Chủ Nhật, 22 tháng 11, 2015
CÂU CHUYỆN TRIẾT HỌC 5 (Nietzsche)
Nietzsche- Cuộc đời và triết lý:
http://4phuong.net/ebook/14849972/48727592/cuoc-doi-va-tac-pham-cua-nietzsche.html
Friedrich Nietzsche
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Thời đại | Triết học thế kỷ 19 |
---|---|
Lĩnh vực | Triết học Phương Tây |
Trường phái | Triết học Lục địa, Trường phái cổ điển Weimar; tiền thân cho thuyết hiện sinh, chủ nghĩa hậu hiện đại, Hậu cấu trúc luận, Phân tâm học |
Sở thích | Mỹ học, Nhận thức luận, Đạo đức học, Bản thể học, Triết lý của lịch sử, Tâm lý học, Lý thuyết giá trị |
Ý tưởng nổi trội | Apollonian và Dionysian, Cái chết của Chúa, Vĩnh cửu luân hồi, Bản năng bầy đàn, Đạo lý chủ-nô lệ, Siêu nhân, Chủ nghĩa quan điểm, Ý chí Hùng cường |
Ảnh hưởng bởi[hiện]
|
|
Ảnh hưởng tới[hiện]
|
|
Chữ ký |
Tiểu sử
Tuổi trẻ (1844 – 1869)
Sinh ngày 15 tháng 10 năm 1844 với tên rửa tội là Friedrich Wilhelm, Nietzsche sống một thành phố nhỏ mang tên Röcken, gần Leipzig, thuộc tỉnh Saxony của nước Phổ. Tên của ông được đặt theo tên vua Friedrich Wilhelm IV của Phổ, người tròn 49 tuổi vào ngày sinh của Nietzsche. (Sau này, Nietzsche bỏ tên đệm "Wilhelm".) Cha mẹ của Nietzsche, Carl Ludwig (1813–1849), một mục sư Giáo hội Luther và cựu giáo viên, và Franziska Oehler (1826–1897), thành hôn năm 1843. Em gái ông, Elisabeth, sinh năm 1846, theo sau là em trai, Ludwig Joseph, sinh năm 1848. Cha của Niezsche qua đời vì bệnh não vào năm 1849; em trai ông chết năm 1850. Sau đó, gia đình chuyển về Naumburg, nơi họ sống với bà nội của Nietzsche và hai người cô chưa lập gia đình. Sau khi bà nội của Nietzsche qua đời vào năm 1856, gia đình chuyển về nhà riêng của họ.Sau khi tốt nghiệp năm 1864, Nietzsche bắt đầu học về thần học và triết học cổ điển tại Đại học Bonn. Trong một thời gian ngắn, ông và Deussen trở thành thành viên của hội Burschenschaft Frankonia. Sau một học kì, (và mặc cho mẹ ông nổi giận) ông ngừng học về thần học và đánh mất đức tin tôn giáo Điều này xảy ra có thể một phần là do ông đọc cuốn sách Cuộc đời của Jesus của David Strauss, cuốn sách này đã có một ảnh hưởng sâu sắc lên đầu óc non trẻ của Nietzsche . Nietzsche sau đó tập trung nghiên cứu về ngữ văn học dưới hướng dẫn của Giáo sư Friedrich Wilhelm Ritschl, người mà ông chuyển theo sang Đại học Leipzig năm kế tiếp đó. Nơi đó, ông trở thành bạn thân với sinh viên cùng khóa Erwin Rohde. Những bài báo đầu tiên về ngữ văn của Nietzsche xuất hiện không lâu sau đó.
Vào năm 1865, Nietzsche làm quen với các tác phẩm của Arthur Schopenhauer, và ông đọc cuốn Geschichte des Materialismus (Lịch sử Chủ nghĩa Duy vật) của Friedrich Albert Lange vào năm 1866. Ông thấy cả hai tác phẩm đó đem lại cảm hứng: chúng khuyến khích ông mở rộng chân trời vượt qua khỏi ngữ văn học và tiếp tục học lên cao. Vào 1867, Nietzsche đăng kí một năm phục vụ tình nguyện với đơn vị pháo binh của quân đội Phổ đóng tại Naumburg. Tuy nhiên, một tai nạn do cưỡi ngựa vào tháng 3 năm 1868 đã làm ông không còn thích hợp với quân ngũ. Do đó Nietzsche quay lại và hoàn thành việc học, và không lâu sau, cũng trong năm đó, ông đã gặp Richard Wagner lần đầu tiên.
Giáo sư tại Basel (1869–1879)
Nietzsche đã gặp Richard Wagner ở Leipzig vào năm 1868, và (một thời gian sau đó) vợ của Wagner là Cosima. Nietzsche khâm phục cả hai người, và trong suốt thời gian tại Basel ông thường xuyên ghé thăm nhà của Wagner ở Tribschen trong bang Lucerne. Gia đình Wagners đem Nietzsche vào trong vòng những người thân mật nhất của họ, và họ cũng thích sự quan tâm ông dành cho họ vào lúc bắt đầu Bayreuth Festival Theatre. Vào năm 1870, ông đưa cho Cosima Wagner bản thảo 'Quá trình hình thành của ý tưởng tai họa' (The Genesis of the Tragic Idea) như là quà sinh nhật. Vào năm 1872, Nietzsche xuất bản cuốn sách đầu tiên của mình, Sự khai sinh của Tai họa từ Tinh thần của Âm nhạc (The Birth of Tragedy out of the Spirit of Music). Tuy nhiên, các đồng nghiệp ngữ văn cổ điển của ông, trong đó có cả Ritschl, đã tỏ ra không mấy nhiệt tình với tác phẩm này, trong đó Nietzsche đã bỏ đi phương pháp chính xác của ngữ văn để sử dụng một kiểu phỏng đoán triết học. Trong một cuộc bút chiến, Ngữ văn của tương lai, Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff làm nản lòng những người tiếp nhận cuốn sách và làm tăng tiếng xấu của cuốn sách. Để đáp lại, Rohde (bây giờ đã là một giáo sư ở Kiel) và Wagner đã đứng ra bảo vệ Nietzsche. Nietzsche nhận xét khá tự do về sự cô lập mà ông cảm thấy trong cộng đồng ngữ văn và cố gắng xin một vị trí về triết học ở Basel, mặc dù là không thành công.
Với sự xuất bản của Con người, Tất cả quá con người vào năm 1878, một cuốn sách với tính cách ngôn trên các chủ đề từ siêu hình học đến đạo đức và từ tôn giáo đến giới tính, sự xa rời của Nietzsche đối với triết lý của Wagner và Schopenhauer trở nên rõ ràng. Tình bạn của Nietzsche với Deussen và Rohde cũng nguội đi. Nietzsche trong thời gian này cố gắng tìm một người vợ — nhưng không tìm người vừa ý. Vào năm 1879, sau khi sức khỏe suy giảm nghiêm trọng, Nietzsche phải từ chức khỏi vị trí tại Basel. (Kể từ thời thơ ấu, ông phải chịu nhiều loại bệnh tật khác nhau — có lúc cận thị nặng đến lúc gần như bị mù, chứng nhức đầu, và các trận đau bao tử dữ dội. Tai nạn cưỡi ngựa vào năm 1868 và các bệnh tật vào năm 1870 có thể làm trầm trọng thêm các điều kiện sẵn có này, tiếp tục ảnh hưởng ông trong những năm ông ở Basel, làm cho ông phải đi nghỉ dài hơn và dài hơn cho đến khi làm việc bình thường không còn thi hành được nữa.)
Triết gia độc lập (1879–1888)
Vào năm 1881 Nietzsche xuất bản Lúc rạng đông: Những suy nghĩ về các thành kiến đạo đức, và năm 1882 phần đầu của Khoa học vui. Cũng năm đó ông gặp Lou Salomé thông qua Malwida von Meysenbug và Paul Rée. Nietzsche và Salomé cùng trải qua mùa hè ở Tautenburg trong vùng Thuringia, thường với chị ông là Elisabeth đi kèm theo. Tuy nhiên, Nietzsche xem Salomé kém hơn là một người ngang hàng mà như là một học sinh có tài. Ông đem lòng yêu cô ta và theo đuổi cô mặc cho người bạn chung của họ là Rée. Khi ông hỏi cưới cô, Salomé từ chối. Quan hệ của Nietzsche với Rée và Salomé tan vỡ vào mùa đông 1882/1883, một phần do những mưu đồ của chị ông là Elisabeth. Đối phó với những bộc phát mới của bệnh tật, và gần như là trong trạng thái cô đơn sau mâu thuẫn với mẹ và chị trong quan hệ với Salomé, và tràn đầy những ý nghĩ muốn tự vẫn, Nietzsche bỏ trốn đến Rapallo, nơi chỉ trong mười ngày ông viết phần đầu tiên của Zarathustra đã nói như thế.
Các khái niệm quan trọng
Trong các nhà triết học quan trọng, các tác phẩm của Nietzsche có lẽ đã tạo ra ít sự nhất trí giữa những người giải nghĩa nhất. Tuy các khái niệm quan trọng có thể được xác định dễ dàng, nhưng người ta phải tranh cãi quyết liệt về ý nghĩa của mỗi khái niệm, chưa nói gì đến tầm quan trọng tương đối của chúng. Nietzsche đã có một tuyên bố nổi tiếng rằng Chúa đã chết (Gott ist tot), và cái chết này hoặc dẫn đến chủ nghĩa quan điểm (perspectivism) cấp tiến hoặc buộc người ta phải đối diện với thực tế rằng chân lý đã luôn luôn mang tính quan điểm (perspectival). Nietzsche còn được ghi nhận về sự phân biệt giữa đạo đức chủ và đạo đức nô (master-slave morality), đạo đức chủ nổi lên từ một sự ca tụng cuộc sống, đạo đức nô là kết quả của sự thù hận đối với những người có thể loại kia. Sự khác biệt này được tóm gọn là sự khác biệt giữa "tốt và xấu" ở bên này, và giữa "thiện và ác" ở bên kia; điều quan trọng là người "tốt" của đạo đức chủ là người "ác" của đạo đức nô. Một số khái niệm quan trọng khác của Nietzsche gồm Ý chí Quyền lực (Der Wille zur Macht) và Siêu nhân (Der Übermensch) và Vĩnh hằng Luân hồi (Die ewige Wiederkunft).Các câu nói
- Người chiến đấu với quái vật, nên cẩn thận đừng để bản thân cũng biến thành quái vật trong cuộc chiến.
- Không có sự thật nào cả, chỉ có sự diễn giải của sự thật đó mà thôi.
- Chúa đã chết
- Chúng ta không nên đi đến nhà thờ nếu chúng ta muốn hít thở không khí trong lành
- Phật giáo thì hiện thực hơn Cơ Đốc giáo cả trăm lần
- [Cơ Đốc giáo và Phật giáo] đều thuộc về những tôn giáo hư vô chủ nghĩa – đều là những tôn giáo suy đồi.
- Trang này được sửa đổi lần cuối lúc 08:14 ngày 30 tháng 9 năm 2015.
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét