Sân bay Long Thành - Ảnh: TL

Theo báo cáo giải trình của Uỷ ban thường vụ Quốc hội liên quan đến dự án này, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đã yêu cầu phải tăng tính công khai, minh bạch, tính chịu trách nhiệm, phải có những giải pháp tiết kiệm, chống lãng phí, thất thoát, tiêu cực trong quá trình đầu tư, ngăn chặn không để nhóm lợi ích chi phối quá trình triển khai thực hiện dự án.
Đồng thời, bảo đảm suất đầu tư, chất lượng, công nghệ tương đương với các cảng hàng không hiện đại khác trong khu vực, đảm bảo nguồn nhân lực vận hành, năng lực cạnh tranh và yêu cầu phải đạt hiệu quả kinh tế - xã hội.
Có ý kiến cho rằng với mức tăng trưởng hành khách như hiện nay thì đến năm 2017 Cảng HKQT Tân Sơn Nhất sẽ quá tải, do vậy, đề nghị làm rõ các giải pháp để khắc phục sự quá tải này khi Cảng HKQT Long Thành đến năm 2025 mới hoàn thành đưa vào khai thác giai đoạn 1.
Trình bày giải trình của Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban kinh tế Nguyễn Văn Giàu cho biết hiện nay, Cảng HKQT Tân Sơn Nhất tiếp tục tiến hành nâng cấp, mở rộng theo quy hoạch để có thể đáp ứng tốt hơn nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hóa.
Tuy nhiên, với lượng hành khách tăng trưởng như dự báo sẽ dẫn đến quá tải. Để khắc phục vấn đề này khi Cảng HKQT Long Thành chưa đi vào hoạt động, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải triển khai ba giải pháp.
Một là, khắc phục quá tải về vùng trời tiếp cận, điều hành khai thác bay một cách khoa học, hiệu quả để tăng năng lực tiếp nhận các chuyến bay trên vùng trời tiếp cận Cảng HKQT Tân Sơn Nhất.
Hai là, nâng cao công tác quản lý, vận hành, khai thác: tối ưu thời gian cất hạ cánh tại các khung giờ cao điểm nhằm mục đích giãn mật độ cất hạ cánh của các chuyến bay, tránh ùn tắc cục bộ ở các khung giờ cao điểm nhất định. Đồng thời, sẽ tiếp tục triển khai phương án bố trí hợp lý quy trình khai thác luồng hành khách đi, đến Cảng HKQT Tân Sơn Nhất, cải tiến quy trình kiểm tra an ninh, soi chiếu hành lý, quy trình, thủ tục xuất, nhập cảnh nhanh chóng, tiện lợi.
Ba là, khắc phục quá tải về hạ tầng, hiện nay Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam đã hoàn thành việc mở rộng nhà ga hành khách quốc nội và đang tiến hành triển khai mở rộng nhà ga hành khách quốc tế. Đồng thời đang mở rộng sân đậu tàu bay từ 40 vị trí lên 63 vị trí trên phần diện tích mới nhận bàn giao từ Bộ Quốc phòng để đáp ứng yêu cầu cho công suất phục vụ tối đa 25-26 triệu hành khách/năm, dự kiến hoàn thành năm 2016.
Ngoài ra, sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư Dự án Cảng HKQT Long Thành, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải khẩn trương triển khai các bước chuẩn bị tiếp theo, phấn đấu rút ngắn thời gian thực hiện đầu tư để đưa công trình vào khai thác sớm hơn.
Cũng theo ông Nguyễn Văn Giàu, việc đầu tư xây dựng Cảng HKQT Long Thành trước hết là để giải quyết vấn đề quá tải của Cảng HKQT Tân Sơn Nhất, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hóa trong nước và quốc tế bằng đường hàng không. Sau khi hoàn thành giai đoạn 1 của Dự án với mục đích giảm tải cho Cảng HKQT Tân Sơn Nhất, trên cơ sở yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, sẽ đầu tư giai đoạn 2, giai đoạn 3 với quy mô công suất phù hợp.
Liên quan đến nguồn vốn đầu tư, ông Nguyễn Văn Giàu cho biết trường hợp thu hồi đất 1 lần 5.000 ha thì tổng mức đầu tư giai đoạn 1 khoảng 114.450 tỷ đồng (tương đương 5,45 tỷ USD, tăng khoảng 4.620 tỷ đồng so với phương án thu hồi 2.750 ha) với cơ cấu vốn đầu tư như sau: vốn NSNN 16.732 tỷ đồng (chiếm 14,62%), vốn ODA 29.150 tỷ đồng (chiếm 25,47%), vốn huy động ngoài ngân sách nhà nước 68.567 tỷ đồng (59,91%).
“Để bảo đảm tính chính xác và khách quan đối với số liệu dự toán, Ủy ban thường vụ Quốc hội yêu cầu Chính phủ sử dụng tư vấn độc lập lập Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án” - ông Nguyễn Văn Giàu nói.
Theo báo cáo của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, để đánh giá tính khả thi về mặt kinh tế của Dự án trên quan điểm nền kinh tế quốc gia, tổ chức tư vấn đã thực hiện đánh giá kinh tế dựa trên các chi phí và lợi ích kinh tế của Dự án.
Theo tính toán ở bước lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi và tính toán của Hội đồng thẩm định Nhà nước thì dự án đạt các chỉ số khả thi.
Tuy nhiên, số liệu về hiệu quả kinh tế của dự án sẽ được xác định chính xác khi lập Báo cáo nghiên cứu khả thi.
Ngoài ra, việc đầu tư dự án còn mang lại các lợi ích kinh tế - xã hội quan trọng như: góp phần thúc đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đóng góp vào tăng trưởng GDP cả nước; góp phần nâng cao trình độ khoa học - công nghệ; tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước, giải quyết việc làm.
Về tác động của dự án đối với nợ công, với các kịch bản được tính toán, mức độ tác động đến nợ công tối đa 0,28% GDP.