Những bí ẩn về khuôn mặt con người

• Nguyên nhân khiến khuôn mặt con người không ai giống ai
  
• Bí ẩn xu hướng "lệch bên trái" mà con người không nhận ra

Khám phá bí ẩn về khuôn mặt con người

Một vùng não bộ gọi là vùng mặt hình thoi (FFA) được xác định chính xác là chiếc chìa khóa. Để tìm hiểu những gì xảy ra trong não, êkíp khoa học của Viện Công nghệ Massachusetts đã yêu cầu những người tình nguyện tham gia vào một cuộc thí nghiệm. Họ yêu cầu những người tình nguyện xem các bức ảnh nhiều mặt người khác nhau và các bức ảnh về một vật thể bất động - một căn nhà.
Sau đó người ta dùng phương pháp chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) để quét não bộ của những người tình nguyện. Một vài khuôn mặt được cho xem là hoàn toàn bình thường, trong khi các khuôn mặt khác có các đường nét cách xa khác nhau hoặc có các đường nét được thay thế bởi các đường nét của các khuôn mặt khác, như là cái mũi hay cái miệng khác. Tương tự, các ảnh về các căn nhà cũng được thao tác theo cùng một cách như thế - các cửa sổ hay cửa cái cách xa khác nhau.
Tiến sĩ Gunter Loffler ở trường đại học Glasgow, người đã tiến hành thí nghiệm tương tự, nói: “Đó là một nghiên cứu thú vị. Đã từng có một số tranh luận về FFA trong quá khứ. Nghiên cứu này cho thấy chính khuôn mặt kích hoạt vùng FFA, và vị trí của các đặc điểm khác nhau hoặc các đặc điểm được tráo đổi hay thêm vào đều không thành vấn đề."
Tuy nhiên, theo Loffler, khoa học cần có nhiều nghiên cứu thêm nữa để xác định điều này. Khám phá này đặc biệt quan trọng trong việc chữa trị cho những người bị thương tổn não, như là bị sốc. Loffler nói tiếp: “Tôi không ngạc nhiên trước việc con người có một vùng não đặc thù cho sự nhận biết khuôn mặt. Ngay đến những đứa trẻ mới chào đời được vài giờ cũng sẽ nhìn chằm chằm vào mặt mẹ chúng hơn những thứ khác. Đó là kỹ năng quan trọng cho các mối tương tác trong xã hội.”

Khuôn mặt có thể mở được các cánh cửa như thế nào?
Ngày nay, sự nhận biết mặt người trong sinh trắc học đã trở thành hiện thực. Mặc dù còn có nhiều tranh luận quanh vấn đề này, nhưng công nghệ mới này đã được dự đoán trở thành một phần trong đời sống thường ngày. Một vài nghiệp đoàn đã cho quét ảnh các nhân viên của họ nơi cửa kiểm soát ra vào hoặc để xử lý các thẻ đánh cắp để gian lận. Người ta cũng cho rằng công nghệ mới này là sự đột phá rất vĩ đại sau công nghệ ADN.
Hãng Aurora, nơi phát triển phần mềm 3 chiều, tuyên bố công nghệ mới này đủ tinh xảo để phân biệt được giữa hai người song sinh giống nhau. Tiến trình nhận diện khuôn mặt diễn ra chỉ trong vài phút. Một camera sử dụng tia hồng ngoại dựng mạng lưới ảo khuôn mặt một người 16 lần. Sau đó các mạng này được trộn vào một mẫu duy nhất và kích thước các đường nét được tính toán. Máy rút tiền cũng ứng dụng công nghệ nhận mặt người này để phục vụ các khách hàng.
Tuy nhiên, nhiều người phê bình rằng các test mặt người này cũng bị tác động bởi ánh sáng bố trí và biểu hiện của khuôn mặt. Hãng Aurora tuyên bố phần mềm của họ loại bỏ được những cái được gọi là sai lầm này: “Chúng tôi không thể nói nó hoạt động đúng 100%, nhưng các thử nghiệm của chúng tôi cho thấy không có sai sót nào. Công nghệ nhận mặt người 3 chiều là bước tiến quan trọng cho cửa kiểm soát ra vào”.
Barry Hugill, người phát ngôn của Hãng Aurore, nói: “Quan điểm của chúng tôi về sinh trắc học là trung lập. Nó là một dạng khác của phương pháp nhận diện và nó không khác với chụp ảnh hay lấy dấu tay truyền thống”. Có lẽ phải mất một thời gian dài nữa cảnh sát mới có thể ứng dụng công nghệ 3 chiều này. Sự sử dụng các hình ảnh sẽ nhanh chóng trở thành khoa học toà án thứ 3 song song với lấy dấu tay và DNA. Mặc dù công nghệ mới này đi vào trí tưởng tượng của nghành cảnh sát còn chậm chạp, nhưng nó đã chinh phục được đông đảo công chúng. Và có lẽ chỉ là vấn đề thời gian trước khi khuôn mặt chúng ta được “lập trình” trong đời sống thường ngày.
Khuôn mặt tương lai
Khi Nicolas Cage và John Travolta tráo đổi khuôn mặt của nhau trong cuốn phim hành động Face-off của Hollywood, khán giả nghĩ rằng họ đang xem điều tưởng tượng gượng gạo. Nhưng các nhà khoa học Mỹ đã thực hiện các ca cấy ghép mặt trên xác người chết hiến tặng cho nghiên cứu y khoa. Ngày nay, họ đang chờ sự chấp thuận để làm công việc tương tự trên người sống với khuôn mặt bị biến dạng.
Một cuộc triển lãm có tên gọi Future Face do Bảo tàng khoa học London tổ chức vào đầu tháng 10/2004 đã đặt ra nhiều vấn đề về công nghệ này đối với xã hội. Liệu rằng trong tương lai con người có thể tự chọn loại khuôn mặt cho mình không? Có lẽ trong tương lai không xa, con người có thể “tái thiết” toàn bộ khuôn mặt của mình.
Tại Anh, các nhà khoa học đã phát triển một dụng cụ quét 3 chiều cho phép bác sĩ phẫu thuật thử nghiệm trên các khuôn mặt mà không cần phải sờ đến chúng. Nó sẽ quét khuôn mặt bệnh nhân và sắp xếp hơn 50.000 tọa độ với mức chính xác khoảng nửa milimét. Dụng cụ này có thể trở thành model 3 chiều để tìm ra các sai sót mà chọn những thay đổi tốt nhất, nhưng nó không thể “tái thiết” được toàn bộ khuôn mặt.
Quản lý chương trình triển lãm Future Face là nữ giáo sư Sandra Kemp, Giám đốc nghiên cứu ở Học viện Nghệ thuật hoàng gia và một viện sĩ hàng đầu về văn hoá ảo. Bà nói: “Chúng tôi hy vọng cuộc triển lãm này sẽ khiến mọi người suy ngẫm. Nhiều người sẽ không phải có các album ảnh khó chịu nữa. Các ảnh của họ được kỹ thuật số trợ giúp và chúng có thể được trau chuốt bằng phần mềm Photoshop”.
Giáo sư Kemp tỏ ý lo ngại về sự phổ biến những hình ảnh được nâng cao bằng kỹ thuật số sẽ khiến con người đánh mất đi những đường nét tạo cho khuôn mặt mang tính duy nhất. Nhưng hậu quả rộng lớn hơn nữa mới là đáng kể. Cuộc triển lãm Future Face muốn cảnh báo rằng các hành vi biến đổi khuôn mặt có thể có tác động rất to lớn đến sự nhận thức của chúng ta về cá tính con người qua diện mạo.
Phẫu thuật tạo hình chẳng phải là hiện tượng mới mẻ gì. Ngay từ thời xa xưa con người đã biết tạo hình chiếc mũi bằng một mẩu da gò má hay da vùng trán. Nhưng đó là những gì đã xảy ra trong quá khứ một cách rõ ràng, còn trong tương lai chúng ta sẽ phải đối mặt với nhiều câu hỏi hơn những câu trả lời.

Máy bay càng bay cao càng an toàn?

Cập nhật lúc 12h11' ngày 22/09/2015

Hiện nay, những chiếc máy bay cỡ lớn thường phải bay ở độ cao trên 10.000m. Tại sao phải bay cao như vậy? Bay thấp chẳng phải an toàn hơn hay sao?  Vì sao máy bay dân dụng phải giữ độ cao 10 km khi bay? Điều này hoàn toàn ngược lại, máy bay càng bay cao càng an toàn. Xung quanh trái đất có một tầng khí quyển rất dày, trong phạm vi thấp nhất 10.000m được gọi là tầng đối lưu. Sấm sét, sự lên xuống của các luồng không khí đều hoạt động trong phạm vi này nên trong đó rất náo nhiệt. Nếu bay trong phạm vi dưới 10.000m máy bay sẽ không tránh khỏi sự ảnh hưởng của các luồng không khí xuống nên không thể bay một cách ổn định; đôi khi còn có thể bị sét đánh, ngoài ra nếu gặp những hạt nước và hạt băng có nhiệt độ thấp thì vỏ máy bay bên ngoài còn có thể bị đóng băng. Vì vậy, nếu không phải trong tình thế bắt buộc, máy bay không nên bay quá thấp, nhưng nếu ở độ cao trên 10.000m thì khác, ở độ cao này tương đối yên tĩnh, máy bay có thể bay một cách ổn định, đồng thời lớp không khí ở trên đó rất loãng, rất ít hơi nước nên vỏ máy bay bên ngoài không sợ bị đóng băng.

Máy bay được chống sét như thế nào?

Cập nhật lúc 08h28' ngày 30/07

Khi một máy bay bị sét đánh, phần chịu tác động nhiều nhất là ở mũi cánh hoặc đuôi, nhưng sẽ không có gì nghiêm trọng xảy ra nếu máy bay đó được thiết kế để bảo vệ trước tác động của sét. Khi bị sét đánh, máy bay có thể phải hạ thấp độ cao, hạ cánh khẩn cấp hoặc chuyển hướng bay để đảm bảo an toàn. Trường hợp này mới xảy ra với chuyến bay mang số hiệu EZY6025 của hãng hàng không easyJet. Khi bị sét đánh, phi cơ chở 154 hành khách đang trên hành tình từ Bristol, Anh, đến Barcelona, Tây Ban Nha, phải chuyển hướng rồi hạ cánh xuống sân bay khác. Theo ước tính của một công ty công nghệ Mỹ, trung bình mỗi chiếc máy bay thương mại của Mỹ bị sét đánh nhiều hơn một lần mỗi năm. Lần gần đây nhất một chiếc máy bay thương mại rơi vì liên quan trực tiếp đến sét là vào năm 1967, khi sét đánh gây nổ khoang chứa nhiên liệu. Máy bay tư nhân được cho là ít bị sét đánh, vì có kích thước nhỏ hơn và thường có thể tránh những điều kiện thời tiết dễ có sét. Thông thường, máy bay sẽ bị ảnh hưởng ở các phần sắc nhọn như đuôi hoặc mũi cánh. Kể từ sau đó, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhằm tìm hiểu tác động và ảnh hưởng của sét đối với máy bay, các công nghệ bảo vệ được cải thiện theo thời gian. Ngày nay, phi cơ đều được thử nghiệm và kiểm tra để xác nhận tính an toàn khi bay trong điều kiện thời tiết có sét. Khi bị sét đánh, máy bay thường bị ảnh hưởng ở phần đuôi hoặc mũi cánh. (Ảnh minh họa: gizmodo.co.uk) Khi sét đánh trúng máy bay, hành khách và tổ bay đều có thể nhìn thấy ánh sáng lóe lên và nghe thấy tiếng động lớn, tuy nhiên sẽ không có gì nghiêm trọng xảy ra. Lúc này, phi cơ vẫn tiếp tục di chuyển trên bầu trời, đi qua các tia sét. Trên thân máy bay, dòng điện chạy qua lớp vỏ bên ngoài hoặc một số cấu trúc khác và tập trung ở các phần nhọn như đuôi. Phi công có thể nhìn thấy những tia sáp lập lòe trong khoảng thời gian ngắn ở các bộ phận này của máy bay. Thiết kế chống sét của máy bay Từ những năm 1930, máy bay đã được thiết kế tính năng bảo vệ trước ảnh hưởng của sét. Về cơ bản, thiết kế của máy bay sẽ đảm bảo tia sét được tán xạ qua các điểm có thiết bị giống anten trên đầu cánh, khiến dòng điện chỉ chạy quanh máy bay. Lớp vỏ máy bay được chế tạo chủ yếu bằng nhôm, một dạng vật liệu dẫn điện tốt. Với thiết kế không khe hở trên đường dẫn điện, dòng điện sẽ chỉ chạy dọc qua lớp vỏ ngoài máy bay mà không ảnh hưởng bên trong. Phi cơ hiện đại được chế tạo từ vật liệu composite tiên tiến, dẫn điện kém hơn nhôm, sẽ được lót thêm lớp sợi hoặc màng dẫn điện. Nhờ thiết kế này, cấu trúc bên ngoài máy bay và thiết bị nhạy cảm bên trong đều không bị ảnh hưởng. Đối với phi cơ chở khách hiện đại, giải pháp bảo vệ máy bay còn bao gồm đường dây dẫn dài hàng km, thiết bị, máy tính và bộ phận kiểm soát khác. Các bộ phận của hệ thống bảo vệ máy bay an toàn trong hành trình bay, hoặc khi hạ cánh phải được xác nhận của nơi sản xuất, theo tiêu chuẩn của Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) hoặc các cơ quan tương tự ở từng quốc gia. Một bộ phận quan trọng của máy bay là hệ thống nhiên liệu, nơi chỉ cần một tia lửa nhỏ cũng có thể gây ra thảm họa. Để đảm bảo an toàn, phần vỏ bên ngoài khoang chứa nhiên liệu phải đủ dày, các bộ phận nối hay ốc vít phải được thiết kế chặt chẽ, giúp ngăn dòng điện đi từ khu vực này sang khu vực khác. Cửa khoang, nắp khoang nhiên liệu, lỗ thông hơi, hệ thống đường ống và dây dẫn nhiên liệu, động cơ cần được kiểm tra khả năng chịu sét. Ngày nay, nhiều hãng hàng không đã sử dụng một nhiên liệu mới, ít có khả năng gây nổ hơn, để hạn chế nguy cơ gặp nạn. Bộ phận chứa radar hình chóp nón trên máy bay là nơi được chú ý bảo vệ đặc biệt trước tác động của sét. Lớp vỏ bảo vệ radar không được làm bằng chất dẫn điện mà thay vào đó là các dải phân tán sét bên ngoài. Cấu trúc này hoạt động tương tự như cột thu lôi của các tòa nhà. Thông thường, máy bay của các hãng hàng không đều nên tránh bay qua hoặc bay gần khu vực có bão, giông sét. Trong hành trình bay, phi công là người chú ý những thay đổi hoặc sự thất thường nhỏ nhất của điều kiện thời tiết. FAA từng ban hành bộ quy tắc riêng nhằm đảm bảo an toàn cho máy bay chở khách trước tác động của sét và điều kiện thời tiết bất thường. Trên thực tế, các trường hợp thiệt hại nhẹ do sét liên quan đến mũi cánh máy bay, cánh quạt hay bộ phận điều hướng ánh sang từng được ghi nhận trong lịch sử hàng không thế giới

» Đời sống » Ứng dụng khoa học  RSS

Tại sao máy bay chở khách không có dù nhảy?

Cập nhật lúc 12h40' ngày 17/09/2015

Khi đi máy bay hàng không dân dụng có người để ý sẽ thấy trên máy bay không trang bị dù cho cả hành khách lẫn nhân viên tổ lái. Dù có thể cứu mạng sống của con người khi máy bay gặp sự cố trục trặc, vậy tại sao lại không được trang bị dù ở đây? Lý do máy bay không trang bị dù cho khách hàng Trước khi một chiếc máy bay dân dụng bắt đầu vận chuyển hành khách, nó phải trải qua một quá trình thử nghiệm rất dài, hơn một nghìn chuyến bay thử để phát hiện và loại bỏ mọi khiếm khuyết. Xác suất an toàn đường không phải cao gấp 10 lần xác suất an toàn đường bộ. Người nhảy dù cần qua khóa học đào tạo và phải biết kỹ thuật nhảy dù. Những chiếc máy bay cường kích hoặc tiêm kích cũng có độ an toàn cao, nhưng chúng được chế tạo cho việc tham gia tác chiến, trong một chế độ công tác nhất định, và trong trường hợp thua trận, cần phải tạo điều kiện cho phi công rời khỏi máy bay và tiếp đất bằng ghế đệm đặc biệt. Còn máy bay chở khách thì bay theo chế độ vận tải, theo một lộ trình có kiểm soát, do đó việc lắp ghế cho từng hành khách để họ có thể thoát hiểm ra ngoài trong trường hợp khẩn cấp không phải là biện pháp tối ưu. Mỗi chiếc ghế phải phù hợp với trọng lượng của một vị khách cụ thể thì mới mở được hệ thống thoát hiểm. Rồi những thao tác tiếp theo phải được thực hiện một cách thành thạo- đó là cả một quá trình diễn biến tâm lý hết sức phức tạp, ngay cả phi công chiến đấu cũng phải luyện tập rất công phu. Mặc dù nhảy dù là một phương pháp thoát chết rất tốt nhưng phải trải qua khóa học đào tạo nghiêm ngặt. Nếu máy bay chở khách chuẩn bị dù cho hành khách chỉ cần hơi có sự cố máy móc hay những rung động nhỏ trên máy bay thì e rằng sẽ có một số hành khách không hiểu đòi nhảy dù ngay. Tình huống này khiến các hành khách khác hoảng loạn mà ào ào nhảy theo. Tốc độ máy bay đang rất cao. Nếu nhảy ra, người sẽ bị hút rất mạnh vào máy bay và bị chấn thương nặng. Vả lại, người nào có sức phi thường dứt ra được, thì chắc chắn cũng sẽ chết bởi sự va đập của gió. Đối với người chưa được huấn luyện thì việc nhảy dù là rất nguy hiểm; vội vàng nhảy dù trong tình huống không hiểu rõ độ cao, tốc độ, cũng không hiểu được địa hình phía dưới thì thương vong, tử vong với số lượng lớn là điều khó tránh khỏi. Thực ra, những độ rung nhỏ của máy bay hoặc sự cố máy móc là điều rất bình thường, hoặc có thể loại bỏ. Và như vậy, chỉ cần nhảy dù thôi thì ngược lại có thể sẽ gây ra sự cố thương vong không đáng có. Ngoài ra, để làm cho hành khách cảm thấy thoái mái hơn, trên máy bay luôn duy trì áp suất khí quyển giống với mặt đất. Và như vậy, áp suất khí bên trong máy bay sẽ lớn hơn áp suất khí quyển của bầu trời bên ngoài máy bay. Do đó, cửa của khoang hành khách trên không trung không hề mở và hành khách cũng không thể nhảy dù được.