Thứ Sáu, 25 tháng 9, 2015

ĐÃ TỪNG HIỆN THỰC 13

(ĐC sưu tầm trên NET)

Mark Twain

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Samuel Langhorne Clemens
Sinh 30 tháng 11, 1835
Florida, Missouri
Mất 21 tháng 4, 1910
Redding, Connecticut
Bút danh Mark Twain
Công việc nhà văn
Quốc gia Mỹ
Thể loại truyện lịch sử, phiêu lưu, trào phúng


Chữ ký
Mark Twain (1909)
Samuel Langhorne Clemens (được biết đến với bút hiệu Mark Twain; 30 tháng 11, 183521 tháng 4, 1910) là một nhà văn khôi hài, tiểu thuyết gia và là nhà diễn thuyết nổi tiếng của Mỹ. Ông sinh ra vào chính ngày sao chổi Halley xuất hiện năm 1835 và mất đúng vào lần sao chổi xuất hiện lần sau, năm 1910.

Cuộc đời của Mark Twain

Mark Twain là nhà văn khôi hài bậc nhất của Hoa Kỳ, là tiểu thuyết gia rất sáng tạo và hấp dẫn do nơi sinh của ông thuộc về miền đất được coi là trái tim của Hoa Kỳ, gần vùng biên giới và ngay tại bờ sông Mississippi và con sông lớn này đã nối hai miền bắc và nam.
Mark Twain có tên thật là Sam Langhorne Clemens, chào đời vào ngày 30 tháng 11 năm 1835 tại Florida, thuộc tiểu bang Missouri, và là đứa con thứ sáu trong bảy người con.  Cha của Sam là ông John Marshall Clemens là một luật sư, đã rời khỏi tiểu bang Virginia để sang định cư tại Missouri còn bà mẹ Jane Lampton Clemens là người từ tiểu bang Kentucky. Cha mẹ ông gặp nhau khi cha ông dời đến sống ở Missouri và họ cưới nhau vào năm 1823.  Đây là một gia đình không giàu có nhưng cho các con được sống tự do, thoải mái. Vào thời kỳ đó, cả hai tiểu bang Missouri và Kentucky đều là tiểu bang duy trì chế độ nô lệ. Năm 1821, Missouri được nhận vào Liên Bang Hoa Kỳ.
Khi lên 4 tuổi tức là vào năm 1839, gia đình của Sam Clemens dọn về Hannibal, Missouri, một thị trấn cảng nằm về phía tây trên bờ sông Mississippi. Hannibal cách thành phố lớn Saint Louis 120 dặm về phía bắc. Dân số của thị xã này vào khoảng 1.000 người, một nửa là nô lệ và những người da đen nào không có đủ giấy tờ đều bị bắt. Nhiều người nô lệ da đen bị bán cho các đồn điền thuộc phía Nam trong các tiểu bang như Louisiana, Georgia… Sam Clemens trải qua tuổi trẻ tại thị xã Hannibal, đã từng bơi lội trên sông, chơi đùa trong các cánh rừng hay trên các hòn đảo của dòng sông và đọc các cuốn truyện phiêu lưu mạo hiểm.
Mississippi là một dòng sông rất lớn, nối miền bắc với các thành phố phía nam như MemphisNew Orleans, và do con sông Ohio hội nhập lại, người dân có thể đi tới Cincinnati và các thành phố khác thuộc miền đông. Từ các phong cảnh, kinh nghiệm và kỷ niệm với dòng sông này, tác giả Mark Twain đã viết ra nhiều tác phẩm danh tiếng.
Năm 1847, người cha qua đời khi ông 11 tuổi,  Sam Clemens tới học nghề với người anh tên là Orion, người này có một nhà in và một tờ báo. Vào thời bấy giờ, thợ in không phải là một nghề kiếm nhiều tiền, Sam đã từng đi làm công tại nhiều thành phố như Keokuk hay New York, đã mơ tới xứ Nam Mỹ để đi tìm vàng, mơ tới các cách làm giàu nhanh chóng.
Sam Clemens tới học nghề lái tàu với ông Horace Bixby vào năm 1857 và đã ưa thích nghề mới này hơn tất cả các nghề khác đã từng làm trước kia. Vào thời kỳ đó, thuyền trưởng lái tàu trên sông là một người đứng sau bánh lái và nhiều phong cảnh đẹp của dòng sông đã hiện ra trước mắt, thời gian khác nhau trong ngày lại có các cảnh trí khác nhau, với các khúc sông quanh co chứa nhiều phong cảnh thay đổi từ mùa này sang mùa khác. Các kinh nghiệm và kỷ niệm của quãng đời học nghề lái tàu này đã được tác giả Mark Twain mô tả trong cuốn truyện "Đời sống trên dòng sông Mississippi" (Life on the Mississippi). Sam Clemens lấy được bằng lái tàu trên sông vào năm 1859 nhưng rồi Nội chiến Hoa Kỳ đã xảy ra, khiến cho việc lưu thông trên sông Mississippi bị chấm dứt.

Các cuộc du hành

Trong thời Nội Chiến, Sam Clemens đã tham gia vào Lực Lượng Quân Sự Miền Nam nhưng sau ba tuần lễ, đã đào ngũ, trốn đi theo nghề đào mỏ bạc tại tiểu bang Nebraska, rồi lang thang từ thị xã này qua thành phố kia và cuối cùng tới tiểu bang Nebraska, định cư tại thị xã Virginia City. Sam Clemens bắt đầu viết bài cho tờ báo Territorial Enterprise của thị xã này.
Vào năm 1863, Sam Clemens dùng bút hiệu "Mark Twain", có nghĩa là "sâu 2 tầm", do từ các kỷ niệm lái tàu trên dòng sông Mississippi. Sau lần cãi nhau với chủ bút tờ báo, Mark Twain rời Nebraska và dọn qua tiểu bang California vào mùa xuân năm 1864. Từ năm 1865, danh tiếng đã tới với Mark Twain sau khi ông cho xuất bản cuốn truyện "Con ếch hay nhảy của quận hạt Calaveras" (the Jumping Frog of Calaveras County). Khi công ty Tàu Thủy Thái Bình Dương (the Pacific Steamboat Company) khánh thành tuyến đường thủy giữa thành phố San Francisco và các hải đảo Hawaii, thời bấy giờ còn được gọi là các đảo Sandwich (the Sandwich Islands), Mark Twain được tờ báo The Sacramento Union phái đi làm phóng sự.  Mark Twain đã viết một loại bài châm chọc các du khách. Mark Twain đã đưa lối văn đàm thoại (colloquial speech) vào cách hành văn Mỹ và nhờ các truyện ngắn, ông đã nổi danh là một nhà viết văn khôi hài (humorist), chuyên chế giễu các phong tục, tập quán và các định chế của xã hội đương thời và ông được xếp hạng cùng với các nhà văn như Bret Harte, Artemus WardPetroleum V. Nasby. Đây là các nhà văn rất nổi tiếng về các câu chuyện dân gian, viết bằng giọng văn có chứa đựng các thổ ngữ và nhiều chi tiết hài hước.
Năm 1867, Mark Twain thực hiện một chuyến du lịch qua châu Âu và miền Đất Thánh Palestine bằng con tàu thủy Quaker City. Các bức thư kể về chuyến du lịch này, gửi cho tờ báo Alta California tại thành phố San Francisco và tờ báo New York Tribune tại thành phố New York, được gom lại và xuất bản vào năm 1869 thành cuốn truyện "Các kẻ ngây thơ ở nước ngoài" (The Innocents Abroad). Qua cuốn này, Mark Twain đã chế giễu sự điên khùng của nhiều du khách Mỹ đã phải băng qua đại dương để đi coi các ngôi mộ của những người đã chết trong khi còn rất nhiều thứ đang sống, đáng coi hơn tại Hoa Kỳ. Tác giả Mark Twain cũng viết khôi hài về các cảnh nhìn thấy, về các tập quán nghịch lý của các quốc gia đã đi qua và so sánh Hoa Kỳ là một đất nước sống động, đang phát triển, trái ngược với châu Âu là một miền đất đang thoái hóa, suy tàn. Tác phẩm của ông đã khiến ông nổi tiếng và được nhiều người tôn trọng, đồng thời các nhà văn Miền Tây Hoa Kỳ không còn bị coi thường như trước kia.

Kết hôn

Do là một nhà văn nổi tiếng, Mark Twain kết hôn vào năm 1870 với cô Olivia Langdon,[11] thuộc một gia đình giàu có và danh giá. Các kỷ niệm và cách tán tỉnh người đẹp của thời kỳ này được lưu dấu trong các bức thư mà Mark Twain viết cho Olivia và cho các bạn của cô nàng, rồi về sau thể hiện qua lối ve vãn của Tom đối với Becky trong tác phẩm "Tom Sawyer". Sau đám cưới 5 năm, Mark Twain rời gia đình về thành phố Elmira, thuộc tiểu bang New York, rồi dọn sang cư ngụ tại thành phố Hartford thuộc tiểu bang Connecticut vào năm 1871. Tại nơi sau này đã ra đời các người con của Mark Twain: con trai Langdon chết non vào năm 1872 do bệnh bạch hầu lúc 19 tháng tuổi, sau đó là ba cô con gái Susy, Clara và Jean, chào đời trong các năm từ 1872 tới 1880  Vào năm 1874, gia đình Mark Twain dọn về một căn nhà sang trọng 19 phòng tại Hartford.
Tại thành phố Hartford, Mark Twain đã làm quen được một số nhân vật trong giới văn học, trong số này có William Dean Howells là một tác giả danh tiếng và chủ nhiệm của tờ nguyệt san "The Atlantic Monthly". Howells đã sớm nhận ra tài năng hài hước của Mark Twain, ông đã khuyến khích nhà văn trẻ phát triển biệt tài đó bằng cách cố vấn và trợ giúp cho tờ nguyệt san Atlantic.

Khó khăn về tài chính

Vào thập niên 1880, Mark Twain đã thành lập và điều hành một công ty xuất bản cho riêng mình cũng như tìm cách đầu tư vào vài phạm vi thương mại khác, đặc biệt là việc chế tạo máy in do người phát minh tên là Paige. Trong các năm từ 1881 tới 1894, Mark Twain đã lỗ vốn gần 200,000 mỹ kim đầu tư vào thứ máy in kể trên, vì các thay đổi về kiểu mẫu, đặc tính đã đưa tới thất bại. Tháng 4 năm 1894, công ty ấn loát của Mark Twain phải tuyên bố phá sản rồi từ tháng 1 năm 1895, nhà văn bị ô danh vì không trả được nợ. Nhưng nhà văn đã tìm cách phục hồi tài sản bằng cách đi diễn thuyết, có khi thu được 1,000 đô la Mỹ mỗi lần và ông đã từng thực hiện nhiều chuyến đi được quảng cáo rầm rộ, tới cả các thành phố xa xôi thuộc Ấn Độ, Nam Mỹchâu Úc. Mark Twain kết bạn với các nhân vật danh tiếng, giàu có như Andrew Carnegie, William Rockfeller và được trao tặng các văn bằng danh dự tại Đại học Yale vào năm 1901, Đại học Missouri vào năm 1902 và Đại học Oxford vào năm 1907. Tác giả Mark Twain là một nhân vật quốc tế, thường mặc bộ âu phục màu trắng mang vẻ phô trương, hút thuốc xì gà, với các bài nói chuyện hàm chứa nhiều chỉ trích xã hội một cách cay đắng và các bài văn này về sau được phổ biến qua các tác phẩm "Người ngồi trong bóng tối" (The Person sitting in the Darkness, 1901) và "Độc Thoại của Vua Leopold" (King Leopold 's Soliloquy, 1905).
Sau khi đã phục hồi được các vấn đề tài chính vào năm 1898, Mark Twain lại gặp các thảm cảnh trong đời sống gia đình. Người con gái lớn nhất Susy qua đời vào năm 1896 vì bệnh đau màng óc trong khi cha mẹ và em Clara đang ở nước ngoài. Năm 1903, Mark Twain bán đi ngôi nhà thân thương tại Hartford vì những kỷ niệm về Susy. Tới ngày 5 tháng 6 năm 1904, bà vợ Olivia cũng lìa đời vì bệnh tim rồi người con gái út tên là Jean, trước kia mắc bệnh kinh phong, cũng chết vào ngày 24 tháng 12 năm 1909.
Mặc dù các khó khăn tài chính và thảm cảnh gia đình trong các năm cuối đời, Mark Twain vẫn thu xếp để viết văn. Các tác phẩm cuối đời của ông gồm "Người Mỹ đòi quyền lợi" (The American Claimant, 1892) viết về một nhân vật không thực tế là đại tá Mulberry Sellers. Cuốn tiểu thuyết này được căn cứ vào vở kịch không thành công mà tác giả đã soạn ra cùng với nhà phê bình William Dean Howells vào năm 1883. Một tiểu thuyết trinh thám khác có tên là "Bi Kịch của Pudd'nhead Wilson" (The Tragedy of Pudd'nhead Wilson, 1894) bàn tới thành kiến chủng tộc (racial prejudice), một vấn đề quan trọng của xã hội Mỹ. "Nhớ về Joan of Arc" (Personal Recollections of Joan of Arc, 1896) là một cuốn tiểu sử (biography) dựa vào các tài liệu lịch sử. Mark Twain cũng kể lại những kinh nghiệm trong các chuyến đi diễn thuyết tại nước ngoài vào năm 1895, 1896 qua cuốn tiểu thuyết "Theo Đường Xích Đạo" (Following the Equator, 1897) trong khi cuốn truyện ngắn "Kẻ tham nhũng tại Hadleburg" (The Man that Corrupted Hadleburg, 1899) đã chế giễu các nhà lãnh đạo tự phụ của một thành phố. Các tác phẩm của Mark Twain càng về sau, càng mất dần tính khôi hài của thời tuổi trẻ và bộc lộ cách nhìn bi quan hơn do tác giả nghi ngờ các loại tôn giáo, do tác giả nhận ra các động lực chính của con người là lòng ích kỷ.

Qua đời

Đại Văn Hào Mark Twain qua đời vì bệnh tim vào ngày 21 tháng 4 năm 1910, để lại nhiều bản thảo kể cả một cuốn tự thuật lớn và dở dang. Bản thảo của một tác phẩm bi quan xuất bản vào năm 1916 có tên là "Người xa lạ bí mật" (The Mysterious Stranger) đã mô tả cuộc viếng thăm của quỷ Sa Tăng tới một ngôi làng thuộc nước Áo vào thời Trung Cổ.
Dù cho thất vọng trước cuộc đời, Đại Văn Hào Mark Twain vẫn nổi danh là một nhà văn khôi hài bởi vì ông đã nhìn thấy trong các hình ảnh rực rỡ và lãng mạn của xã hội, các tập quán và định chế giả hiệu, có gian ý, và ông đã dùng cách diễn tả quá đáng một cách hữu hiệu để công kích các thói đạo đức giả, các thái độ tự mãn của người đời, các bất công của xã hội. Ngoài các tác phẩm đặc sắc, một trong các đóng góp lớn lao của Đại Văn Hào Mark Twain là cách hành văn đặc biệt Mỹ, khác hẳn lối viết văn của các tác giả người Anh. Mark Twain là một trong các nhà văn Mỹ hạng nhất, một bậc thầy về ngôn ngữ theo hình thức tiêu chuẩn, chứa đựng thứ tiếng địa phương của Miền Tây Hoa Kỳ. Thể văn buông lỏng (loose rhythm of the language) trong các tác phẩm của Mark Twain đã cho người đọc cảm giác về lời nói thực sự (real speech) và lối hành văn hiện thực này đã ảnh hưởng tới nhiều nhà văn Mỹ khác, khiến cho Đại Văn Hào Ernest Hemingway đã có lần xác nhận rằng: "Tất cả nền văn chương hiện đại của Hoa Kỳ bắt nguồn từ … Huckleberry Finn".

Sự nghiệp sáng tác

Mark Twain là một nhà văn trào phúng nổi tiếng của Mỹ. Những tác phẩm của ông, với tính chất châm biếm sâu sắc, với những nét miêu tả tâm lý xã hội cực kỳ khéo léo, đã trở thành những vũ khí sắc bén đấu tranh chống sự áp bức thống trị của bọn cầm quyền phong kiến tư bản, nhất là chống cái chính sách dã man phân biệt chủng tộc đối với người da đen ở Mỹ.
Con đường đến với văn học của Twain đến nay vẫn không khỏi khiến người ta ngạc nhiên, khởi đầu bằng một tác phẩm hài hước có tựa đề "The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County" (Con ếch nhảy trứ danh ở Calaveras). Dù ngày nay đọc lại, tác phẩm đó không thể kiếm nổi của độc giả một nụ cười nhưng lúc bây giờ, "Con ếch nhảy..." đã giúp ông trở nên nổi tiếng chỉ sau một đêm. Tiếp đó là những chuyến ngao du khắp đất nước với những buổi nói chuyện trước những cử tọa chật kín, ông đã khiến khán giả cười vỡ bụng bằng khiếu nói chuyện hài hước và thông minh của mình.
Mark Twain đã đưa lối văn đàm thoại vào cách hành văn Mỹ và nhờ các truyện ngắn, ông đã nổi danh là một nhà viết văn khôi hài, chuyên chế giễu các phong tục, tập quán và các định chế của xã hội đương thời.
Trong 20 năm trường sống tại thành phố Hartford hay tại Quarry Farm gần thành phố Elmira, New York, Mark Twain đã viết rất nhiều và các bài viết được phổ biến qua các tạp chí văn học xuất bản tại hai thành phố BostonNew York.
Sau cuốn "Sống thiếu thốn" (Roughing It) kể về cuộc đời của một người thợ mỏ và một nhà báo, cuốn tiểu thuyết đầu tiên của Mark Twain là "Thời Kỳ Vàng Son" (The Gilded Age, 1873). Tác giả đã viết cuốn này chung với Charles Dudley Warner, một người bạn và một nhà văn sống tại Hartford. Cuốn "Thời Kỳ Vàng Son" nói về các thập niên sau Cuộc Nội Chiến qua đó tác giả châm chọc tính ích kỷ và các cách kiếm tiền phổ thông của thời bấy giờ.
"Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer" (The Adventures of Tom Sawyer, 1876) được coi là hồi ký của Mark Twain và tác giả mô tả Tom Sawyer, anh bạn Huck Finn và tên gian ác Injun Joe cũng như làng St. Petersburg nhờ các kỷ niệm sống tại Hannibal khi trước.
"Đi nước ngoài" (A Tramp Abroad, 1880) được viết ra từ chuyến du lịch châu Âu của tác giả vào năm 1878. Cuốn truyện này kể lại các chuyến đi qua các nước Đức, Thụy SỹÝ và qua đó, tác giả đã pha trộn các truyền thuyết, chuyện kể, chuyện khôi hài và các nhân vật địa phương để chế giễu nhẹ nhàng các sách du lịch và nền văn hóa tại châu Âu.
"Hoàng Tử và kẻ nghèo" (The Prince and the Pauper, 1882) dùng khung cảnh nước Anh vào năm 1550, mô tả sự trao đổi nhân dạng giữa Hoàng Tử Edward-6 của nước Anh và đứa trẻ nghèo hèn tên là Tom Canty. Cuốn truyện này đã làm vừa lòng một số độc giả thuộc vùng Tân Anh Cát Lợi nhưng một số người khác lại bất mãn vì họ ưa thích loại truyện đã xuất bản trước kia.
"Đời sống trên dòng sông Mississippi" (Life on the Mississippi, 1883) mô tả về lịch sử, truyền thuyết, khung cảnh, con người của các con tàu thủy, của các thành phố dọc theo con sông Mississippi. Tác giả Mark Twain đã kể rõ về những ngày lái tàu của mình khi trước từ chương 4 tới chương 17. Các chương này trước kia đã được phổ biến trên tờ nguyệt san Atlantic vào năm 1875 qua loạt bài "Thời xưa trên dòng sông Mississippi" (Old Times on the Mississippi).
"Các cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn" (The Adventures of Huckleberry Finn) được coi là tác phẩm danh tiếng nhất của Mark Twain, được xuất bản tại nước Anh vào năm 1884 và Hoa Kỳ vào năm 1885, và là phần tiếp của cuốn "Tom Sawyer". Cuốn truyện này mô tả các cuộc phiêu lưu của hai đứa trẻ trốn nhà, là Huck Finn và một em nô lệ da đen tên là Jim. Tom Sawyer cũng xuất hiện lại trong một số chương với trò khôi hài cố hữu. Trong truyện, Mark Twain đã dùng thứ ngôn ngữ hiện thực (realistic language) thêm vào là nhiều loại thổ ngữ (dialects) làm cho sống động các nhân vật. Các lối hành xử thiếu đạo đức, lời nói vô hạnh nhất thời của nhân vật Huck Finn và cách dùng văn phạm thiếu thận trọng của tác giả trong tác phẩm, đã làm cho một số độc giả bất mãn. Thư viện công lập Free Public Library đã cấm cuốn truyện này vào năm 1885. Ngoài ra, một số độc giả còn phản đối Mark Twain vì cho rằng ông đã chấp nhận chế độ nô lệ, lời văn mang tính kỳ thị và đã dùng chữ "nigger" (kẻ nô lệ dơ bẩn). Thực ra đối với thời bấy giờ, Mark Twain là một người tiến bộ về vấn đề chủng tộc và các chủ đề sâu xa viết về Huckleberry Finn đã bàn tới sự bình đẳng căn bản và khát vọng toàn cầu của mọi người thuộc mọi chủng tộc.
Cuối cùng, tác phẩm "Người Mỹ trong Triều Đình của Vua Arthur" (A Connecticut Yankee in King Arthur's Court, 1889) đã trình bày một nhân vật khác nhiều màu sắc. Đây là người đốc công trong xưởng kim loại từ Hartford, Connecticut, tên là Hank Morgan. Nhờ quỷ thuật, Morgan thấy mình được sống tại nước Anh vào khoảng năm 500 sau Công nguyên, nên đã quyết định cải tổ xã hội Anh bằng cách đưa vào đó các lợi ích về kinh tế, tri thức và đạo đức của các năm 1800. Nhưng trước các cải cách và hoạt động từ thiện, đám đông quần chúng ngu dốt, cố vấn do giới Hiệp Sĩ và Tu Sĩ mê tín, đã nổi lên lật đổ Nhà Vua nước Anh. Qua các sự kiện xảy ra trong truyện, tác giả đã gián tiếp chế nhạo các thái độ tôn kính của một số tác giả đối với các Hiệp Sĩ Bàn Tròn, đồng thời Mark Twain cũng đưa ra một số câu hỏi về giá trị của nền văn hóa đương thời tại Hoa Kỳ.

Đánh giá về Mark Twain

Với những tiểu thuyết đặc sắc và những nhân vật sống động cống hiến cho nền văn học Mỹ, Mark Twain xứng đáng là vì tinh tú đầu tiên của nền văn học hiện đại nước này. Mark Twain tên thật là Samuel Langhorne Clemens. Ông sinh năm 1835 và mất năm 1910. Điều kỳ lạ là vào năm nhà văn ra đời, sao chổi Halley rực sáng trên bầu trời Florida và khi ông mất, năm 1910, sao chổi Halley lại một lần nữa vẫy cái đuôi sáng lòa của mình trên nền trời xanh thẳm. Như một ngôi sao với thứ ánh sáng rực rỡ quệt ngang qua bầu trời, Mark Twain đến nay vẫn được coi là ngôi sao sáng nhất trong giới những người cầm bút trên văn đàn Mỹ. Trong cuốn tiểu sử mới nhất có tựa đề Mark Twain: a Life (Mark Twain - một cuộc đời), tác giả Ron Powers viết: "Mark Twain đã làm thay đổi cách nghe nhìn của người Mỹ, ông chính là một Lincoln trong văn học". Ông đã trả lại cho nước Mỹ ngôn ngữ và giọng điệu của con người bản xứ nước này, không phải bằng lối giễu nhại hay châm biếm mà bằng thứ văn học tinh tế và đầy chất hài hước. Bố mẹ Clemens là cư dân bang Virginia nhưng ông được sinh ra tại Florida, trong một gia cảnh khá chật vật, túng thiếu. Năm 1839, gia đình ông chuyển đến sống tại Hannibal, thành phố nhỏ nằm cạnh dòng sông Mississippi. Cha mất sớm, nhà văn tương lai phải bỏ học và theo nghề lái tàu kiếm sống. Khi cuộc nội chiến bùng nổ, nhà văn bỏ tàu, bỏ sông nước trôi dạt theo cuộc sống phiêu lưu ở những dãy núi miền Tây nước Mỹ. Nhưng những ngày tháng lênh đênh trên tàu đã để lại cho ông những ấn tượng sâu sắc, trở thành nguồn cảm hứng để nhà văn viết nên những kiệt tác như "Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer" (The Adventures of Tom Sawyer -1876), "Cuộc sống trên sông Mississippi" (Life on the Mississippi - 1883) và "Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn" (The Adventures of Huckleberry Finn - 1884). Những mỏ vàng, mỏ bạc ở miền viễn Tây đã quyến rũ giấc mơ làm giàu của Clemens nhưng vận may không mỉm cười với ông. Nhà văn tương lai rách rưới và bụi bặm đến nỗi khi đến nộp đơn xin làm phóng viên ở một tòa soạn báo, Clemens trông giống một tên ma cà bông hơn là một người có khả năng cầm bút. Sau khi đã định hình được một phong cách báo chí cho riêng mình, cái tên cúng cơm Samuel Clemens được đổi thành Mark Twain. Bút danh này xưa nay vẫn gây tranh cãi trong giới học giả nghiên cứu về cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn. Có hai giả thuyết chính. Giả thuyết thứ nhất cho rằng, Mark Twain có nghĩa là "mark two" - chỉ mực nước khoảng 2 sải (tương đương với 3,7m) - một thuật ngữ mà những người dò sông biển thường dùng để báo tin cho nhau, chỉ đường đi an toàn. Giả thuyết thứ hai giải thích, bút danh này bắt nguồn từ những ngày lang bạt kỳ hồ ở miền Tây của nhà văn. Lúc đó, ông thường vào quán, gọi liền hai cút rượu và bảo người phục vụ đánh dấu "Mark twain" vào hóa đơn của mình. Nhưng trong một tài liệu, nhà văn viết: "Người thuyền trưởng già, dù chẳng giỏi giang và hay chữ gì nhiều nhưng ông thường sử dụng ký tự MARK TWAIN để thông tin về tình hình sông nước. Những thông tin này cực kỳ chính xác và có giá trị, nó có nghĩa là an toàn, không nguy hiểm...". Con đường đến với văn học của Twain đến nay vẫn không khỏi khiến người ta ngạc nhiên, khởi đầu bằng một tác phẩm hài hước có tựa đề "The Celebrated Jumping Frog of Calaveras County" (Con ếch nhảy trứ danh ở Calaveras). Dù ngày nay đọc lại, tác phẩm đó không thể kiếm nổi của độc giả một nụ cười nhưng lúc bây giờ, "Con ếch nhảy... " đã giúp ông trở nên nổi tiếng chỉ sau một đêm. Tiếp đó là những chuyến ngao du khắp đất nước với những buổi nói chuyện trước những cử tọa chật kín, ông đã khiến khán giả cười vỡ bụng bằng khiếu nói chuyện hài hước và thông minh của mình.

Tác phẩm


Sự thật giật mình về Mark Twain


Sự thật giật mình về Mark Twain
Khám phá - Theo kienthuc

Ít ai biết được sự thật rằng nhà văn Mark Twain khá lười khi viết sách ngay trên giường. Thậm chí, ông còn thực hiện phỏng vấn trong phòng ngủ.











Danh ngôn của Mark Twain


Trang 1 trên 3123»
Một người không đọc sách chẳng hơn gì kẻ không biết đọc.
A person who won’t read has no advantage over one who can’t read.
434 người thíchthích danh ngôn Thích

Hãy cẩn thận khi đọc sách về sức khỏe. Bạn có thể bỏ mạng vì một lỗi in ấn.
Be careful about reading health books. You may die of a misprint.
346 người thíchthích danh ngôn Thích

Nhưng ai sẽ cầu nguyện cho Satan? Trong suốt mười tám thế kỷ, ai là người có lòng nhân ái để cầu nguyện cho kẻ tội lỗi cần nó nhất?
But who prays for Satan? Who, in eighteen centuries, has had the common humanity to pray for the one sinner that needed it most?
327 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự tha thứ là mùi hương mà vi-ô-lét để lại trên gót chân đã dẫm nát nó.
Forgiveness is the fragrance that the violet sheds on the heel that has crushed it.
315 người thíchthích danh ngôn Thích

Thà không mở miệng và để người ta nghĩ bạn là kẻ ngu ngốc còn hơn là mở miệng và xóa hết mọi sự nghi ngờ.
It is better to keep your mouth closed and let people think you are a fool than to open it and remove all doubt.
284 người thíchthích danh ngôn Thích

Cách tốt nhất để làm bạn vui lên là làm người khác vui lên.
The best way to cheer yourself up is to try to cheer somebody else up.
238 người thíchthích danh ngôn Thích

Thà xứng đáng với vinh dự mà không có nó còn hơn là có nó mà không xứng đáng.
It is better to deserve honors and not have them than to have them and not deserve them.
230 người thíchthích danh ngôn Thích

Có những người có thể làm được mọi điều tốt và anh hùng, chỉ trừ một việc - không kể hạnh phúc của mình cho người bất hạnh.
There are people who can do all fine and heroic things but one - keep from telling their happiness to the unhappy.
227 người thíchthích danh ngôn Thích

Hai mươi năm sau lúc này, bạn sẽ thấy thất vọng vì những điều mình không làm hơn vì những điều mình đã làm. Vậy nên hãy tháo nút dây. Hãy cho thuyền rời khỏi bến cảng an toàn. Hãy căng buồm đón gió. Tìm tòi. Ước mơ. Khám phá.
Twenty years from now you will be more disappointed by the things that you didn't do than by the ones you did do. So throw off the bowlines. Sail away from the safe harbor. Catch the trade winds in your sails. Explore. Dream. Discover.
219 người thíchthích danh ngôn Thích

Thật thà là cách tốt nhất – khi có liên quan đến tiền nong.
Honesty is the best policy – when there is money in it.
213 người thíchthích danh ngôn Thích

Không gì đứng vững được trước sự công phá của tiếng cười.
Against the assault of laughter nothing can stand.
210 người thíchthích danh ngôn Thích

Trước 48 tuổi, người bi quan là người biết quá nhiều; nếu quá tuổi đó mà vẫn lạc quan, anh ta biết quá ít.
The man who is a pessimist before 48 knows too much; if he is an optimist after it, he knows too little.
209 người thíchthích danh ngôn Thích

Người ta không lúc nào thành thực hơn khi nhận mình là kẻ dối trá.
A man is never more truthful than when he acknowledges himself a liar.
205 người thíchthích danh ngôn Thích

Luôn trung thành với Tổ quốc. Chỉ trung thành với chính quyền khi nó xứng đáng với điều đó.
Loyalty to the country always. Loyalty to the government when it deserves it.
198 người thíchthích danh ngôn Thích

Lòng tốt là thứ ngôn ngữ mà người điếc có thể nghe và người mù có thể thấy.
Kindness is the language which the deaf can hear and the blind can see.
195 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự tức giận là axit có thể gây hại cho vật chứa nó nhiều hơn là những gì mà nó được đổ lên.
Anger is an acid that can do more harm to the vessel in which it is stored than to anything on which it is poured.
186 người thíchthích danh ngôn Thích

Cơ bản là có hai loại người. Người làm nên chuyện và người tuyên bố mình làm nên chuyện. Nhóm đầu tiên ít đông hơn.
There are basically two types of people. People who accomplish things, and people who claim to have accomplished things. The first group is less crowded.
185 người thíchthích danh ngôn Thích

Bí quyết của thành công là hãy bắt đầu. Bí quyết để bắt đầu là chia nhỏ các công việc nặng nề, phức tạp thành những việc nhỏ dễ quản lý hơn, rồi bắt đầu với việc thứ nhất.
The secret of getting ahead is getting started. The secret of getting started is breaking your complex overwhelming tasks into small manageable tasks, and then starting on the first one.
184 người thíchthích danh ngôn Thích

Tại sao chúng ta lại vui mừng trước sự chào đời và thương tiếc ở lễ tang? Bởi vì chúng ta không phải là đương sự.
Why is it that we rejoice at a birth and grieve at a funeral? It is because we are not the person involved.
179 người thíchthích danh ngôn Thích

Bỏ hút thuốc là điều dễ làm nhất trên thế giới. Tôi biết thế vì tôi đã làm điều đó hàng nghìn lần rồi.
Giving up smoking is the easiest thing in the world. I know because I've done it thousands of times.
178 người thíchthích danh ngôn Thích

Điều cấm đoán có sức mê hoặc đến nỗi khiến nó hấp dẫn không tả nổi.
There is a charm about the forbidden that makes it unspeakably desirable.
162 người thíchthích danh ngôn Thích

Cứ cẩu thả trong cách ăn mặc nếu bạn muốn, nhưng hãy giữ một tâm hồn gọn gàng.
Be careless in your dress if you will, but keep a tidy soul.
157 người thíchthích danh ngôn Thích

Nếu ghép được người với mèo, con người sẽ được cải thiện nhưng mèo thì bị giảm giá trị.
If man could be crossed with the cat, it would improve man but deteriorate the cat.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Từ chối giải thưởng là một cách khác để chấp nhận nó ồn ào hơn bình thường.
To refuse awards is another way of accepting them with more noise than is normal.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Khi bạn bè bắt đầu khen bạn rằng bạn trông trẻ trung thế nào, đó là dấu hiệu chắn chắn rằng bạn đã già.
When your friends begin to flatter you on how young you look, it's a sure sign you're getting old.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Khi anh đi câu tình yêu, hãy lấy trái tim làm mồi chứ đừng lấy bộ não.
When you fish for love, bait with your heart, not your brain.
148 người thíchthích danh ngôn Thích

Không ngạc nhiên gì là sự thật lại lạ lùng hơn hư cấu. Hư cấu phải có tính hợp lý.
It's no wonder that truth is stranger than fiction. Fiction has to make sense.
139 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự thịnh vượng là người bảo vệ tốt nhất cho nguyên tắc.
Prosperity is the best protector of principle.
136 người thíchthích danh ngôn Thích

Chúng ta hãy sống sao cho khi chết, ngay cả người làm tang lễ cũng thấy tiếc thương.
Let us live so that when we come to die even the undertaker will be sorry.
126 người thíchthích danh ngôn Thích

Mọi cảm xúc nếu chân thật đều không chủ tâm.
Any emotion, if it is sincere, is involuntary.
122 người thíchthích danh ngôn Thích

Đừng bao giờ để đến ngày mai những việc mà bạn có thể để đến ngày kia.
Never put off till tomorrow what you can do the day after tomorrow.
117 người thíchthích danh ngôn Thích

Ở bên trong, chúng ta đều giống nhau.
We are all alike, on the inside.
114 người thíchthích danh ngôn Thích

Đừng rời xa ảo mộng của mình. Khi chúng không còn nữa, bạn vẫn có thể tồn tại, nhưng bạn cũng không sống nữa.
Don't part with your illusions. When they are gone, you may still exist, but you have ceased to live.
114 người thíchthích danh ngôn Thích

Nỗi sợ cái chết đến từ nỗi sợ cuộc sống. Người sống được hết mình luôn sẵn sàng chết bất cứ lúc nào.
The fear of death follows from the fear of life. A man who lives fully is prepared to die at any time.
112 người thíchthích danh ngôn Thích

Hãy gọi tên người sáng chế vĩ đại nhất. Sự tình cờ.
Name the greatest of all inventors. Accident.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Cuộc sống sẽ hạnh phúc hơn vô cùng nếu chúng ta được sinh ra ở tuổi tám mươi và dần dần tiến về tuổi mười tám.
Life would be infinitely happier if we could only be born at the age of eighty and gradually approach eighteen.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Vấn đề không phải là kích cỡ của con chó trong cuộc chiến mà là kích cỡ của cuộc chiến trong con chó.
It's not the size of the dog in the fight, it's the size of the fight in the dog.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự hóm hỉnh là cuộc hôn nhân bất chợt của những ý tưởng mà trước khi kết giao được cho là chẳng có mối liên hệ nào.
Wit is the sudden marriage of ideas which before their union were not perceived to have any relation.
97 người thíchthích danh ngôn Thích

Người không đọc không có ưu thế gì hơn người không biết đọc.
A person who won't read has no advantage over one who can't read.
96 người thíchthích danh ngôn Thích

Bạn tốt, sách hay và lương tâm ngái ngủ: đó là cuộc sống lí tưởng.
Good friends, good books and a sleepy conscience: this is the ideal life.


Đọc thêm tại: http://www.tudiendanhngon.vn/tabid/88/itemid/4574/search/mark-twain/default.aspx © TuDienDanhNgon.vn

Danh ngôn của Mark Twain


Trang 1 trên 3123»
Một người không đọc sách chẳng hơn gì kẻ không biết đọc.
A person who won’t read has no advantage over one who can’t read.
434 người thíchthích danh ngôn Thích

Hãy cẩn thận khi đọc sách về sức khỏe. Bạn có thể bỏ mạng vì một lỗi in ấn.
Be careful about reading health books. You may die of a misprint.
346 người thíchthích danh ngôn Thích

Nhưng ai sẽ cầu nguyện cho Satan? Trong suốt mười tám thế kỷ, ai là người có lòng nhân ái để cầu nguyện cho kẻ tội lỗi cần nó nhất?
But who prays for Satan? Who, in eighteen centuries, has had the common humanity to pray for the one sinner that needed it most?
327 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự tha thứ là mùi hương mà vi-ô-lét để lại trên gót chân đã dẫm nát nó.
Forgiveness is the fragrance that the violet sheds on the heel that has crushed it.
315 người thíchthích danh ngôn Thích

Thà không mở miệng và để người ta nghĩ bạn là kẻ ngu ngốc còn hơn là mở miệng và xóa hết mọi sự nghi ngờ.
It is better to keep your mouth closed and let people think you are a fool than to open it and remove all doubt.
284 người thíchthích danh ngôn Thích

Cách tốt nhất để làm bạn vui lên là làm người khác vui lên.
The best way to cheer yourself up is to try to cheer somebody else up.
238 người thíchthích danh ngôn Thích

Thà xứng đáng với vinh dự mà không có nó còn hơn là có nó mà không xứng đáng.
It is better to deserve honors and not have them than to have them and not deserve them.
230 người thíchthích danh ngôn Thích

Có những người có thể làm được mọi điều tốt và anh hùng, chỉ trừ một việc - không kể hạnh phúc của mình cho người bất hạnh.
There are people who can do all fine and heroic things but one - keep from telling their happiness to the unhappy.
227 người thíchthích danh ngôn Thích

Hai mươi năm sau lúc này, bạn sẽ thấy thất vọng vì những điều mình không làm hơn vì những điều mình đã làm. Vậy nên hãy tháo nút dây. Hãy cho thuyền rời khỏi bến cảng an toàn. Hãy căng buồm đón gió. Tìm tòi. Ước mơ. Khám phá.
Twenty years from now you will be more disappointed by the things that you didn't do than by the ones you did do. So throw off the bowlines. Sail away from the safe harbor. Catch the trade winds in your sails. Explore. Dream. Discover.
219 người thíchthích danh ngôn Thích

Thật thà là cách tốt nhất – khi có liên quan đến tiền nong.
Honesty is the best policy – when there is money in it.
213 người thíchthích danh ngôn Thích

Không gì đứng vững được trước sự công phá của tiếng cười.
Against the assault of laughter nothing can stand.
210 người thíchthích danh ngôn Thích

Trước 48 tuổi, người bi quan là người biết quá nhiều; nếu quá tuổi đó mà vẫn lạc quan, anh ta biết quá ít.
The man who is a pessimist before 48 knows too much; if he is an optimist after it, he knows too little.
209 người thíchthích danh ngôn Thích

Người ta không lúc nào thành thực hơn khi nhận mình là kẻ dối trá.
A man is never more truthful than when he acknowledges himself a liar.
205 người thíchthích danh ngôn Thích

Luôn trung thành với Tổ quốc. Chỉ trung thành với chính quyền khi nó xứng đáng với điều đó.
Loyalty to the country always. Loyalty to the government when it deserves it.
198 người thíchthích danh ngôn Thích

Lòng tốt là thứ ngôn ngữ mà người điếc có thể nghe và người mù có thể thấy.
Kindness is the language which the deaf can hear and the blind can see.
195 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự tức giận là axit có thể gây hại cho vật chứa nó nhiều hơn là những gì mà nó được đổ lên.
Anger is an acid that can do more harm to the vessel in which it is stored than to anything on which it is poured.
186 người thíchthích danh ngôn Thích

Cơ bản là có hai loại người. Người làm nên chuyện và người tuyên bố mình làm nên chuyện. Nhóm đầu tiên ít đông hơn.
There are basically two types of people. People who accomplish things, and people who claim to have accomplished things. The first group is less crowded.
185 người thíchthích danh ngôn Thích

Bí quyết của thành công là hãy bắt đầu. Bí quyết để bắt đầu là chia nhỏ các công việc nặng nề, phức tạp thành những việc nhỏ dễ quản lý hơn, rồi bắt đầu với việc thứ nhất.
The secret of getting ahead is getting started. The secret of getting started is breaking your complex overwhelming tasks into small manageable tasks, and then starting on the first one.
184 người thíchthích danh ngôn Thích

Tại sao chúng ta lại vui mừng trước sự chào đời và thương tiếc ở lễ tang? Bởi vì chúng ta không phải là đương sự.
Why is it that we rejoice at a birth and grieve at a funeral? It is because we are not the person involved.
179 người thíchthích danh ngôn Thích

Bỏ hút thuốc là điều dễ làm nhất trên thế giới. Tôi biết thế vì tôi đã làm điều đó hàng nghìn lần rồi.
Giving up smoking is the easiest thing in the world. I know because I've done it thousands of times.
178 người thíchthích danh ngôn Thích

Điều cấm đoán có sức mê hoặc đến nỗi khiến nó hấp dẫn không tả nổi.
There is a charm about the forbidden that makes it unspeakably desirable.
162 người thíchthích danh ngôn Thích

Cứ cẩu thả trong cách ăn mặc nếu bạn muốn, nhưng hãy giữ một tâm hồn gọn gàng.
Be careless in your dress if you will, but keep a tidy soul.
157 người thíchthích danh ngôn Thích

Nếu ghép được người với mèo, con người sẽ được cải thiện nhưng mèo thì bị giảm giá trị.
If man could be crossed with the cat, it would improve man but deteriorate the cat.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Từ chối giải thưởng là một cách khác để chấp nhận nó ồn ào hơn bình thường.
To refuse awards is another way of accepting them with more noise than is normal.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Khi bạn bè bắt đầu khen bạn rằng bạn trông trẻ trung thế nào, đó là dấu hiệu chắn chắn rằng bạn đã già.
When your friends begin to flatter you on how young you look, it's a sure sign you're getting old.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Khi anh đi câu tình yêu, hãy lấy trái tim làm mồi chứ đừng lấy bộ não.
When you fish for love, bait with your heart, not your brain.
148 người thíchthích danh ngôn Thích

Không ngạc nhiên gì là sự thật lại lạ lùng hơn hư cấu. Hư cấu phải có tính hợp lý.
It's no wonder that truth is stranger than fiction. Fiction has to make sense.
139 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự thịnh vượng là người bảo vệ tốt nhất cho nguyên tắc.
Prosperity is the best protector of principle.
136 người thíchthích danh ngôn Thích

Chúng ta hãy sống sao cho khi chết, ngay cả người làm tang lễ cũng thấy tiếc thương.
Let us live so that when we come to die even the undertaker will be sorry.
126 người thíchthích danh ngôn Thích

Mọi cảm xúc nếu chân thật đều không chủ tâm.
Any emotion, if it is sincere, is involuntary.
122 người thíchthích danh ngôn Thích

Đừng bao giờ để đến ngày mai những việc mà bạn có thể để đến ngày kia.
Never put off till tomorrow what you can do the day after tomorrow.
117 người thíchthích danh ngôn Thích

Ở bên trong, chúng ta đều giống nhau.
We are all alike, on the inside.
114 người thíchthích danh ngôn Thích

Đừng rời xa ảo mộng của mình. Khi chúng không còn nữa, bạn vẫn có thể tồn tại, nhưng bạn cũng không sống nữa.
Don't part with your illusions. When they are gone, you may still exist, but you have ceased to live.
114 người thíchthích danh ngôn Thích

Nỗi sợ cái chết đến từ nỗi sợ cuộc sống. Người sống được hết mình luôn sẵn sàng chết bất cứ lúc nào.
The fear of death follows from the fear of life. A man who lives fully is prepared to die at any time.
112 người thíchthích danh ngôn Thích

Hãy gọi tên người sáng chế vĩ đại nhất. Sự tình cờ.
Name the greatest of all inventors. Accident.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Cuộc sống sẽ hạnh phúc hơn vô cùng nếu chúng ta được sinh ra ở tuổi tám mươi và dần dần tiến về tuổi mười tám.
Life would be infinitely happier if we could only be born at the age of eighty and gradually approach eighteen.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Vấn đề không phải là kích cỡ của con chó trong cuộc chiến mà là kích cỡ của cuộc chiến trong con chó.
It's not the size of the dog in the fight, it's the size of the fight in the dog.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự hóm hỉnh là cuộc hôn nhân bất chợt của những ý tưởng mà trước khi kết giao được cho là chẳng có mối liên hệ nào.
Wit is the sudden marriage of ideas which before their union were not perceived to have any relation.
97 người thíchthích danh ngôn Thích

Người không đọc không có ưu thế gì hơn người không biết đọc.
A person who won't read has no advantage over one who can't read.
96 người thíchthích danh ngôn Thích

Bạn tốt, sách hay và lương tâm ngái ngủ: đó là cuộc sống lí tưởng.
Good friends, good books and a sleepy conscience: this is the ideal life.


