Phan Thị Minh (tức Lê Thị Kinh, cháu ngoại
Phan Chu Trinh, nguyên đại sứ Việt Nam dân chủ cộng hoà tại Luxembourg)
GHI LẠI TẶNG CHỊ NGOẠN VÀ CHỊ HOÀN
Tôi là Lê Thị Kinh tức là Phan Thị Minh, trước khi đi qua Paris tôi có
gặp ông Sơn Tùng là một nhà văn, nhà nghiên cứu lịch sử đồng thời là thương
binh loại nặng (co rút cả hai tay) đã vui lòng kể cho tôi một số chuyện ông
được nghe qua cụ Đào Nhật Vinh (tức Bùi Di, tức Bùi Lâm) ngày xưa đã gần gũi
cụ Hồ thời kỳ cụ Hồ còn tên là Tất Thành đi làm trên tàu thủy (cùng đi với
nhau từ Argentine đến Terre de feu, được Tất Thành dạy học chữ quốc ngữ).
Sau ông này về làm adjudant ở bệnh viện Val de Grâce, hay đến 6 Villa des
Gobelins gặp Phan Châu Trinh, Phan Văn Trường (hai ông nghè ta và tây) và
Nguyễn Ái Quốc…
Ông Đào Nhật Vinh kể lại: lúc đó ông Chu Đình Xương và ông Lê Giản (bấy
giờ là Tổng giám đốc Nha Công an Trung ương – Phạm Tôn, PT ghi chú) đưa bản án đề nghị
“xử tử Ngô Đình Diệm và Phạm Quỳnh” thì cụ Hồ đã bác (Chúng tôi nhấn mạnh –
PT). Ông Vinh ỷ thế là chỗ thân tình đã chạy vào phản đối: “Anh nhân đạo
kiểu gì vậy? Sao anh lại tha những tên có nợ máu với nhân dân và những tên
đã chống phá cách mạng?”
Cụ Hồ đã trả lời nghiêm nghị: “Đây là văn phòng Chủ tịch nước chớ không
phải là sàn tàu đâu mà chú xồn xồn lên như vậy. Không thể đem chuyện cũ ra
mà làm án mới, tôi quyết định như vậy là đúng…” (Chúng tôi nhấn mạnh – PT)
Sau khi ông Tôn Quang Phiệt từ Huế ra, vào gặp cụ Hồ và báo “Phạm Quỳnh
đã bị xử mất rồi” thì cụ Hồ ngồi lặng người một lúc lâu rồi nói: “Giết một
học giả như vậy thì nhân dân được gì? Cách mạng được lợi ích gì?…Tôi đã từng
gặp cụ Phạm ở Pháp… đó không phải là người xấu!” (Chúng tôi nhấn mạnh – PT)
Tôi đi nghiên cứu ở Archives d’Outre Mer ở Aix-en-Provence có thấy được
một số báo cáo của agents của mật thám Pháp báo là đầu tháng 5-1922 có một
cuộc gặp của cụ Phan Châu Trinh với cụ Phạm Quỳnh và ông Nguyễn Văn Vĩnh mà
nó không ghi được nội dung, chỉ nghe được ông Vĩnh kể lại nhưng chúng không
tin và có tin hai người này (Phạm Quỳnh và Nguyễn Văn Vĩnh – PT ghi chú) có
gặp ông Phan Văn Trường và Nguyễn Ái Quốc (Chúng tôi nhấn mạnh – PT) tại
Paris hoặc ở Tours nhưng nó không ghi được nội dung. (Đó là năm 1922 khi hai
người qua dự đấu xảo thuộc địa tại Marseille). Sau đó ông Nguyễn Văn Vĩnh ở
lại mấy tháng, được ông Phan Văn Trường đưa đi Mayence, Berlin, Vienne rồi
mới trở về Pháp và về Việt Nam.
Paris 20-1-1994
Phan Thị Minh
(Bản viết tay của bà Phan Thị Minh tại Paris 20-1-1994 gửi
tặng các bà Phạm Thị Ngoạn và Phạm Thị Hoàn định cư tại Pháp.)
Bài Thứ Ba
VỀ “HỒI KÝ VIẾT TẠI PARIS NGÀY 28/10/1992” (sic)
Phạm Tôn
Năm 2007, ở Mỹ, một người Mỹ gốc Việt tên là Sơn Tùng viết bài Sau 62
năm, mở lại vụ án Phạm Quỳnh đưa lên mạng. Trong bài có viết: “Theo hồi
ký của bà Phạm Thị Thức, người con gái của Phạm Quỳnh, viết năm 1992, sau
khi Phạm Quỳnh bị giết, bà cùng người chị là Phạm Thị Giá đã ra Hà Nội gặp
Hồ Chí Minh (…) Bà Thức cho biết Hồ Chí Minh chối, không nhận đã ra lệnh
giết Phạm Quỳnh và đổ tội cho cán bộ địa phương. Họ Hồ bảo: “Hồi ấy tôi chưa
về…và trong thời kỳ khởi nghĩa quá độ và có thể có nhiều sai sót đáng tiếc.”
(Chúng tôi nhấn mạnh – P.T.)
Chúng tôi đã hỏi tất cả những người con của bà Phạm Thị Thức còn sống,
hiện đều ở Hà Nội, Việt Nam, và đều được trả lời là bà “không bao giờ viết
hồi ký ở Paris cả, và cụ có bao giờ sang Pháp đâu mà viết ở đấy được. Chắc
là có sự nhầm lẫn nào đấy” (email ngày 22/6/2009, từ Hà Nội). Tất cả các con
bà Phạm Thị Giá, hiện đều sống ở Việt Nam, cũng đều khẳng định là gia đình
Phạm Quỳnh chỉ được gặp Cụ Hồ có một lần, ngày thứ sáu, 30/8/1945, từ 11
giờ, sau khi biết tin thân phụ bị bắt. Không làm gì có chuyện gặp “sau khi
Phạm Quỳnh bị giết” như Sơn Tùng viết.
Tìm hiểu qua tư liệu thì lại được biết là Sơn Tùng chỉ làm mới lại và
thêm thắt đôi chút chứ không phải là người đầu tiên phát hiện ra “Hồi ký”
này. Ông chỉ nói theo Trần Gia Phụng, khi vớ được “cái bọt” là cái chú thích
số 57 trong một bài đại luận của Trần Gia Phụng viết nhiều năm trước dài đến
73 trang (theo bản in lại trong Giải oan lập một đàng tràng (Tâm Nguyện phát
hành, in lần thứ nhất tại Hoa Kỳ, năm 2001) nhan đề Trường hợp Phạm Quỳnh.
Nguyên văn chú thích số 57 ấy như sau: “Sau khi Phạm Quỳnh bị giết, hai
người con gái đầu của ông là Phạm Thị Giá và Phạm Thị Thức ra Hà Nội, gặp Hồ
Chí Minh. Dưới đây là lời kể của bà Thức: “Tháng 8 năm 1945, Thầy tôi ra
đi!…Sau đó, chị tôi (tên Giá) và tôi nhờ một anh bạn là Vũ Đình Huỳnh ngày
ấy là garde-corps (cận vệ) cho Cụ Hồ giới thiệu đến thăm cụ và hỏi chuyện
(tức chuyện ông Phạm). Cụ bảo: “Hồi ấy tôi chưa về… Và trong thời kỳ khởi
nghĩa quá độ và (Nguyên văn là quá vội vã, Trần Gia Phụng chép sai, khiến
Sơn Tùng nói theo cũng sai luôn – P.T. chú) có thể có nhiều sai sót đáng
tiếc…” (Hồi ký viết tại Paris ngày 28/10/1992 của bà Phạm Thị Thức, nhân
kỷ niệm 100 năm sinh Phạm Quỳnh, tài liệu gia đình (….) Những điều này cho
thấy rõ tính ngụy biện của ông Hồ. Lúc Phạm Quỳnh bị giết ngày 6/9/1945, ông
Hồ đã về Hà Nội lập chính phủ (2/9/1945)” (Chúng tôi nhấn mạnh-PT).
Như trên chúng tôi đã khẳng định, không có cuộc gặp nào giữa gia đình
Phạm Quỳnh và cụ Hồ “sau khi Phạm Quỳnh bị giết” cả mà chỉ có duy nhất cuộc
gặp vào ngày 30/8/1945, vào lúc 11 giờ, sau khi Cụ Hồ duyệt lại lần cuối bản
Tuyên ngôn độc lập sẽ đọc hôm 2/9/1945. Hơn nữa, bấy giờ, cũng như từ khi
sinh ra cho đến lúc ấy, hai bà đều sống ở Hà Nội, không việc gì phải ra Hà
Nội như tác giả suy luận. Còn về lời kể của bà Phạm Thị Thức theo “hồi ký
viết tại Paris ngày 28/10/1992” thì sao? Các con bà đều khẳng định không thể
có hồi ký nào viết tại Paris cả vì bà chưa bao giờ sang Pháp trong suốt cuộc
đời ngót trăm tuổi của mình. Vậy thì ở đâu ra “cái tư liệu quan trọng” ấy,
đủ kết án Cụ Hồ là ngụy biện?
Chúng tôi kiên trì lần hỏi các em bà Thức ở nước ngoài, thì may mắn, mới
đây có hồi âm. Tôi nhận được bản sao chụp lá thư bà gửi cho các em ở Pháp,
do sinh sau đẻ muộn, ít được biết về cha, nay xin chị kể cho những kỷ niệm
riêng về cha mà gia đình thường quen gọi là Thầy. Như bà chị là Phạm Thị Giá
cũng đã viết một bức thư dài như vậy.
Tôi đọc đến đoạn cuối lá thư, thì giật mình, vì thấy một nhà nghiên cứu,
một nhà sử học như Trần Gia Phụng, được gia đình Phạm Quỳnh tin cậy cho đọc
thư riêng của bà chị, lại có thể trích dẫn thiếu hẳn một đoạn quan trọng như
vậy.
Sau câu “… Tháng 8 năm 1945, Thầy tôi ra đi!” thật ra còn một đoạn nữa
như sau: “Than ôi, cả Thầy Me tôi và các con đều không thể ngờ rằng Thầy tôi
ra đi mãi mãi!!! Chúng tôi khóc tưởng có thể chết đi sống lại” Rồi mới đến
câu “Sau đó, chị tôi và tôi (…)”.
Như bà Thức đã viết rất rõ “cả Thầy Me tôi và các con đều không thể ngờ
rằng Thầy tôi ra đi mãi mãi!!!” Vì lần ra đi này là trưa ngày 23/8/1945,
Phạm Quỳnh bị bắt tại biệt thự Hoa Đường, trước sự chứng kiến của các con
gái Phạm Thị Ngoạn, Phạm Thị Hoàn, mấy em và cháu nội, ngoại nhỏ; còn các
con trai ông như Phạm Khuê, Phạm Tuyên, … đều đi tham gia mít tinh ở sân vận
động, không có nhà. Nhưng rồi, từ đấy, không bao giờ ông về Hoa Đường nữa,
nên mới có câu bà Thức viết rất đau sót như trên. Cả chính Phạm Quỳnh cũng
không ngờ là mình ra đi là ra đi mãi mãi. Tác giả đã suy luận ra đi tức là
chết vì đã cắt bỏ đoạn bà Thức viết rất rõ trên đây; ông ra đi và cả nhà,
không ai ngờ là ông không bao giờ trở về nữa.
Nghiên cứu văn bản như vậy kể cũng lạ. Lại từ đấy, suy ra những kết luận,
qui kết này nọ càng lạ hơn. Thật may mà chúng tôi có được bản sao chụp này.
Còn chính các con bà Thức cũng chỉ biết là bà không bao giờ sang Pháp nên
không thể nào có hồi ký nào của bà viết tại Paris cả.
Chúng tôi chụp lại đây phần mở đầu và phần cuối có câu ông Trần Gia Phụng
đã trích và cắt bỏ những câu không hợp ý mình.
Bà Phạm Thị Thức sinh năm 1915 và đã mất năm 2007.
Mong hương hồn bà được yên nghỉ, không bị xáo động bởi những bày đặt vô
lối của những người đầy thành kiến, lợi dụng cả tên tuổi bà và tấm lòng
thành của bà với người cha kính yêu và các em thân mến mà làm những việc bất
chính, bóp méo lịch sử, bôi nhọ người khác.
Trong một dịp thích hợp, chúng tôi sẽ công bố toàn văn bức thư này, một
bức thư đầy tình kính yêu người cha đã khuất của một người con gái… năm ấy
đã ngót 80 tuổi rồi mà vẫn còn nhớ như in những ngày còn được sống bên người
cha đức độ, tài hoa.
Sài Gòn ngày 25/9/2009.
P.T.
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét