Nguyễn Lân Dũng sinh ngày 29 tháng 9 năm 1938 tại xã Ngọc Lập, huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên. Ông sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống hiếu học là con trai thứ ba của NGND Nguyễn Lân.
Công tác hiện tại
Ông hiện là Phó Chủ tịch (PCT) Hội liên lạc với người VN ở nước
ngoài, UV UBTWMTTQVN, Chuyên gia cao cấp Viện VSV&CNSH ĐHQG HN, Chủ
tịch Hội các ngành Sinh học Việt Nam, chủ nhiệm chương trình tự nguyện
đưa KHKT vào hộ nông dân; UV UB Đối ngoại của Quốc hội; Đại biểu Quốc
hội khóa XII (tỉnh Đắc Nông).
Cống hiến
GS Nguyễn Lân Dũng (người đứng bên trái)
Ông là Đại biểu Quốc hội Việt Nam các khóa X, XI, XII.
Ông là nhà nghiên cứu sinh học
hàng đầu Việt Nam. Quá trình công tác trong ngành sinh học của ông đã
làm cho ngành này phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Ông đóng góp công lớn
cho công tác nghiên cứu sinh học tại Việt Nam, đồng thời đưa nhiều ý
kiến quan trọng để hoàn thiện bộ sách giáo khoa sinh học rất được đánh
giá cao tại Việt Nam. Ông luôn luôn đóng góp ý kiến cho việc xây dựng bộ
sách giáo khoa ở Việt Nam. Ông tham gia chuyên mục nổi tiếng "Hỏi gì đáp nấy" chuyên về giải đáp
mọi thắc mắc của mọi người, ông cũng viết một bộ sách cũng mang tên này.
Ông có nhiều lời khuyên cụ thể, thiết thực cho bà con nông dân Việt Nam để phát triển kinh tế.
Đánh giá
Ông nổi tiếng là một người hiểu biết rộng (chuyên mục "hỏi gì đáp nấy" thể hiện phần nào sự uyên thâm của ông)
Ông là nhà khoa học có tên tuổi nhưng không có công trình khoa học nào tiêu biểu.
Ông là một người nói chuyện rất "tếu" và thể hiện được nguyện vọng của nhân dân.
Ông được người nông dân Việt Nam yêu quý vì là rất quan tâm tới
những nguyện vọng chính đáng của họ và luôn nỗ lực để phát triển kinh tế
nông thôn Việt Nam.
Ông là một trong những người tích cực hưởng ứng phong trào "Người Việt Nam dùng hàng Việt Nam", không nên sính ngoại.
Gia đình
Ông Dũng là con thứ ba của nhà giáo nhân dân Nguyễn Lân.
Ông được xếp vào hàng “tứ trụ” (Nhất
Thước/Nhất Ngoạn – Nhì Trân – Tam Lân – Tứ Quốc) trong Quốc hội, là
người không thích nói suông mà phải xắn tay vào thực hiện, đó là điều
chúng tôi cảm nhận được từ con người ông.
Có gần
ông, nghe ông trong những lúc “trà dư tửu hậu” mới hiểu rằng những khao
khát cống hiến của ông cho đời thật là ghê gớm. Và đây là một trong
những lần nói chuyện như thế mà chúng tôi ghi lại được với Giáo sư, Tiến
sĩ, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân Dũng.
Sách giáo khoa là linh hồn của bài giảng. Vâng, vấn đề sách giáo khoa (SGK) hiện nay phải nói là không ổn một chút nào.
Tôi đi
nước nào tôi cũng mua SGK phổ thông, hiện nay tôi có chừng 70 cuốn SGK
sinh học của các nước và tôi giật mình thấy SGK của nước mình không
giống với SGK của bất cứ nước nào.
SGK Việt
Nam dạy cái gì? Xin thưa, dạy tất cả các môn của Đại học Sư Phạm: Thực
vật bậc thấp, thực vật bậc cao, động vật không xương, động vật có xương,
giải phẫu người, giải phẫu động vật, sinh lý người, sinh lý động vật,
sinh thái học, vi sinh học, tiến hóa, di truyền…
Trong khi đó một nước phát triển như nước Pháp, trong chương trình giáo dục
học sinh phổ thông không dạy chương trình biologie, từ lớp 1 đến lớp 12
nhưng họ có môn “la science de la vie”, “science de la terre” (khoa học
về sự sống, khoa học về trái đất).
