ĐẠI GIA, NGÀI LÀ AI? 17 (Bá hộ Định)

-Tỷ phú là những người thiên bẩm kiếm tiền. Họ là những con người tưởng tài giỏi nhưng thật ra là quá ngu ngốc!
-Biết vậy nhưng ai cũng thích mình ngu ngốc!!!
--------------------------------------------------------------
(ĐC sưu tầm trên NET)

 
 Chuyện Những Nữ Đại Gia Chơi Ngông Nhất Việt Nam

Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được

Pompom, Theo Thời đại 1 năm trước

Tứ đại gia này giàu có thể nói không chỉ giàu nhất Sài Gòn mà còn thuộc vào hàng giàu nhất Đông Dương trong giai đoạn cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20.

Nhất Sỹ
Nhân vật này chính là ông ngoại của Hoàng hậu cuối cùng của đất An Nam - Nam Phương hoàng hậu. Ông xuất thân trong một gia đình công giáo tại Sài Gòn và là con chiên ngoan đạo, chính vì vậy khi ở tuổi thiếu thời ông Lê Nhứt Sỹ (1841 - 1900) được các tu sỹ người Pháp đưa sang Malaysia để học tập và sau này khi về lại quê hương, ông đổi tên thành Lê Phát Đạt do tên thật trùng với một người thầy trong tu viện.
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 1.
Tượng điêu khắc ông Huyện Sỹ tại Giáo xứ Chợ Đũi (Ảnh: Internet)
Có học vấn cao và biết nhiều ngôn ngữ, ông được bổ nhiệm làm thông ngôn rồi tiếp sau đó là Ủy viên Hội đồng Quản hạt Nam Kỳ. Dân chúng gọi ông là Huyện Sỹ bởi tên họ chỉ thay trên giấy tờ, còn xưng hô ngoài đời thì người quen vẫn quen gọi bằng tên cũ.
Có nhiều giai thoại về sự giàu có của ông Huyện Sỹ, người thì bảo rằng do ngôi nhà gốc của Huyện Sỹ ở đất Tân An (Long An) được xây trên đất hàm rồng nên phong thủy tốt, đường tài danh cả dòng họ phất lên. Nhưng theo một số tài liệu ghi lại thì Huyện Sỹ giàu lên là do may mắn “trúng đất”.
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 2.
Giáo Xứ Chợ Đũi, Quận 1 (Ảnh: Internet)
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 3.
Tượng Huyện Sỹ trên mộ của ông (Ảnh: Internet)
Khi Pháp chiếm Nam Kỳ, dân di tản tứ phương, ruộng không nhà trống đầy rẫy. Thế nhưng, chính quyền khi ấy bắt ép ông phải mua ruộng đất, bất đắc dĩ ông chạy vạy khắp nơi để mua đất tứ phương. Nhưng số trời đã định, ông Huyện Sỹ phải giàu, đất ông mua liên tiếp trúng mùa, lúa thóc bạt ngàn khiến ông phất lên không tưởng.
Ông Huyện Sỹ dùng sự giàu có của mình để xây dựng các công trình tôn giáo vì nhờ đạo mà ông được đi học và có nhiều cơ hội để thay đổi cuộc đời. Quy mô nhất phải kể đến là Nhà thờ Huyện Sỹ - hay còn biết đến tên Giáo xứ chợ Đũi, công trình kiến trúc quy mô nhất tốn hơn 1/7 gia sản của ông.
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 4.
Nơi an nghỉ của Huyện Sỹ và vợ tại Giáo Xứ Chợ Đũi, Quận 1 (Ảnh: Internet)
Về phần đất đai rộng lớn, để dễ hình dung hãy thử chạy xe từ Nhà thờ Huyện Sỹ (quận 1) đến nhà thờ Chí Hòa (quận 10) rồi nhà thờ Hạnh Thông Tây (Gò Vấp), bạn sẽ thấy sự trải dài đất đai của phú hộ giàu nhất Nam Kỳ thời bấy giờ này. Tất cả các nhà thờ đều được xây dựng trên đất của ông.
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 5.
Nơi an nghỉ của Huyện Sỹ và vợ tại Giáo Xứ Chợ Đũi, Quận 1 (Ảnh: Internet)
Huyện Sỹ qua đời năm 1900 còn vợ ông là bà Huỳnh Thị Tài mất sau đó 20 năm. Thi thể 2 người được chôn ở gian sau cung thánh nhà thờ Huyện Sỹ. Tại đây, 2 bên là 2 tượng bán thân của 2 ông bà, bằng thạch cao. Ở giữa là 2 phần mộ bằng đá cẩm thạch, bên trên mộ là 2 bức tượng toàn thân của 2 ông bà, cũng đều bằng đá cẩm thạch với hoa văn tinh xảo. Đây có thể xem là ngôi mộ đẹp nhất và còn bảo toàn trọn vẹn nhất trong các ngôi mộ của tứ đại phú hào.
Nhì Phương
Nhì Phương là tên gọi của Đỗ Hữu Phương (1841 - 1914), con trai đại địa chủ Nam Kỳ thời bấy giờ là Bá Hộ Khiêm. Ông Đỗ Hữu Phương thuộc vận mệnh sinh ra đã ngậm thìa vàng, cuộc sống nhung lụa giàu sang và địa vị khủng hiếm địa chủ nào cùng thời có được.
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 6.
Hình ông Tổng đốc Phương in trên con tem Đông Dương (Ảnh: Internet)
Không những gia sản ruộng vườn rộng lớn, bá hộ Khiêm - cha ông Phương là một trong những người thức thời, khi biết làm ăn buôn bán với người ngoại quốc từ sớm. Chính lẽ đó, tài sản gia đình ông Phương ngày một tăng lên, người ta còn nói vui rằng, của cải nhà ông có khi đếm cả đời chẳng hết.
Bá hộ Khiêm dạy con khá nghiêm khắc, ông Phương được cha cho học tiếng Hán từ nhỏ, sau này biết thêm cả tiếng Pháp và là một thanh niên có tầm hiểu biết, giỏi ngoại ngữ, có kiến thức văn hóa, chứ không phải chỉ biết tiêu tiền như những công tử con nhà bá hộ khác. Sau khi cha mình qua đời, ông Phương được thừa hưởng khối tài sản khổng lồ và cũng từ đó người ta gọi ông bằng cái tên Bá hộ Phương.
Năm 1861, Sài Gòn - Chợ Lớn được chia làm 20 hộ, ông Phương qua lời giới thiệu của cai tổng Đỗ Kiến Phước, được người Pháp trọng dụng cho làm hộ trưởng, rồi từ đó ngày càng thăng tiến với nhiều chức vụ khác nhau. Ông gia nhập quốc tịch Pháp năm 1881, đưa các con sang Pháp du học. Gia đình ông có 8 người con, 5 trai 3 gái.
Tam Xường
Tam Xường tên thật là Lý Tường Quan (1842-1896), tên tự là Phước Trai. Được biết đến là một người giàu có, nhưng cuộc đời và sự nghiệp của Bá hộ Xường - Lý Tường Quan được ghi chép lại rất ít. Theo đó, Lý Tường Quan là người Minh Hương (Hoa Kiều trung thành với nhà Minh) chống lại nhà Thanh nên đến lánh nạn ở miền Nam Việt Nam.
Lý Tường Quan trở thành thông ngôn cho Pháp nhờ thông thạo cả tiếng Hoa lẫn tiếng Pháp, và được tin tưởng, trọng dụng. Tuy nhiên, trong lòng ông luôn muốn trở thành người có dấu ấn đậm nét hơn việc chỉ làm một viên thông ngôn quen, chính vì vậy ông đã tham dự thương trường, tập tành buôn bán kinh doanh.
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 7.
Căn nhà thờ của Lý Tường Quan hiện tại ở Quận 5 (Ảnh: Internet)
Lý Tường Quan chọn buôn bán lương thực, thực phẩm cho Sài Gòn và các tỉnh lân cận. Bằng sự khéo léo cùng với huyết quản vốn nhạy cảm với thương trường, chẳng mấy chốc ông phất lên trông thấy. Bên cạnh đó, ông còn biết cách đi cửa sau, lấy lòng quan Tây, quan ta nên việc làm ăn cứ xuôi chèo mát mái. Do Tường Quan còn có tên khác là Xường, lại rất giàu có, nên người dân thường gọi ông là Bá hộ Xường.
Bá hộ Xường bắt đầu mua đất xây cất biệt thự tại vùng Chợ Lớn để cho thuê và bán, càng ngày càng trở nên giàu có. Dinh thự của Bá hộ Xường rất bề thế, ngày nay tọa lạc trên đường Hải Thượng Lãn Ông, được nhà nước xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố.
Không giỏi dạy con như Bá hộ Khiêm, thành thử khi ông qua đời vào năm 1896, tất cả sản nghiệp cả đời ông gầy dựng chẳng mấy chốc tiêu tan do con cháu ăn xài phung phí.
Tứ Hỏa
Một trong những cái tên được người dân biết nhiều nhất chính là Hứa Bổn Hỏa, hay còn gọi là Chú Hỏa. Tên tiếng nước ngoài của ông là Hui Bon Hoa (1845 - 1901), chú Hỏa là người gốc Hoa và cũng theo đạo Công Giáo giống Huyện Sỹ - Lê Phát Đạt.
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 8.
Tượng Chú Hỏa (Ảnh: Internet)
Chú Hỏa nổi tiếng bởi các công trình kiến trúc mà ông xây dựng cùng giai thoại về người con gái chết trẻ của mình (chuyện này là sự đồn thổi dân gian không rõ thực hư). Một trong các dinh thự lớn nhất Sài Gòn thời bấy giờ chính là tòa nhà có 99 cánh cửa nay là Bảo tàng Mỹ Thuật Hồ Chí Minh ngụ trên đường Phó Đức Chính, và khách sạn có vị trí đẹp bậc nhất Sài Gòn - Majestic.
Không có nhiều tài liệu ghi chép về Hứa Bổn Hỏa, chính vì thế có khá nhiều lời đồn đoán về sự giàu có của ông. Nổi tiếng hơn cả là giai thoại chú Hỏa vốn dĩ chỉ là anh “đồng nát”, trong một lần đi nhặt nhạnh, may mắn tìm ra túi vàng nằm trong một chiếc ghế nệm cũ và dùng số vàng đó làm ăn rồi giàu lên nhanh chóng. Các phiên bản khác của giai thoại này thay túi vằng bằng bức tượng đúc đồng nhưng bên trong đầy vàng, hoặc những thứ đồ cực kỳ quý hiếm trong những món đồ vứt đi. Và giai thoại vẫn mãi là giai thoại, chuyện vì sao chú Hỏa giàu đến vậy, hiện vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng.
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 9.
Căn biệt thự 99 cánh cửa nổi tiếng với giai thoại "con ma nhà họ Hứa" (Ảnh: Internet)
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 10.
Bảo sanh viện Đông Dương - Maternité Indochinoise (nay là Bệnh viện Từ Dũ - ảnh Inernet)
Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hỏa - tứ đại phú hộ Sài Gòn xưa mà tài sản vua chúa chưa chắc hơn được - Ảnh 11.
Khách sạn Majestic đắc địa Sài Gòn (Ảnh: Internet)
Năm 1901, Chú Hỏa trở về Trung Quốc với vợ và mất ở đây, được chôn cất tại Tuyền Châu ở tỉnh Phúc Kiến. Chú Hỏa có tổng cộng 3 người con trai và họ đều là những nhân vật kiệt xuất, xây dựng và phát triển sự nghiệp sau khi cha hạ thế, cũng như giữ gìn sản nghiệp còn nguyên vẹn đến không ngờ. Từ năm 1951, các thành viên gia đình và con cái của dòng họ Hui Bon Hoa đã dần dần chuyển sang các nước khác: Pháp, Mỹ… Trước ngày 30-4-1975, tất cả thành viên của dòng họ Hứa Bổn Hỏa đã rời Việt Nam.
Chú Hỏa và gia tộc là những người có tấm lòng bác ái, khi tự bỏ tiền xây dựng khá nhiều các công trình công cộng để phục vụ nhân dân như: Bảo sanh viện Đông Dương - Maternité Indochinoise (nay là Bệnh viện Từ Dũ), Thành Chí học hiệu (nay là trường THCS Minh Đức - Q1), Bệnh viện đa khoa Sài Gòn (đối diện chợ Bến Thành)...
(Tổng hợp)


Tứ đại hào phú vang bóng một thời: Đi tìm tung tích bá hộ Định


Chú Hỏa (Hứa Bổn Hòa) được đồn thổi là người giàu thứ tư của Sài Gòn xưa, song theo học giả Vương Hồng Sển, chú Hỏa không được xếp trong tứ đại hào phú mà là bá hộ Định.
Chúng tôi quyết định đi tìm tung tích của bá hộ Định, người giàu thứ tư của Sài Gòn xưa và cả Nam kỳ lục tỉnh từ những thông tin ít ỏi mà học giả Vương Hồng Sển đã viết trong cuốn biên khảo “Sài Gòn năm xưa”: “Bá hộ Định họ Trần, làm Hộ trưởng ở Chợ Lớn, nhà ở khoảng giữa đường Trần Thanh Cần, gần dốc cầu Palikao và chợ Quách Đàm (nay là chợ Bình Tây).

Tìm tung tích Bá hộ Định

Ngôi nhà năm căn trệt chạm trổ thật khéo, cột cẩm lai bóng ngời ngó thấy mặt; trong nhà vật dụng từ cái bàn, cái ghế, cái đôn sành đều có vẻ cũ xưa...”.
Lân la hỏi chuyện người bạn đang làm việc ở Sở Giao thông Vận tải TPHCM, anh thú nhận không biết con đường Trần Thanh Cần trước giải phóng nằm ở đâu, nhưng cầu Palikao thì được làm từ thời Pháp vắt qua con kênh Hàng Bàng (quận 6).
Tu dai hao phu vang bong mot thoi: Di tim tung tich ba ho Dinh hinh anh 1
Chợ Lớn những năm giữa thế kỷ XX. Ảnh tư liệu.
Kênh Hàng Bàng vừa được nạo vét, trả lại hiện trạng cũ. Nước kênh trong xanh nhưng không còn cây cầu nào soi bóng. Theo ông Nguyễn Văn Bảy (74 tuổi) ngụ tại địa phương thì ngày trước có ba cây cầu bắc qua kênh Hàng Bàng gồm cầu Ba Cẳng, cầu Palikao... Cầu Palikao được người Pháp đặt tên bởi hình dáng của nó gợi nhớ hình ảnh cầu Bát Lý Kiều bên Trung Quốc. Cầu bị tháo dỡ năm 2003 sau khi con kênh bị lấp, vị trí cầu cũ nay là đường Ngô Nhân Tịnh, đoạn từ đường Bãi Sậy đến đường Phan Văn Khỏe.
Nếu đúng như cụ Vương Hồng Sển mô tả thì căn nhà cũ của Bá hộ Định nằm ở vị trí mặt tiền đường Phan Văn Khỏe, đoạn từ đường Ngô Nhân Tịnh đến đường Chu Văn An vì trước năm 1975 Rạch Bãi Sậy (tức kênh Hàng Bàng) chạy từ rạch Lò Gốm (phía bên trái) ngang qua chợ Bình Tây. Sau này, đoạn kênh bị lấp để làm đường.
Hơn 100 năm dâu bể, vật đổi sao dời, phố xá bây giờ đã đổi khác, sầm uất và nhộp nhịp hơn. Các dãy phố lầu, nhà kiến trúc cổ mai một dần, nhường chỗ cho những căn nhà ống. Hỏi thăm nhiều cụ cao niên sinh sống ở Chợ Lớn từ trước năm 1975, không mấy ai biết đích xác ngôi nhà 5 căn trước kia từng là đại bản doanh của Bá hộ Định ở đâu. Đơn giản là vì vị đệ tứ hào phú Sài Gòn lúc sinh thời sở hữu hàng nghìn căn nhà, chủ yếu là ở khu Chợ Lớn. Sau này con cháu bán hết, kể cả căn nhà hương hỏa.

“Huyết chiến” với “ông chủ Chợ Lớn”

Theo một số nhà nghiên cứu, Chợ Lớn hồi ấy là một tỉnh, được Pháp chia thành 20 hộ để dễ quản lý. Là một nhân vật có “máu mặt” ở địa phương, bá hộ Định được chính quyền Pháp cho làm Hộ trưởng. Danh xưng bá hộ Định là do người dân thấy ông giàu có nên gọi trại ra như vậy.
Bá hộ Định tên thật là Trần Hữu Định. Ông khởi nghiệp từ một tiệm cầm đồ nhỏ ở Chợ Lớn và phất lên như diều nhờ mua lại điền sản và nhà đất giá rẻ của những người vay mượn, cầm cố nhưng mất khả năng trả nợ. Cũng như nhiều hào phú ở Sài Gòn, có nhà đất trong tay, bá hộ Định chuyển sang kinh doanh đất đai.
Ông vung tiền mua hàng nghìn mẫu đất hoang hoá dọc kênh Tàu Hũ, Lò Gốm (nay thuộc các quận 5, 6, 8) đóng thuế cho chính quyền để làm giấy tờ rồi cất nhà phố cho thuê. Chợ Lớn là nơi kinh doanh buôn bán sầm uất nên giá thuê cao hơn những nơi khác. Vì lẽ đó có người bảo Bá hộ Định giàu lên nhanh chóng là nhờ Quách Đàm xây Chợ Lớn.
Tu dai hao phu vang bong mot thoi: Di tim tung tich ba ho Dinh hinh anh 2
Một dãy phố lầu ở khu vực Chợ Lớn, tương truyền trước kia là của bá hộ Định.
Một rừng hai con hổ, tránh sao khỏi những trận huyết chiến. Quách Đàm cũng là một đại hào phú khét tiếng ở Sài Gòn, nhiều mưu mẹo và giàu không kém bá hộ Định. Nhiều giai thoại lưu truyền đến ngày nay trong giới kinh doanh ở Chợ Lớn kể lại rằng có lần bá hộ Định và Quách Đàm tranh mua khu nhà đất rộng hàng chục mẫu gần nhà đèn chợ Quán của một thương gia xuất nhập khẩu. Là người đến trước, nhận thấy món hời trước mắt, Quách Đàm nhanh chóng đặt cọc, đến lúc hai bên ra chính quyền làm giấy thì thương gia nọ bất ngờ hủy bán, đồng ý đền tiền cọc.   
Sau này Quách Đàm cay đắng biết được kẻ phá bĩnh phi vụ làm ăn của ông chính là bá hộ Định. Ông Định bày mưu cho thương gia nọ vay tiền trả nợ, đền cho Đàm và khôi phục kinh doanh. Đương nhiên, để vay được tiền, vị thương gia phải cầm cố khu đất cho Định làm tài sản đảm bảo. Mấy năm sau, khu đất trên về tay Định vì thương gia nọ không còn khả năng hồi phục sau khủng hoảng.
Có nhiều nhà đất ven sông rạch, tận dụng lợi thế giao thông thủy và hoạt động mua bán “trên bến, dưới thuyền”, bá hộ Định lấn sang lĩnh vực thương mại, xuất nhập khẩu mà mặt hàng chủ lực là vải sợi. Ông thuê tàu biển ra Hải Phòng, Hội An và sang tận Trung Quốc gom hàng đưa về Nam Kỳ lục tỉnh và Sài Gòn bỏ mối cho các cửa hiệu lớn. Nhiều giai thoại còn cho rằng bá hộ Định là người phát triển nghề làm lu, làm gốm truyền thống ở Sài Gòn với nhiều địa danh còn lưu truyền đến hôm nay như rạch Lò Lu, kênh Lò Gốm, Lò Siêu... Cái tên Phú Định được đặt cho một con đường và cảng sông ở quận 8. Tuy nhiên, Phú Định có phải là bá hộ Định hay không thì đến nay chưa có cơ sở khẳng định.
Cũng theo một số giai thoại, gần cuối đời, cơ nghiệp của bá hộ Định bắt đầu sa sút do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới. Người xưa nói “mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” quả không sai. Vận rủi ập đến khi chiếc tàu chở đầy hàng hóa đang trên đường từ Trung Quốc về Việt Nam gặp trận bão lớn đánh chìm. Bá hộ Định phải bán nhà, bán đất trả nợ và cấp tiền nuôi dưỡng cha mẹ những người bỏ mạng ngoài biển. Nghe nói sau cú sốc này, bá hộ Định quyết định giải nghệ, phó mặc chuyện kinh doanh cho con cháu.
Sau khi ông mất, con cháu không biết làm ăn, cơ nghiệp to lớn tiêu tan.
Giới kinh doanh ở Chợ Lớn nhiều người vẫn răn dạy con cái bằng câu chuyện có thực của tỷ phú Trần Thành, được xem là hậu duệ của Bá hộ Định, chủ nhân hãng bột ngọt Vị Hương tố nổi tiếng ở Sài Gòn trước năm 1975. Có trong tay tiền muôn, bạc vạn, vì “say nắng” một nữ diễn viên điện ảnh Đài Loan, ông bỏ bê công việc, không tiếc tiền mua nhẫn kim cương, đồng hồ vàng, thời trang hàng hiệu cho người tình, hậu quả là công việc kinh doanh sa sút, lúc tỉnh ra đã muộn.

https://www.tienphong.vn/kinh-te/tu-dai-hao-phu-vang-bong-mot-thoi-di-tim-tung-tich-ba-ho-dinh-1197415.tpo
Theo Huy Thịnh/Tiền Phong




Những thiếu gia với thú chơi xa xỉ thế hệ Millennials của Việt Nam


Thuộc thế hệ Millennials (17-37 tuổi), những F2 dưới đây ngoài nổi tiếng với việc là người kế thừa sản nghiệp khổng lồ của gia đình còn nổi tiếng với các thú chơi xa xỉ.
Trong khi đó, vị doanh nhân trẻ này tương đối im hơi lặng tiếng. Nắm vị trí quyền lực lớn thứ 2 tại doanh nghiệp của gia đình nhưng doanh nhân này lại chỉ nắm vỏn vẹn 0,2% vốn công ty, thấp hơn nhiều so với em gái Nguyễn Ngọc Huyền My, sở hữu 14,32% vốn.
Cùng với đó, mức thù lao theo chức danh được trả mỗi năm cũng thấp hơn rất nhiều so với khối tài sản là những chiếc siêu xe mà doanh nhân trẻ này sở hữu.
Một thời gian dài, Quốc Cường Gia Lai bắt đầu làm ăn sa sút. Hình ảnh quản trị của Nguyễn Quốc Cường trong doanh nghiệp cũng mờ nhạt. Người ta nhắc tới anh trên phương diện giải trí nhiều hơn là doanh nhân.
Cuối năm 2016, cổ phiếu Quốc Cường Gia Lai chỉ được giao dịch với giá 3.000 đồng/cổ phiếu, cho thấy giới đầu tư không mấy kỳ vọng vào doanh nghiệp phố núi này.
Nhung thieu gia voi thu choi xa xi the he Millennials cua Viet Nam hinh anh 1

Trong một cuộc trao đổi với Zing.vn, vị doanh nhân trẻ này cũng thừa nhận công ty gia đình anh có giai đoạn đã phải đối diện với rất nhiều khó khăn. Phải mất tới 3 năm vật lộn với khó khăn và tái cơ cấu, doanh nghiệp mới có chuyển biến.
Khó khăn lớn nhất Quốc Cường Gia Lai gặp phải chính là những khoản nợ vay ngân hàng. Hiện tại, sau khi đã tất toán được gần như toàn bộ nợ vay, Quốc Cường Gia Lai bắt đầu có tín hiệu tích cực. Giá cổ phiếu công ty có thời điểm chạm ngưỡng 30.000 đồng/cổ phiếu, gấp 10 lần so với cuối năm 2016, cho thấy các nhà đầu tư đã chú ý hơn tới doanh nghiệp này.
Vị thiếu gia chịu chơi nay là doanh nhân trẻ này cũng cho biết chưa bao giờ nhận mình là Cường Đôla và không quan trọng hình ảnh của bản thân so với hình ảnh của doanh nghiệp gia đình mình.



Đừng gọi tôi là Cường Đô La nữa Doanh nhân trẻ Nguyễn Quốc Cường cho biết chưa bao giờ nhận mình là Cường Đôla và không quan trọng hình ảnh của bản thân so với hình ảnh của doanh nghiệp gia đình mình.

Đại gia Minh "Nhựa" kế thừa sản nghiệp gia đình

Cũng nổi tiếng với những thú chơi siêu sang là Phạm Trần Nhật Minh (Minh nhựa), con trai của ông Phạm Văn Mười - Tổng giám đốc Công ty TNHH Nhựa Long Thành.
Nhung thieu gia voi thu choi xa xi the he Millennials cua Viet Nam hinh anh 2
Hình ảnh của thiếu gia Minh nhựa luôn gắn liền với những chiếc xe hơi siêu sang trị giá hàng chục tỷ đồng. Ảnh: Thạch Lam.
Doanh nhân này cũng sở hữu dàn siêu xe trị giá hàng triệu USD và nhiều món đồ thời trang đắt tiền khác. Minh "Nhựa" cũng là con trai duy nhất và sẽ kế thừa sản nghiệp của gia đình là Công ty Nhựa Long Thành trong tương lai.
Không phải thương hiệu quá nổi tiếng nhưng Nhựa Long Thành lại có quy mô khá lớn trong ngành. Công ty hiện là đối tác cung cấp sản phẩm cho nhiều doanh nghiệp lớn như Samsung, Coca-Cola, Pepsi, Tribeco, Lavie, Sabeco... Với số vốn điều lệ hơn 90 tỷ đồng, tính đến cuối năm 2014, tổng tài sản của Nhựa Long Thành đạt khoảng 513 tỷ đồng và vốn chủ sở hữu đạt 471 tỷ đồng.
Vị này cũng đang được gia đình cho làm quen với công việc quản lý và đảm nhiệm vai trò Phó tổng giám đốc công ty. Gia đình ông Phạm Văn Mười sở hữu và quản lý toàn bộ doanh nghiệp, trong đó, Phạm Trần Nhật Minh cùng vợ nắm giữ trên 22% vốn công ty.
Nhung thieu gia voi thu choi xa xi the he Millennials cua Viet Nam hinh anh 3

Nổi tiếng không kém về độ "chịu chơi" là thiếu gia Phan Thành (28 tuổi), người sẽ kế thừa trung tâm thương mại lớn nhất TP.HCM Saigon Square cùng hàng loạt nhà hàng, khách sạn và doanh nghiệp lớn khác.
Là con trai của đại gia Phan Quang Chất, ông chủ sở hữu hàng loạt trung tâm thương mại, khách sạn, bất động sản lớn tại TP.HCM, hiện tại, vị thiếu gia này cũng được gia đình chuyển giao đồng sở hữu tại một số doanh nghiệp gia đình như Saigon Ford, CTCP Vật tư Bến Thành, Công ty du lịch Bến Thành Non Nước, Công ty du lịch Huế, Khách sạn Bông Sen, Khách sạn Sài Gòn - Ninh Chữ...
Riêng công ty của gia đình được mang tên chính anh, Phan Thành, chuyên kinh doanh phụ gia, dầu nhờn nhập khẩu từ châu Âu - Mỹ và xuất khẩu sang các nước châu Á.
Trước khi biết tới vai trò doanh nhân và doanh nghiệp của gia đình, dư luận biết đến Phan Thành nhờ thú chơi siêu xe và là bạn trai của hot girl Midu. Thiếu gia này hiện sở hữu hàng chục siêu xe tổng trị giá hàng trăm tỷ đồng như BMW i8, Lamborghini Huracan...

Thiếu gia nghìn tỷ và xe sang

Những ngày cuối năm 2016, Việt Nam bất ngờ có thêm 2 tỷ phú trên sàn chứng khoán là ông Bùi Thành Nhơn và con trai Bùi Cao Nhật Quân, chủ của CTCP Tập đoàn Đầu tư địa ốc No Va (NovalandNVL+0.2%).
Bùi Cao Nhật Quân chính là thiếu gia và sẽ kế thừa sản nghiệp khổng lồ của gia đình như công ty bất động sản Novaland vốn hóa 38.000 tỷ đồng, Công ty Anova Coperation, chuyên chuyên kinh doanh thuốc thú y và thực phẩm dinh dưỡng cùng với Novaland Group.
Trước khi trở thành tỷ phú trên sàn chứng khoán, thiếu gia 8X này cũng được biết tới là một người chịu chơi khi sở hữu dàn siêu xe hàng triệu USD.
Nhung thieu gia voi thu choi xa xi the he Millennials cua Viet Nam hinh anh 4

Bùi Cao Nhật Quân từng đảm nhiệm vai trò Phó chủ tịch HĐQT, kiêm Phó tổng giám đốc tại Novaland trong nhiều năm trước khi bất ngờ rời vị trí này vào tháng 5 vừa qua vì lý do cá nhân.
Tuy nhiên, vị thiếu gia này vẫn được gia đình cho tham gia nắm giữ, điều hành các công ty của gia đình như Chủ tịch HĐQT CTCP Địa ốc Thành Nhơn; Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Sài Gòn Gôn; Thành viên HĐQT tại CTCP Novagroup; CTCP Diamond Properties; CTCP NovaMclub…
Không còn nắm quyền điều hành tại Novaland nhưng thiếu gia "chịu chơi" này vẫn sở hữu 5,03% vốn tại công ty, tương đương lượng cổ phiếu trị giá gần 2.200 tỷ đồng và đứng top 30 người giàu nhất sàn chứng khoán Việt.
Là người kế thừa sản nghiệp của gia đình trong tương lai nên sẽ không có gì bất ngờ nếu trong tương lai thiếu gia 8x này quay trở lại vị trí lãnh đạo tại doanh nghiệp của gia đình mình.


Quang Thắng

Đi tìm tung tích người giàu thứ tư Sài Gòn xưa

Chú Hỏa được đồn giàu thứ tư Sài Gòn xưa, song theo học giả Vương Hồng Sển, chú Hỏa không được xếp trong tứ đại hào phú mà là bá hộ Định.

Chúng tôi quyết định đi tìm tung tích của bá hộ Định, người giàu thứ tư của Sài Gòn xưa và cả Nam kỳ lục tỉnh từ những thông tin ít ỏi mà học giả Vương Hồng Sển đã viết trong cuốn biên khảo “Sài Gòn năm xưa”: “Bá hộ Định họ Trần, làm Hộ trưởng ở Chợ Lớn, nhà ở khoảng giữa đường Trần Thanh Cần, gần dốc cầu Palikao và chợ Quách Đàm (nay là chợ Bình Tây).
Tìm tung tích Bá hộ Định
Ngôi nhà năm căn trệt chạm trổ thật khéo, cột cẩm lai bóng ngời ngó thấy mặt; trong nhà vật dụng từ cái bàn, cái ghế, cái đôn sành đều có vẻ cũ xưa...”.
Lân la hỏi chuyện người bạn đang làm việc ở Sở Giao thông Vận tải TPHCM, anh thú nhận không biết con đường Trần Thanh Cần trước giải phóng nằm ở đâu, nhưng cầu Palikao thì được làm từ thời Pháp vắt qua con kênh Hàng Bàng (quận 6).
Di tim tung tich nguoi giau thu tu Sai Gon xua
 Chợ Lớn những năm giữa thế kỷ XX. Ảnh tư liệu.
Kênh Hàng Bàng vừa được nạo vét, trả lại hiện trạng cũ. Nước kênh trong xanh nhưng không còn cây cầu nào soi bóng.
Theo ông Nguyễn Văn Bảy (74 tuổi) ngụ tại địa phương thì ngày trước có ba cây cầu bắc qua kênh Hàng Bàng gồm cầu Ba Cẳng, cầu Palikao... Cầu Palikao được người Pháp đặt tên bởi hình dáng của nó gợi nhớ hình ảnh cầu Bát Lý Kiều bên Trung Quốc. Cầu bị tháo dỡ năm 2003 sau khi con kênh bị lấp, vị trí cầu cũ nay là đường Ngô Nhân Tịnh, đoạn từ đường Bãi Sậy đến đường Phan Văn Khỏe.
Nếu đúng như cụ Vương Hồng Sển mô tả thì căn nhà cũ của Bá hộ Định nằm ở vị trí mặt tiền đường Phan Văn Khỏe, đoạn từ đường Ngô Nhân Tịnh đến đường Chu Văn An vì trước năm 1975 Rạch Bãi Sậy (tức kênh Hàng Bàng) chạy từ rạch Lò Gốm (phía bên trái) ngang qua chợ Bình Tây. Sau này, đoạn kênh bị lấp để làm đường.
Hơn 100 năm dâu bể, vật đổi sao dời, phố xá bây giờ đã đổi khác, sầm uất và nhộp nhịp hơn. Các dãy phố lầu, nhà kiến trúc cổ mai một dần, nhường chỗ cho những căn nhà ống.
Hỏi thăm nhiều cụ cao niên sinh sống ở Chợ Lớn từ trước năm 1975, không mấy ai biết đích xác ngôi nhà 5 căn trước kia từng là đại bản doanh của Bá hộ Định ở đâu. Đơn giản là vì vị đệ tứ hào phú Sài Gòn lúc sinh thời sở hữu hàng nghìn căn nhà, chủ yếu là ở khu Chợ Lớn. Sau này con cháu bán hết, kể cả căn nhà hương hỏa.
“Huyết chiến” với “ông chủ Chợ Lớn”
Theo một số nhà nghiên cứu, Chợ Lớn hồi ấy là một tỉnh, được Pháp chia thành 20 hộ để dễ quản lý. Là một nhân vật có “máu mặt” ở địa phương, bá hộ Định được chính quyền Pháp cho làm Hộ trưởng. Danh xưng bá hộ Định là do người dân thấy ông giàu có nên gọi trại ra như vậy.
Bá hộ Định tên thật là Trần Hữu Định. Ông khởi nghiệp từ một tiệm cầm đồ nhỏ ở Chợ Lớn và phất lên như diều nhờ mua lại điền sản và nhà đất giá rẻ của những người vay mượn, cầm cố nhưng mất khả năng trả nợ. Cũng như nhiều hào phú ở Sài Gòn, có nhà đất trong tay, bá hộ Định chuyển sang kinh doanh đất đai.
Ông vung tiền mua hàng nghìn mẫu đất hoang hoá dọc kênh Tàu Hũ, Lò Gốm (nay thuộc các quận 5, 6, 8) đóng thuế cho chính quyền để làm giấy tờ rồi cất nhà phố cho thuê. Chợ Lớn là nơi kinh doanh buôn bán sầm uất nên giá thuê cao hơn những nơi khác. Vì lẽ đó có người bảo Bá hộ Định giàu lên nhanh chóng là nhờ Quách Đàm xây Chợ Lớn.
Di tim tung tich nguoi giau thu tu Sai Gon xua-Hinh-2
 Một dãy phố lầu ở khu vực Chợ Lớn, tương truyền trước kia là của bá hộ Định.
Một rừng hai con hổ, tránh sao khỏi những trận huyết chiến. Quách Đàm cũng là một đại hào phú khét tiếng ở Sài Gòn, nhiều mưu mẹo và giàu không kém bá hộ Định. Nhiều giai thoại lưu truyền đến ngày nay trong giới kinh doanh ở Chợ Lớn kể lại rằng có lần bá hộ Định và Quách Đàm tranh mua khu nhà đất rộng hàng chục mẫu gần nhà đèn chợ Quán của một thương gia xuất nhập khẩu.
Là người đến trước, nhận thấy món hời trước mắt, Quách Đàm nhanh chóng đặt cọc, đến lúc hai bên ra chính quyền làm giấy thì thương gia nọ bất ngờ hủy bán, đồng ý đền tiền cọc.
Sau này Quách Đàm cay đắng biết được kẻ phá bĩnh phi vụ làm ăn của ông chính là bá hộ Định. Ông Định bày mưu cho thương gia nọ vay tiền trả nợ, đền cho Đàm và khôi phục kinh doanh. Đương nhiên, để vay được tiền, vị thương gia phải cầm cố khu đất cho Định làm tài sản đảm bảo. Mấy năm sau, khu đất trên về tay Định vì thương gia nọ không còn khả năng hồi phục sau khủng hoảng.
Có nhiều nhà đất ven sông rạch, tận dụng lợi thế giao thông thủy và hoạt động mua bán “trên bến, dưới thuyền”, bá hộ Định lấn sang lĩnh vực thương mại, xuất nhập khẩu mà mặt hàng chủ lực là vải sợi. Ông thuê tàu biển ra Hải Phòng, Hội An và sang tận Trung Quốc gom hàng đưa về Nam Kỳ lục tỉnh và Sài Gòn bỏ mối cho các cửa hiệu lớn.
Nhiều giai thoại còn cho rằng bá hộ Định là người phát triển nghề làm lu, làm gốm truyền thống ở Sài Gòn với nhiều địa danh còn lưu truyền đến hôm nay như rạch Lò Lu, kênh Lò Gốm, Lò Siêu... Cái tên Phú Định được đặt cho một con đường và cảng sông ở quận 8. Tuy nhiên, Phú Định có phải là bá hộ Định hay không thì đến nay chưa có cơ sở khẳng định.
Cũng theo một số giai thoại, gần cuối đời, cơ nghiệp của bá hộ Định bắt đầu sa sút do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới. Người xưa nói “mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” quả không sai. Vận rủi ập đến khi chiếc tàu chở đầy hàng hóa đang trên đường từ Trung Quốc về Việt Nam gặp trận bão lớn đánh chìm. Bá hộ Định phải bán nhà, bán đất trả nợ và cấp tiền nuôi dưỡng cha mẹ những người bỏ mạng ngoài biển. Nghe nói sau cú sốc này, bá hộ Định quyết định giải nghệ, phó mặc chuyện kinh doanh cho con cháu.
Sau khi ông mất, con cháu không biết làm ăn, cơ nghiệp to lớn tiêu tan.
Giới kinh doanh ở Chợ Lớn nhiều người vẫn răn dạy con cái bằng câu chuyện có thực của tỷ phú Trần Thành, được xem là hậu duệ của Bá hộ Định, chủ nhân hãng bột ngọt Vị Hương tố nổi tiếng ở Sài Gòn trước năm 1975. Có trong tay tiền muôn, bạc vạn, vì “say nắng” một nữ diễn viên điện ảnh Đài Loan, ông bỏ bê công việc, không tiếc tiền mua nhẫn kim cương, đồng hồ vàng, thời trang hàng hiệu cho người tình, hậu quả là công việc kinh doanh sa sút, lúc tỉnh ra đã muộn.
Thuộc thế hệ Millennials (17-37 tuổi), những F2 dưới đây ngoài nổi tiếng với việc là người kế thừa sản nghiệp khổng lồ của gia đình còn nổi tiếng với các thú chơi xa xỉ.
Theo Tiền Phong
Tọa lạc tại số 97 đường Phó Đức Chính quận 1, TP HCM, biệt thự của chú Hỏa - “trùm” bất động sản Nam Kỳ là nơi đầu tiên sử dụng thang máy ở Sài Gòn. Ảnh: Kul News.

Khu mộ cổ của bá hộ giàu nhất Sài Gòn xưa

- Ngôi cổ mộ nằm lọt thỏm trong con hẻm nhỏ trên đường Phú Thọ Hòa (Phú Thọ Hòa, Tân Phú, TP.HCM). Mộ được xây bằng đá, có tường rào, mái che, họa tiết chạm khắc công phu. Người nằm trong mộ là vợ chồng ông Lý Tường Quan, hay còn gọi là bá hộ Xường, người đứng thứ ba trong bốn người giàu có nhất Nam kỳ lục tỉnh.
Chân dung một thương gia
Lý Tường Quan (1842-1896), tự Phước Trai. Cha ông vốn là người Hoa sang Việt Nam sinh sống, lấy vợ người Việt và sinh được 4 người con. Ông là con thứ 3 sinh ra tại đất Gia Định.
Ông là người có tài, rất thông minh và ham học. Ông tinh thông tiếng Việt, tiếng Hoa và tiếng Pháp. Người Hoa tại Chợ lớn đã bầu ông là bang chủ Tiều Châu. Người Pháp nghe tiếng mời ông làm thông ngôn rồi kiêm luôn bang chủ của cả 7 bang người Hoa.
Khu mộ cổ của bá hộ giàu nhất Sài Gòn xưa
Khu nhà mồ bà hộ Xường tại hẽm 79/30 đường Phú Thọ Hòa.
Nghề thông ngôn thời ấy không đơn giản là chỉ phiên dịch. Người làm thông ngôn có điều kiện biết nhiều thông tin cơ mật và khả năng tiến thân vào bộ máy chính quyền Pháp là điều dễ dàng.
Khu mộ cổ của bá hộ giàu nhất Sài Gòn xưa
Trước ngôi mộ có 2 tượng người bằng đá, hương án, lư hương và bia đều bằng đá.
Lý Tường Quan hiểu rõ điều đó nhưng bản chất không muốn tiến thân bằng con đường quan lộ. Năm 30 tuổi ông xin nghỉ làm thông ngôn trở về đời sống dân thường làm nghề buôn bán.
Khu mộ cổ của bá hộ giàu nhất Sài Gòn xưa
Mộ ông Lý Tường Quan
Khởi nghiệp đi buôn, ông về miền lục tỉnh mua cá đem ra bán ở Chợ Lớn. Ông bán cả cá khô lẫn cá tươi và có cả một đội thuyền để vận chuyển.
Nhận thấy các ghe thuyền chỉ lưu thông một chiều rất lãng phí, ông nghĩ ngay đến việc chuyển các nhu yếu phẩm cần thiết từ Chợ Lớn đua đến tận tay người nông dân. Nhờ vậy là chỉ trong thời gian ngắn việc buôn bán của ông phất lên như diều gặp gió.
Khu mộ cổ của bá hộ giàu nhất Sài Gòn xưa
Bia sau ghi tiểu sử và sự nghiệp ông Lý Tường Quan, trước bia có hình thờ.
Không chỉ buôn bán trong nước, ông mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hóa. Các loại cá khô, mắm được ông chế biến bán qua các nước lân cận. Công việc làm ăn của ông thuận lợi nhờ vào sự hiểu biết và tinh thông nhiều ngôn ngữ giúp ông vượt qua được những trở ngại ban đầu.
Cái tên bá hộ Xường bắt đầu vang danh khi ông bước sang lĩnh vực bất động sản. Ông tìm mua những thửa đất giá rẻ ở những vị trí đẹp. Sau đó, ông xây nhà, xây biệt thự rồi cho thuê. Cứ thế ông phát triển và chỉ vài năm sau số nhà đất ông có trong tay con số khá lớn. Có thể nói, nhà đất của ông chiếm hết phân nửa vùng Chợ Lớn và lan rộng ra trong pham vi Gia Định.
Tiếng tăm của ông vang dội. Nhiều người đánh giá, nếu chú Hỏa với 30.000 căn nhà nhưng chỉ được xếp vào hàng thư 4 thì với bá hộ Xường đứng hàng thứ 3, số nhà phải hơn rất nhiều.

Trong khi nhứt Sỹ (huyện Sĩ), nhì Phương (tổng đốc Phương) làm giàu nhờ có các chức vụ trong chính quyền Pháp thì tam Xường (Lý Tường Quan) chỉ nhờ vào năng lực sẵn có của mình để tiến thân, khiến người đời cảm phục.
Khu mộ cổ của bá hộ giàu nhất Sài Gòn xưa
Mộ bà Nguyễn Thị Lâu, vợ ông Lý Tường Quan
Mặc dù rất giàu nhưng ông và gia đình vẫn sống trong khuôn khổ và nề nếp, không ăn chơi, hưởng lạc. Ông mất năm 1896 khi chỉ mới 54 tuổi. Con cháu ông tiếp tục cai quản gia sản cho đến năm 1975 thì họ ra sinh sống ở nước ngoài.
Khu mộ bá hộ Xường 
Khu mộ của vợ chồng bá hộ Xường không to lớn nguy nga, nép mình trong con hẻm nhỏ, ngôi mộ mang đậm nét kiến trúc cổ Trung Hoa. Ngôi mộ nằm trong nhà mồ ngay chính giữa có cửa vòm, hai bên cửa là cặp liễn chữ Hán.
Mộ bằng đá xanh hình chữ nhật 3,4x2,2m, dày 0,3m, nhô cao 0,8m. Đứng trước mộ là 2 tượng người bằng đá, một nam một nữ, mang tên là Lương Phước Thắng và Kiều Thoại Hương.
Hương án được đặt ở giữa bên trên có lư hương. Tất cả đều bằng đá được chạm khắc công phu. Bia trước cũng bằng đá dựng sát ngôi mộ. Trên bia có ba hàng chữ Hán ghi lại phần mộ của ông Lý Tường Quan kèm theo danh tánh các con cùng lập mộ.
Khu mộ cổ của bá hộ giàu nhất Sài Gòn xưa
Mặt tiền và trong sân từ đường họ Lý bị chiếm dụng.
Phía sau mộ là một tấm bia lớn được dựng rất trang trọng. Hai bên là liễn đối. Trên bia có khắc hơn 300 chữ Hán với nội dung ghi lại tiểu sử và sự nghiệp của ông Lý Tường Quan. Trước bia còn có tấm hình thờ.
Mộ bà Nguyễn Thị Lâu - vợ ông Lý Tường quan - được xây dựng ngoài trời bên cạnh nhà mồ. Mộ có tường bao quanh, có bia trước bia sau. Tất cả đều bằng đá kiên cố và rất mỹ thuật.
Quần thể nhà mồ và mộ của ông bà Lý Tường Quan đều là di sản quý giá về nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc và chạm khắc trang trí của Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20.
Khu mộ cổ của bá hộ giàu nhất Sài Gòn xưa
Bên trong từ đường
Ngoài ngôi cổ mộ, trên đường Hải Thượng Lãn Ông (phường 14, quận 5) còn có ngôi từ đường của dòng họ Lý. Sinh thời, căn nhà này là nơi ông bà Lý Tường Quan và các con sinh sống. Hiện cả ngôi mộ và nhà từ đường đều được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố.
Mặc dù đã được công nhận là di tích nhưng mặt tiền và trong sân nhà từ đường dòng họ Lý đã bị nhiều người buôn bán chiếm dụng. Khi chúng tôi có mặt, còn trong giờ làm việc nhưng cửa từ đường đóng chặt. Phải khó khăn lắm những người bên trong mới mở cửa cho chúng tôi vào bên trong ghi hình.
Người thanh niên căm cụi sửa chữa lại chiếc giày đã hỏng. Từng mũi kim, anh may giáp vòng chiếc đế giày. Hết một chiếc rồi tiếp một chiếc khác, anh giúp người nghèo bằng tấm lòng của một người thợ cũng nghèo...
Trần Chánh Nghĩa

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

TT&HĐ I - 9/d

MUÔN MẶT ĐỜI THƯỜNG III/104

MỌC CÁNH