Căn nhà 2m2, tường và trần bằng tôn của vợ chồng bà Kha Tú Ngọc, hiện 66 tuổi nằm giữa con hẻm 408 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 5, Quận 3, TP.HCM. Bên trong, các đồ dùng cũ, người ta bỏ đi, bà mang về chất đầy nhà, chỉ chừa một lối nhỏ làm chỗ sinh hoạt, ngủ nghỉ.
Bà Ngọc cho biết, căn nhà này vốn là cái kho chứa đồ trong căn nhà rộng hàng ngàn m2 của một nghệ sĩ cải lương đã sang Mỹ định cư. 'Phần đất phía sau, cô ấy ngăn ra từng căn nhà nhỏ cho anh em, họ hàng sống. Cái kho này trước đây để không', bà Ngọc Kể.
Năm 1990, thấy vợ chồng bà Ngọc khó khăn nên chính quyền xin cho bà ở, với điều kiện không được bán, cho thuê và sửa chữa. 'Tôi sống ở đây gần 30 năm rồi', bà Ngọc nói.

Nhà chật không có chỗ tắm rửa, vệ sinh, vợ chồng bà Ngọc phải nhờ hàng xóm..

Bà Ngọc cho biết, trước đây, gia đình bà có căn nhà rộng hàng trăm m2 giữa trung tâm Quận 3. Sau đó, mẹ bà bán rồi chuyển về Trà Vinh sống. ‘Chị em tôi thấy việc làm ăn ở Sài Gòn dễ hơn nên khuyên mẹ đừng bán nhà, nhưng không được’, bà Ngọc kể. Bố mẹ về quê sống, chị em bà Ngọc chia nhau đi ở trọ mỗi người một nơi.

Vợ chồng bà Ngọc có 3 người con, hai trai một gái. Trước đây, cả 5 người nhà bà cùng sống trong căn nhà 'tý hon'. Hiện, cô con gái đã đi lấy chồng, hai người con trai mất vì bệnh nên chỉ còn vợ chồng bà và cô cháu ngoại 5 tuổi sống. Hàng ngày, bà đi làm phục vụ quán ăn, ông Phạm Văn Đức (76 tuổi, chồng bà Ngọc) chạy xe ôm kiếm tiền lo ăn uống, nuôi cháu ngoại.

Bàn thờ ông bà treo lên cao.

Nhà chật, ban đêm, ông Đức phải mắc võng nằm bên ngoài, nhường chỗ ngủ cho vợ và cháu ngoại. Hôm nào gặp trời mưa, hai ông bà phải ngủ ngồi để không đánh thức giấc ngủ của cháu. Quạt, quần áo, bát đĩa, xoong nồi, tivi đều được vợ chồng bà Ngọc treo lên để không chiếm diện tích.

Bếp nấu, ông bà để ngoài trời. Vì không có tiền mua ga, dầu, hàng ngày, bà Ngọc phải đi nhặt các thanh gỗ cũ, cành cây, than... về nấu ăn.

Đây là góc ông bà treo hình kỷ niệm của các con.

Nhà chật, nhưng ra đường thấy có vật dụng còn dùng được, bà Ngọc mang về cất lên cao, thành ra, mọi ngóc ngách của căn nhà đều chứa đồ. Bà cho biết, nhiều người khuyên bà nên vứt bớt các đồ dùng không cần thiết cho thoáng, nhưng bà tiếc của.

Chỗ ngủ, ăn uống, sinh hoạt, tiếp khách chỉ rộng khoảng 3 gang tay, vì thế, bà Ngọc dặn cháu ngoại chơi đồ chơi xong là phải thu gọn lại, treo lên tường.

Bé Na năm nay 5 tuổi, là con của con gái bà Ngọc. Sau khi ly hôn, bố mẹ bé đều có gia đình mới, bé về ở với ông bà ngoại. 'Lâu lâu mẹ nó về cho con được 100 ngàn đồng. Còn bố nó thì không thấy đến thăm con’, bà Ngọc nói buồn. Chia sẻ với PV, bà Ngọc cho biết, vợ chồng bà là hộ nghèo của UBND Phường 5. Mỗi tháng, bà được địa phương hỗ trợ hơn 1 triệu đồng tiền hộ nghèo. Các ngày lễ Tết, gia đình bà được hỗ trợ gạo, quà.

Đại diện UBND Phường 5 đã xác nhận việc gia đình bà Ngọc là hộ nghèo của phường. Phía ủy ban phường cũng cho biết, mới đây bà Ngọc đến xin được sửa nhà, lên gác cho căn nhà thoáng hơn nhưng không được, vì căn nhà không phải của bà.

Tú Anh

Cơn mưa kéo đến bất chợt đầu chiều ngày cuối tuần làm các vật dụng để bên ngoài căn nhà rộng 2,4m2 của chị Nguyễn Thị Dung, nằm sâu trong con hẻm 360 Nguyễn Thị Minh Khai, phường 5, quận 2, TP.HCM ướt sũng. Đi làm phục vụ quán ăn về, người phụ nữ sinh năm 1979 bắt tay ngay vào dọn dẹp. Hộp cơm mua từ lúc trưa chị chưa kịp ăn, treo lủng lẳng trên tay lái chiếc xe đạp cũ.
‘Hôm nay trời mưa, xoong nồi, bếp ga ướt hết, mấy mẹ con tui ăn cơm hộp tạm vậy’, người mẹ 6 con nói.

Chị Dung cho biết, căn nhà mấy mẹ con chị đang ở rộng 2,4 m2, cao hai tầng này đã tồn tại hơn 50 năm qua. Trước kia, bà cố ngoại của chị có hàng ngàn m2 đất trong con hẻm 360 Nguyễn Thị Minh Khai, quận 3. Sau đó, bà cắt ra bán dần, chỉ chừa lại cái nhà kho 'tí hon' làm chỗ ở. Bà mất, để lại căn nhà cho bố mẹ chị Dung ở. Bố chị Dung mất, mẹ chị lấy một người đàn ông quê Trà Vinh rồi chuyển xuống đó ở, để lại căn nhà cho con gái.

Chị Dung lấy chồng, sinh được 6 người con. Khi chị vừa sinh con gái út được mấy tháng thì chồng bỏ đi, để một mình chị với đàn con thơ, sinh năm một. 'Các con tôi uống nước đường, ăn cơm nghiền nát mà lớn', chị Dung nhớ lại quãng thời gian khó khăn mà mình đã trải qua.

May mắn, 6 đứa con chị Dung ít bệnh, yêu thương nhau nên chị được an ủi phần nào. Tuy nhiên, các nghèo cứ đeo bám chị mãi. Đến nỗi, chị không có tiền để đi thuê căn nhà rộng hơn cho con có chỗ ở thoải mái. Thành ra, suốt mấy chục năm qua, mẹ con chị phải sống o ép trong căn nhà rộng chỉ hơn 2m2. 'Ủy ban phường 5 mới hỗ trợ sữa nhà cho tui thì nó mới sáng đẹp vậy, trước đây, nhìn nó xấu xí lắm', chị Dung nói.

Nhà chật, chị Dung tận dụng mọi ngóc ngách để đồ. Chiếc cầu thang bị tủ lạnh và tủ quần áo che khuất, mỗi khi lên xuống, các thành viên trong gia đình phải luồn lạch thật khéo để đồ không bị rơi.

7 người sống trong căn nhà rộng chỉ hơn 2 m2, vì thế, chị và hai con gái ngủ trên lầu, còn khoảng trống bé tý dưới tầng trệt là chỗ ngủ của bốn cậu con trai. Chỗ hẹp, các con trai chị Dung phải co chân tay lại.

Quần áo, chén bát, đồ gia vị nấu ăn chị Dung khoan kệ làm chỗ để. Mọi ngóc ngách trong căn nhà đều được tận dụng để bỏ đồ, vì thế, không gian lúc nào cũng tối om.

Chị Dung xin mấy người trong xóm một phần đường đi để làm nhà tắm. Biết hoàn cảnh chị nghèo, đông con, công việc thu nhập thấp nên mấy người trong xóm tạo điều kiện.

Chị cũng tận dụng lối đi chung của cả con hẻm để làm chỗ nấu ăn, rửa đồ, giặt quần áo. Các vật dụng nhà bếp để hết bên ngoài nên những ngày trời mưa, mấy mẹ con chị phải ăn mì gói hoặc cơm hộp.

Ngoài đường trời sáng bừng, nhưng trong nhà chị Dung là ban đêm.

Cửa ra vào nhỏ, phải nghiêng người để bước qua. Chị Dung cho biết, nhà quá hẹp nên mấy chục năm qua nhà chị không có khách đến chơi. Vừa rồi, con gái chị lấy chồng, chị phải xin bên thông gia cho tiếp khách nhà gái bên nhà họ. May mắn, phía nhà chồng con gái chị biết hoàn cảnh nhà thông gia nên tạo điều kiện.

Chị Dung cho biết, hiện nay, các con chị đã lớn, đã có thể tự lo cho mình nên cuộc sống của chị 'dễ thở' hơn một chút. UBND phường 5 cho biết, gia đình chị Dung thuộc hộ nghèo của phường 5, quận 3, mỗi tháng được ủy ban phường hỗ trợ 2,6 triệu đồng. Vừa rồi, cán bộ phường đã xuống khảo sát, dự tính sẽ hộ trợ để chị sữa lại trần nhà và chiếc nhà tắm, nhưng nhà nhỏ quá, không có giấy tờ nên phường đang tiếp tục xem xét.

Tú Anh