Như vậy thay vì họ học về dương xỉ, mộc bá, quyết… cấu tạo dây thần kinh
của thằn lằn, dây thần kinh thỏ… như chúng ta thì họ dạy những khái
niệm rất chung như thần kinh từ vi khuẩn đến người, dinh dưỡng từ vi
khuẩn đến người… còn những thứ mình dậy là vấn đề của những nhà nghiên
cứu, của trình độ đại học.
Mô hình
thứ hai là mô hình giáo dục của Nepal, một nước rất nghèo, nghèo hơn cả
Việt Nam, nhưng giáo dục của họ tuyệt vời. Tôi mua 2 cuốn sách giáo khoa
lớp 11 và lớp 12 mỗi cuốn 700 trang. Với số lượng trang như vậy chắc
học sinh của họ không cần phải học thêm gì nữa. Tại sao họ có thể dạy
sinh học cho lớp 11, 12 với những cuốn sách 700 trang?
Câu trả lời cực đơn giản, nhưng tôi nói không ai nghe!
Đó là coi lớp 9 và lớp 10 là xong phổ thông. Thế hệ của tôi cũng vậy. Hai năm lớp 11 và 12 họ chia 4 phân ban: một là quản trị kinh doanh, hai là khoa học xã hội và nhân văn, ba là toán lý, bốn là hóa sinh. Và mỗi một chuyên ban lại học 4 môn.
Chỉ có ban hóa sinh mới học sinh học, còn 3 ban kia chỉ cần kiến thức
sinh học ở bậc phổ thông là đủ. Như vậy mới có cuốn sách giáo khoa 700
trang dành cho lớp 11 và 12. Lớp 11, 12 gần như bước đệm, dự bị đại học.
Hơn nữa, không có nước nào có một bộ sách giáo khoa duy nhất như nước
ta. Khi ở trong quốc hội, tôi đấu tranh chuyện này mà không thành công
là bởi vì họ nghĩ một bộ SGK còn chưa ra gì huống hồ nhiều bộ.
Nhưng, chính là một bộ mới chưa ra gì vì không có cạnh tranh, còn ở các
nước thì rất nhiều bộ SGK. Cũng như không có nước nào có một loại thuốc
đánh răng, và đương nhiên không phải ai cũng làm được thuốc đánh răng vì
nó phải có tiêu chuẩn của Bộ Y tế, cho nên phải có một chương trình
chuẩn, phải dùng được lâu dài, nhiều năm chứ không phải như hiện nay.
Thế nhưng, kiến nghị của tôi cũng không ai nghe!
Xây dựng
một chương trình chuẩn đâu có khó. Tôi không đồng ý với cách Nhà nước
chuẩn bị đến 2015 mới bắt đầu đổi mới toàn diện chương trình giáo dục,
làm thử vài năm rồi mới viết sách giáo khoa, rồi lại thử nghiệm vài năm
nữa… đến lúc đó chắc thế hệ chúng tôi đã hai năm mươi rồi.
Tôi cũng không hiểu tại sao không giao việc này cho các Hiệp hội chuyên
ngành để chỉ cần trong một năm có thể hoàn thành Bộ Chương trình Giáo
dục phổ thông trước khi đưa ra thảo luận rộng rãi, sau đó có thể thông
qua tại một Hội đồng đủ quyền lực cấp Nhà nước.
Hội sinh học chúng tôi sẵn sàng chỉ với điều kiện cho chúng tôi xin
những chương trình dạy học của một số nước. Việc đó cực dễ hỏi Đại sứ
quán nào người ta cũng có thể cho ngay.
Để cho các
hội chuyên ngành tham gia viết SGK là điều nên làm, và họ sẽ mời những
người dạy lâu năm cùng tham gia. Như vậy SGK phải là chuyện của các nhà
khoa học hay nhóm các nhà khoa học, của các thày giáo hay nhóm thày
giáo… khi đã có một chương trình chuẩn rồi. Và cuốn nào hay thì người ta
dùng. Chỉ tập chung làm một việc đó thôi cũng đủ tạo ra một bứt phá rõ
rệt trong sự nghiệp chấn hưng giáo dục. Một câu chuyện rất đơn giản đó
nhưng…
Tôi nói cũng không ai nghe, không ai làm!
Học sinh
của chúng ta đâu có kém, bằng chứng là đã có lần tôi ngạc nhiên và vô
cùng phấn khởi khi dự một buổi lễ trao phần thưởng ở một trường Dược khá
nổi tiếng ở bang California khi những em học sinh lên lĩnh phần thưởng
đa phần là người Việt.
Như vậy người Việt Nam không kém nhưng chương trình học của người Việt
không tốt, SGK không tốt mà ở bậc đại học lại càng không tốt. Các trường
Đại học lại mở ra quá nhiều mà không có SGK.
Hiện nay nước ta có khoảng 400 trường Đại học cao đẳng, dự kiến đến năm
2020 có đến 600 trường, tôi nghĩ rằng nếu như thày không đủ trình độ để
giải quyết những vấn đề của xã hội thì mở ra nhiều trường như vậy để làm
gì. Ví dụ như ngành môi trường chẳng hạn. Giải quyết các vấn đề về rác
thải, nước thải, ô nhiễm… đến thày các em còn chả làm được huống hồ sinh
viên mới ra trường.
GS Nguyễn Lân Dũng: Lương khởi điểm của tiến sĩ 3,5 triệu
10:13 24/09/2015
709
"Ở Viện nghiên cứu của tôi, lương tiến sĩ từ nước ngoài về
khởi điểm là 3,5 triệu đồng một tháng. Lương cử nhân còn thấp hơn
nữa”, GS Nguyễn Lân Dũng nói.
Vào nhà nước không phải con đường duy nhất
Trong buổi giao lưu cùng sinh viên tại Hà Nội, trong ngày hội
Hướng nghiệp và việc làm tối 23/9, GS Nguyễn Lân Dũng nhắc đến
chuyện mỗi năm có 170.000 cử nhân thất nghiệp bằng giọng hóm
hỉnh: “Hỡi sinh viên, các bạn đừng nghĩ đến chuyện phải xin
việc vào nhà nước. Ở Viện nghiên cứu của tôi, lương tiến sĩ
từ nước ngoài về, trong đó có lương con gái tôi, khởi điểm là
3,5 triệu đồng một tháng. Lương cử nhân còn thấp hơn nữa”.
GS
Nguyễn Lân Dũng cho biết, nhiệm vụ quan trọng của ông là xây
dựng công việc, tăng thu nhập cho nhân viên, vì chế độ lương bổng
dành cho cán bộ khoa học quá thấp. Viện đã xây dựng xưởng để có thể đưa
ngay kết quả nghiên cứu vào sản xuất cũng một phần muốn cải thiện mức
sống cho các thành viên.
Ông nói vui: “Tôi cố gắng tăng mức lương cho anh em lên 8 triệu đồng, bằng lương người lái ô tô”.
GS Nguyễn Lân Dũng giao lưu cùng sinh viên. Ảnh: Quyên Quyên.
Vị GS nổi tiếng nhắn nhủ tới sinh viên: Hãy nắm vững hai loại
"vũ khí" để thành công, đó là ngoại ngữ và tin học.
Với những bạn trẻ có ước mơ làm giàu trên chính quê hương
mình, GS Nguyễn Lân Dũng nói sẵn sàng giúp đỡ. Ngay trong buổi
tọa đàm, vị GS đưa ra bí quyết khởi nghiệp làm giàu với 10
triệu đồng trong tay.
“Với ao sẵn có quê nhà, bạn bỏ ra 3 triệu đồng để mua máy
ấp trứng, 3 triệu tiếp theo để mua vịt trời, còn lại 4 triệu
dùng thức ăn. Vịt trời có đặc tính đẻ nhiều, không bị bệnh,
chủ yếu ăn ngô mầm, mang lại giá trị cao khi thịt mua tại gốc
là 200.000/kg, ra thị trường 300.000- 400.000/kg.
Ông dẫn trường hợp anh Tô Quang Dần (Bắc Giang) được mệnh danh tỷ
phú vịt trời. Anh Dần nhận ra việc "thuần" giống này khi thấy
vịt trời mắc trong lưới của mình.
