Ngày 3/6/1961, Clarence Earl Gideon, 51 tuổi bị bắt vì nghi ngờ đột nhập vào một cửa hàng ở Florida. Quá nghèo để có tiền thuê luật sư, Clarence đã tự bào chữa cho mình tại tòa, và nhận mức án cao nhất cho khung hình phạt của tội trộm cắp.
Không chấp nhận bản án đó, Clarence đã dành nhiều thời gian nghiên cứu về những điều luật có liên quan và nộp đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao với hi vọng thay đổi được bản án của mình và của hàng ngàn người đang bị kết án tương tự vào thời điểm đó.
8h sáng ngày 3/6, khi Ira Strickland, chủ cửa hàng đến mở cửa, cảnh sát đã có mặt ở đó.
Cảnh sát Deull Pitts thông báo với Ira Stickland rằng quán của ông đã bị kẻ trộm đột nhập trong đêm. Tên trộm đã phá vỡ một cánh cửa kính và trèo vào bên trong. Ira Trickland không quá bất ngờ khi nghe thông tin này.
Cửa hàng của Ira Trickland nằm ở một góc cảng, gần khu nhà máy giấy ở vùng ngoại ô tồi tàn của thành phố Panama, Florida.
Không mất quá nhiều thời gian để Ira Strickland xác định được tên trộm đã lấy đi những gì bên trong cửa hàng, 65 đô la tiền mặt, hầu hết là tiền xu trong các máy chơi game tự động,  12 chai bia, 12 lon cô ca và một chai rượu vang rẻ tiền gần hết. Tổng giá trị những thứ bị mất khoảng 100 đô la.
Cảnh sát Deull Pitts cho biết, một thanh niên 22 tuổi tên là Henry Cook, sống ở gần đấy đã nhìn thấy tên trộm.
Nhân viên cảnh sát của thành phố Panama trong khi đi tuần đã thấy cửa chính của cửa hàng đã mở và Henry Cook ở gần đấy.  Nghi ngờ có điều bất thường, nhân viên này đã hỏi Henry một vài thông tin, Henry cho biết anh vừa ở nơi làm về, hôm qua do uống say nên giờ anh mới về nhà.
Henry cho biết thêm, anh nhìn thấy có bóng người di chuyển bên trong cửa hàng nên đứng lại quan sát. Một người đàn ông rời khỏi cửa hàng, tay xách một chai rượu. Người này đến quầy  điện thoại gần đó gọi điện. Một chiếc taxi xuất hiện, người đàn ông này nhanh chóng rời đi.
Henry  nhận ra người đàn ông đó là Clarence Gideon, người đàn ông gầy gò, khuôn mặt hốc hác, nhân viên của cửa hàng. Clarence sống  gần khách sạn Bay Harbor, với mức giá thuê 6 đô la một tuần.
Một giờ sau đó, cảnh sát đã tìm thấy Clarecen ở một quán rượu trung tâm thành phố Panama.  Clarence bị bắt giữ, trong túi có hơn 25 đô la tiền xu.
Clarence bị cáo buộc đã đột nhập vào cửa hàng của Ira Strickland và lấy đi một số đồ đạc, kể cả số tiền xu trong những máy chơi tự động. Tuy nhiên, Clarence khẳng định số tiền xu trong túi mình là tiền thưởng do ông chơi được, không phải do lấy trộm.
Quá nghèo để có thể thuê luật sư riêng cho mình, Clarence quyết tâm chống lại những lời cáo buộc từ phía cảnh sát. Ở tuổi 51, Clarence không còn lạ gì những phòng xử án và ông biết những kiến thức về pháp luật của mình đủ để ông thanh minh trước tòa.
Thẩm phán Robert McCrary cho biết, theo luật pháp bang Florida, Clarence không thể tự bào chữa cho mình trong phiên tòa này.
Clarence phản đối điều đó, “Tòa án Tối cao Hoa kỳ cho phép tôi có quyền được đại diện cho mình như một luật sư.”
Quyết định của thẩm phán và việc tự chứng minh mình vô tội của Clarence trong vụ án này đã giúp cho 949.600 trường hợp tương tự Clarence thoát án tại các bang ở Mỹ năm 1961.
Ngày 4/8, hai tháng sau khi đột nhập vào cửa hàng của Ira Strickland, Clarence phải đối mặt với phiên tòa xét xử cho tội danh trộm cắp. Clarence tự đại diện cho mình. “Đối thủ” của ông là công tố viên William Harris.
Thấm phán McCrary làm chủ tọa phiên tòa, một đoàn bồi thẩm gồm 6 thành viên.  Hai người được triệu tập đến phiên tòa theo công tố viên Harris, Ira Strickland, chủ cửa hàng và nhân chứng Henry Cook.
Theo lời khai của Ira, chính anh là người đã khóa cửa cửa hàng vào nửa đêm ngày 2/6 và quay lại đó lúc 8h. Anh xác nhận khóa cửa chính đã bị mở và một số tiền xu, đồ đạc trong cửa hàng mình đã bị lấy đi.
Henry Cook lặp lại lời khai như anh đã khai nhận vào sáng sớm ngày 3/6. Anh thấy Clarence bước ra khỏi cửa hàng sáng sớm hôm đó với một chai rượu vang trên tay, đến quầy điện thoại gần đó gọi điện, sau đó lên taxi đi mất.

Thất bại
Trong phiên tòa, Gideon đã làm hết sức mình với vai trò là một luật sư "bất đắc dĩ". Anh đưa ra những nhận định gây tranh cãi, tranh luận với Cook và gọi 7 nhân chứng biện hộ khác.
Nhưng việc tranh luận với Cook đã thể hiện sự kém cỏi của Gideon. Phần lớn cuộc đối thoại giữa hai người kết thúc theo kiểu:
Gideon: Anh có biết tư thế mà tôi mang rượu lúc đó không?
Cook: Tôi biết.
Gideon: Sao anh biết?
Cook: Bởi vì tôi nhìn anh rất rõ lúc đó.
Những nhân chứng của Gideon bao gồm Deputy Pitts, người lái xe taxi đã đưa anh tới thành phố Panama, và một người phụ nữ là khách hàng thường xuyên của cửa hàng, người chứng thực về tính cách của Gideon.
Diễn biến của phiên tòa không có phần ghi âm hai lời khai mạc và kết thúc phiên tòa. Nhưng bản ghi âm có ghi lại rằng Gideon đã nói trong 11 phút trong phần của mình, dài hơn 2 phút so với bên công tố viên.
Anh tranh luận rằng Cook và một số bạn cùng hội đã đột nhập vào cửa hàng. Khi cảnh sát vô tình đi ngang qua và phát hiện, Cook đã đổ tội cho Gideon bởi vì hắn đã nhìn thấy Gideon đứng ở quầy thanh toán và gọi taxi vào buổi sáng hôm đó để tới thành phố Panama.
Lời biện hộ của Gideon không thay đổi được quan điểm của Bồi thẩm đoàn, những người nắm quyền quyết định đối với cuộc đời anh. Ngày 27/8, 3 ngày trước sinh nhật thứ 52 của Gideon, thẩm phán McCrary đã tuyên phạt mức án cao nhất cho tội trộm cắp dành cho anh: 5 năm tù giam.
Học luật trong tù
Với phán quyết của tòa, cuộc đời của Gideon đã bị đóng cũi sau song sắt nhà tù. Gideon phải di chuyển tới 4 nhà tù khác nhau của bang.
Nhưng Gideon quyết không cam chịu. Anh căm phẫn và khao khát giành lại công bằng. Khi bị giam giữ tại nhà tù Raiford, Gideon trút cơn tức giận của mình lên thẩm phán McCrary.
“Ngọn lừa uất hận vẫn bùng cháy trong Clarence Earl Gideon. Anh không bao giờ từ bỏ ý định giành lại tự do, không để bị buông xuôi trước bất công. Trong anh luôn có khao khát cháy bỏng tự do và cảm nhận rất rõ sự sai lầm của bang Florida. Anh quyết tâm phải làm gì đó”, một cuốn sách sau này viết về Gideon.
Gideon đọc một cuốn sách về lịch sử của hệ thống pháp luật Mỹ và nhận ra rằng thẩm phán McCrary đã vi phạm nghiêm trọng quyền của mình, dựa theo luật điều 14 của hiến pháp Mỹ.
Dùng bút chì được nhà tù cung cấp, Gideon viết rất nhiều thư và gửi đi. Tuy nhiên, Gideon phải tuân theo luật của nhà tù: chỉ được gửi 2 bức thư mỗi tuần và chỉ được sử dụng tiếng Anh.
Bức thư đầu tiên Gideon gửi cho văn phòng FBI tại Florida và sau đó gửi tới tòa án tối cao. Nhưng những nỗ lực của Gideon bị từ chối.
Tháng 1/1962, Gideon viết bức thư dài 5 trang cho Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, hỏi về tính pháp lý của những bức thư kháng cáo của anh. Sau đó, dựa theo một cuốn sách luật, Gideo viết đơn xin có luật sư cho mình trong phiên tòa phúc thẩm. Tuy nhiên, đơn thỉnh cầu bị từ chối.
Ngày nay, Tòa án Tối cao hoa Kỳ chỉ từ chối tất cả chừng 100 trong số 7.000 đơn kháng cáo họ nhận được mỗi kỳ. 40 năm trước, tòa chấp nhận khoảng 1/3 số đơn.
Clarence Gideon không may mắn được trong thời kỳ đó. Trong nhiều năm, những nhà làm luật đã tranh cãi gay gắt về việc có nên chỉ định luật sư bào chữa cho những bị cáo nghèo không đủ tiền thuê luật sư.
Điều 6 có nhắc tới việc chỉ định một luật sư miễn phí cho bất kỳ ai không có đủ tiền thuê luật sư. Nhưng quyền đó không được áp dụng trong phần lớn các phiên xử. Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã xét xử vụ án nổi tiếng về nhóm thanh niên Scottsboro. Trong đó, 7 thanh niên gia đen đã bị buộc tội cưỡng hiếp hai người phụ nữ da trắng năm 1932. Trong vụ án này, nhiều luật sư đã được chỉ định để làm luật sư bào chữa.
Nhưng trong năm 1942, tòa án đã đưa ra quyết định gây tranh cãi rằng một thẩm phán ở Maryland đã đúng khi từ chối luật sư bào chữa miễn phí cho người công nhân nông trại tên là Smith Betts. Người này bị buộc tội trộm cắp. Họ cho rằng tòa có quyền từ chối luật sư miễn phí chỉ trừ một số trường hợp đặc biệt như bị cáo là người mù chữ, là trẻ em hay khuyết tật…
Vào năm 1961, 37 bang và nhiều thành phố đã chấp nhận việc chỉ định luật sư cho những bị cáo nghèo khổ. Florida không nằm trong số đó.