Đại Chúng

ĐIA LINH NHÂN KIỆT 69

Hoàng Công Chất (? - 1769)

• Nơi chôn nhau cắt rốn

“Triệu Quang Phục cầm cự với Trần Bá Tiên (tướng của nhà Lương), thế chưa phân thắng bại. Thấy quân của Trần Bá Tiên quá đông, (Triệu) Quang Phục liệu thấy chưa thể phá nổi, bèn lui về giữ đầm Dạ Trạch. Đầm này ở Chu Diên, chu vi không biết bao nhiêu là dặm, cây cỏ mọc um tùm, bụi rậm che kín mọi chỗ. Giữa đầm có một nền đất cao có thể ở được, bốn phía là bùn lầy, người và ngựa đều khó đi, chỉ có thể dùng thuyền độc mộc loại nhỏ, chống sào lướt trên cỏ và nước mới đi được. Nếu không quen rất dễ bị lạc, chẳng thể tìm được lối về. Nếu lỡ rơi xuống nước là lập tức bị rắn độc cắn chết. (Triệu) Quang Phục thuộc rõ đường đi lối lại, đem hơn 2 vạn binh sĩ vào đóng ở nền đất trong đầm, ban ngày thì tuyệt không để lộ khói lửa và dấu người, ban đêm thì dùng thuyền độc mộc đem quân ra đánh doanh trại của Trần Bá Tiên, giết và bắt sống được rất nhiều tên, lại còn lấy được lương thực dùng cho kế cầm cự lâu dài. (Trần) Bá Tiên theo đánh mãi mà không sao đánh được. Người trong nước gọi (Triệu Quang Phục) là Dạ Trạch Vương” (Đại Việt sử ký toàn thư, Ngoại kỷ, quyển 4, tờ 17 a-b).

• Bốn năm chiến đấu quyết liệt đầu tiên (1739-1743)

1. Trần Đình Miên (tức là Trần Đình Cẩm) được bổ làm Đốc lãnh, cùng với quan Bồi tụng Nguyễn Bá Lân đem quân đi đánh Sơn Tây (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 38, tờ 24).
2. Hoàng Kim Trảo (người làng Đơn Dương Hạ, huyện Bạch Hạc, nay thuộc Phú Thọ), đỗ Tạo sĩ (tức Tiến sĩ võ) được bổ làm Đốc lãnh, cùng với một số tướng lĩnh khác như Nguyễn Thế Siêu, Trần Danh Quán,... cầm quân đi đàn áp vùng Hải Dương và Hưng Yên (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 38, tờ 25).
3. Ngô Đình Thạc (người làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, nay là thôn Tả Thanh Oải, xã Tả Thanh Oai, huyện Thanh Trì, Hà Nội), đỗ Tiến sĩ năm 1700. Là anh của Ngô Đình Oánh (tức Ngô Đình Chất), đỗ Tiến sĩ năm 1721)) được bổ làm Tổng phủ cầm quân lên Lạng Sơn.
4. Nguyễn Trọng Uông (người làng Quế Ổ, huyện Quế Dương, nay thuộc Bắc Ninh, đỗ Tạo sĩ (Tiến sĩ võ)) được bổ làm Thống lãnh, đưa quân đi trấn áp vùng Hải Dương.
5. Võ Tá Lý (người làng Hà Hoàng, huyện Thạch Hà, nay là xã Thạch Môn, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh) được bổ làm Chinh Tây Đại tướng quân, đi Sơn Tây phụ giúp cho Trần Đình Miên.
6. Ngay sau khi Võ Tá Lý xuất quân, Hoàng Công Kỳ (người làng Trình Xá, huyện Thần Khê) là hoạn quan cũng được bổ làm Chinh Tây Đại tướng quân, sẵn sàng tiếp ứng cho Trần Đình Miên và Võ Tá Lý bất cứ lúc nào
7. .....

“Trịnh Doanh cũng đã chán nản việc dùng binh đánh dẹp lâu năm, bèn nhân đấy, trao cho chúng được quan chức và cho chiếu theo từng vùng chiếm đóng mà cai quản lấy” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 39, tờ 35).

• Chiếm Khoái Châu (1743), liên tục tấn công khiến cho chúa Trịnh Doanh nổi giận, bãi chức Nguyễn Đình Hoàn

“Nguyễn Đình Hoàn tự cho mình có trách nhiệm chuyên lo khống chế mặt Nam (kinh thành) cho nên đã thiện tiện bắt dân phu đi đánh giặc, làm náo động khắp vùng. Nghe tin này, Trịnh Doanh giận lắm, vừa xuống lệnh nghiêm trách, vừa lập tức bãi chức Nguyễn Đình Hoàn” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 39, tờ 36).

“Giặc cỏ (chỉ nghĩa quân Hoàng Công Chất - NKT) tung hoành bạo ngược, càng ngày càng dữ. Dân vùng Hải Dương và Kinh Bắc không ngày nào được yên” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 39, tờ 36).

• Bắt giết Hoàng Công Kỳ (1745), đánh cho Đinh Văn Thản hoảng sợ mà chết (1761)

“Trấn thủ Đinh Văn Thản được lệnh đem quân tiến đánh nhưng (Đinh Văn) Thản có ý sợ, đóng quân ở nơi rừng sâu nước độc lâu ngày, nhiều người nhiễm chướng khí, mắc bệnh sốt rét rồi chết. (Đinh Văn) Thản bị triều đình vặn hỏi, quở trách nhiều lần, vì thế hắn sợ đến phát chết. Triều đình hạ lệnh truy lột hết quan chức, tước vị của hắn, lại còn sai người đánh vào áo quan” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 42, tờ 10).

1. Lê Đình Châu (người làng Liên Hồ, huyện Ngọc Sơn, nay thuộc huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa) được giao chức Đốc dhiến.
2. Nguyễn Quốc Khuê (người làng Hoằng Liệt, huyện Thanh Trì, nay thuộc xã Hoằng Liệt, huyện Thanh Trì, Hà Nội, đỗ Tiến sĩ năm 1748, làm quan được thăng dần lên đến chức Giám sát Ngự sử) được giao chức Tham mưu.
3. Phan Cảnh (tức là Phan Kính, người làng Lai Thạch, huyện La Sơn, nay thuộc xã Song Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, đỗ Thám Hoa năm 1743, làm quan trải được phong dần đến chức Đốc đồng) lúc bấy giờ đang là Đốc đồng ở Tuyên Quang có nhiệm vụ đem quân bản bộ từ Tuyên Quang tới để phối hợp chiến đấu.

• Xây căn cứ Mãnh Thiên và từ Mãnh Thiên, liên tục tấn cỏng đến khắp các vùng lân cận

1. Trận đánh vào Mai Châu (nay thuộc tỉnh Hòa Bình, khu vực nằm sát với Mộc Châu của tỉnh Sơn La).
2. Trận đánh vào Mộc Châu (nay thuộc tỉnh Sơn La, khu vực nằm sát với Mai Châu của Hòa Bình).
3. Trận đánh vào Quan Gia (nay thuộc Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa).
4. Trận đánh Cổ Lũng (nay thuộc Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa).
5. Trận đánh Thiết Úng (nay thuộc Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa).
6. Trận đánh Ái Chử (nay thuộc Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa).
7. Trận đánh Bất Một (nay thuộc Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa).

- Thiếu phó Phương Nghĩa hầu Trịnh Phương (Theo Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 43, tờ 14, thì Trịnh Phương là người thuộc dòng họ của chúa Trịnh. Các chi tiết khác về lai lịch cuộc đời Trịnh Phương hiện vẫn chưa rõ) làm tổng chỉ huy, đồng thời, trực tiếp cầm đầu đạo quân đi càn quét ở Hưng Hóa.

- Điển Vũ hầu Nguyễn Trọng Điển (còn có tên Nguyễn Trọng Thân, người làng Quế Ổ, huyện Quế Dương, nay thuộc Bắc Ninh, con của Tạo sĩ Nguyễn Trọng Uông) chỉ huy đạo quân đi càn quét ở Thanh Hóa.

- Trấn thủ Thanh Hóa Nguyễn Đình Diễn (người làng Nội Duệ, huyện Tiên Du cũ, nay thuộc Bắc Ninh, xuất thân là hoạn quan) có nhiệm vụ đem hết quân bản bộ ra hợp sức chiến đấu với đạo quân của Nguyễn Trọng Điển.

- Nguyễn Đình Huấn (người làng Yên Thường, huyện Đông Ngàn, nay thuộc Bắc Ninh, xuất thân là hoạn quan) làm Chánh Thống lãnh.

- Phạm Ngô Cầu (Hiện chưa rõ lai lịch, chỉ biết về sau được phong tới tước Quận công. Năm 1786, bị Tây Sơn bắt giết) làm Hiệp Thống lãnh.

- Hoàng Phùng Cơ (quê ở Vân Cốc, huyện Bạch Hạc, nay thuộc huyện Phong Châu, tỉnh Phú Thọ. Lúc này, Hoàng Phùng Cơ đang giữ chức Lưu thủ Sơn Tây) làm Hiệp Thống lãnh.

- Phan Lê Phiên (1735-1809) (người làng Đông Ngạc, huyện Từ Liêm, nay là thôn Đông Ngạc, xã Đông Ngạc, huyện Từ Liêm, Hà Nội, đỗ Tiến sĩ năm 1757. Phan Lê Phiên chỉ giữ chức Tán Lý từ tháng giêng đến tháng 6 năm 1768. Từ tháng 7 năm 1768, Đốc trấn Cao Bằng Nguyễn Trọng Hoành (người làng Bột Thái, huyện Hoằng Hóa, nay thuộc Thanh Hóa) được cử đến thay Phan Lê Phiên làm Tán lý.

- Nguyễn Xuân Huyên (còn có tên Nguyễn Diêu, người làng Hoàng Xá, huyện Thư Trì, nay là làng Nguyên Xá, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình, đỗ Tiến sĩ năm 1752) làm Hiệp Tán lý.

• Tam Vạn Thành bị phá vỡ, Mãnh Thiên nhuộm đỏ máu anh hùng

“Bọn (Nguyễn) Đình Huấn cho người phi ngựa về kinh đô, đệ tờ khải, đại ý nói rằng: Lương ăn của quân không được đầy đủ, tiến thoái đều khó cả. Vả chăng, quân sĩ có nhiều người mắc bệnh, vậy xin cho thêm thuốc thang để chữa.

Lúc ấy, (Đoàn) Nguyễn Thục cũng làm tờ khải trình lên theo, nói là (Nguyễn) Đình Huấn hiệu lệnh không nghiêm, đã thế lại còn khinh rẻ và lấn át chư tướng, thả lỏng cho binh lính đi cướp bóc, chần chừ không chịu tiến quân. Tóm lại có 10 việc sai trái.

Nhận được tờ khải của (Nguyễn) Đình Huấn, đang đêm mà Trịnh Sâm cũng không bằng lòng, liền cho triệu các quan vào phủ để bàn định. (Trịnh Sâm) nghiêm trách Nguyễn Đình Huấn. Kế đó lại nhận được tờ khải của (Đoàn) Nguyễn Thục, Trịnh Sâm nổi giận nói:

- Ta vẫn biết (Nguyễn) Đình Huấn không thể dùng được, nay quả nhiên là đúng như thế.

(Nói rồi), lập tức hạ lệnh triệu (Nguyễn) Đình Huấn về và bổ (Đoàn) Nguyễn Thục kiêm chức Thống lãnh các đạo, thay (Nguyễn) Đình Huấn. Vũ Huy Đĩnh (1730-1789) (người làng Mộ Trạch, huyện Đường An, nay là thôn Mộ Trạch, xã Tân Hồng huyện Cẩm Bình, tỉnh Hải Dương, đỗ Tiến sĩ năm 1754, làm quan được thăng dần lên đến chức Lễ Bộ Hữu Thị lang, tước Hồng Trạch hầu) được bổ làm Giám quân và Nguyễn Trọng Hoành (người làng Bột Thái, huyện Hoằng Hóa, nay thuộc Thanh Hóa) được bổ làm Tán lý” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 43, tờ 21).

Nguyễn Hữu Cầu (? - 1751)

• Đôi lời về lai lịch

• Chiếm Đồ Sơn và đánh mạnh vào các vùng lân cận (1742)

“Vùng Đông Nam là nơi sản sinh ra của cải, là nguồn thu thuế lớn của quốc gia, vậy mà bị (Nguyễn) Hữu Cầu và (Hoàng) Công Chất liên kết với nhau, mặc sức ngày ngày đánh phá, cướp bóc. Vậy, trước hết phải làm sao để quét cho sạch vùng Đông Nam, gỡ mối lo nguy cấp” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 38, tờ 28).

• Chống trả cuộc đàn áp của Hoàng Công Kỳ và Hoàng Ngũ Phúc từ tháng 2-6 năm Quý Hợi (1743)

“Lúc (Hoàng) Ngũ Phúc mới nghe được mệnh lệnh (của Chúa) thì rất lấy làm lo sợ, vì từ trước đến đó, (Hoàng Ngũ Phúc) chưa từng ra chiến trận bao giờ. Khi ấy, có một người khách (chỉ người Trung Quốc - NKT) đến khuyên:

- Tướng công nên vay 1 vạn quan tiền trong kho công của nhà nước để dùng mà mộ tráng sĩ cho mình.

Hoàng Ngũ Phúc nói:

- Nay nếu vay tiền trong kho công của nhà nước thì đến một ngày nào đó cũng phải trả, mà trả thì lấy đâu ra.

Người khách ấy nói tiếp:

- Tục ngữ có câu rằng “Tướng vô tài, sĩ bất lai”, nghĩa là người làm tướng mà không có của cải thì dũng sĩ chẳng bao giờ tìm đến cả. Nếu như tướng công thật lòng nghe kế sách của tôi, thì tráng sĩ đều hết sức vì tướng công và quyết thắng địch. Thắng rồi thì tướng công đã sang lại còn giàu, lo gì khoản nợ 1 vạn quan tiền? Còn như nếu lỡ bị sa cơ đến chỗ không thể nói được nữa (ý nói là nếu có chết - NKT) thì còn ai nỡ trách cứ món nợ? Mà trách cứ vào đâu được chứ?

Hoàng Ngũ Phúc cho là phải, bèn làm theo lời ấy” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 39, tờ 29).

“Hoàng Công Kỳ dâng tờ khải, nói rằng: giặc (chỉ quân của Nguyễn Hữu Cầu - NKT) bám vào núi và nương vào biển để làm chỗ dựa kiên cố, mà nước biển lên xuống không nhất định, cho nên, muốn phá Đồ Sơn mà ta không tranh chiếm địa lợi trước là không thể được. Muốn tranh chiếm địa lợi thì phải dùng thủy binh. Vậy, xin giữ đạo thủy quân Tứ Trạch lại để phòng bị” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 39, tờ 32).

- Quân từ kinh sư (chỉ quân Hoàng Ngũ Phúc - NKT) thì chưa thể tới ngay được mà nếu cứ ngồi đợi, ắt khó kịp, chi bằng, nhân khi giặc (chỉ quân Nguyễn Hữu Cầu - NKT) đang lo đối phó với đạo kỳ binh (chỉ đạo quân của Hoàng Ngũ Phúc - NKT), ta hãy nhanh tay cướp lấy mặt sau, cùng với đạo kỳ binh phối hợp trước sau đánh tới, thế nào cũng sẽ phá được.

• Bất ngờ đánh chiếm Kinh Bắc, khiến cả Thăng Long phải một phen hoảng loạn (5-1744)

• Chống trả cuộc tấn công đàn áp đại quy mô của quân đội Chúa Trịnh vào Kinh Bắc (từ tháng 7-11 năm 1744)

“Vừa đem quân đến Võ Giàng, (Hoàng) Ngũ Phúc đã bị Trịnh Doanh sai người tới quở trách rằng:

- Các ngươi đi đánh dẹp đã hơn một năm, đã tiến sát đến Đồ Sơn những 5-6 tháng mà sao lại phòng bị sơ hở, khiến cho tên giặc hung hãn kia (chỉ Nguyễn Hữu Cầu - NKT) có thể rời khỏi sào huyệt của chúng? Tại sao giặc bỏ đi được những 7-8 ngày rồi mới đuổi theo, khiến cho đồ đảng của chúng có thể đột ngột xâm phạm (Kinh Bắc), gây náo động cả lòng người? Thử hỏi, như thế có đáng là đã làm được phận sự của tướng trấn giữ ngoài cõi hay không. Ngươi phải cố sức lên mới mong chuộc được lỗi lầm.

(Hoàng) Ngũ Phúc dâng tờ khải, nói rằng:

- (Nguyễn) Hữu Cầu sau khi bị thua, phải trốn tránh đó đây, quân đã ít mà phải phân tán... thiết nghĩ, việc đánh dẹp cũng dễ dàng. Nay nếu tôi có thêm voi chiến trợ uy thì tôi sẽ dùng voi chia cắt lực lượng chúng, khiến chúng trước sau không tiếp ứng cho nhau được, tất sẽ toàn thắng thôi. Vả chăng, chúng bất quá chỉ có ý định liên kết với các đám giặc cỏ khác nên mới tiến lên quấy phá vùng sông Nhị. Nay, tôi đóng giữ Võ Giàng, nếu chúng đem hết quân ra mặt trước thì sợ tôi đánh mặt sau, cho nên, nhiều lắm thì chúng cũng chỉ dám liều chết cố thủ, không làm gì hơn được cả.

Nhận tờ khải của Hoàng Ngũ Phúc, Trịnh Doanh mừng lắm, lòng người bấy giờ mới tạm yên” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 40, tờ 5).

1. Đạo thứ nhất đánh thẳng vào phía trước, do Trương Khuông cầm đầu.
2. Đạo thứ hai đánh vào phía trái, do Nguyễn Trọng Thận chỉ huy.
3. Đạo thứ ba đánh vào phía phải, do Lê Lệ quản lĩnh.
4. Đạo thứ tư đánh vào mặt sau, do Võ Tá Liễn thống suất.
5. Đạo thứ năm do chính Hoàng Ngũ Phúc điều hành, chặn hết các ngả đường sông dẫn ra biển để đề phòng nghĩa quân Nguyễn Hữu Cầu trốn thoát (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 40, tờ 6. Lịch triều tạp kỷ, quyển 4).

Khi quân sĩ của chúa Trịnh đã mệt mỏi, khi lòng căm giận của nhân dân đã lên cao, Nguyễn Hữu Cầu quyết định chủ động tấn công để phá thế bị bao vây. Trong 5 đạo quân nói trên, Nguyễn Hữu Cầu quyết định chọn đạo quân do Trương Khuông cầm đầu làm đối tượng tiêu diệt và xã Ngọc Lâm (Ngọc Lâm nay thuộc huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang) được chọn làm địa điểm của trận đánh quan trọng này. Sử cũ chép rằng:

“Khi ấy, (Trương) Khuông tự mình dẫn quân bản bộ đánh thẳng vào mặt trước. Tướng Trịnh Phương được cử làm tiên phong. (Về phần mình, Nguyễn) Hữu Cầu giữ nơi hiểm trở rồi đặt quân mai phục, bề ngoài thì phô trương quân gầy ốm để vờ làm thế yếu khiến cho Trương Khuông tưởng thật, hăm hở cho quân tiến lên. (Nguyễn) Hữu Cầu giả vờ thua, bỏ hết cả đồn lũy mà chạy, cốt nhử quân Trương Khuông vào chỗ hiểm. Tướng sĩ của (Trương) Khuông sau trước bám chặt lấy nhau, xa trông như những xâu cá, đang tiến thì thình lình thấy quân mai phục nổi dậy. (Nguyễn) Hữu Cầu tự mình chỉ huy sĩ tốt, liều chết đánh rất hăng. Quân của (Trương) Khuông thua to. Nghe tin ấy, quan quân 4 đạo khác không bị đánh cũng hoảng hốt mà tự tan vỡ. Thế giặc (chỉ quân Nguyễn Hữu Cầu - NKT) lại lên cao ngất. Lính ở các hỏa đài (những đài cao trên núi xa, hễ có biến thì nổi khói đen vào ban ngày hoặc nổi lửa vào ban đêm để cấp báo - NKT) hun khói và đốt lửa cả ngày lẫn đêm để truyền tin. Từ bên này sông Nhị (tức Thăng Long), Trịnh Doanh hay được, giận dữ gửi thư quở trách Trương Khuông, đồng thời, hạ lệnh triệu hồi Trương Khuông về kinh thành” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 40, tờ 9. Lịch triều tạp kỷ, quyển 4).

“Đinh Văn Giai đến nơi, đóng quân một chỗ chứ không dám tiến, nhiều người lấy làm ngờ. Hay tin đó, Nguyễn Hữu Cầu liền tính kế như sau: đêm đến, sai người khiêng một cái kiệu không từ ở ngoài vào, lát sau lại khiêng ra. Xong, Nguyễn Hữu Cầu giả vờ mừng rỡ, nói phao lên với thủ hạ của mình rằng:

- Đinh Văn Giai đã ước hẹn xin hàng, nhưng nếu đến đây công khai xin đầu hàng thì sợ liên lụy đến gia quyến, vì thế mới bí mật đến hẹn trước là ngày sau ra trận sẽ giả vờ để cho bị bắt, cốt che lấp miệng thế gian ở ngoài. Nay mai giao chiến, các ngươi cứ theo hướng chỉ của ta mà cố bắt lấy hắn, được vậy thì việc bình định thiên hạ lo gì mà không xong?

Đồ đảng của (Nguyễn) Hữu Cầu ai cũng tin lời ấy là thật. Kịp khi giao chiến, quân giặc (chỉ quân Nguyễn Hữu Cầu - NKT) cứ tranh nhau nhằm chỗ con voi trên có hiệu cờ của Đinh Văn Giai mà xông tới, hăng hái đến độ tưởng như một người có thể địch nổi cả trăm người. Quân của Đinh Văn Giai chẳng mấy chốc mà tan vỡ” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 40, tờ 9).

“Trịnh Doanh sai quan Thiêm tri là Nguyễn Phi Sảng đem lệnh chỉ đến phủ dụ và triệu (Nguyễn Hữu Cầu) về, mặt khác, khuyên (Phạm) Đình Trọng hoãn lại, chớ đánh (Nguyễn Hữu Cầu) vội.

Trước đó, (Nguyễn) Hữu Cầu nhiều lần bị (Phạm) Đình Trọng đánh nên tức giận mà đào mả mẹ (Phạm) Đình Trọng, lấy hài cốt vất xuống sông. (Phạm) Đình Trọng khóc lóc tố cáo việc đó với Trịnh Doanh, thề quyết chí giết Nguyễn Hữu Cầu. Trịnh Doanh rất khen ý chí của (Phạm) Đình Trọng. Nay, thấy (Nguyễn) Phi Sảng đem lời phủ dụ đến, (Phạm) Đình Trọng nói:

- Người làm tướng ở ngoài chiến trường, có khi không chịu nhận mệnh lệnh của vua. Tôi đã nói trước Chúa Thượng là thề không đội trời chung với (Nguyễn) Hữu Cầu. Nay, ông nhận mệnh đi chiêu dụ, tôi nhận mệnh đi đánh giết, nếu gặp tình thế có thể đánh được thì tôi cũng chẳng thể vì cớ có ông đến mà ngần ngại.

(Nguyễn) Phi Sảng và những người cùng đi nghe vậy thì thất sắc, liền từ giã đi ngay. Đến dinh cơ của Nguyễn Hữu Cầu, nói rõ lời phủ dụ của Chúa Trịnh, lại cũng nhân đó nói luôn cả những lời của Phạm Đình Trọng cho (Nguyễn) Hữu Cầu hay. Chuyện chưa dứt thì (Phạm) Đình Trọng đã đem quân đến đánh úp. (Nguyễn) Hữu Cầu sai người dẫn (Nguyễn) Phi Sảng theo đường tắt trở về rồi đưa quân ra đánh trả (Phạm) Đình Trọng” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 40, tờ 19 và 20).).

• Lại táo bạo đánh vào Bồ Đề (Nay thuộc Gia Lâm, Hà Nội). Kinh thành Thăng Long thêm một phen hoảng loạn (từ 9/1748 đến 10/1749)

“Trịnh Doanh dụ bảo (Hoàng) Ngũ Phúc rằng:

- Sơn Nam Hạ là vùng dân cư đông đúc, sản vật phong phú, cũng có thể ví là đất Quan Trung (vùng Thiểm Tây của Trung Quốc ngày nay - NKT) và Hà Nội (vùng phía Bắc sông Hoàng Hà của Trung Quốc ngày nay - NKT) của nước nhà vậy. Nay, bè đảng giặc đầy rẫy ở đấy, thế đang rất nguy cấp. Nếu Sơn Đông (vùng Hưng Yên và Hải Dương ngày nay - NKT) đã tạm ổn thì ngươi nên cùng (Phạm) Đình Trọng hợp sức thúc quân càn quét để giữ cho bằng được vùng đất chẳng khác gì Quan Trung và Hà Nội ấy của nước nhà” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 40, tờ 27).

Tất nhiên, với ưu thế áp đảo về quân số, Phạm Đình Trọng đã giành được một số thắng lợi nhất định. Điều này khiến cho Trịnh Doanh lại một lần nữa tỏ ra chủ quan. Và Nguyễn Hữu Cầu đã không bỏ qua cơ hội đó. Ông nói với các tướng của mình rằng:

- “Ta mới thua vài trận nhỏ, tin ấy đưa về tất nhiên sẽ khiến cho việc phòng bị kinh sư trở nên lơ là. Nhân cơ hội này mà đánh úp thì thế nào phần thắng cũng về ta” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 40, tờ 28).

• Từ Mã Não và Hương Nhi đến Lộng Khê và Quang Dực, anh hùng lỡ vận vẫn hiên ngang

“Nguyễn Hữu Cầu là người mạnh khỏe, nhanh nhẹn và rất hăng hái, cơ mưu trăm nẻo khó ai lường. Nhiều phen bị vây đến mấy vòng, (Nguyễn Hữu Cầu) chỉ một mình một ngựa vượt được ra ngoài, thế mà chỉ vài hôm sau đã có quân đông đến hàng vạn. Khi ra trận, (Nguyễn Hữu Cầu) cưỡi ngựa, cầm siêu đao, tiến như bay, quân sĩ ai ai cũng phải sợ mà chạy dạt, đến cả các tướng cũng phải tránh uy phong của hắn. Khi ấy chỉ có (Phạm) Đình Trọng là thề quyết chí giết Nguyễn Hữu Cầu cho bằng được. Triều đình do vậy đã đặt hết niềm tin ở (Phạm) Đình Trọng” (Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên, quyển 41, tờ 5).

vào lúc 03:59

Gửi email bài đăng nàyBlogThis!Chia sẻ lên TwitterChia sẻ lên FacebookChia sẻ lên Pinterest

Nhãn: Thiên-nhân tạo dựng