XUÂN THÌ TRẦN GIAN (ĐL)
XUÂN THÌ TRẦN GIAN
Bên con đường nhỏ
Có quán cà phê
Với lũ bàn ghế lè tè
Cập kênh, xiêu vẹo
Chẳng tuổi tên, bảng hiệu
Mượn vòm bông giấy nương thân
Thắm hồng, xanh mát quanh năm
Se sẻ chíu cha chíu chít
Bán quán là cô gái
Trinh nguyên như mai sớm đồng quê
Dịu dàng như ánh trăng khuya
Mắt nai mơ về cả trời thu diệu vợi
Những giọt nắng cứ vô tình len lỏi
Thấp thoáng, ảo huyền thần vệ nữ khỏa thân
Uyển chuyển đường tơ, rạo rực hương xuân
Tà áo bà ba cứ vô tình vẫy gọi
Lửng lơ hoài dấu hỏi
Nụ cười nàng Môna Lisa*
Cho mày râu ngẩn ngơ
Bứt tóc, vò đầu đoán mò bí ẩn
"Nàng là tuyết hay da nàng tuyết điểm
Nàng là hương hay nhan sắc lên hương"**
Ông tiên nào gieo hạt mầm yêu thương
Mà từ khô cằn, bạc màu, nắng cháy
Cuồn cuộn vươn lên, tỏa ngát vòm bông giấy
Cho người hiện về bày bán cà phê
Chút cõi mộng mơ giữa trần trụi bốn bề
Ốc đảo hiền lành ven đô thành dữ dội
Chút gió mơn man bên lề đường chang chang cát bụi
Cho người lại qua mát vợi chút mồ hôi
Hơn cả phấn son là sắc nước hương trời
Dục vọng đánh hơi, đua chen tìm đến
Khoe những trái tim chín thơm, đỏ thắm
Khoe những tóc râu phong nhã hào hoa
Ngồn ngộn bạc vàng, cung điện nguy nga
Hứa hẹn hồi môn chất chồng sông núi
Thề thốt ồn ào, căng phồng lá phổi
Để rồi lắc đầu, thất thểu ra đi
Ngơ ngác tình si!...
Bao nhiêu bình minh đã mãn thành hoàng hôn
Lụ khụ mỏi mòn đã bao nhiêu bàn ghế
Lũ lượt đến đi, biết bao đời trai trẻ
Mà quán cà phê cứ vẹn mãi sắc xuân
Giọt nắng ban mai cứ mê mẩn tâm hồn
Mắt nai mơ về cả trời thu diệu vợi
Tách cà phê mãi thơm lừng mời gọi
Vòm lá hoa nồng thắm mãi hồng nhan...
Thời gian quên nàng hay nàng là thời gian?
Còn chảy vô tư hỡi dòng sông năm tháng
Hay trước mỹ nhân cũng động lòng trắc ẩn
Lú lẫn ngừng trôi, sợ nàng bạc mái đầu?...
Trần Hạnh Thu
Leonardo Da Vinci – Tiểu Sử Cuộc Đời, Sự Nghiệp & Tác Phẩm Nổi Tiếng
Leonardo da Vinci (1452 – 1519) là một trong những nhà tư tưởng, nghệ sĩ và triết học tự nhiên vĩ đại nhất thế giới. Không ngừng tìm kiếm sự hoàn hảo, ông đã tạo ra những kiệt tác nghệ thuật hiếm có như “Nàng Mona Lisa” và “Bữa ăn tối cuối cùng”. Ngoài nghệ thuật, Da Vinci còn nghiên cứu tất cả các khía cạnh của cuộc sống từ giải phẫu học đến toán học và thiên văn học; những nghiên cứu và khám phá sâu rộng của ông đã cho thấy sự thống nhất cơ bản của vũ trụ. Da Vinci được coi là nhân vật chủ chốt đối với sự ra đời của thời kỳ Phục hưng châu Âu – thời kỳ chứng kiến sự xuất hiện của những ý tưởng mới, những khám phá khoa học và sự sáng tạo của nghệ thuật tuyệt vời.
Leonardo da Vinci Là Ai? – Tiểu Sử Cuộc Đời & Sự Nghiệp
Contents [ẩn]
Leonardo là con ngoài giá thú của một phụ nữ quý tộc và nông dân Florentine; ông lớn lên ở thành phố Vinci, Ý. Trong suốt giai đoạn trưởng thành, ông đã phát triển tình yêu thiên nhiên và bắt đầu bộc lộ tài năng học tập và nghệ thuật đáng nể của mình ngay từ khi còn nhỏ. Năm 1466, ông chuyển đến Florence và vào làm tại xưởng vẽ của nghệ nhân Verrocchio. Ban đầu, phong cách sáng tạo của Da Vinci khá giống người thầy của mình nhưng dần dần ông sớm phát triển một phong cách nghệ thuật mới và vượt xa phong cách cứng nhắc cũ đó. Tác phẩm đầu tay có ý nghĩa của ông là “Sự tôn thờ của các đạo sĩ” do các tu sĩ của San Donato a Scopeto ủy quyền. Mặc dù chưa hoàn thành nhưng đây là một kiệt tác lớn và khơi gợi nhiều ý tưởng mới. Đặc biệt, ông đã đưa ra các chủ đề về chuyển động và kịch. Ông cũng đi tiên phong trong việc sử dụng Chiaroscuro – đây là kỹ thuật xác định các hình thức thông qua sự tương phản của ánh sáng và bóng tối. Kỹ thuật này sau đó đã được sử dụng để tạo hiệu ứng tuyệt vời trong bức phẩm Mona Lisa.
“Bóng tối là phương tiện giúp các cơ thể phô diễn hình dạng của họ. Hình dạng của các cơ thể này sẽ không thể được hiểu chi tiết mà không có bóng tối”.
—Theo Những cuốn sổ tay của Leonardo da Vinci (Richter, 1888)
Năm 1482, Leonardo đến tòa án Ludovico Sforza ở Milan, ông đã từng ở đây trong 16 năm. Tại đây, ông tiếp tục vẽ tranh và chuyển sang các lĩnh vực khác như kỹ thuật và giải phẫu học. Trong thời kỳ này, ông đã vẽ các tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng “Madonna on the Rocks-Đức mẹ đồng trinh trong hang đá” và “The Last Supper- Bữa ăn tối cuối cùng.”
“Bữa ăn tối cuối cùng” đã được mô tả là một trong những bức tranh tôn giáo vĩ đại nhất. Với hình Chúa Giê-su ở chính giữa bức tranh, nó thể hiện dòng cảm xúc cao trào khi Chúa Giê-su chuẩn bị thông báo với mọi người về sự phản bội của môn đệ Judas. Bức bích họa tái hiện Tu viện Santa Maria Delle Grazie, Milan, nhưng đáng tiếc rằng theo thời gian, chất lượng của bức tranh gốc đã xuống cấp, mặc dù đã có những nỗ lực trùng tu thường xuyên.
Cuộc Sống Cá Nhân Của Leonardo da Vinci
Leonardo vẫn độc thân trong suốt cuộc đời. Ông không kết hôn hay có con. Ông cũng giữ kín cuộc sống cá nhân và ít khi chia sẻ thông tin chi tiết. Ông thân thiết với các học trò của mình là Salai và Melzi, nhưng dường như hầu như chỉ tập trung vào các cuộc điều tra sâu rộng, công việc và các bức tranh của mình. Vào thời của ông, các báo cáo đương thời cho thấy Da Vinci là một người độc nhất vô nhị, với vẻ đẹp hình thể, sự uy nghiêm và tư cách đạo đức vững vàng. Da Vinci thể hiện tình yêu của mình với sự thật:
“Nói dối thật là thấp hèn, đến nỗi ngay cả khi nó nói tốt về những điều tin kính, nó sẽ làm mất đi điều gì đó từ ân điển của Đức Chúa Trời; và Sự thật tuyệt diệu đến nỗi nếu nó ca ngợi những điều nhỏ nhặt thì chúng cũng trở nên cao quý”. Những cuốn sổ tay của Leonardo da Vinci
Người viết tiểu sử đầu tiên của ông, Giorgio Vasari, viết về con người của Da Vinci vào năm 1550.
“Bên cạnh vẻ đẹp hình thể không bao giờ được tôn lên đầy đủ, còn có một ân sủng vô hạn trong mọi hành động của ông ấy; và điều tuyệt vời về thiên tài này là, bất cứ khó khăn nào ông ấy cũng hướng đến, anh ấy đều giải quyết chúng một cách dễ dàng”
Một đặc điểm đáng chú ý của Da Vinci là sự tôn trọng và tôn kính rộng rãi của ông đối với sự thật, sự sống và các sinh vật sống. Ông áp dụng chế độ ăn chay và mua những con chim trong lồng để có thể thả chúng. Câu nói của ông được trích dẫn như sau:
” Sẽ đến lúc những người đàn ông như tôi nhìn vào việc giết hại động vật như bây giờ họ nhìn vào việc giết người.”
Từ năm 1506-1510, Leonardo đã dành thời gian ở Milan để làm việc thay mặt cho Vua Pháp Lois XII rất hào phóng. Năm 1513, ông đến Vatican, Rome, nơi ông được sự bảo trợ của Giáo hoàng mới của Medici, Leo X. Tại đây, Da Vinci đã làm việc gần gũi với những người cùng thời như các bậc thầy vĩ đại Michelangelo và Raphael . Tuy nhiên, sự cạnh tranh gay gắt đã sớm nảy sinh giữa Michelangelo và Da Vinci trẻ tuổi.
Tôn Giáo Của Leonardo da Vinci
Mặc dù là người bảo trợ của Giáo hoàng, Da Vinci không phải là một người Công giáo chính thống. Vasari viết về Da Vinci rằng:
“Đầu óc bị suy xét dị giáo đến mức ông ta không tuân theo bất kỳ tôn giáo nào, nghĩ rằng có lẽ tốt hơn là trở thành một triết gia hơn là một người theo đạo Cơ đốc.”
Vasari đã loại bỏ câu trích dẫn này trong lần xuất bản thứ hai nhưng từ tác phẩm để đời của ông, chúng ta có thể thấy Da Vinci coi trọng lý trí và sẵn sàng đặt câu hỏi về những giáo điều được truyền lại qua nhiều thời đại. Da Vinci đã viết những lời chỉ trích về việc Giáo hội Công giáo bán các vật phẩm hưởng thụ. Các bức tranh tôn giáo của Da Vinci cũng cho thấy một đức tin tôn giáo được thể hiện một cách phi tuân thủ. Madonna on the Rocks của anh ấy kết hợp với Đức mẹ đồng trinh, không ăn mặc vương giả hay được bao quanh bởi vầng hào quang, mà chỉ ăn mặc đơn giản trong khung cảnh thiên nhiên xung quanh. Da Vinci tin vào Chúa, nhưng sự nhạy cảm tôn giáo của ông được thể hiện qua việc nhìn thấy Chúa trong nghệ thuật, khoa học và tự nhiên.
“Bằng nghệ thuật của mình, chúng tôi có thể được gọi là hậu duệ của Chúa.” Trích từ Những cuốn sổ tay của Leonardo da Vinci
Da Vinci là một người cực kỳ cầu toàn- một lý do tại sao ông hoàn thành quá ít bức tranh là ông không bao giờ cảm thấy mình đã hoàn thành một cách hài lòng bất cứ điều gì. Anh ấy nói vào cuối cuộc đời của mình:
“Tôi đã xúc phạm đến Chúa và nhân loại vì công việc của tôi không đạt được chất lượng như lẽ ra phải có”.
Năm 1515, Da Vinci rời đến định cư tại lâu đài Cloux, gần Amboise theo lời mời tốt lành của vua Francis I người Pháp. Tại đây, Da Vinci đã dành những năm còn lại của mình, tự do theo đuổi việc học của mình. Ông mất năm 1519 và đã để lại nhiều tác phẩm khoa học và nghệ thuật vĩ đại cho nhân loại.
Các Tác Phẩm Nổi Tiếng Của Leonardo Da Vinci
Mona Lisa
Năm 1499, người bảo trợ L. Sforza của ông đã bị đánh bại bởi cuộc xâm lược của Pháp, khiến Leonardo phải quay trở lại Florence. Trong giai đoạn này, ông đã vẽ bức bích họa mang tên Trận chiến Anghiari. Tác phẩm nghệ thuật độc nhất này đã tạo ra ảnh hưởng to lớn đối với các nghệ sĩ tương lai. Tuy nhiên, nó không được hoàn thành và sau đó đã bị phá hủy. Cũng chính trong thời kỳ này, Leonardo đã hoàn thành bức Mona Lisa. Mona Lisa là một trong những bức tranh nổi tiếng và hấp dẫn nhất thế giới. Mona Lisa là bức chân dung của vợ một quý tộc người Florentine. Trong vài ngày, cô đến gặp Leonardo và yêu cầu vẽ bức chân dung của mình; tuy nhiên, cô ấy lại không mỉm cười. Leonardo thậm chí đã thử thuê nhạc sĩ nhưng vô ích. Một ngày nọ, chỉ trong một giây thoáng qua, cô ấy nở một nụ cười yếu ớt, và Leonardo đã kịp chụp lại. Nụ cười của cô ấy ẩn chứa một điều gì đó vừa bí ẩn lại vừa hấp dẫn.
“Nụ cười ấy đã làm cô bất tử, làm nghệ sĩ bất tử và nghệ thuật bất tử. Nghệ sĩ và nghệ thuật đã trở thành bất tử chỉ bởi một nụ cười yếu ớt, một nụ cười có nét bí ẩn. Ngay cả bây giờ một cái chạm vào tâm hồn vẫn ở đó, và cái chạm vào tâm hồn đó đã chinh phục trái tim của thế giới. ”
Trong bức Mona Lisa, Leonardo nắm vững kỹ thuật sfumato và chiaroscuro. Sfumato cho phép chuyển đổi dần dần giữa các màu sắc-cho phép hình ảnh tinh tế và biểu cảm. Trong Mona Lisa, việc sử dụng chiaroscuro được thể hiện rõ qua sự tương phản giữa khuôn mặt của cô và nền tối.
Trong thời kỳ này Leonardo cũng mở rộng nghiên cứu của mình sang kỹ thuật, khoa học và các môn học khác. Dường như sở thích của ông là vô tận và không có điểm đáy. Ông đã ghi chép rất nhiều bằng chữ viết tay của mình, phần lớn trong số đó không được giải mã trong cuộc đời của ông. Ông cũng vẽ các mô hình phức tạp của máy móc; đặc biệt, Leonardo bị mê hoặc bởi các chuyến bay. Ông thường mua những con chim chỉ để thả và thích thú khi nhìn chúng bay đi. Da Vinci cũng cố gắng tự chế tạo một vật thể bay. Những cỗ máy mà ông vẽ trên giấy, chẳng hạn như máy bay trực thăng, sẽ trở thành hiện thực nhiều thế kỷ sau. Nếu các nghiên cứu về y học của ông được công bố, nó sẽ tạo ra một cuộc cách mạng trong khoa học, vì ông là một trong những người đầu tiên hiểu được sự lưu thông của máu trong cơ thể. Ông cũng nhận ra trái đất quay quanh mặt trời, dự đoán nghiên cứu trong tương lai của Copernicus và Galileo . Da Vinci có động lực để chiêm nghiệm tất cả các khía cạnh của cuộc sống và thế giới, nó để lại cho ông một tình yêu lớn và niềm đam mê với vũ trụ.
“Ở đây hình thức, màu sắc, đặc tính của mọi phần của vũ trụ đều tập trung vào một điểm; và điểm đó thật tuyệt vời … Ồ! kỳ diệu, Hỡi sự cần thiết tuyệt vời – theo quy luật, buộc mọi tác động phải là kết quả trực tiếp của nguyên nhân của nó, bằng con đường ngắn nhất. Đây là những điều kỳ diệu…”
—Theo Những cuốn sổ tay của Leonardo da Vinci
Thông qua các lĩnh vực khác nhau, Da Vinci đã nhìn thấy sự thống nhất tiềm ẩn trong vũ trụ và có một cái nhìn lạc quan về tiềm năng của con người.
“Những thứ tách biệt sẽ được hợp nhất và có được đức tính tốt đến mức chúng sẽ khôi phục lại trí nhớ đã mất của con người.”
Người Đàn Ông Vitruvius
Đây là bản vẽ về tỷ lệ của con người. Da Vinci đã sử dụng tác phẩm trước đó và ghi chú của kiến trúc sư người La Mã Vitruvius. Bức tranh kết hợp nghệ thuật, con người và khoa học – minh họa vẻ đẹp của tỷ lệ hình học và hình dáng con người. Nó là biểu tượng cho kiệt tác của Da Vinci, và thời kỳ Phục hưng mà ông đã truyền cảm hứng, để kết hợp các hình thức nghệ thuật này thành một sơ đồ. Trong sự đơn giản của một bản vẽ đường thẳng, có nhiều yếu tố khác nhau được phát huy tác dụng; nó đã trở thành một hình ảnh mang tính biểu tượng.
Trong suốt cuộc đời của mình, Da Vinci ngày càng nổi tiếng mặc dù ông không phải là một người giàu có và ông phải dựa vào sự bảo trợ từ những người bảo trợ của mình. Họ bao gồm những người đàn ông quyền lực, chẳng hạn như Cesare Borgia, người vào đầu những năm 1500 đã yêu cầu Da Vinci thiết kế các công cụ chiến tranh. Da Vinci đã thiết kế một chiếc nỏ, xe tăng nguyên mẫu và ‘súng máy’.
Nhận xét
Đăng nhận xét