ĐỊA LINH NHÂN KIỆT 64

(ĐC sưu tầm trên NET)

Huyền Quang

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Đối với các định nghĩa khác, xem Huyền Quang (định hướng).

Thiền sư Việt Nam

Sơ khai Khương Tăng Hội, Mâu Tử Thiền phái Tì-ni-đa-lưu-chi Pháp Hiền, Huệ Nghiêm, Thanh Biện Định Không, Đinh La Quý, Vô Ngại Pháp Thuận, Thiền Ông, Sùng Phạm Ma Ha, Pháp Bảo, Vạn Hạnh Định Huệ, Đạo Hạnh, Trì Bát Thuần Chân, Đạo Pháp, Huệ Sinh Minh Không, Bản Tịch, Thiền Nham Quảng Phúc, Khánh Hỉ, Giới Không Pháp Dung, Thảo Nhất, Trí Thiền Đạo Lâm, Chân Không, Tịnh Thiền Diệu Nhân, Viên Học, Viên Thông, Y Sơn Thiền phái Vô Ngôn Thông Cảm Thành, Thiện Hội, Vân Phong Khuông Việt, Đa Bảo, Định Hương Thiền Lão, Viên Chiếu, Cứu Chỉ Bảo Tính, Minh Tâm, Quảng Trí Lý Thái Tông, Thông Biện, Đa Vân Mãn Giác, Ngộ Ấn, Biện Tài Đạo Huệ, Bảo Giám, Không Lộ Bản Tịnh, Bảo Giác, Viên Trí Giác Hải, Trí Thiền, Tịnh Giới Tịnh Không, Đại Xả, Tín Học Trường Nguyên, Tĩnh Lực, Trí Bảo Minh Trí, Quảng Nghiêm, Thường Chiếu Trí Thông, Thần Nghi, Thông Thiền Hiện Quang, Tức Lự, Ứng Thuận Thiền phái Thảo Đường Lý Thánh Tông, Bát Nhã, Ngộ Xá Ngô Ích, Hoằng Minh, Không Lộ, Định Giác Đỗ Anh Vũ, Phạm Âm, Lý Anh Tông, Đạt Mạn Trương Tam Tạng, Chân Huyền, Đỗ Thường Hải Tịnh, Lý Cao Tông, Nguyễn Thức, Phạm Phụng Ngự Thiền phái Trúc Lâm Đạo Viên, Thông Thiền, Nhật Thiển, Tức Lự Chí Nhàn, Ứng Thuận, Tiêu Dao Tuệ Trung Thượng Sĩ, Trần Thái Tông Trần Nhân Tông, Thạch Kim Pháp Loa, Hương Sơn, Pháp Cổ Huyền Quang, Cảnh Huy, Quế Đường Chuyết Chuyết, Chân Nguyên, Liễu Quán, Hương Hải

Tam tổ Huyền Quang trong Thiền Viện Trúc Lâm - Đà Lạt

Huyền Quang (玄光), 1254-1334, tên thật là Lý Đạo Tái (李道載), người hương Vạn Tải, châu Nam Sách, lộ Lạng Giang. Nay là làng Thái Bảo, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Học giỏi, đỗ cả thi hương, thi hội. Ông đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ (trạng nguyên) khoa thi năm 1272?^[1] hay 1274?^[2] và được bổ làm việc trong Viện Nội Hàn của triều đình, tiếp sư Bắc triều, nổi tiếng văn thơ. Sau này từ chức đi tu, theo Trần Nhân Tông lên Trúc Lâm. Là một Thiền sư Việt Nam, tổ thứ ba dòng Trúc Lâm Yên Tử. Ông là một nhà thơ lớn với nhiều bài thơ còn được lưu lại. Cùng với Trúc Lâm Đầu Đà Trần Nhân Tông và Pháp Loa, ông được xem là một Đại thiền sư của Việt Nam và người ta xem ông và hai vị nêu trên ngang hàng với sáu vị tổ của Thiền tông Trung Quốc hoặc 28 vị tổ của Thiền Ấn Độ.

Truyền thuyết

Theo Tam tổ thực lục (三祖實錄), mẹ của Huyền Quang là Lê Thị hay đến chùa Ngọc Hoàng cầu nguyện vì tuổi đã 30 mà chưa có con. Đầu năm Giáp Dần 1254, vị trụ trì chùa Ngọc Hoàng là Huệ Nghĩa mơ thấy "các toà trong chùa đèn chong sáng rực, chư Phật tôn nghiêm, Kim Cương Long Thần la liệt đông đúc. Đức Phật chỉ Tôn giả A-nan-đà bảo: 'Ngươi hãy tái sinh làm pháp khí Đông Độ và phải nhớ lại duyên xưa.'" Năm ấy Lê Thị sinh Huyền Quang. Lớn lên Sư dung mạo dị thường, làm quan đến chức Hàn Lâm.
Một hôm, Sư cùng vua Trần Anh Tông đến chùa Vĩnh Nghiêm huyện Phượng Nhãn, nghe Thiền sư Pháp Loa giảng kinh, liền nhớ lại "duyên xưa", xin xuất gia thụ giáo (có tài liệu nói Sư thụ giáo với Bảo Phác ở chùa Vũ Ninh). Sư được cử làm thị giả của Trúc Lâm Đầu Đà và được ban pháp hiệu là Huyền Quang.
Sau, Sư theo lời phó chúc của Trúc Lâm trụ trì chùa Vân Yên (nay là chùa Hoa Yên) trên núi Yên Tử. Vì đa văn bác học, tinh thông đạo lí nên tăng chúng đua nhau đến học.
Niên hiệu Đại Khánh thứ 4 (1317), Sư được Pháp Loa truyền y của Trúc Lâm và tâm kệ. Sau khi Pháp Loa tịch (1330), Sư kế thừa làm Tổ thứ ba của thiền phái Trúc Lâm nhưng vì tuổi đã cao nên Sư giao phó trách nhiệm lại cho Quốc sư An Tâm.
Sư đến trụ trì Thanh Mai Sơn sáu năm, sau dời sang Côn Sơn giáo hoá. Ngày 23 tháng 1 năm Giáp Tuất (1334), Sư viên tịch, thọ 80 tuổi. Vua Trần Minh Tông sắc thuỵ là Trúc Lâm Thiền Sư Đệ Tam Đại, đặc phong Từ Pháp Huyền Quang Tôn Giả.

Tác phẩm

Sau đây là một vài bài thơ tiêu biểu của Sư:

菊花 忘身忘世已都忘。 坐久簫然一榻涼 歲晚山中無歷日。 菊花開處即重陽

Cúc hoa Vong thân vong thế dĩ đô vong Toạ cửu tiêu nhiên nhất tháp lương Tuế vãn sơn trung vô lịch nhật Cúc hoa khai xứ tức trùng dương

Hoa cúc Quên mình quên hết cuộc tang thương Ngồi lặng đìu hiu mát cả giường Năm cuối trong rừng không có lịch Thấy hoa cúc nở biết trùng dương

(theo Thơ văn Lý-Trần)

花在中庭人在樓。 焚香獨坐自忘憂 主人與物渾無競。 花向群芳出一頭

Hoa tại trung đình, nhân tại lâu Phần hương độc toạ tự vong ưu Chủ nhân dữ vật hồn vô cạnh Hoa hướng quần phương xuất nhất đầu.

Người ở trên lầu hoa dưới sân Vô ưu ngồi ngắm khói trầm xông Hồn nhiên người với hoa vô biệt Một đoá hoa vừa mới nở tung.

(Bản dịch của Nguyễn Lang)

地爐即事 煨餘榾柮獨焚香。 口答山童問短章 手把吹商和木鐸。 從來人笑老僧忙

Địa lô tức sự Ổi dư cốt đốt độc phần hương Khẩu đáp sơn đồng vấn đoản chương Thủ bả xuy thương hoà mộc đạc Tòng lai nhân tiếu lão tăng mang

Lò sưởi tức cảnh Củi hết lò còn vương khói nhẹ Sơn đồng hỏi nghĩa một chương kinh Tay cầm dùi mõ, tay nâng sáo Thiên hạ cười ta cứ mặc tình

(Bản dịch của Nguyễn Lang)

Sơn Vũ Thu phong ngọ dạ phất thiền nha Sơn vũ tiêu nhiên chẩm lục la Dĩ lữ thành thiền tâm nhất phiến Cùng thanh tức tức vị thùy đa

Mưa núi Gió thu ban tối thổi hiên tây Nhà núi đìu hiu tựa đám cây Tấc dạ tu hành từ những thuở Dế kêu rầu rĩ bởi ai đây?

(Bản dịch của Phan Võ)

Tác phẩm của Sư:

1. Ngọc tiên tập
2. Chư phẩm kinh
3. Công văn tập
4. Phổ huệ ngữ lục

• Trang này được sửa đổi lần cuối lúc 08:10 ngày 8 tháng 10 năm 2014.

Thiền sư Huyền Quang và lễ hội Côn Sơn

(PGVN)

Khi nói đến thiền phái Trúc Lâm Yên Tử là nói đến đức Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang (Tam Tổ Trúc Lâm) đã đi vào tiềm thức của người dân Việt.

THIỀN SƯ HUYỀN QUANG (1254 – 1334)

Thiền sư Huyền Quang tên thật là Lý Đạo Tái, sinh năm Giáp Dần (1254) ở làng Vạn Tải thuộc lộ Bắc Giang. Thân phụ Ngài là Huệ Tổ dòng dõi quan lại, có công dẹp giặc Chiêm Thành, được nhà Trần bổ làm quan nhưng không nhận, chỉ ưa giao du sơn thủy. Thân mẫu Ngài dòng họ Lê là người hiền đức.

Thuở nhỏ, Lý Đạo Tái dung nhan kỳ lạ nhưng rất có chí hướng học hành. Ông rất thông minh, biệt tài lanh lợi. Năm 19 tuổi thi Hương, năm sau thi Hội, ông đều đỗ đầu. Ông đỗ Trạng Nguyên năm 20 tuổi. Cha mẹ tuy đã đính hôn cho ông nhưng chưa cưới. Sau khi thi đậu, nhà vua gọi gả công chúa cho nhưng ông vẫn từ chối. Sau đó, ông được bổ nhiệm làm quan ở Hàn lâm viện, phụng mạng tiếp đón sứ Trung Hoa. Văn chương ngôn ngữ của ông lưu loát, đối đáp trôi chảy nên rất được người Tàu nể phục.

Một hôm ông theo vua anh Tông đến chùa Vĩnh Nghiêm thuộc huyện Phụng Nhãn nghe Thiền sư Pháp Loa giảng kinh. Từ đó, ông tâm đắc với đạo Phật liền dâng biểu từ quan xin xuất gia tu hành và được nhà vua chấp thuận. Năm 1305, ông xuất gia thụ giới tại chùa Vĩnh Nghiêm, làm thị giả đức Điều Ngự và được ban pháp hiệu là Huyền Quang tôn giả.

Niên hiệu Hưng Long thứ 17 (1309), Tôn giả theo hầu Pháp Loa theo lời phó chúc của đức Điều Ngự, Tôn giả vâng mệnh trụ trì chùa Vân Yên trên núi Yên Tử. Do Tôn giả đa văn uyên bác, học tinh thâm đạo lý nên học đồ bốn phương nghe danh tụ hội về tham vấn thường xuyên rất đông. Tôn giả phụng chiếu thường đi giảng Kinh dạy học các nơi và soạn truyền kinh sách Phật học, cho khắc in nhiều bản để truyền bá trong dân. Vua Trần đã từng khen “Các sách vở nói về đạo Phật do chính Huyền Quang viết ra không nên thêm bớt một chữ nào”. Những khoa giáo trong nhà Thiền đều phải qua tay Ngài cả.

Ngày 15 tháng Giêng năm Quý Sửu (1313), vua Anh Tông mời Tôn giả về kinh ở chùa Báo Ân giảng kinh Lăng Nghiêm. Sau đó, Tôn giả dâng chiếu xin về quê thăm cha mẹ, nhân đây Ngài lập ngôi chùa đề hiệu là Đại Bi Tự.

Tôn giả trở về chùa Vân Yên khi Ngài đã 60 tuổi. Nhà vua muốn thử lòng Tôn giả nên cho Thị Bích là một cung nhân tìm cách gần gũi Tôn giả, song Thị Bích về tâu dối với vua. Vì thế Tôn giả bị tai tiếng. Nhưng sau cuộc chuẩn tế của Tôn giả, thấy những sự linh nghiệm lạ thường, nhà vua hết nghi ngờ. Vua liền phạt Thị Bích làm kẻ nô bộc quét chùa trong cung Cảnh Linh ở nội điện.

Năm 1330, tại chùa Quỳnh Lâm, Pháp Loa lấy áo Cà sa của đức Điều Ngự Trần Nhân Tông cùng với bài kệ Tâm ấn trao cho Huyền Quang Tôn giả thừa kế nối dòng Thiến phái Phật giáo Trúc Lâm làm vị Đệ Tam Tổ. Sau đó, Huyền Quang Tôn giả trụ trì chùa Côn Sơn, mở mang chùa cảnh, lập đài Cửu Phẩm Liên Hoa, mở rộng Tằng viện Kỳ Lân … Ngài viên tịch tại chùa Côn Sơn ngày 23 tháng Giêng năm Giáp Tuất (1334) thọ 84 tuổi. Vua Trần Minh Tông cấp ruộng để thờ cúng, cấp 10 lạng vàng để xây tháp mộ phía chân núi sau chùa, ban thụy là “Trúc Lâm Thiền sư Đệ tam đại”.

Huyền Quang Tôn giả đã soạn các kinh sách như “Thích Khoa Giáo”. “Chư Phẩm Kinh”, “Công Văn Tập”… Ngài còn sáng tác nhiều bài kệ và thơ thể hiện tình cảm gắn bó với thiên nhiên, với đạo với đời và tư tưởng triết lý thiền rất sâu sắc.

THIỀN SƯ HUYỀN QUANG VỚI THIỀN PHÁI TRÚC LÂM

Như chúng ta đã biết, Phật giáo Trúc Lâm là một nền Phật giáo độc lập, uy tín tinh thần của nó là uy tín tinh thần quốc gia Đại Việt, nó là xương sống của một nền văn hóa Việt Nam tự chủ. Nền văn hóa này tuy có tiếp nhận những ảnh hưởng của Phật giáo Trung Hoa và Ấn Độ nhưng vẫn giữ cả tính đặc biệt của mình. Đặt trong tương quan giữa Phật giáo và văn hóa dân tộc, dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử có một vị trí đặc biệt trong việc mở rộng hoằng dương Phật pháp giữa chúng sinh mọi người đều giảng kinh sách cho Phật tử. Qua thi kệ bằng chất liệu thiền đã đi sâu vào biện giải mối quan hệ giữa “hữu” và “vô”, giữa “thân” và “tâm”, đề cao bản ngã chủ thể “nghiệp lặng”, “an nhàn thể tính”, “tự tại thân tâm”, “sống giữa cõi trần hãy tùy duyên mà vui với đạo”; đồng thời coi trọng cuộc sống thực tại, cảnh tỉnh lối tu hành cực đoan, cố chấp: Ai trói buộc chi, tìm giải thoát – khác phàm đâu phải kiếm thần tiên…

Nối tiếp Trần Nhân Tông đệ nhất tổ, ngài Pháp Loa đệ nhị tổ, Thiền sư Huyền Quang đệ tam tổ để lại hơn 20 bài thơ chữ Hán, một bài phú vịnh chùa Vân Yên bằng chữ nôm cho thấy nghệ thuật sử dụng chữ nôm của Thiền sư làm cho văn hóa, ngôn ngữ đã có bước tiến rõ nét, trở nên dung dị, dễ hiểu: Buồng niềm trần tục – náu tới Vân Yên – Chim thụy dõi tiếng ca chim thụy – Gió tiên đưa đòi bước thần tiên.

Thiền sư Huyền Quang còn soạn nhiều sách giảng giải kinh điển nhà Phật học hướng dẫn việc tu hành mong mọi người tu sao mau thành chính quả. Cùng với phú “Cư Trần Lạc Đạo” của Trần Nhân Tông, bài “Chùa Diên Hựu” hay bài thơ “Am Yên Tử’ của Thiền sư Huyền Quang cho chúng ta thấy tinh thần phóng khoáng thể nhập chân như, tự tại thân tâm của người giác ngộ giải thoát.

Nếu nói đức Điều Ngự Trần Nhân Tông là người khởi xướng thiền phái Trúc Lâm thì Thiền sư Huyền Quang là người góp phần làm hoàn thiện và quảng bá cho thiền phái này ngày càng phát triển và mở rộng. Những bài giảng đạo thuyết pháp của Thiền sư Huyền Quang là những bài học đạo đức, khuyên răn con người hướng thiện đã đến với muôn dân, đã được khắc in và truyền lại cho hậu thế.

Những tác phẩm của Trúc Lâm Tam Tổ đã trở thành những giá trị tinh thần dân tộc, vừa là di sản văn hóa của cha ông, vừa là những áng văn thơ còn mãi với thời gian, nhiều chuyên ngành khoa học xã hội như lịch sử tư tưởng, triết học, văn học, tôn giáo, văn hóa, ngôn ngữ… đều có thể tìm đến khai thác các văn bản này. Trên phương diện văn hóa vật thể, dấu tích những ngôi chùa, tháp, am, đường tùng, trúc, suối giải oan, vườn ngự dược, tượng đá Am Kỳ Sinh, chùa Đồng trên đỉnh núi hợp thành một quần thể sống động giữa nơi non cao rừng thẳm.

Khi nói đến thiền phái Trúc Lâm Yên Tử là nói đến đức Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang (Tam Tổ Trúc Lâm) đã đi vào tiềm thức của người dân Việt. Mặc dù khả năng tiếp nhận và sự đánh giá có khác nhau nhưng ngay cả các nhà nho nổi tiếng như Nguyễn Trãi, Lê Quý Đôn, Ngô Thì Nhậm… đều đánh giá rất cao thiền phái Trúc Lâm Yên Tử và Phật học nói chung. Đến ngày nay, danh phái Trúc Lâm đã được đặt tên cho nhiều ngôi chùa, thiền viện khắp trong nam ngoài Bắc và mở rộng sang cả các nước Pháp, Mỹ, Canada, Australia, Italia, Ukraina … Tên tuổi của Thiền sư Huyền Quang vẫn sẽ còn mãi mãi gắn với thiền phái Trúc Lâm trong thời gian và không gian vô tận.

THIỀN SƯ HUYỀN QUANG VỚI LỄ HỘI CÔN SƠN

Chùa Côn Sơn là 1 trong 3 trung tâm của thiền phái Trúc Lâm cùng với Yên Tử và chùa Quỳnh Lâm ở Quảng Ninh. Nơi đây đã gắn bó với tên tuổi và sự nghiệp của nhiều danh nhân đất Việt như: Trần Nguyên Đán, thiền sư Huyền Quang và người anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi. Thiền sư Huyền Quang đã trụ trì tu hành và viên tịch ở đây. Sau khi thiền sư Huyền Quang mất, vua Trần Minh Tông đã cho xây Đăng Minh Bảo Tháp và từ đó đến nay ngày mất của thiền sư Huyền Quang dần trở thành ngày Hội Xuân Côn Sơn.

Hằng năm theo lệ cổ vào ngày mất của Đức Thánh Trần Hưng Đạo (20 tháng 8 Âm lịch) và ngày viên tịch của thiền sư Huyền Quang (23 tháng Giêng âm lịch) Triều đình đều cử các quan đại thần, các quan phủ, trấn vùng lân cận về dự tế, lễ cầu quốc thái dân an.

Nhân dân và phật tử xa gần nô nức hành hương về trảy Hội Côn Sơn – Kiếp Bạc, tưởng niệm các bậc vĩ nhân. Chính thức lễ hội bắt đầu từ ngày 15 tháng Giêng đến ngày 23 tháng Giêng thì kết thúc. Cái thu hút hấp dẫn khách thập phương vì Côn Sơn là một vùng danh lam cổ kính nổi tiếng.

Từ 600 năm trước, Nguyễn Phi Khánh (thân phụ Nguyễn Trãi) đã mô tả: “Khói đầu non, ráng ngoài đảo, gấm vóc phô bày, họa dọc suối, cỏ ven rừng, biếc hồng phất phới, bóng mát để nghỉ, chỗ vắng để ngồi, mùi thơm để ngửi, sắc đẹp để xem. Phàm những hình ảnh trong mát hợp với tai mắt người ta ở đây đều có cả”. Nguyễn Trãi sau đó cũng mô tả bằng thơ:

“Côn Sơn suối chảy rì rầm

Tai nghe như tiếng đàn cầm bên tai”.

Côn Sơn tức núi Kỳ Lân, hay tên dân gian quen gọi là núi Hun cao gần 200m, dài trên 1km; chùa Côn Sơn cũng có tên là chùa Hun. Ngày xưa dân trong vùng thường lên núi lấy củi mang xuống chân núi gần chùa đốt than, quanh chùa khói luôn nghi ngút nên gọi là chùa Hun, nay thuộc xã Cộng Hòa, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Chùa được xây dựng vào thế kỷ 13.

Đến giữa đầu thế kỷ 14 chùa được thiền sư Huyền Quang trụ trì với quần thể giếng ngọc, bàn cờ tiên và thạch bàn trong khu di tích càng làm cho chùa Côn Sơn trở nên hoành tráng, thơ mộng và đẹp đẽ.

Đến thế kỷ XVII - XVIII, chùa được trùng tu mở rộng và mấy năm gần đây được tôn tạo lại rất khang trang. Di tích Côn Sơn đã được nhà nước xếp hạng cấp Quốc gia ngay từ đợt đầu tiên (1962) và đã được Chủ tích Hồ Chí Minh đến thăm và đọc bia về Nguyễn Trãi.

Đền Kiếp bạc thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo cũng nằm trong quần thể di tích danh thắng Côn Sơn càng làm cho dải đất thiêng liêng lộng lẫy, tạo nên một vùng văn hóa tâm linh với lễ hội truyền thống để tưởng nhớ công ơn những bậc vĩ nhân đã có công giúp dân giúp nước.

Trải qua trên 700 năm tồn tại và phát triển, Lễ Hội Côn Sơn – Kiếp Bạc trở thành là nơi “Quốc lễ” của đất nước, là lễ hội truyền thống không thể thiếu trong đời sống tâm linh người Việt. Ngày nay nhiều hình thái văn hóa phi vật thể trong các lễ hội đã được bảo lưu, trình diễn đặc sắc và hấp dẫn như tế, rước bộ, hội quân, lễ mộc dục, lễ cầu an và nhiều hình thức sinh hoạt tín ngưỡng đáp ứng các nhu cầu tâm linh: Cầu duyên, cầu tự, cầu con, cầu sức khỏe, cầu tài, cầu lộc… mong được Thần, Phật chứng tâm độ cho thỏa nguyện, đó là thuần phong mỹ tục lâu đời góp phần làm nên bản sắc văn hóa đa dạng và tốt đẹp của dân cư đồng bằng Bắc bộ.

Giờ đây qua năn tháng phôi phai, thiên nhiên môi trường ở đây đang xuống cấp nghiêm trọng. Dù cảnh quan có đổi thay, con người cũng trở nên vô tình với thiên nhiên hơn nhưng khí thiêng hồn xưa vẫn còn đó, Côn Sơn cũng phải cố gắng giữ lại và phục dựng những gì đã có: Có bóng mát để nghỉ, chỗ vắng để ngồi, mùi thơm để ngửi, sắc đẹp để xem. Tiếng suối reo xa vời mà hư không, sâu thẳm mà yên lặng, hợp với tai mắt và tâm hồn con người chúng ta. Muốn làm được như vậy phải xã hội hóa công tác bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của di tích, phải có kế hoạch dài hơi, phải có sự kết hợp chặt chẽ giữa ngành văn hóa với Tài nguyên – Môi trường và Du lịch để cùng giữ gìn bảo tồn và phát triển di tích lễ hội Côn Sơn.

Lễ hội truyền thống Côn Sơn – Kiếp Bạc là nét văn hóa đặc sấc của nhân dân tỉnh Hải Dương nói riêng và nhân dân khu vực đồng bằng Bắc bộ nói chung tôn vinh công đức to lớn của các anh hùng dân tộc, giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho các thế hệ người Việt Nam chúng ta; cần phải được giữ gìn và phát huy đúng với giá trị của nó.

Hòa thượng Thích Gia Quang