GS Nguyễn Lân Dũng chia sẻ, chẳng có lý do gì để vịt trời không
thể xuất khẩu sang nước ngoài nếu nghiêm túc đầu tư cả về số lượng và
chất lượng vịt.
Chân dung người làm giàu thứ hai, GS Nguyễn Lân dũng kể lại
với sinh viên, là nông dân Trịnh Xuân Mười (Mười Bơ). Anh đã giúp
nhiều người dân thoát nghèo từ mô hình trồng bơ xen cà phê.
Xuất phát từ đứa trẻ bỏ học, trốn nhà tìm đường thoát
nghèo, anh bén “duyên” với bơ khi là người làm thuê, đi thu gom
quả cho thương lái. Phát hiện những cây cho ra quả ngon, giá cao,
anh nghĩ đến chuyện chiết cành từ những cây bơ quý.
Được GS Nguyễn Lân Dũng chỉ nguyên tắc “tính di truyền quyết
định bởi ngọn ghép”, anh Mười kiên nhẫn ghép chồi cây quý vào những cây
non mọc lên từ các hạt bơ bình thường nhặt được ngoài chợ. Bước ngoặt
tiếp theo là người nông dân này đã trồng bơ sen cà phê để che
bóng mát.
Từ câu chuyện của anh Mười Bơ, nhiều người nghĩ cách kéo
dài thời gian sử dụng loại quả này, hay xuất khẩu bơ…
Qua hai câu chuyện trên, GS Nguyễn Lân Dũng chia sẻ với sinh
viên: Đừng sợ khó khăn. Ông nêu lại tấm gương của Steven Jobs và
Bill Gates để khuyến khích sinh viên. GS lập kỷ lục khi tốt nghiệp đại học năm 18 tuổi
“Em bị ép học ngành theo lời bố mẹ và bây giờ chán nản
không muốn tiếp tục nữa. Xin GS cho em lời khuyên”, một sinh viên
nói. GS.TS Nguyễn Lân Dũng cho biết, ông từng làm những công việc
mình không nghĩ sẽ làm tốt.
Ông kể tốt nghiệp đại học khoa Lịch sử năm 18 tuổi, sau đó được
phân công dạy môn... Vi sinh vật học. Đây là thử thách lớn
khiến ông hốt hoảng.
Tìm ngay đến GS Đặng Văn Ngữ - nhà khoa học danh tiếng, người đã
được đào tạo chính quy về Vi sinh vật học tại Nhật, ông nhận được 3
lời khuyên: "Thứ nhất, em phải học ngoại ngữ vì không có ngoại ngữ em
không thể có kiến thức. Thứ hai, dạy đại học, em phải làm nghiên cứu nếu
không sẽ là những bài giảng khô khan. Thứ ba, em phải viết sách giáo
khoa, không thể dạy chay ở bậc đại học được". Điều ấy trở thành “kim
chỉ nan” cho GS Nguyễn Lân Dũng đến hiện tại.
Qua nhiều khó khăn, Viện Vi sinh vật và Công nghệ sinh học (Đại học
Quốc gia Hà Nội) của GS Nguyễn Lân Dũng có 40 cán bộ khoa học trẻ.
Ông luôn tự hào vì ở đó có những người “giỏi hơn tôi, giỏi hơn
thế hệ của cúng tôi”.
Mới đây, ông viết sách tiếng Anh trong khi tự nhận trình độ
còn “thua xa nhiều sinh viên”. GS Nguyễn Lân Dũng chia sẻ, chúng ta
vẫn có thể tự học có kết quả theo phương pháp học những từ tối thiểu,
những ví dụ tối thiểu. Ông xây dựng 1.400 từ tiếng Anh tối thiểu
và hứa hẹn sẽ xuất bản cuốn sách tiếng Pháp tối thiểu.
Câu chuyện GS Nguyễn Lân Dũng muốn nhắn gửi đến các bậc phụ
huynh, không nên ép con mình theo học ngành bố mẹ yêu thích, tuy
nhiên nên định hướng cho con theo đam mê từ nhỏ. Sinh viên cũng có
thể chọn sai hướng, nhưng các bạn sẽ vượt qua nếu có nghị
lực.
"Tôi thấy mình thật bất lực nhưng cũng không biết
cần phải làm gì thêm để đáp ứng được với sự tin cậy của nhân dân", đại
biểu Quốc hội - GS. Nguyễn Lân Dũng chia sẻ bên lề kỳ họp Quốc hội đang
diễn ra.
ảnh minh họa
GS. NGND Nguyễn Lân Dũng đã chia sẻ với phóng viên báo điện tử Một Thế Giới về những trăn trở trong các nhiệm kỳ đại biểu quốc hội đã qua của mình, cũng như những bức xúc của nhân dân hiện nay.
"Hoan nghênh GS" nhưng... "không có gì phải xem xét lại"!
- Trong các nhiệm kì đã qua của
mình, GS còn cảm thấy day dứt, trăn trở với những điều gì? Những vấn đề
nào GS lên tiếng giúp cử tri nhưng hiện nay vẫn chưa được xử lý rốt ráo?
Trong ba nhiệm kỳ Quốc hội Khoá X,
XI,XII tôi đã cố gắng phản ánh được trên diễn đàn Quốc hội những bức xúc
trong từng năm của nhân dân và được đông đảo cử tri cả nước hoan
nghênh.
Ngoài ra tôi thường xuyên tiếp tại nhà
riêng rất nhiều cử tri, không chỉ cử tri nơi tôi ứng cử mà bất kỳ cử tri
nào tìm đến mình, đông nhất vẫn là cử tri Hà Nội (họ phản ánh là gặp
được đại biểu quốc hội Hà Nội rất khó!). Tôi vui mừng khi bà con gọi tôi
là người của công chúng.
Tuy nhiên tôi rất băn khoăn khi không
đáp ứng được sự trông đợi của những người gửi khiếu nại, tố cáo. Bao giờ
tôi cũng nhận được hồi âm rất nhanh của các cơ quan có trách nhiệm giải
quyết. Đại khái là “Hoan nghênh GS đã quan tâm đến công tác tư pháp,
nhưng sau khi xem lại hồ sơ chúng tôi thấy không có gì cần xử phúc thẩm
(hay xem xét lại cách đã xử lý)”.
Thật rất buồn, người ta có đơn từ khiếu
nại tố cáo có nghĩa là hồ sơ từng được thụ lý là không đúng (có khi là
do bức cung, có khi là do thiếu trách nhiệm…). Thế thì phải điều tra lại
chứ xem lại cái hồ sơ ấy mà làm gì?
- Giáo sư có thể đưa ra ví dụ cụ thể hơn được không?
Gần đây tôi đã gửi đơn thư kêu oan cho
cựu chiến binh Trần Văn Vót ở xã Phú Phúc, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam
tới các đồng chí lãnh đạo cao nhất (Tổng bí thư, Chủ tịch nước, Thủ
tướng, Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch UBTW Mặt trận Tổ quốc, Ủy ban tư pháp
của Quốc hội).
Tôi nhận được hồi âm rất nhanh của nhiều
đồng chí lãnh đạo, nhưng đợi mãi không thấy trả lời của Tòa án Nhân dân
tối cao và Viện kiểm sát Nhân dân tối cao.
Vài chục bài báo đã được đăng, ngay bố
của nạn nhân cũng một mực kêu oan cho nạn nhân mà cũng chưa làm động
lòng những người để nạn nhân nằm trong tù đến 23 năm rồi với hàng trăm
đơn từ kêu oan của bản thân, gia đình, bà con làng xóm.
Tôi thấy mình thật bất lực nhưng cũng không biết cần phải làm gì thêm để đáp ứng sự tin cậy của nhân dân.
- Vấn đề mà cử tri gửi gắm GS nhiều nhất và GS cho là nhức nhối nhất hiện nay, cần phải nêu lên trên diễn đàn Quốc hội là gì?
Trong tình hình hiện nay nhân dân đang
rất bức xúc về biến đổi khí hậu dẫn đến các thiệt hại quá nghiêm trọng
trên diện rộng ở đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên. Nhân dân cần có
ngay những hỗ trợ trước mắt và những giải pháp căn bản cho tương lai.
Nhân dân cũng đang rất lo lắng về những
biến động ngày càng đáng lo ngại trên biển Đông. Đảng và Nhà nước cần có
các quyết sách đảm bảo giữ gìn trọn vẹn bờ cõi nghìn năm của cha ông
ta.
Nhân dân cũng mong mọi cán bộ trong bộ
máy nhà nước cần làm đúng yêu cầu như Bác Hồ thường căn dặn: “Bất kỳ ở
địa vị nào, làm công tác gì, chúng ta đều là đầy tớ của nhân dân… Vì vậy
chúng ta phải đền bù xứng đáng cho nhân dân. Muốn làm như vậy, chúng ta
phải cố gắng thực hiện cần, kiệm, liêm, chính”.
Cần loại trừ mọi hành vi tham nhũng và
sách nhiễu nhân dân, nhất là chuyện quá phổ biến là làm bất cứ chuyện gì
cũng phải “bôi trơn” bằng tiền.
Muốn làm được cần thực thi dân chủ một
cách rộng rãi, bởi vì như Bác Hồ đã khẳng định: “Nước ta là nước dân
chủ. Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều của dân”.
Nhiều đại biểu gần như không phát biểu gì!
- Quốc hội khóa XIII đã bước vào kỳ họp cuối. Theo GS, trong nhiệm kỳ qua Quốc hội đã làm được những gì?
Quốc hội Khoá XIII đã để lại những dấu
ấn quan trọng. Đó là việc thông qua Bản Hiến pháp sửa đổi và thông qua
nhiều luật để triển khai phù hợp với Hiến pháp sửa đổi.
Quốc hội cũng đã thực hiện tốt việc giám
sát các hoạt động của Chính phủ và nhờ đó đã có thể đạt và vượt 12/14
chỉ tiêu đã đề ra, tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) đạt cao nhất kể từ
năm 1968, chỉ số giá tiêu dùng thấp nhất kể từ năm 2011.
Cả nước đã có 15 huyện và 1.526 xã đạt chuẩn nông thôn mới. tạo thêm việc làm cho 1,62 triệu người…
Ngoài ra, việc chất vấn ở hội trường có
nhiều thay đổi giúp cho mọi vấn đề của cuộc sống đều được thảo luận tại
diễn đàn quốc hội, làm cho dân chúng gắn bó hơn với các hoạt động ở nghị
trường.
- GS đánh giá thế nào về tiếng nói của các đại biểu quốc hội trong kỳ họp vừa qua? GS kỳ vọng gì ở chất lượng của đại biểu quốc hội sắp tới cũng như đội ngũ lãnh đạo đất nước sắp tới?
Vẫn còn có những đại biểu quốc hội hầu
như không phát biểu gì tại diễn đàn quốc hội trong suốt 5 năm làm nhiệm
vụ. Điều đó có thể do chúng ta quá chú trọng về cơ cấu nên đã khoác lên
một số đại biểu cùng lúc 4 cơ cấu (nữ, trẻ, đồng bào dân tộc ít người
và chưa vào Đảng khi ứng cử).
Tôi hy vọng cuộc bầu cử Quốc hội Khoá
XIV sẽ coi trọng chất lượng hơn là cơ cấu. Cơ cấu là cần thiết nhưng nữ
phải là những phụ nữ tiêu biểu, trẻ cũng là nhưng đoàn viên TNCS xuất
sắc, đồng bào dân tộc ít người không cần có đủ mọi đại diện nhưng phải
là những người am hiểu chính sách dân tộc và biết bảo vệ quyền bình đẳng
cho các dân tộc.
Còn người ngoài Đảng là đại diện cho số
đông dân chúng (chỉ trừ 4,5 triệu đảng viên) cho nên cần là những người
suốt cả khoá vẫn là người ngoài Đảng.
Với các đồng chí lãnh đạo mới, tôi hy
vọng sẽ thừa hưởng được những kinh nghiệm tốt của các đồng chí đi trước,
có thái độ lắng nghe tiếng nói của cử tri, nhất là của đội ngũ trí thức
và các cựu chiến binh lão thành, để đưa đất nước bứt phá lên nhanh hơn
trong sự nghiệp đổi mới.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét