ lực bảo vệ luận án, gây cản trở đường công danh. Và cuối cùng anh ta đối đầu trực diện với Tổng cục trưởng Tổng cục I Vladimir Kryuchkov.
Năm 1983, Kalugin làm đơn khiếu nại lên Chủ tịch KGB là Victor Chebrikov, khi đó mới lên thay Andropov. Nhưng chẳng có ai phản hồi. Trong khi đó, chuyên án phản gián theo dõi Kalugin vẫn được tiến hành nhằm làm rõ anh ta có dính dáng đến các cơ quan đặc biệt Mỹ hay không.
Mọi việc đều không được làm sáng tỏ, vì không phát hiện được dấu hiệu hoặc chứng cứ trực tiếp cho thấy Kalugin làm gián điệp cho Mỹ. Năm 1986 Kalugin lại được điều động trở lại Moscow.
Sở dĩ Kalugin được loại bỏ mọi nghi ngờ là vì năm 1985 một nguồn tin của KGB từ Mỹ cung cấp một danh sách chi tiết những nhân vật là điệp viên cho Mỹ, trong đó không có tên của Kalugin. Điều đặc biệt, người cung cấp danh sách đó cho KGB không ai khác, chính là điệp viên Aldrich Ames, Trưởng phòng theo dõi Liên Xô của CIA Mỹ.
Kalugin được điều động trở lại Moscow và biên chế vào lực lượng cán bộ hậu bị của KGB, giữ chức vụ Phó cục trưởng phụ trách chế độ sinh hoạt của Học viện KGB Liên Xô. Tuy nhiên, Kalugin lại coi đây là một bước hành động đầu tiên nhằm loại bỏ anh ta khỏi KGB. (Còn tiếp)
______________
Từ tướng trẻ tài cao của KGB đến kẻ lật mặt trong tình báo Liên Xô
Thứ Bảy, ngày 10/11/2018 11:00 AM (GMT+7)
Oleg Kalugin từng là một sỹ quan thông minh, tài năng của KGB, mới 40 tuổi đã được phong hàm thiếu tướng.
Cựu tướng KGB Kalugin
| Loạt bài này viết về một viên tướng tình báo bị coi là phản bội ở Liên Xô, cung cấp cho độc giả không chỉ những tư liệu hiếm về hoạt động của một nhân vật tình báo nổi danh mà còn một số những khía cạnh về cách thức hoạt động, những thông tin ít được biết tới trong nội bộ của tổ chức tình báo lừng danh KGB, trên nền những sự kiện lớn trước và ngay sau khi Liên Xô tan rã. |
Tháng 8/1991, tòa nhà trụ sở KGB ở trung tâm Moscow bị một bầu không khí ảm đạm bao trùm. Bên ngoài,bức tượng ông tổ ngành an ninh Liên Xô Felix Dzerzhinski đặt trên quảng trường trước trụ sở bị các lực lượng đối lập kéo sập xuống, còn trong hành lang của KGB xuất hiện một nhóm người kỳ quặc quần áo chỉnh tề, dẫn đầu là cựu thiếu tướng KGB Oleg Danilovich Kalugin.
Theo lời trung tướng Nikolai Leonov, Phó Tổng cục trưởng tình báo đối ngoại KGB Liên Xô (thời kỳ 1983-1991), nhóm người này đi dọc hành lang và xông bừa vào các phòng làm việc. “Khi đó tôi là Trưởng phòng phân tích tin tình báo của KGB Liên Xô, họ xông vào phòng làm việc của tôi và đòi lấy tài liệu. Tôi đứng dậy tiếp họ, và tất nhiên, tôi tuyên bố thẳng thừng rằng cơ quan này có quy định rõ ràng, tài liệu trong tay tôi, tôi sẽ sử dụng vũ khí để bảo vệ”, ông Leonov kể.
Sự xuất hiện của viên cựu thiếu tướng KGB Kalugin ở hành lang trụ sở KGB được coi là đòn trừng phạt và trả thù KGB vì đã làm hỏng tham vọng của ông ta để trở thành một trong những chủ nhân ông mới của đất nước.
Cuối những năm 1950 của thế kỷ trước, vào thời kỳ tự do được nới lỏng dưới sự lãnh đạo của Khrushev, tấm màn ngăn cách với phương Tây được gỡ bỏ, Liên Xô và Mỹ đã quay mặt lại với nhau. Liên Xô đã cử nhiều sinh viên, bao gồm cả nhân viên của các cơ quan đặc biệt Liên Xô, nghiên cứu sinh sang Mỹ trau dồi tiếng Anh.
Năm 1958, Liên Xô đã cử một đoàn sinh viên sang học theo ngành báo chí tại đại học Colombia Mỹ theo chương trình đào tạo của Quỹ học bổng Fulbright. Trong số này có sinh viên Alexandr Yekovlev, trợ lý tư tưởng tương lai của cựu Tổng thống Liên Xô M.Gorbachov trong công cuộc cải tổ Liên Xô và “sinh viên” Oleg Kalugin.
Trụ sở cơ quan tình báo đối ngoại KGB
Theo nhà sử học Nikolai Dolgopolov, Oleg Kalugin khi đó là cán bộ sỹ
quan thông minh, tài năng của KGB, trong vai một sinh viên tốt nghiệp
Khoa ngôn ngữ, trường đại học tổng hợp quốc gia Leningrad. Trong vỏ bọc
này, thượng úy, sỹ quan tình báo Oleg Kalugin của Tổng cục I KGB (Tổng
cục tình báo của KGB) lên đường sang Mỹ thực tập, trải nghiệm ở địa bàn
đối phương cho sự nghiệp sau này của sỹ quan tình báo trẻ.Tại Mỹ, Kalugin với tư cách cán bộ tình báo dường như đã làm quen và thiết lập được quan hệ với một nhân viên của công ty chuyên nghiên cứu về nhiên liệu tên lửa và tuyển mộ được người này.
Người mà Kalugin tuyển mộ sau này được gọi là “điệp viên Cook”. Theo đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cơ quan tình báo đã đánh giá rất cao thành tích của Kalugin trong chuyến đi thực tập này.
Tuy nhiên, hơn 20 năm sau, các nhà phân tích KGB kết luận những thông tin mà Kalugin thu được từ phía Mỹ vào thời điểm mới sang Mỹ đều là “tin vịt”. Không ai dám chắc là Kalugin đã bị người Mỹ “tuyển” hay chưa, hay “tin vịt” này là cái gì?
Vấn đề này đã xảy ra tranh luận gay gắt. Theo đại tá Sergei Gorlenko, cựu sỹ quan FSB Liên bang Nga, đây là chuyện phức tạp, vì Kalugin chưa bị hỏi cung lần nào, ông ta cũng không hề thú nhận điều gì. Chỉ có một điều rất rõ ràng là sau vụ “chiêu mộ” điệp viên Cook, đường công danh của Oleg Kalugin lên như diều gặp gió.
Trung tướng Nikolai Leonov, cựu Cục trưởng Cục Phân tích KGB đánh giá, một tình báo viên trẻ tuổi ngay trong chuyến công tác ở nước ngoài đầu tiên tại Mỹ đã tuyển mộ một cơ sở thu tin tình báo khoa học kỹ thuật có giá trị, thì tất nhiên anh ta đã có trong tay một con át chủ bài để thăng tiến.
Trung tướng tình báo Nikolai Leonov (ảnh) đánh giá Kalugin từ khi còn trẻ tuổi đã có trong tay một con át chủ bài để thăng tiến.
Mùa hè năm 1960, Oleg Kalugin được cử sang New York công tác với vai
bình phong là phóng viên thường trú cơ quan đại diện chính thức của Đài
tiếng nói Moscow Liên Xô bên cạnh Liên Hợp quốc. Tháng 2/1965, Kalugin
đã leo lên được chức Tổ phó của tổ tình báo này, chuyên thu thập tin
tình báo chính trị.Năm 1970, sau khi trở về Liên Xô, Kalugin ngồi vào ghế Phó cục trưởng Cục phản gián nước ngoài, năm 1974 giữ chức vụ Cục trưởng Cục phản gián nước ngoài thuộc Tổng cục I của KGB.
Đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô nhận xét, Kalugin một con người thông minh, có kiến thức hiểu biết, đầy tham vọng và việc ông ta được bổ nhiệm giữ chức vụ Cục trưởng phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB là hoàn toàn xứng đáng.
Khi mới đầy 40 tuổi, Kalugin đã được phòng hàm Thiếu tướng, là một trong những tướng trẻ nhất của KGB khi đó. Ông ta diễn thuyết rất thu hút tại các hội nghị của ngành và cũng lên tiếng nhận xét thẳng thắn những đồng nghiệp của mình.
Khi nắm trọn lãnh đạo bộ phận phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB, Kalugin đề xuất lên lãnh đạo KGB nâng bộ phận này thành một cục riêng biệt. Khi đó Chủ tịch KGB là Yuri Andropov đánh giá cao đề xuất của một viên tướng tuổi trẻ tài cao, nên đã đồng ý với đề xuất này.
Chính vì vậy trong hệ thống cơ cấu của KGB xuất hiện Cục “K” với chức năng nhiệm vụ ngăn chặn các cơ quan đặc biệt nước ngoài tuyển chọn những công dân Liên Xô đang công tác, học tập ở nước ngoài, đặc biệt là tuyển lại những cán bộ tình báo của Liên Xô đang công tác ở nước ngoài.
Tuy nhiên cục “K” này cũng để lại tai tiếng như một tên hiến binh trong lực lượng tình báo của KGB. Bản thân Kalugin cũng thừa nhận rằng bộ phận do ông ta lãnh đạo giống như những thám tử “áo xám” nhằm thanh lọc những cán bộ cán bộ tình báo không được ưa chuộng. (Còn tiếp)
_________
Tướng tình báo KGB lật mặt: Chớp thời cơ và thất bại
Thứ Hai, ngày 12/11/2018 11:00 AM (GMT+7)
Sự kiện:
Tin tức Nga
Kalugin tận dụng triệt để thời cơ khi Liên Xô bước vào ngưỡng cửa đổi mới dưới thời Gorbachov.
Kalugin tuyên bố với đối thủ trong KGB: “Anh không muốn hòa bình, thì hãy chuẩn bị cho chiến tranh"
| Loạt bài này viết về một viên tướng tình báo bị coi là phản bội ở Liên Xô, cung cấp cho độc giả không chỉ những tư liệu hiếm về hoạt động của một nhân vật tình báo nổi danh mà còn một số những khía cạnh về cách thức hoạt động, những thông tin ít được biết tới trong nội bộ của tổ chức tình báo lừng danh KGB, trên nền những sự kiện lớn trước và ngay sau khi Liên Xô tan rã. |
Những năm sau 1985, Liên Xô đang bước vào ngưỡng cửa đổi mới, với công cuộc cải tổ do Gorbachov phát động. Kalugin tận dụng triệt để cơ hội này. Ông ta viết thư gửi cho Gorbachov yêu cầu phải cải tổ cả hệ thống KGB.
Theo viên tướng thất sủng này, KGB phải chấm dứt tình trạng chính trị hóa, phải xóa bỏ KGB như những trang lịch sử đen tối của một cơ quan như “quốc gia trong quốc gia” và phải loại bỏ KGB khỏi các cơ quan vũ lực.
Một điều hoàn toàn bất ngờ là đề nghị của Kalugin đã được Gorbachov và một số Ủy viên trung ương đảng ủng hộ tích cực. Điều đó làm cho Phó chủ tịch KGB Kryuchkov khi đó rất phẫn nộ. Còn Kalugin đầu năm 1988 được bổ nhiệm làm Cục trưởng cục bảo vệ an toàn Bộ công nghiệp điện tử.
Đây được coi là một sự thăng chức với cá nhân Kalugin. Tương lai xán lạn của viên tướng thất sủng dường như lại được mở ra. Nhưng tháng 9/1988, Vladimir Kryuchkov được bổ nhiệm làm Chủ tịch KGB, Kalugin vỡ mộng, coi như hết đường thăng tiến trong KGB.
Tiên liệu trước khả năng bị sa thải khỏi KGB, đầu năm 1989, Kalugin cố đấm ăn xôi cuối cùng bằng việc xin gặp Chủ tịch mới của KGB Vladimir Kriuchkov và năn nỉ được ở lại KGB với tư cách là lãnh đạo của Phòng báo chí KGB.
Nhưng Kryuchkov kiên quyết phản đối. Kalugin như điên dại tuyên bố: “Anh không muốn hòa bình, thì hãy chuẩn bị cho chiến tranh. Các anh hãy nhớ lấy lời tôi!”
Chẳng phải chờ lâu. Ngay trong năm đó, Kalugin đã bị loại khỏi biên chế của KGB và những lời đe dọa của Kalugin đối với KGB bắt đầu trở thành hiện thực.
Theo đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, từ năm 1989 Kalugin đã có những bài phát biểu tố cáo KGB và trở mặt, thành một người hoàn toàn khác.
Ngày 14/7/1989 Kalugin phát biểu trên Đài tiếng nói Tự do Hoa Kỳ. Những phát ngôn của Kalugin trên sóng Đài tiếng nói Tự do Hoa Kỳ chẳng khác nào một điệp viên gây ảnh hưởng của Mỹ nhằm bôi nhọ hoạt động của KGB. Hành động của Kalugin như một quả bom làm nổ tung KGB. Hai tuần sau, ngày 29/7/1989, Tổng thống Liên Xô ra sắc lệnh tước quân hàm, mọi chức vụ và danh hiệu của Kalugin.
Từ bất mãn, thất sủng đến tuyệt vọng, Kalugin điên cuồng chống lại KGB, cho rằng chính hệ thống KGB đã làm hại và phá tan đất nước. Từ tâm thế như vậy, mọi phát ngôn của Kalugin ở các diễn đàn đều nhằm chống phá KGB.
Mùa hè năm 1990, ở Liên Xô bắt đầu chiến dịch vận động bầu cử vào Xô viết Tối cao (Quốc hội Liên Xô). Cựu thiếu tướng Kalugin nhanh chóng liên lạc với nhóm vận động bầu cử đại biểu nhân dân khu vực vùng Krasnodar. Những phát biểu của Kalugin trên các diễn đàn lập tức gây sự chú ý.
Ngày 17/7/1990, chiểu theo điều khoản “tiết lộ bí mật quốc gia”, Viện Công tố Liên Xô đã quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với Kalugin. Tuy nhiên hành động này của Viện Công tố lại trở thành “lợi bất cập hại”, trong thời buổi hỗn mang chính trị, càng làm cho Kalugin có thêm tiếng tăm trong dân chúng, thêm nhiều người ủng hộ trong cuộc vận động tranh cử.
Trở thành nghị sỹ, Kalugin được hưởng quy chế bất khả xâm phạm. Đây chính là cái ô che chở cho Kalugin trong những biến cố chính trị, nhất là sau khi xảy ra cuộc chính biến ngày 19/8/1991 ở Liên Xô, không ai và không cơ quan điều tra nào có thể đụng đến Kalugin. Quy chế đại biểu đã mở ra cánh cửa mới cho Kalugin. Cuối năm 1990 Kalugin đi một chuyến sang Mỹ.
Xung quanh chuyện này cũng còn nhiều bí mật nghề nghiệp chưa được làm sáng tỏ. Nhưng có một điều chắc chắn là FBI và CIA của Mỹ không thể bỏ qua cơ hội vàng này để tiếp xúc với một cựu sỹ quan tình báo cao cấp của KGB có trên 30 năm thâm niên. Kalugin trở về nước mang theo hợp đồng với nhà xuất bản ở Mỹ giá trị hàng triệu đôla cho cuốn hồi ký của Kalugin.
Ngay sau khi cuộc chính biến tháng 8/1991 thất bại, Vadim Bakatin, một nhân vật “như từ hư không” được bổ nhiệm vào chức Chủ tịch KGB. Đó là một con người không hề có một chút kiến thức nghiệp vụ an ninh, tình báo nào. Nhưng khi ngồi vào chiếc ghế Chủ tịch KGB, Bakatin tuyên bố ngay rằng cơ cấu của KGB không hợp thời, cần phải phá bỏ nó, phải giải tán ngay “con ngáo ộp”.
Vadim Bakatin, người được bổ nhiệm vào chức Chủ tịch KGB năm 1991
Phản ứng lại tuyên bố này là làn sóng ồ ạt hàng chục ngàn sỹ quan KGB
xin giải ngũ. KGB chảy máu chất xám chưa từng có. Bakatin không tìm
được đồng minh của mình trong đội ngũ cán bộ KGB đương thời, ông ta chới
với tìm Kalugin.Thật trớ trêu là sau cuộc chính biến, vụ án khởi tố hình sự đối với Kalugin bị đình chỉ. Theo sắc lệnh của Tổng thống Nga Yeltsin, Kalugin được trả lại quân hàm thiếu tướng và các phần thưởng khác. Tháng 9/1991, Kalugin được mời làm cố vấn an ninh cho tân Chủ tịch KGB Bakatin. Lẽ dĩ nhiên, Bakatin ngồi vào chiếc ghế Chủ tịch KGB từ con số không, không hiểu gì về tình báo, phản gián, cơ cấu tổ chức an ninh, tình báo, thì Kalugin bỗng dưng trở thành “cứu tinh”.
Đây là thời điểm tỏa sáng của Kalugin. Kalugin đăng đàn trả lời phỏng vấn, và luôn tranh thủ tố cáo địch thủ của mình là cựu Chủ tịch Kriuchkov. Theo nhà sử học chuyên về các cơ quan đặc biệt Oleg Khlobustov, nhiệm vụ của các cơ quan đặc biệt nước ngoài vào những năm 90-91 là phá tan Đảng Cộng sản Liên Xô, quân đội Liên Xô và KGB.
Theo các tài liệu của Nga, lúc này Kalugin đã nhận thức rõ mục tiêu của mình, theo đó, không hành động như một nhà chuyên nghiệp, mà là đưa đường chỉ lối cho những hành động phá hoại lợi ích quốc gia nhà nước Liên Xô.
Lộ rõ bản chất
Sau khi Xô viết Tối cao Liên Xô bị giải tán, dự định tái cử của Kalugin bất thành. Kalugin lại toan tính những kế hoạch khác. Ông ta quyết định sang Mỹ.
Tháng Giêng năm 1992, Kalugin thú nhận: “Tôi sang Mỹ theo lời mời của Hãng truyền thanh và truyền hình CNN để quảng bá cho cuốn sách về những sự kiện Tháng 8. Tôi được đưa đi khắp nước Mỹ. Còn nói về chuyện thu nhập thì trong chuyến đi, một “công ty lớn” đã đề nghị tôi hợp tác sản xuất các phim phóng sự và chương trình truyền hình. Tôi đã đồng ý về mặt nguyên tắc”. “Công ty lớn” mà Kalugin nêu ở đây được cho chính là CIA.
Tên tuổi của Kalugin nổi lên như cồn, xuất hiện trên trang đầu của nhiều tờ báo. Vào đầu năm 1992, Kalugin tiết lộ cho báo chí Mỹ rằng trong cuộc chiến tranh ở Việt Nam các sỹ quan KGB đã tiến hành thẩm vấn các phi công Mỹ bị bắt là tù binh. Thậm chí, Thượng viện Mỹ đã tiến hành hẳn một cuộc điều trần đặc biệt về việc này. Nhưng sau đó, Kalugin lại biện hộ rằng thực ra chỉ có người Việt Nam hỏi cung các tù binh Mỹ.
Sau cuộc chính biến tháng 10/1993, Kalugin lại ra nước ngoài. Lần này ông ta đi Anh. Vừa ra khỏi máy bay tại sân bay ở London, Kalugin bị cảnh sát giữ lại vì tình nghi ông ta giết hại nhà báo Ivan Markov của Bungari năm 1978. Vụ bê bối này đã làm rùm beng quan hệ Anh và Bungari những năm 1970.
Sở dĩ Kalugin bị bắt là vì có lúc cao hứng, ông ta buột miệng nói rằng đã từng hỗ trợ an ninh Bungari sát hại nhà báo Ivan Markov. Nhưng ngay ngày hôm sau, Kalugin được trả tự do. Ai đóng vai trò quyết định trong việc này? Phải chăng Đại sứ quán Nga ở London đã bảo vệ công dân của mình? Không phải! Có lẽ chính những cú điện thoại từ Washington tới London đã giải vây cho Kalugin.
Kalugin từng buột miệng nói đã hỗ trợ an ninh Bungari sát hại nhà báo Ivan Markov (phải)
Đầu năm 1994 Kalugin xuất bản cuốn sách “The First Directorate” (Giám
đốc đầu tiên) tại Mỹ, còn ở Nga, sách có tựa đề “Vĩnh biệt Lubyanka!”.
Cuốn sách kể về quãng thời gian Kalugin làm việc tại Tổng cục I KGB.
Trung tướng Alexandr Zdanovich, tiến sỹ sử học nhận xét rằng vào thời
điểm này Kalugin đã không còn có tác dụng đối với người Mỹ nữa. Cho nên,
việc làm này của Kalugin chỉ đơn thuần là kiếm tiền, lấy kế sinh nhai.
Kalugin đã tiết lộ hoàn toàn phương pháp hoạt động tình báo của KGB
tại các tổ tình báo trong các cơ quan đại diện. Nhưng nguy hiểm hơn cả,
ông ta còn mô tả hoạt động của các cơ sở người Mỹ làm việc cho tình báo
Liên Xô. Theo đó, người Mỹ có thể dễ dàng lần ra dấu vết những điệp viên
người Mỹ hoạt động cho Liên Xô.Theo đại tá Sergei Gorlenko, cựu chiến binh Cơ quan an ninh Nga, thì khi còn ở trên lãnh thổ Liên Xô, sau này là Nga, Kalugin không dám tiết lộ chi tiết những cơ sở làm việc cho tình báo Liên Xô, vì rất có thể phải trả giá rất đắt. Nhưng khi đã ở trên đất Mỹ, thì ông ta lại tin rằng mình được an toàn vì đã có người Mỹ che chở.
“Một người Mỹ làm việc trong Cơ quan an ninh nội địa Mỹ hoạt động hỗ trợ KGB từ năm 1965 đã cung cấp những tin bí mật cho KGB” - đó là trích đoạn trong cuốn sách của Kalugin. Dựa trên trích đoạn này, ngày 23/2/1996, FBI đã ra lệnh bắt giam Robert Lippu và cuối cùng Lippu đã nhận tội.
Kalugin hiểu rõ rằng các cơ quan tư pháp Nga quan tâm hành động của mình, nên ông ta quyết định ở lại Mỹ. Tháng 6/2000 tại Mỹ diễn ra phiên tòa rùm beng xử George Trofimoff, một sỹ quan quân đội Mỹ về hưu bị kết án cộng tác nhiều năm với tình báo Liên Xô. Một trong những nhân chứng được tòa triệu tập chính là Oleg Kalugin.
Qua những lời khai của Kalugin, George Trofimoff bị kết án tù chung thân. Lời khai của Kalugin là đòn nặng nề giáng vào KGB và họ không ngờ có ngày Kalugin lại trở mặt như vậy.
Ngày 22/6/2002, Tòa án thành phố Moscow xử vắng mặt Oleg Kalugin và ra phán quyết hủy bỏ cấp hàm và thu hồi mọi phần thưởng của ông ta. Tòa tuyên án ông ta đã phạm tội phản bội tổ quốc và chịu án phạt 15 năm tù giam. Nhưng tất nhiên, Kalugin không có lý do gì để trở về Nga thụ án.
Nhìn lại cuộc đời của Kalugin, các nhà phân tích Nga cho rằng ông ta là con người quá tham vọng, đã thay lòng đổi dạ trong thời buổi hỗn mang ở Liên Xô và Nga. Điều đặc biệt trong trường hợp Kalugin là: không ai tuyển ông ta, cũng không ai đe dọa ông ta, không ai trả tiền cho ông ta. Nhưng ông ta lại thể hiện một dạng phản bội hoàn toàn khác biệt: trâng tráo, công khai, nhưng lại không bị trừng trị.
Sự phản bội ấy có lẽ xuất phát không phải từ nỗi đau vì đất nước, mà là từ sự bất mãn, tính tự ái và sự trả thù do ích kỷ, vị lợi cá nhân. Ở bên Mỹ, người ta vẫn gọi Kalugin là thiếu tướng, còn ở Nga họ gọi ông là “thiếu tướng phản bội”.
_________
Hết
Tướng tình báo KGB lật mặt: Tham vọng leo cao, gặp "kỳ phùng địch thủ"
Chủ Nhật, ngày 11/11/2018 11:00 AM (GMT+7)
Nắm giữ một mạng lưới dày đặc các cơ sở trên 50 quốc gia, Kalugin nuôi tham vọng trở thành lãnh đạo của Tổng cục I KGB.
Sự kiện:
Tin tức Nga
Kalugin phát biểu trước báo chí
|
Loạt bài này viết về một viên tướng tình báo bị coi là phản bội ở
Liên Xô, cung cấp cho độc giả không chỉ những tư liệu hiếm về hoạt động
của một nhân vật tình báo nổi danh mà còn một số những khía cạnh về cách
thức hoạt động, những thông tin ít được biết tới trong nội bộ của tổ
chức tình báo lừng danh KGB, trên nền những sự kiện lớn trước và ngay
sau khi Liên Xô tan rã. |
Những năm 70 của thế kỷ trước, trong tư tưởng và ý thức của Kalugin chưa hề có sự chuyển biến hay nao núng, mà chỉ là tham vọng quyền lực trong hệ thống KGB. Ông ta chưa hình dung ra 20 năm sau có sự “vật đổi sao dời” ở Liên Xô.
Nắm giữ một mạng lưới dày đặc các cơ sở trên 50 quốc gia, Kalugin nuôi tham vọng trở thành lãnh đạo của Tổng cục I KGB. Tuy nhiên, tham vọng này lại bị một nhân vật nổi lên là Vladimir Kriuchkov ngáng đường. Đó là hai con người với hai tính cách, phẩm chất hoàn toàn khác nhau.
Năm 1974, Yuri Andropov lại bổ nhiệm Vladimir Kriuchkov là Tổng cục trưởng Tổng cục I KGB làm cho Kalugin điên đảo, bất mãn. Giờ đây đường công danh của Kalugin hoàn toàn phụ thuộc vào địch thủ của mình là Kriuchkov. Chính Kriuchkov cũng muốn tìm cách loại bỏ viên tướng ngông cuồng Kalugin.
Và thời cơ cũng xuất hiện. Thủy thủ Liên Xô Nikolai Atamonov trên tầu hộ vệ năm 1959 cùng với cô bồ trẻ của mình Olga Egoreva đã đào ngũ sang phương Tây. Năm 1975 Atamonov lại muốn quay về Tổ quốc. Anh ta biết rằng 15 năm tiếp theo sẽ là khoảng thời gian bóc lịch trong tù.
Dẫu vậy, anh ta quả quyết rằng trong thời gian ở phương Tây anh ta đã thu thập được những thông tin bí mật có lợi cho đất nước. Và anh ta hy vọng dùng những tin tức này để đổi lấy tự do. Đây là mong muốn thật sự của Atamonov khi trở về Tổ quốc, hay là trò chơi nghiệp vụ của CIA Mỹ với KGB Liên Xô? Chưa ai có thể khẳng định được.
Khi về đến nơi, cán bộ KGB mở thùng xe, thì kẻ đào ngũ đã… tắt thở từ lâu, có thể do bị tiêm quá liều. Đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cho rằng việc Atamonov chết không có gì ghê gớm, vì anh ta chẳng là gì cả, chỉ là một thủy thủ bình thường. Nếu như chuyện đưa điệp viên cao cấp Aldrich Ames về Liên Xô mà lọt tới tai Mỹ thì mới lớn chuyện.
Vụ Atamonov bị chết là một trong những vết nhơ trong lai lịch của viên tướng đầy tham vọng Kalugin. Trớ trêu thay, chiến dịch này thất bại, nhưng Kalugin vẫn được tặng thưởng Huân chương cờ đỏ vì đã có thành tích lãnh đạo và trực tiếp dẫn độ thành công về Liên Xô kẻ bỏ sang hàng ngũ địch.
Vụ điệp viên Cook: Phản bội hay sập bẫy?
Theo Trung tướng Nikolai Leonov, một sỹ quan người Mỹ tình cờ ngỏ ý sẵn sàng cung cấp những tài liệu bí mật liên quan đến tiềm lực tên lửa và vũ khí hạt nhân của Mỹ cho những người bạn Séc của Liên Xô. Viên sỹ quan Mỹ này làm việc tại một cơ sở quân sự và có khả năng tiếp cận với những thông tin bí mật. Kalugin được cử đi gặp người Mỹ này.
Sau khi gặp người Mỹ này, xem các tài liệu, Kalugin báo cáo về Trung ương, người Mỹ này không có gì đáng quan tâm, tài liệu không có giá trị gì. Nghịch lý là, sau 2 tháng, Cơ quan Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã bắt giam viên sỹ quan Mỹ kia và bị đưa ra tòa xử với mức án 20 năm tù giam vì đã có ý định cung cấp tài liệu mật cho Liên Xô.
Yuri Andropov (ảnh), Chủ tịch KGB thời đó, bổ nhiệm đối thủ của Kalugin làm Tổng cục trưởng Tổng cục I KGB
Vấn đề là tại sao Kalugin lại báo cáo rằng viên sỹ quan này không đáng quan tâm?! Đây là dấu hỏi trong lý lịch của Kalugin.Nhưng nghiêm trọng nhất đối với Kalugin, và cũng thật trớ trêu là, “điệp viên Cook” do Kalugin tuyển mộ trước đây vào những năm 1950 ở Mỹ lại bị bất ngờ bắt giam vào nhà tù ở Liên Xô.
Theo đại tá Victor Cherkashin, cựu chiến binh phản gián nước ngoài của Tổng cục I KGB Liên Xô, cuối những năm 70, Cook bị FBI nghi ngờ và theo dõi gắt gao. Cook sợ bị FBI bắt nên đã tìm cách rời Mỹ trốn sang Liên Xô. Cook tìm cách kiếm tiền phi pháp và bị bắt giam. Anh ta rất bất bình và đòi được gặp Kalugin.
KGB đã tổ chức cho Kalugin gặp Cook trong nhà giam. Khi gặp Kalugin, Cook lớn tiếng oán trách Kalugin, rằng chính Kalugin gây ra chuyện này, làm hại đời anh ta và tất cả là tại Kalugin.
Toàn bộ nội dung câu chuyện trao đổi giữa Kalugin và Cook đã được ghi lại bằng thiết bị ghi âm cài sẵn từ trước, và chuyển lên cho Vladimir Kryuchkov. Nội dung này đã được các chuyên gia phân tích mổ xẻ và đi đến kết luận, “điệp viên Cook” được Kalugin tuyển chọn năm 1958 tại Mỹ thực chất cái bẫy do FBI dựng lên, và Kalugin chỉ làm một việc, đó là “sập bẫy”.
Câu chuyện về Kalugin cuối cùng được trình lên Chủ tịch KGB Yuri Andropov. Ông nhìn nhận rõ ràng Kalugin không chỉ đơn thuần một con người háo danh, cần phải cảnh giác. Mặt khác, ông cũng không muốn có hành động nặng tay kỷ luật Kalugin, một viên tướng trẻ mới 40 tuổi.
Vladimir Kryuchkov, người được bổ nhiệm làm Tổng cục trưởng Tổng cục I KGB năm 1974
Sau khi nghe toàn bộ cuộn băng ghi buổi trao đổi của Kalugin với Cook
trong nhà giam, Andropov quyết định cho Kalugin rời khỏi Cơ quan tình
báo KGB và về làm Phó giám đốc Sở KGB thành phố Leningrad.Theo trung tướng, tiến sỹ sử học Alexandr Zdanovich, không ai có nghi ngờ, nhưng không ai biết được bản chất việc đưa Kalugin về làm Phó giám đốc Sở KGB thành phố lớn thứ hai của Liên Xô, hay còn gọi là thủ đô phía bắc. Còn bản thân Kalugin lờ mờ đoán ra rằng anh ta đã bị nghi làm gián điệp cho Mỹ.
Kalugin dường như suy luận rằng sự việc sẽ đổi thay, anh ta rồi sẽ nắm giữ chức vụ của người đứng đầu Sở KGB Leningrad và chỉ qua một thời gian nhất định, người ta sẽ nhớ đến anh ta và lại kéo anh ta về Moscow. Tuy nhiên, Kalugin phải ở lại thành phố Leningrad đến 7 năm.
Ở Leningrad, Kalugin đã tranh thủ viết luận án phó tiến sỹ với chuyên đề “Về công tác đối phó với hoạt động phá hoại của cơ quan đặc biệt đối phương nhằm vào cơ quan đại diện Liên Xô ở nước ngoài”. Thực tế, đây chính là công việc mà Kalugin vẫn làm bấy lâu nay.
Theo Trung tướng Nikolai Leonov, người được cử làm phản biện cho bản luận án phó tiến sỹ của Kalugin, thì luận án này khó có thể bảo vệ thành công tại Học viện tình báo của KGB và ông khuyên Kalugin nên bảo vệ ở một trường đào tạo dân sự, vì thực chất cũng chẳng có gì bí mật.
Như vậy là nỗ lực của Kalugin tìm cách để leo cao trên đường công danh bị chặn đứng. Kalugin cho rằng chính những lãnh đạo của Tổng cục I KGB đã ngầm phá hoại nỗ lực bảo vệ luận án, gây cản trở đường công danh. Và cuối cùng anh ta đối đầu trực diện với Tổng cục trưởng Tổng cục I Vladimir Kryuchkov.
Năm 1983, Kalugin làm đơn khiếu nại lên Chủ tịch KGB là Victor Chebrikov, khi đó mới lên thay Andropov. Nhưng chẳng có ai phản hồi. Trong khi đó, chuyên án phản gián theo dõi Kalugin vẫn được tiến hành nhằm làm rõ anh ta có dính dáng đến các cơ quan đặc biệt Mỹ hay không.
Mọi việc đều không được làm sáng tỏ, vì không phát hiện được dấu hiệu hoặc chứng cứ trực tiếp cho thấy Kalugin làm gián điệp cho Mỹ. Năm 1986 Kalugin lại được điều động trở lại Moscow.
Sở dĩ Kalugin được loại bỏ mọi nghi ngờ là vì năm 1985 một nguồn tin của KGB từ Mỹ cung cấp một danh sách chi tiết những nhân vật là điệp viên cho Mỹ, trong đó không có tên của Kalugin. Điều đặc biệt, người cung cấp danh sách đó cho KGB không ai khác, chính là điệp viên Aldrich Ames, Trưởng phòng theo dõi Liên Xô của CIA Mỹ.
Kalugin được điều động trở lại Moscow và biên chế vào lực lượng cán bộ hậu bị của KGB, giữ chức vụ Phó cục trưởng phụ trách chế độ sinh hoạt của Học viện KGB Liên Xô. Tuy nhiên, Kalugin lại coi đây là một bước hành động đầu tiên nhằm loại bỏ anh ta khỏi KGB. (Còn tiếp)
______________
Nhận xét
Đăng nhận xét