Đọc thêm tại: http://www.tudiendanhngon.vn/tabid/88/itemid/4574/search/mark-twain/default.aspx © TuDienDanhNgon.vn

Danh ngôn của Mark Twain


Trang 1 trên 3123»
Một người không đọc sách chẳng hơn gì kẻ không biết đọc.
A person who won’t read has no advantage over one who can’t read.
434 người thíchthích danh ngôn Thích

Hãy cẩn thận khi đọc sách về sức khỏe. Bạn có thể bỏ mạng vì một lỗi in ấn.
Be careful about reading health books. You may die of a misprint.
346 người thíchthích danh ngôn Thích

Nhưng ai sẽ cầu nguyện cho Satan? Trong suốt mười tám thế kỷ, ai là người có lòng nhân ái để cầu nguyện cho kẻ tội lỗi cần nó nhất?
But who prays for Satan? Who, in eighteen centuries, has had the common humanity to pray for the one sinner that needed it most?
327 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự tha thứ là mùi hương mà vi-ô-lét để lại trên gót chân đã dẫm nát nó.
Forgiveness is the fragrance that the violet sheds on the heel that has crushed it.
315 người thíchthích danh ngôn Thích

Thà không mở miệng và để người ta nghĩ bạn là kẻ ngu ngốc còn hơn là mở miệng và xóa hết mọi sự nghi ngờ.
It is better to keep your mouth closed and let people think you are a fool than to open it and remove all doubt.
284 người thíchthích danh ngôn Thích

Cách tốt nhất để làm bạn vui lên là làm người khác vui lên.
The best way to cheer yourself up is to try to cheer somebody else up.
238 người thíchthích danh ngôn Thích

Thà xứng đáng với vinh dự mà không có nó còn hơn là có nó mà không xứng đáng.
It is better to deserve honors and not have them than to have them and not deserve them.
230 người thíchthích danh ngôn Thích

Có những người có thể làm được mọi điều tốt và anh hùng, chỉ trừ một việc - không kể hạnh phúc của mình cho người bất hạnh.
There are people who can do all fine and heroic things but one - keep from telling their happiness to the unhappy.
227 người thíchthích danh ngôn Thích

Hai mươi năm sau lúc này, bạn sẽ thấy thất vọng vì những điều mình không làm hơn vì những điều mình đã làm. Vậy nên hãy tháo nút dây. Hãy cho thuyền rời khỏi bến cảng an toàn. Hãy căng buồm đón gió. Tìm tòi. Ước mơ. Khám phá.
Twenty years from now you will be more disappointed by the things that you didn't do than by the ones you did do. So throw off the bowlines. Sail away from the safe harbor. Catch the trade winds in your sails. Explore. Dream. Discover.
219 người thíchthích danh ngôn Thích

Thật thà là cách tốt nhất – khi có liên quan đến tiền nong.
Honesty is the best policy – when there is money in it.
213 người thíchthích danh ngôn Thích

Không gì đứng vững được trước sự công phá của tiếng cười.
Against the assault of laughter nothing can stand.
210 người thíchthích danh ngôn Thích

Trước 48 tuổi, người bi quan là người biết quá nhiều; nếu quá tuổi đó mà vẫn lạc quan, anh ta biết quá ít.
The man who is a pessimist before 48 knows too much; if he is an optimist after it, he knows too little.
209 người thíchthích danh ngôn Thích

Người ta không lúc nào thành thực hơn khi nhận mình là kẻ dối trá.
A man is never more truthful than when he acknowledges himself a liar.
205 người thíchthích danh ngôn Thích

Luôn trung thành với Tổ quốc. Chỉ trung thành với chính quyền khi nó xứng đáng với điều đó.
Loyalty to the country always. Loyalty to the government when it deserves it.
198 người thíchthích danh ngôn Thích

Lòng tốt là thứ ngôn ngữ mà người điếc có thể nghe và người mù có thể thấy.
Kindness is the language which the deaf can hear and the blind can see.
195 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự tức giận là axit có thể gây hại cho vật chứa nó nhiều hơn là những gì mà nó được đổ lên.
Anger is an acid that can do more harm to the vessel in which it is stored than to anything on which it is poured.
186 người thíchthích danh ngôn Thích

Cơ bản là có hai loại người. Người làm nên chuyện và người tuyên bố mình làm nên chuyện. Nhóm đầu tiên ít đông hơn.
There are basically two types of people. People who accomplish things, and people who claim to have accomplished things. The first group is less crowded.
185 người thíchthích danh ngôn Thích

Bí quyết của thành công là hãy bắt đầu. Bí quyết để bắt đầu là chia nhỏ các công việc nặng nề, phức tạp thành những việc nhỏ dễ quản lý hơn, rồi bắt đầu với việc thứ nhất.
The secret of getting ahead is getting started. The secret of getting started is breaking your complex overwhelming tasks into small manageable tasks, and then starting on the first one.
184 người thíchthích danh ngôn Thích

Tại sao chúng ta lại vui mừng trước sự chào đời và thương tiếc ở lễ tang? Bởi vì chúng ta không phải là đương sự.
Why is it that we rejoice at a birth and grieve at a funeral? It is because we are not the person involved.
179 người thíchthích danh ngôn Thích

Bỏ hút thuốc là điều dễ làm nhất trên thế giới. Tôi biết thế vì tôi đã làm điều đó hàng nghìn lần rồi.
Giving up smoking is the easiest thing in the world. I know because I've done it thousands of times.
178 người thíchthích danh ngôn Thích

Điều cấm đoán có sức mê hoặc đến nỗi khiến nó hấp dẫn không tả nổi.
There is a charm about the forbidden that makes it unspeakably desirable.
162 người thíchthích danh ngôn Thích

Cứ cẩu thả trong cách ăn mặc nếu bạn muốn, nhưng hãy giữ một tâm hồn gọn gàng.
Be careless in your dress if you will, but keep a tidy soul.
157 người thíchthích danh ngôn Thích

Nếu ghép được người với mèo, con người sẽ được cải thiện nhưng mèo thì bị giảm giá trị.
If man could be crossed with the cat, it would improve man but deteriorate the cat.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Từ chối giải thưởng là một cách khác để chấp nhận nó ồn ào hơn bình thường.
To refuse awards is another way of accepting them with more noise than is normal.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Khi bạn bè bắt đầu khen bạn rằng bạn trông trẻ trung thế nào, đó là dấu hiệu chắn chắn rằng bạn đã già.
When your friends begin to flatter you on how young you look, it's a sure sign you're getting old.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Khi anh đi câu tình yêu, hãy lấy trái tim làm mồi chứ đừng lấy bộ não.
When you fish for love, bait with your heart, not your brain.
148 người thíchthích danh ngôn Thích

Không ngạc nhiên gì là sự thật lại lạ lùng hơn hư cấu. Hư cấu phải có tính hợp lý.
It's no wonder that truth is stranger than fiction. Fiction has to make sense.
139 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự thịnh vượng là người bảo vệ tốt nhất cho nguyên tắc.
Prosperity is the best protector of principle.
136 người thíchthích danh ngôn Thích

Chúng ta hãy sống sao cho khi chết, ngay cả người làm tang lễ cũng thấy tiếc thương.
Let us live so that when we come to die even the undertaker will be sorry.
126 người thíchthích danh ngôn Thích

Mọi cảm xúc nếu chân thật đều không chủ tâm.
Any emotion, if it is sincere, is involuntary.
122 người thíchthích danh ngôn Thích

Đừng bao giờ để đến ngày mai những việc mà bạn có thể để đến ngày kia.
Never put off till tomorrow what you can do the day after tomorrow.
117 người thíchthích danh ngôn Thích

Ở bên trong, chúng ta đều giống nhau.
We are all alike, on the inside.
114 người thíchthích danh ngôn Thích

Đừng rời xa ảo mộng của mình. Khi chúng không còn nữa, bạn vẫn có thể tồn tại, nhưng bạn cũng không sống nữa.
Don't part with your illusions. When they are gone, you may still exist, but you have ceased to live.
114 người thíchthích danh ngôn Thích

Nỗi sợ cái chết đến từ nỗi sợ cuộc sống. Người sống được hết mình luôn sẵn sàng chết bất cứ lúc nào.
The fear of death follows from the fear of life. A man who lives fully is prepared to die at any time.
112 người thíchthích danh ngôn Thích

Hãy gọi tên người sáng chế vĩ đại nhất. Sự tình cờ.
Name the greatest of all inventors. Accident.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Cuộc sống sẽ hạnh phúc hơn vô cùng nếu chúng ta được sinh ra ở tuổi tám mươi và dần dần tiến về tuổi mười tám.
Life would be infinitely happier if we could only be born at the age of eighty and gradually approach eighteen.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Vấn đề không phải là kích cỡ của con chó trong cuộc chiến mà là kích cỡ của cuộc chiến trong con chó.
It's not the size of the dog in the fight, it's the size of the fight in the dog.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự hóm hỉnh là cuộc hôn nhân bất chợt của những ý tưởng mà trước khi kết giao được cho là chẳng có mối liên hệ nào.
Wit is the sudden marriage of ideas which before their union were not perceived to have any relation.
97 người thíchthích danh ngôn Thích

Người không đọc không có ưu thế gì hơn người không biết đọc.
A person who won't read has no advantage over one who can't read.
96 người thíchthích danh ngôn Thích

Bạn tốt, sách hay và lương tâm ngái ngủ: đó là cuộc sống lí tưởng.
Good friends, good books and a sleepy conscience: this is the ideal life.
91 người thíchthích danh ngôn Thích



Đọc thêm tại: http://www.tudiendanhngon.vn/tabid/88/itemid/4574/search/mark-twain/default.aspx © TuDienDanhNgon.vn

Danh ngôn của Mark Twain – Huỳnh Huệ

“Thật thà là cách tốt nhất – khi có liên quan đến tiền nong.”
“Honesty is the best policy – when there is money in it.”
Photobucket


Hai mươi năm nữa bạn sẽ thất vọng nhiều hơn bởi những gì bạn không làm hơn là những điều bạn đã làm. Vì thế hãy vất bỏ những sợi neo ràng buộc. Ra khơi từ bến an toàn. Căng buồm đón gió mậu dịch (tín phong). Hãy thám hiểm. Ước mơ. Khám phá. ”
( Gió mậu dịch, hay tín phong  là gió thổi thường xuyên trong những miền Cận xích đạo, từ miền  áp cao về vùng áp thấp quanh xích đạo)
“Twenty years from now you will be more disappointed by the things that you didn’t do than by the ones you did do. So throw off the bowlines. Sail away from the safe harbor. Catch the trade winds in your sails. Explore. Dream. Discover.”
~ Mark Twain

Mãi đến khi cơ hội đã mất, tôi mới có thể nhận ra đó là cơ hội
“I was seldom able to see an opportunity until it had ceased to be one.”

Có thể biết tính cách của một người từ những tính từ người ấy thường dùng trong khi trò chuyện.”
“A man’s character may be learned from the adjectives which he habitually uses in conversation.”

” Loài người chỉ có một thứ vũ khí thực sự hiệu quả, đó là tiếng cười.”
“The human race has only one really effective weapon and that is laughter.”

” Tử tế/Từ tâm là ngôn ngữ mà người điếc có thể nghe và kẻ mù có thể thấy.”
“Kindness is the language which the deaf can hear and the blind can see. “

“Dễ ở lại hơn là ra đi”
“It is easier to stay out than get out.”

” Bí quyết của thành công  là hãy bắt đầu. Bí quyết để bắt đầu là chia nhỏ các công việc nặng nề, phức tạp thành những việc nhỏ dễ quản lý hơn, rồi bắt đầu  với việc thứ nhất. “
“The secret of getting ahead is getting started. The secret of getting started is breaking your complex overwhelming tasks into small manageable tasks, and then starting on the first one.”

“Để thành công trong cuộc sống, bạn cần hai điều: ngu ngơ và tin tưởng.”
“To succeed in life, you need two things: ignorance and confidence.”

“Khi đi câu tình ái, hãy mắc mồi bằng trái tim của bạn, chứ không bằng trí óc
“When you fish for love, bait with your heart, not your brain “

“Mua đất đi, người ta sẽ  không làm ra đất nữa”
“Buy land, they’re not making it anymore”

” Dũng cảm là chống lại sợ hãi, chiến thắng sợ hãi, chứ không phải là không có nỗi sợ “
“Courage is resistance to fear, mastery of fear, not absence of fear.”

” Một người không đọc sách chẳng hơn gì kẻ không biết đọc.”
“A person who won’t read has no advantage over one who can’t read.”

“Nỗi sợ chết theo sau nỗi sợ cuộc đời. Một người sống trọn vẹn sẵn sàng từ giã cuộc đời bất cứ lúc nào”
“The fear of death follows from the fear of life. A man who lives fully is prepared to die at any time.”

“Có thể  ăn mặc sơ sài lượm thượm,  nhưng hãy giữ một tâm hồn trong sạch”
“Be careless in your dress if you will, but keep a tidy soul.”

“Hài hước là ân phúc lớn nhất con người được ban tặng
“Humor is mankind’s greatest blessing.”
Nguồn:  Amolife.com

Dịch sang Tiếng Việt : Huỳnh Huệ


Photo Credit: Goodfon.ru

Những câu nói hay nhất của Mark Twain (phần 1)

// trihd
Tuyển tập những câu danh ngôn hay nhất về cuộc sống của Mark Twain (phần 1)
MARK-TWAIN
– Đừng để trường lớp cản trở con đường giáo dục của bạn.
Don’t let schooling interfere with your education
– Giáo dục chủ yếu bao gồm những gì chúng ta đã quên đi.
Education consists mainly of what we have unlearned.
– Cái gì cũng có giới hạn – quặng sắt không thể giáo dục được thành vàng.
Everything has its limit – iron ore cannot be educated into gold.
– Sự tức giận là axit có thể gây hại cho vật chứa nó nhiều hơn là những gì mà nó được đổ lên.
Anger is an acid that can do more harm to the vessel in which it is stored than to anything on which it is poured.
– Đừng rời xa ảo mộng của mình. Khi chúng không còn nữa, bạn vẫn có thể tồn tại, nhưng bạn cũng không sống nữa.
Don’t part with your illusions. When they are gone, you may still exist, but you have ceased to live.
– Mark Twain –

Danh ngôn của Mark Twain


Trang 1 trên 3123»
Một người không đọc sách chẳng hơn gì kẻ không biết đọc.
A person who won’t read has no advantage over one who can’t read.
434 người thíchthích danh ngôn Thích

Hãy cẩn thận khi đọc sách về sức khỏe. Bạn có thể bỏ mạng vì một lỗi in ấn.
Be careful about reading health books. You may die of a misprint.
346 người thíchthích danh ngôn Thích

Nhưng ai sẽ cầu nguyện cho Satan? Trong suốt mười tám thế kỷ, ai là người có lòng nhân ái để cầu nguyện cho kẻ tội lỗi cần nó nhất?
But who prays for Satan? Who, in eighteen centuries, has had the common humanity to pray for the one sinner that needed it most?
327 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự tha thứ là mùi hương mà vi-ô-lét để lại trên gót chân đã dẫm nát nó.
Forgiveness is the fragrance that the violet sheds on the heel that has crushed it.
315 người thíchthích danh ngôn Thích

Thà không mở miệng và để người ta nghĩ bạn là kẻ ngu ngốc còn hơn là mở miệng và xóa hết mọi sự nghi ngờ.
It is better to keep your mouth closed and let people think you are a fool than to open it and remove all doubt.
284 người thíchthích danh ngôn Thích

Cách tốt nhất để làm bạn vui lên là làm người khác vui lên.
The best way to cheer yourself up is to try to cheer somebody else up.
238 người thíchthích danh ngôn Thích

Thà xứng đáng với vinh dự mà không có nó còn hơn là có nó mà không xứng đáng.
It is better to deserve honors and not have them than to have them and not deserve them.
230 người thíchthích danh ngôn Thích

Có những người có thể làm được mọi điều tốt và anh hùng, chỉ trừ một việc - không kể hạnh phúc của mình cho người bất hạnh.
There are people who can do all fine and heroic things but one - keep from telling their happiness to the unhappy.
227 người thíchthích danh ngôn Thích

Hai mươi năm sau lúc này, bạn sẽ thấy thất vọng vì những điều mình không làm hơn vì những điều mình đã làm. Vậy nên hãy tháo nút dây. Hãy cho thuyền rời khỏi bến cảng an toàn. Hãy căng buồm đón gió. Tìm tòi. Ước mơ. Khám phá.
Twenty years from now you will be more disappointed by the things that you didn't do than by the ones you did do. So throw off the bowlines. Sail away from the safe harbor. Catch the trade winds in your sails. Explore. Dream. Discover.
219 người thíchthích danh ngôn Thích

Thật thà là cách tốt nhất – khi có liên quan đến tiền nong.
Honesty is the best policy – when there is money in it.
213 người thíchthích danh ngôn Thích

Không gì đứng vững được trước sự công phá của tiếng cười.
Against the assault of laughter nothing can stand.
210 người thíchthích danh ngôn Thích

Trước 48 tuổi, người bi quan là người biết quá nhiều; nếu quá tuổi đó mà vẫn lạc quan, anh ta biết quá ít.
The man who is a pessimist before 48 knows too much; if he is an optimist after it, he knows too little.
209 người thíchthích danh ngôn Thích

Người ta không lúc nào thành thực hơn khi nhận mình là kẻ dối trá.
A man is never more truthful than when he acknowledges himself a liar.
205 người thíchthích danh ngôn Thích

Luôn trung thành với Tổ quốc. Chỉ trung thành với chính quyền khi nó xứng đáng với điều đó.
Loyalty to the country always. Loyalty to the government when it deserves it.
198 người thíchthích danh ngôn Thích

Lòng tốt là thứ ngôn ngữ mà người điếc có thể nghe và người mù có thể thấy.
Kindness is the language which the deaf can hear and the blind can see.
195 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự tức giận là axit có thể gây hại cho vật chứa nó nhiều hơn là những gì mà nó được đổ lên.
Anger is an acid that can do more harm to the vessel in which it is stored than to anything on which it is poured.
186 người thíchthích danh ngôn Thích

Cơ bản là có hai loại người. Người làm nên chuyện và người tuyên bố mình làm nên chuyện. Nhóm đầu tiên ít đông hơn.
There are basically two types of people. People who accomplish things, and people who claim to have accomplished things. The first group is less crowded.
185 người thíchthích danh ngôn Thích

Bí quyết của thành công là hãy bắt đầu. Bí quyết để bắt đầu là chia nhỏ các công việc nặng nề, phức tạp thành những việc nhỏ dễ quản lý hơn, rồi bắt đầu với việc thứ nhất.
The secret of getting ahead is getting started. The secret of getting started is breaking your complex overwhelming tasks into small manageable tasks, and then starting on the first one.
184 người thíchthích danh ngôn Thích

Tại sao chúng ta lại vui mừng trước sự chào đời và thương tiếc ở lễ tang? Bởi vì chúng ta không phải là đương sự.
Why is it that we rejoice at a birth and grieve at a funeral? It is because we are not the person involved.
179 người thíchthích danh ngôn Thích

Bỏ hút thuốc là điều dễ làm nhất trên thế giới. Tôi biết thế vì tôi đã làm điều đó hàng nghìn lần rồi.
Giving up smoking is the easiest thing in the world. I know because I've done it thousands of times.
178 người thíchthích danh ngôn Thích

Điều cấm đoán có sức mê hoặc đến nỗi khiến nó hấp dẫn không tả nổi.
There is a charm about the forbidden that makes it unspeakably desirable.
162 người thíchthích danh ngôn Thích

Cứ cẩu thả trong cách ăn mặc nếu bạn muốn, nhưng hãy giữ một tâm hồn gọn gàng.
Be careless in your dress if you will, but keep a tidy soul.
157 người thíchthích danh ngôn Thích

Nếu ghép được người với mèo, con người sẽ được cải thiện nhưng mèo thì bị giảm giá trị.
If man could be crossed with the cat, it would improve man but deteriorate the cat.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Từ chối giải thưởng là một cách khác để chấp nhận nó ồn ào hơn bình thường.
To refuse awards is another way of accepting them with more noise than is normal.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Khi bạn bè bắt đầu khen bạn rằng bạn trông trẻ trung thế nào, đó là dấu hiệu chắn chắn rằng bạn đã già.
When your friends begin to flatter you on how young you look, it's a sure sign you're getting old.
149 người thíchthích danh ngôn Thích

Khi anh đi câu tình yêu, hãy lấy trái tim làm mồi chứ đừng lấy bộ não.
When you fish for love, bait with your heart, not your brain.
148 người thíchthích danh ngôn Thích

Không ngạc nhiên gì là sự thật lại lạ lùng hơn hư cấu. Hư cấu phải có tính hợp lý.
It's no wonder that truth is stranger than fiction. Fiction has to make sense.
139 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự thịnh vượng là người bảo vệ tốt nhất cho nguyên tắc.
Prosperity is the best protector of principle.
136 người thíchthích danh ngôn Thích

Chúng ta hãy sống sao cho khi chết, ngay cả người làm tang lễ cũng thấy tiếc thương.
Let us live so that when we come to die even the undertaker will be sorry.
126 người thíchthích danh ngôn Thích

Mọi cảm xúc nếu chân thật đều không chủ tâm.
Any emotion, if it is sincere, is involuntary.
122 người thíchthích danh ngôn Thích

Đừng bao giờ để đến ngày mai những việc mà bạn có thể để đến ngày kia.
Never put off till tomorrow what you can do the day after tomorrow.
117 người thíchthích danh ngôn Thích

Ở bên trong, chúng ta đều giống nhau.
We are all alike, on the inside.
114 người thíchthích danh ngôn Thích

Đừng rời xa ảo mộng của mình. Khi chúng không còn nữa, bạn vẫn có thể tồn tại, nhưng bạn cũng không sống nữa.
Don't part with your illusions. When they are gone, you may still exist, but you have ceased to live.
114 người thíchthích danh ngôn Thích

Nỗi sợ cái chết đến từ nỗi sợ cuộc sống. Người sống được hết mình luôn sẵn sàng chết bất cứ lúc nào.
The fear of death follows from the fear of life. A man who lives fully is prepared to die at any time.
112 người thíchthích danh ngôn Thích

Hãy gọi tên người sáng chế vĩ đại nhất. Sự tình cờ.
Name the greatest of all inventors. Accident.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Cuộc sống sẽ hạnh phúc hơn vô cùng nếu chúng ta được sinh ra ở tuổi tám mươi và dần dần tiến về tuổi mười tám.
Life would be infinitely happier if we could only be born at the age of eighty and gradually approach eighteen.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Vấn đề không phải là kích cỡ của con chó trong cuộc chiến mà là kích cỡ của cuộc chiến trong con chó.
It's not the size of the dog in the fight, it's the size of the fight in the dog.
104 người thíchthích danh ngôn Thích

Sự hóm hỉnh là cuộc hôn nhân bất chợt của những ý tưởng mà trước khi kết giao được cho là chẳng có mối liên hệ nào.
Wit is the sudden marriage of ideas which before their union were not perceived to have any relation.
97 người thíchthích danh ngôn Thích

Người không đọc không có ưu thế gì hơn người không biết đọc.
A person who won't read has no advantage over one who can't read.
96 người thíchthích danh ngôn Thích

Bạn tốt, sách hay và lương tâm ngái ngủ: đó là cuộc sống lí tưởng.
Good friends, good books and a sleepy conscience: this is the ideal life.
91 người thíchthích danh ngôn Thích



Đọc thêm tại: http://www.tudiendanhngon.vn/tabid/88/itemid/4574/search/mark-twain/default.aspx © TuDienDanhNgon.vn
Cùng điểm lại những danh ngôn bất hủ của Mark Twain:
1. Khi chân lý còn mang giày, lời nói hoang đường đã chạy tới hơn nửa phần của thế giới.
2. Trước 48 tuổi, người bi quan là người biết quá nhiều; nếu quá tuổi đó mà vẫn lạc quan, anh ta biết quá ít.
3. Hãy cẩn thận khi đọc sách về sức khỏe. Bạn có thể bỏ mạng vì một lỗi in ấn.
4. Đừng bao giờ để đến ngày mai những việc mà bạn có thể để đến ngày kia.
5. Bỏ hút thuốc là điều dễ làm nhất trên thế giới. Tôi biết thế vì tôi đã làm điều đó hàng nghìn lần rồi.
6. Có những người có thể làm được mọi điều tốt và anh hùng, chỉ trừ một việc - không kể hạnh phúc của mình cho người bất hạnh.  
7. Sự tức giận là axit có thể gây hại cho vật chứa nó nhiều hơn là những gì mà nó được đổ lên.

Chân dung Mark Twain

8. Điều cấm đoán có sức mê hoặc đến nỗi khiến nó hấp dẫn không tả nổi.
9. Tại sao chúng ta lại vui mừng trước sự chào đời và thương tiếc ở lễ tang? Bởi vì chúng ta không phải là đương sự.
10. Nếu ghép được người với mèo, con người sẽ được cải thiện nhưng mèo thì bị giảm giá trị.
11. Cơ bản là có hai loại người. Người làm nên chuyện và người tuyên bố mình làm nên chuyện. Nhóm đầu tiên ít đông hơn.
12. Khi anh đi câu tình yêu, hãy lấy trái tim làm mồi chứ đừng lấy bộ não.   
13. Lòng tốt là thứ ngôn ngữ mà người điếc có thể nghe và người mù có thể thấy.
14. Thà không mở miệng và để người ta nghĩ bạn là kẻ ngu ngốc còn hơn là mở miệng và xóa hết mọi sự nghi ngờ.
15. Cuộc sống sẽ hạnh phúc hơn vô cùng nếu chúng ta được sinh ra ở tuổi tám mươi và dần dần tiến về tuổi mười tám.
16. Chúng ta hãy sống sao cho khi chết, ngay cả người làm tang lễ cũng thấy tiếc thương.
17. Bạn tốt, sách hay và lương tâm ngái ngủ: đó là cuộc sống lí tưởng. 
18. Một người không đọc sách chẳng hơn gì kẻ không biết đọc.
19. Bí quyết của thành công là hãy bắt đầu. Bí quyết để bắt đầu là chia nhỏ các công việc nặng nề, phức tạp thành những việc nhỏ dễ quản lý hơn, rồi bắt đầu với việc thứ nhất.
20. Hai mươi năm sau lúc này, bạn sẽ thấy thất vọng vì những điều mình không làm hơn vì những điều mình đã làm. Vậy nên hãy tháo nút dây. Hãy cho thuyền rời khỏi bến cảng an toàn. Hãy căng buồm đón gió. Tìm tòi. Ước mơ. Khám phá. 


Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét