Thứ Năm, 30 tháng 1, 2014
CÂU CHUYỆN VỀ RƯỢU 6/f (lãng... tửu)
(ĐC sưu tầm trên NET)
Thông tin cá nhân:
Tác giả Châu Thạch
Tên thật: Trương Văn Trạn.
Quê: Quảng Nam
Chỗ ở hiên nay : 75 Phan Kế Bính, TP. Đà Nẵng
Điện thoại: 0511.3894610
Email: truongvantran@hotmail.com
_____
VÀI CẢM NGHĨ VỀ BÀI THƠ “CHÉN RƯỢU ĐỜI” CỦA PHƯƠNG HÀ
Châu Thạch
CHÉN RƯỢU ĐỜI
Phương Hà.
Đêm lạnh, rượu nồng, tôi với tôi
Nhấp từng giọt một những buồn vui
Giọt mừng hội ngộ, rưng rưng khóc
Giọt hận tình phai, ngất ngưởng cười
Giọt đắng, giọt cay tràn khóe mắt
Giọt thương, giọt nhớ lịm bờ môi
Trăng tàn, chén cạn, bình trơ đáy
Đâu giọt yêu thương ở cuối đời?
Phương Hà.
Lời bình của Châu Thạch
Làm thơ về uống rượu thì có hằng hà thi sĩ. Làm thơ về uống rượu một mình thì cũng khá đông, nhưng đa số là người nam, ít có khi là người nữ. Trong khuôn khổ các trang thơ tôi thường đọc, tôi nhớ có nữ sĩ quá cố Hoa trong Hoa làm thơ về uống rượu hay tuyệt vời.
Hôm nay tôi lại đọc được một bài thơ hay về uống rượu của Phương Hà. một tác giả nữ mà phong cách uống rượu cũng khác người ta và phong cách thơ cũng rất nhẹ nhàng quý phái.
Hãy đi vào hai câu mở ta thấy ngay cái phong cách uống rượu khác lạ kia:
Đêm lạnh, rượu nồng, tôi với tôi
Nhấp từng giọt một những buồn vui
Khác với mọi người và khác với thường tình,Phương Hà không uống rượu từng ly hay từng ngụm. Tác giả bài thơ chỉ nhắp rượu từng giọt mà thôi và mỗi giọt rượu kèm theo một suy gẫm về một quảng đời nào đó của mình. Với Phương Hà, uống rượu không phải để quên buồn, không phải để mừng vui, mà để lắng sâu tâm hồn, thả con thuyền tâm tư trôi trên dòng sông ký ức của đời mình. Cách uống rượu nầy hiếm thấy ở bàn rượu thường tình, mà theo tôi chỉ có ở những con người cốt cách điềm đạm, thanh tao và có tâm hồn sâu lắng, nhạy cảm.
Bây giờ chúng ta hãy cùng nhau bước qua câu trạng:
Giọt mừng hội ngộ, rưng rưng khóc
Giọt hận tình phai, ngất ngưởng cười
Hội ngộ mà rưng rưng khóc là đúng, nhưng tình phai mà ngất ngưỡng cười là điều khó thấy. Tuy thế đây không phải là sơ hở nghịch lý của bài thơ mà đây đúng là một tâm trạng có thật xảy ra trong lòng tác giả. Đỉnh cao của nỗi buồn là sự tê tái, trên sự tê tái là nụ cười mất cảm giác thành ra ngô nghê, và trên cái cười ngô nghê là tiếng cười ngất ngưởng, tiếng cười điên loạn. Tất nhiên ở đây không thể nói Phương Hà đã điên loạn nhưng nụ cười ngất ngưởng trong thơ phần nào thể hiện sự đắng cay đã đến chổ bất cần đời. Hai câu thơ nầy cũng nói lên một tâm hồn đa cảm, biến chuyển từ vui mà khóc rồi buồn đến cười ngất ngưởng trong phút giây.
Và đến hai câu luận là nước mắt:
Giọt đắng, giọt cay tràn khóe mắt
Giọt thương, giọt nhớ lim bờ môi
Đây là thời điểm mà tác giả không còn gượng đứng được nữa, tâm hồn đã chùng xuống suy sụp trong thương nhớ, trong đớn đau, trong suy tư về nỗi thăng trầm của đời mình trong quá khứ. Tôi nghĩ bây giờ tác giả không còn điềm đạm uống từng giọt rượu đâu, mà rượu đã “tràn khóe mắt”, “lịm bờ môi” hòa quyện cùng dòng nước mắt tuôn rơi. Phương Hà bây giờ không còn là tiên ông thoát tục nữa, mà bộc lộ hoàn toàn cái chất nữ nhi yếu đuối của mình, khóc như mưa như gió.
Hai câu kết diễn tả sự trống không hoàn toàn, nỗi cô đơn không những bao trùm lên vạn vật ở anh trăng tà mà còn cô đọng lại ở chén cạn, ở bình trơ đáy nữa:
Trăng tà, chén cạn, bình trơ đáy
Đâu giọt yêu thương ở cuối đời?
Chữ “giọt yêu thương” còn nói lên sự khát khao vô cùng tình yêu trong lòng tác giả. Khác với nhiều người, uống rượu say thì quên hết nỗi sầu, Phương hà uống rượu say thì nhìn thấy rõ nỗi sầu trong lòng thể hiện ra bên ngoài ngay trên mâm rượu đã tàn, và trong cả ánh trăng kia. Nàng mong tìm một giọt yêu thương ở cuối đời, nhưng nàng cay đắng nhận ra rằng trăng đã tà, chén đã cạn, bình đã trơ thì đâu còn giọt nào cho đời nàng được uống nữa.
“Chén rượu Đời” là một bài thơ có mạch thơ chững chạc, ý thơ không lạ nhưng cuốn người đọc trong dòng trầm tư, làm cho nỗi buồn cứ dâng cao và dâng cao mãi.
Tôi nghĩ đây là bài thơ thành công của tác giả Phương Hà ./.
Châu Thạch
Châu Thạch
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác gửi từ Đà Nẵng ngày 12.10.2013
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet.Net Khi Trích Đăng Lại.
Rượu Qua Thi Ca Việt Nam
Dương Viết Điền
nk 57-61
Vài cảm nghĩ về bài thơ ‘Chén rượu Đời” Của Phương Hà – Bài viết Châu Thạch
Thứ bảy - 12/10/2013 23:51
Làm thơ về uống rượu thì có hằng hà thi sĩ. Làm thơ
về uống rượu một mình thì cũng khá đông, nhưng đa số là người nam, ít có
khi là người nữ. Trong khuôn khổ các trang thơ tôi thường đọc, tôi nhớ
có nữ sĩ quá cố Hoa trong Hoa làm thơ về uống rượu hay tuyệt vời. Hôm
nay tôi lại đọc được một bài thơ hay về uống rượu của Phương Hà. một tác
giả nữ mà phong cách uống rượu cũng khác người ta và phong cách thơ
cũng rất nhẹ nhàng quý phái. ...
Vài cảm nghĩ về bài thơ ‘Chén rượu Đời” Của Phương Hà – Bài viết Châu Thạch
Tác giả Châu Thạch
Tên thật: Trương Văn Trạn.
Quê: Quảng Nam
Chỗ ở hiên nay : 75 Phan Kế Bính, TP. Đà Nẵng
Điện thoại: 0511.3894610
Email: truongvantran@hotmail.com
_____
VÀI CẢM NGHĨ VỀ BÀI THƠ “CHÉN RƯỢU ĐỜI” CỦA PHƯƠNG HÀ
Châu ThạchCHÉN RƯỢU ĐỜI
Phương Hà.Đêm lạnh, rượu nồng, tôi với tôi
Nhấp từng giọt một những buồn vui
Giọt mừng hội ngộ, rưng rưng khóc
Giọt hận tình phai, ngất ngưởng cười
Giọt đắng, giọt cay tràn khóe mắt
Giọt thương, giọt nhớ lịm bờ môi
Trăng tàn, chén cạn, bình trơ đáy
Đâu giọt yêu thương ở cuối đời?
Phương Hà.
Lời bình của Châu Thạch
Làm thơ về uống rượu thì có hằng hà thi sĩ. Làm thơ về uống rượu một mình thì cũng khá đông, nhưng đa số là người nam, ít có khi là người nữ. Trong khuôn khổ các trang thơ tôi thường đọc, tôi nhớ có nữ sĩ quá cố Hoa trong Hoa làm thơ về uống rượu hay tuyệt vời.
Hôm nay tôi lại đọc được một bài thơ hay về uống rượu của Phương Hà. một tác giả nữ mà phong cách uống rượu cũng khác người ta và phong cách thơ cũng rất nhẹ nhàng quý phái.
Hãy đi vào hai câu mở ta thấy ngay cái phong cách uống rượu khác lạ kia:
Đêm lạnh, rượu nồng, tôi với tôi
Nhấp từng giọt một những buồn vui
Khác với mọi người và khác với thường tình,Phương Hà không uống rượu từng ly hay từng ngụm. Tác giả bài thơ chỉ nhắp rượu từng giọt mà thôi và mỗi giọt rượu kèm theo một suy gẫm về một quảng đời nào đó của mình. Với Phương Hà, uống rượu không phải để quên buồn, không phải để mừng vui, mà để lắng sâu tâm hồn, thả con thuyền tâm tư trôi trên dòng sông ký ức của đời mình. Cách uống rượu nầy hiếm thấy ở bàn rượu thường tình, mà theo tôi chỉ có ở những con người cốt cách điềm đạm, thanh tao và có tâm hồn sâu lắng, nhạy cảm.
Bây giờ chúng ta hãy cùng nhau bước qua câu trạng:
Giọt mừng hội ngộ, rưng rưng khóc
Giọt hận tình phai, ngất ngưởng cười
Hội ngộ mà rưng rưng khóc là đúng, nhưng tình phai mà ngất ngưỡng cười là điều khó thấy. Tuy thế đây không phải là sơ hở nghịch lý của bài thơ mà đây đúng là một tâm trạng có thật xảy ra trong lòng tác giả. Đỉnh cao của nỗi buồn là sự tê tái, trên sự tê tái là nụ cười mất cảm giác thành ra ngô nghê, và trên cái cười ngô nghê là tiếng cười ngất ngưởng, tiếng cười điên loạn. Tất nhiên ở đây không thể nói Phương Hà đã điên loạn nhưng nụ cười ngất ngưởng trong thơ phần nào thể hiện sự đắng cay đã đến chổ bất cần đời. Hai câu thơ nầy cũng nói lên một tâm hồn đa cảm, biến chuyển từ vui mà khóc rồi buồn đến cười ngất ngưởng trong phút giây.
Và đến hai câu luận là nước mắt:
Giọt đắng, giọt cay tràn khóe mắt
Giọt thương, giọt nhớ lim bờ môi
Đây là thời điểm mà tác giả không còn gượng đứng được nữa, tâm hồn đã chùng xuống suy sụp trong thương nhớ, trong đớn đau, trong suy tư về nỗi thăng trầm của đời mình trong quá khứ. Tôi nghĩ bây giờ tác giả không còn điềm đạm uống từng giọt rượu đâu, mà rượu đã “tràn khóe mắt”, “lịm bờ môi” hòa quyện cùng dòng nước mắt tuôn rơi. Phương Hà bây giờ không còn là tiên ông thoát tục nữa, mà bộc lộ hoàn toàn cái chất nữ nhi yếu đuối của mình, khóc như mưa như gió.
Hai câu kết diễn tả sự trống không hoàn toàn, nỗi cô đơn không những bao trùm lên vạn vật ở anh trăng tà mà còn cô đọng lại ở chén cạn, ở bình trơ đáy nữa:
Trăng tà, chén cạn, bình trơ đáy
Đâu giọt yêu thương ở cuối đời?
Chữ “giọt yêu thương” còn nói lên sự khát khao vô cùng tình yêu trong lòng tác giả. Khác với nhiều người, uống rượu say thì quên hết nỗi sầu, Phương hà uống rượu say thì nhìn thấy rõ nỗi sầu trong lòng thể hiện ra bên ngoài ngay trên mâm rượu đã tàn, và trong cả ánh trăng kia. Nàng mong tìm một giọt yêu thương ở cuối đời, nhưng nàng cay đắng nhận ra rằng trăng đã tà, chén đã cạn, bình đã trơ thì đâu còn giọt nào cho đời nàng được uống nữa.
“Chén rượu Đời” là một bài thơ có mạch thơ chững chạc, ý thơ không lạ nhưng cuốn người đọc trong dòng trầm tư, làm cho nỗi buồn cứ dâng cao và dâng cao mãi.
Tôi nghĩ đây là bài thơ thành công của tác giả Phương Hà ./.
Châu Thạch
Châu Thạch
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác gửi từ Đà Nẵng ngày 12.10.2013
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet.Net Khi Trích Đăng Lại.
Rượu Qua Thi Ca Việt Nam
Dương Viết Điền
nk 57-61
Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi,
Dục ẩm, tì-bà mã thượng thôi.
Túy ngọa sa-trường, quân mạc tiếu,
Cổ lai chinh-chiến kỷ nhân hồi
Dục ẩm, tì-bà mã thượng thôi.
Túy ngọa sa-trường, quân mạc tiếu,
Cổ lai chinh-chiến kỷ nhân hồi
(Rượu đào chén ngọc kề môi,
Chớm say, nhạc đã giục người ra đi.
Sa-trường say khướt cười chi?
Xưa nay chinh-chiến mấy khi trở về!)
(Chi-Điền dịch)
Chớm say, nhạc đã giục người ra đi.
Sa-trường say khướt cười chi?
Xưa nay chinh-chiến mấy khi trở về!)
(Chi-Điền dịch)
Nhan
đề của bài thơ trên đây là Lương Châu từ (Bài hát Lương-Châu) của
thi-sĩ nổi tiếng Vương-Hàn đời nhà Đường bên Trung-quốc. Trong những giờ
rổi rảnh ở chốn sa-trường, bi lính thường hay uống rượu để tiêu sầu, để
quên đi những tháng ngày xa gia-đình, xa vợ xa con. Lắm lúc họ cũng
uống để quên đời vì nghĩ rằng trong tương lai, không biết có trở lại quê
nhà không hay là cổ lai chinh-chiến kỷ nhân hồi. Nói chung, nhiều khi
vì buồn chán một việc gì người ta hay uống rượu để quên đi những nỗi
buồn da-diết. Các nhà thơ cũng vậy, khi trong tâm-hồn có những chuyện gì
sầu tình lai-láng, các thi-nhân thường hay uống rượu để tiêu sầu. Bởi
vậy mỗi lần đi đâu họ luôn luôn mang theo túi thơ và bầu rượu để làm bạn
đường, lắm lúc cũng là bạn đời luôn. Người ta cho rằng trong số 2200
thi-sĩ đời nhà Đường bên Trung-quốc, hầu hết đều uống rượu hằng ngày.
Các thi-sĩ nỗi tiếng về rượu phải nói là Thôi-Hiệu, Giả-Đảo, Vương Hàn,
Lý bạch, Đỗ-Phủ vv...Họ say sưa suốt ngày đêm, vừa uống rượu vừa làm thơ
vừa làm thơ vừa uống rượu. Lắm lúc đi chân xiêu bên nọ vẹo bên kia,
chếnh-choáng hơi men triền-miên suốt năm tháng. Thời Ngũ-Đại bên
Trung-Hoa khi soạn sách "Chính ngôn", Vương Định Bảo đề-cập đến thi-sĩ
Lý-Bạch viết rằng: "Lý-Bạch mặc áo cẩm bào, chơi trong sông Thái-Thạnh
(ở huyện Đang-Đồ), ngạo-nghễ tự-đắc, xem như không có ai bên cạnh; nhân
say rượu, nhảy xuống nước bắt bóng trăng rồi chết". Còn thi-sĩ Giả-Đảo
mỗi năm cứ đến đêm trừ-tịch, ông đem tất cả thơ sáng tác trong năm đặt
lên bàn, đốt hương vái lạy rồi rót một ly rượu thật đầy xong đổ xuống
đất và nói rằng: "Đó là nỗi khổ tâm của ta trong suốt năm nay!" Nói xong
ông liền uống rượu, ngâm thơ cho đến lúc say túy-lúy. Còn tại Việt-nam
thì sao, các thi-sĩ có hay uống rượu tiêu sầu, đêm ngày say túy-lúy như
các thi-nhân đời nhà Đường nói trên hay không? Điểm qua một số thi-sĩ
của Việt-nam ta, ta thấy họ uống rượu cũng không phải là ít. Nhiều
thi-nhân say mèm suốt ngày đêm không kém gì các bợm rượu bên Trung-Hoa
đời Đường. Mặc dầu nhiều người dở duyên với rượu nhưng khi có ai mời thì
sẵn-sàng uống ngay, không từ chối:
Trời đất cho ta một cái tài,
Giắt lưng dành để tháng ngày chơi.
Dở duyên với rượu không từ chén,
Trót nợ cùng thơ phải chuốt lời.
Cờ sẵn bàn sơn, xe ngựa đó,
Đàn còn phím trúc, tính tình dây
Ai say, ai tỉnh, ai thua được,
Ta mặc ta, mà ai mặc ai.
Giắt lưng dành để tháng ngày chơi.
Dở duyên với rượu không từ chén,
Trót nợ cùng thơ phải chuốt lời.
Cờ sẵn bàn sơn, xe ngựa đó,
Đàn còn phím trúc, tính tình dây
Ai say, ai tỉnh, ai thua được,
Ta mặc ta, mà ai mặc ai.
(Bài "Cầm kỳ thi-tửu" của Nguyễn công Trứ)
Bởi
vì trót đã khuya sớm với ma men, trót đã nghiện rượu triền-miên nên nhà
thơ ngày đêm vẫn uống rượu cho dù mặc người đời khen hay chê thì cứ bỏ
ngoài tai thôi, miễn sao vào vòng cương tỏa chân vẫn không vướng, tới
cuộc trần ai, áo cũng chẳng hoen:
Trót đà khuya sớm với ma men,
Mặc kệ người chê, mặc kệ khen.
Ngó lại hàng rào hương cúc lộn,
Trông ra cửa sổ bóng trăng chen.
Vào vòng cương-tỏa chân không vướng,
Tới cuộc trần ai áo chẳng hoen.
Cứ những ai hay tình thú ấy,
Có chăng Bành-Trạch với Thanh-Liên
Mặc kệ người chê, mặc kệ khen.
Ngó lại hàng rào hương cúc lộn,
Trông ra cửa sổ bóng trăng chen.
Vào vòng cương-tỏa chân không vướng,
Tới cuộc trần ai áo chẳng hoen.
Cứ những ai hay tình thú ấy,
Có chăng Bành-Trạch với Thanh-Liên
(Bài "Uống rượu tự vịnh" của Nguyễn công Trứ)
Bởi
vì uống rượu thì phải say và đành chấp nhận tiếng say. Khi say thì sẽ
quên đời, quên những nỗi buồn man-mác chia phôi đang tung-hoành và giày
xéo tâm-hồn. Vì vậy mà buồn ruột cho nên men phải nhấp, vui với ma men
thế mà hay để rồi khi ma men tác-oai tác-quái trong cơ-thể, hai tay bắt
đầu quờ-quạng vơ đũa, vơ chén trước mặt; lắm lúc say mèm nằm gục đầu bên
cạnh mâm thức ăn mà ngủ li-bì không ngồi dậy được:
Đời này thực tỉnh những ai đây?
Ai tỉnh cho ta chịu tiếng say.
Buồn ruột cho nên men phải nhấp,
Dở mồm nào biết giọng là cay.
Bạn cùng quỉ dẫy chi cho bận,
Vui với ma men thế cũng hay.
Ngất-ngưởng hai tay vơ đũa chén,
Đố ai đã được cái say này.
Ai tỉnh cho ta chịu tiếng say.
Buồn ruột cho nên men phải nhấp,
Dở mồm nào biết giọng là cay.
Bạn cùng quỉ dẫy chi cho bận,
Vui với ma men thế cũng hay.
Ngất-ngưởng hai tay vơ đũa chén,
Đố ai đã được cái say này.
(Bài "Say rượu" của Trần kế Xương)
Có
nhiều thi-nhân vui với ma men vì nhung-nhớ người yêu đã thành người
thiên cổ. Vì thế càng nhớ người yêu càng say túy-lúy. Nếu cổ chưa khô,
đầu chưa nặng, mắt chưa hoa, thi-nhân lại uống thêm rượu vào sao cho cổ
nóng lên như có lửa đang rực cháy, đầu nhức như búa bổ rồi thấy trời đất
đang quay cuồng trước mặt. Lúc đó chàng đi xiêu bên nọ vẹo bên kia,
miệng thốt lên liên hồi rằng say đi em! Say đi em! Say cho lơi-lả ánh
đèn. Thế rồi chàng quá say, chân chàng đã rã-rời quay cuồng không được
nữa, gối mỏi gần rơi, say rồi chàng không còn biết chi đời. Say như thế
mà chàng vẫn thấy thành sầu vẫn chưa sụp đổ, nỗi buồn tê-tái vẫn còn
ngự-trị trong lòng chàng!:
Hãy thêm say, còn đó rượu chờ ta!
Cổ chưa khô, đầu chưa nặng, mắt chưa hoa
Tay mềm mại bước còn chưa chuếnh-choáng.
Chưa cuối xứ Mê Ly, chưa cùng trời Phóng Đãng.
Còn chưa say, hồn khát vẫn thèm men.
Say đi em! Say đi em!
Say cho lơi-lả ánh đèn
Cho cung-bực ngả-nghiêng, điên rồ xác-thịt.
Rượu, rượu nữa, và quên, quên hết!
Ta quá say rồi Sắc ngả màu trôi
Gian phòng không đứng vững
Có ai ghì hư ảnh sát bờ môi.
Chân rã rời Quay cuồng chi được nữa
Gối mỏi gần rơi
Trong men cháy, giác quan vừa bén lửa
Say không còn biết chi đời
Nhưng em ơi, Đất trời nghiêng-ngửa
Mà trước mắt thành Sầu chưa sụp đổ;
Đất trời nghiêng ngửa
Thàng Sầu không sụp đổ, em ơi!
Cổ chưa khô, đầu chưa nặng, mắt chưa hoa
Tay mềm mại bước còn chưa chuếnh-choáng.
Chưa cuối xứ Mê Ly, chưa cùng trời Phóng Đãng.
Còn chưa say, hồn khát vẫn thèm men.
Say đi em! Say đi em!
Say cho lơi-lả ánh đèn
Cho cung-bực ngả-nghiêng, điên rồ xác-thịt.
Rượu, rượu nữa, và quên, quên hết!
Ta quá say rồi Sắc ngả màu trôi
Gian phòng không đứng vững
Có ai ghì hư ảnh sát bờ môi.
Chân rã rời Quay cuồng chi được nữa
Gối mỏi gần rơi
Trong men cháy, giác quan vừa bén lửa
Say không còn biết chi đời
Nhưng em ơi, Đất trời nghiêng-ngửa
Mà trước mắt thành Sầu chưa sụp đổ;
Đất trời nghiêng ngửa
Thàng Sầu không sụp đổ, em ơi!
(Trong bài "Say đi em" của Vũ hoàng Chương)
Nhiều người uống rượu lâu ngày đến nỗi ghiền bỏ không được. Vì thế nhiều
kẻ đã trở thành những Ông nghiện rượu suốt đời. Họ uống hết ngày này
sang ngày khác, tháng nọ đến tháng kia. Nhiều khi để thỏa-mãn sự thèm
khát, họ đưa chai lên miệng rồi "tu" một hơi cạn hết nửa chai! Thế rồi
họ uống suốt tháng quanh năm không bao giờ ngưng được:
Một năm mười hai tháng,
Một tháng ba mươi ngày.
Hũ lớn cạn, hũ bé cạn,
Hay!
Một tháng ba mươi ngày.
Hũ lớn cạn, hũ bé cạn,
Hay!
(Bài "Người say rượu" của Phạm đan-Phượng)
Chính vì uống rượu liên-tu bất tận suốt đời ở dương-gian như thế nên khi
thác về dưới âm-phủ, Diêm-vương thấy anh chàng say rượu này mang kè-kè
bên mình một vật gì liền hỏi thì chàng ta trả lời rằng đó là cái BE!:
Sống ở dương-gian đánh chén nhè
Thác về âm-phủ cắp kè-kè
Diêm-vương phán hỏi mang gì đó,
Be!
Thác về âm-phủ cắp kè-kè
Diêm-vương phán hỏi mang gì đó,
Be!
(Bài "Anh nghiện rượu" của Phạm đan-Phượng)
Tuy-nhiên không phải người nào uống rượu cũng muống say mèm đề rồi đi
chân bên nọ đá chân bên kia. Trái lại nhiều người uống rượu chỉ để tiêu
sầu, hay mỗi lúc xuân về nhắp đôi ly rượu để đón xuân sang. Cũng có lúc
chán-chê đường danh vọng, họ chỉ muốn về quê vui thú điền-viên. Thế rồi
một tay cầm cuốc một tay cầm cần câu, họ tìm nơi vắng-vẻ ngồi nhìn trời
xanh mây trắng nắng hồng, lưng dựa vào gốc cây, miệng nhắp vài ly rượu
hồng rồi thưởng thức cảnh thanh-bình nơi miền hoang-dã:
Một mai một cuốc một cần câu
Thơ-thẩn dù ai vui thú nào
Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người đến chốn lao-xao
Thu ăn măng trúc đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao
Rượu đến gốc cây ta sẽ nhắp
Nhìn xem phú-quý tựa chiêm bao.
Thơ-thẩn dù ai vui thú nào
Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người đến chốn lao-xao
Thu ăn măng trúc đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao
Rượu đến gốc cây ta sẽ nhắp
Nhìn xem phú-quý tựa chiêm bao.
(Nguyễn Bỉnh-Khiêm)
Thật
thế, nhiều người uống rượu để ngồi nhìn thế-thái nhân tình xảy ra trong
đời như thế nào thôi. Vì thế ngày nào họ cũng uống lai-rai năm ba ly
nho nhỏ để rồi mang tiếng là uống rượu hay nhưng hay chẳng là bao nhiêu,
nhiều khi mới nhắp năm ba chén đã say rồi:
Rượu tiếng rằng hay hay chẳng mấy,
Độ năm ba chén đã say nhè.
Độ năm ba chén đã say nhè.
(Trong bài: "Thu ẩm" của Nguyễn-Khuyến)
Vì
có nhiều người mới uống một hai ly nhỏ đã thấy say ngà ngà rồi nằm ngủ
luôn một giấc chẳng đụng chạm tới ai cả, nên người yêu thỉnh thoảng mua
rượu cho chàng uống đề chàng say vài ba giờ cho đời thêm tươi mà trong
lòng không có gì hậm-hực hay buồn lòng:
Đốt than nướng cá cho vàng
Đem tiền mua rượu cho chàng uống chơi
Đem tiền mua rượu cho chàng uống chơi
(Ca-dao Việt-nam)
Nhưng thường thường khi tửu nhập thì ngôn xuất, mà ngôn lại xuất lúc trí
óc không sáng suốt nên lắm lúc nói năng lung-tung, lời qua tiếng lại
đụng chạm tha-nhân làm mất lòng người. Đó là chưa nói đến những anh
chàng say sưa suốt ngày suốt đêm, miệng luôn luôn lẩm-bẩm những lời lẽ
thiếu nhã-nhặn, lắm lúc nói dai-dẳng không bao giờ ngưng khiến ai cũng
sợ nên phải tránh mặt:
Ở đời chẳng biết sợ ai
Sợ thằng say rượu nói dai cả ngày
Sợ thằng say rượu nói dai cả ngày
(Ca-dao Việt-nam)
Ai
cũng biết rằng khi say rượu thì không thể làm gì được cả. Bởi vì khi ma
men đang điều-khiển thì lý-trí bị lu mờ làm sao có thể kiềm soát được mà
chỉ thị cho cơ-thể hành-động. Cuối cùng đành phải bỏ dở công việc vì
đầu nhức như búa bổ sau khi say tít cung thang:
Ai ơi uống rượu thì say
Bỏ ruộng trâu cày bỏ giống ai gieo.
Bỏ ruộng trâu cày bỏ giống ai gieo.
(Ca dao Việt-nam)
Đã
thế, khi say lại nói năng đủ điều. Chuyện gì bí-mật trong đời cũng cho
tuôn ra ngoài như thác đổ. Thảo nào một nhà tư-tưởng phương Tây đã nói
rằng khi yêu và khi say rượu, người ta thường nói hết sự thật:
Mang bầu đến quán rượu dâu
Say sưa quên hết những câu ân-tình
Say sưa quên hết những câu ân-tình
(Ca dao Việt-nam)
Đã
thế gặp lúc chuếnh-choáng hơi men, người đi không vững, mặt mày đỏ lên
khiến mọi người trông thấy ai cũng chê cười và nguyền rủa. Chính điểm
này mà nhiều người muốn chừa không uống rượu nữa. Tuy-nhiên nhiều lúc họ
nghĩ rằng khi say rượu, tâm hồn họ thấy lâng-lâng thích thú như đang
bay bỗng trên mây. Vì thế mà nhiều khi chừa cũng được nhưng họ lại chẳng
muốn chừa!:
Những lúc say sưa cũng muốn chừa,
Muốn chừa nhưng tính lại hay ưa.
Hay ưa nên nỗi không chừa được.
Chừa được nhưng mà cũng chẳng chừa.
Muốn chừa nhưng tính lại hay ưa.
Hay ưa nên nỗi không chừa được.
Chừa được nhưng mà cũng chẳng chừa.
(Bài "Chừa rượu" của Nguyễn-Khuyến)
Nói
thế không phải những người say rượu lỡ nghiện rồi không thề bỏ được. Mà
nhiều người cũng có thề bỏ được khi họ bị dồn vào thế phải chọn lựa giữa
việc bỏ rượu và bỏ cái khác ngon hơn rượu nữa. Cuối cùng họ đành
quyết-định bỏ rượu nhưng vẫn còn nằm trong ý-nghĩ "may ra" hay là "họa
chăng" mà thôi:
Một trà một rượu một đàn bà
Ba cái lăng-nhăng cứ quấy ta
Chừa được cái nào hay cái ấy
Họa chăng chừa rượu với chừa trà.
Ba cái lăng-nhăng cứ quấy ta
Chừa được cái nào hay cái ấy
Họa chăng chừa rượu với chừa trà.
(Trần kế-Xương)
Tóm
lại, chẳng khác gì các thi-sĩ bên Trung-Hoa như Lý-Bạch, Đổ-Phủ vv…, tại
nước ta các thi-sĩ cũng uống rượu như điên nên họ đã mang rượu vào
trong thơ khiến lắm lúc khi đọc thơ, ta cứ tưởng ta cũng đang uống rượu
rồi say mèm đến tít cung thang vậy.
Dương viết Điền
Thứ Tư, 29 tháng 1, 2014
CÂU CHUYỆN VỀ RƯỢU 6/e (tiên tửu)
(ĐC sưu tầm trên NET)
-dT
1.
quán nhỏ lưa thưa
một mình ta độc ẩm
chiều mùa thu lá vàng
lá vàng rơi trong mưa
mưa bay
ta vẫn chưa say
2.
Rựu ngon không có bạn hiền.
Không mua không phải không tiền không mua.
3.
Đời chỉ biết ngâm mình trong hủ rựợu
Con là nợ dzợ là thù, tình yêu là mây mù sương gió
4.
5.
Tửu phùng tri kỷ thiên bôi thiểu
Thoại bất đồng tâm bán cú đa
(Rượu gặp tri kỷ ngàn chén ít.
Chuyện chẳng cùng lòng nửa câu nhiều )
6.
Gian nan không hề sợ
Khó khăn bỏ ngoài tai
Muốn thành sự nghiệp lớn
Mỗi ngày phải năm chai!
7.
Ca dao:
Xưa kia ai biết ai đâu;
Vì chung chén rượu mở đầu làm quen.
8.
“Một chè một rượu một đàn bà,
Ba cái lăng nhăng nó quấy ta”
9.
Nguồn đau cứ rót cho nhau,
Lời say sưa, mới là câu chân tình.
(Trích từ http://cusihan.blogspot.com)
Những lúc say sưa cũng muốn chừa
Nguyễn
Khuyến
VÔ TỬU BẤT THÀNH LỄ
KHÁI QUÁT
Mai Hũu Thọ (Sưu tầm)
Những Câu Thơ Rượu Bất Hủ
Tựa: Lang thang trên mạng, thấy những khúc thơ hay về rượu, mượn đem về đây cho anh em làm mồi.-dT
1.
quán nhỏ lưa thưa
một mình ta độc ẩm
chiều mùa thu lá vàng
lá vàng rơi trong mưa
mưa bay
ta vẫn chưa say
2.
Rựu ngon không có bạn hiền.
Không mua không phải không tiền không mua.
3.
Đời chỉ biết ngâm mình trong hủ rựợu
Con là nợ dzợ là thù, tình yêu là mây mù sương gió
4.
Một xị mở mang
văn hóa
Hai xị giải phá
cơn sầu,
Ba xị có thấm
vào đâu,
Bốn xị nằm đâu
ngủ đó,
Năm xị cho chó
ăn chè,
Sáu xị lè nhè
nhè nói miết,
Bảy xị hết biết
đường về,
Tám xị nằm xề
ra ngái,
Chín xị đị đái
trong quần,
Mười xị dzợ đè
cạo gió,
Mười một xị bó
chiếu đem chôn,
Mười hai xị đội mồ uống tiếp
5.
Tửu phùng tri kỷ thiên bôi thiểu
Thoại bất đồng tâm bán cú đa
(Rượu gặp tri kỷ ngàn chén ít.
Chuyện chẳng cùng lòng nửa câu nhiều )
6.
Gian nan không hề sợ
Khó khăn bỏ ngoài tai
Muốn thành sự nghiệp lớn
Mỗi ngày phải năm chai!
7.
Ca dao:
Xưa kia ai biết ai đâu;
Vì chung chén rượu mở đầu làm quen.
8.
“Một chè một rượu một đàn bà,
Ba cái lăng nhăng nó quấy ta”
9.
Nguồn đau cứ rót cho nhau,
Lời say sưa, mới là câu chân tình.
TIÊN TỬU VÀ THƠ
Những lúc say sưa cũng muốn chừa
Muốn chừa nhưng tính
lại hay ưa
Hay ưa nên nỗi không
chừa được
Chừa được nhưng ta cũng
chẳng chừaVÔ TỬU BẤT THÀNH LỄ
KHÁI QUÁT
Rượu đã được đề cập đến trong lịch sử ít nhất trên
6 ngàn năm, nó sát sườn với con người, hiện diện trong đời sống từ cá nhân cho
tới tập thể, cho tới cả cộng đồng xã hội, cả trong tín ngưỡng, tôn giáo xưa
nay. Bởi vậy, rượu có một nét đặc trưng trong văn hóa cộng đồng, xứng đáng được
gọi là văn hóa rượu, nó vừa mang tính nền tảng vừa mang tính thực tiễn. Rượu
được gắn liền với những câu chuyện truyền thuyết, huyền ảo hư hư thực thực.
Được gắn liền với những danh nhân lịch sử trong chính trị, quân sự, kinh tế, võ
thuật, nghệ thuật, văn học, tín ngưỡng, tôn giáo...
Đời sống thường ngày trong giao tiếp, trong những
buổi hội ngộ, chia tay, trong những tổ chức mừng, vui, buồn, trong những đình
đám... đều lấy rượu làm men nồng tình thắm cho sinh khí của buổi tiệc. Nó không
những là một nhu cầu mà còn là yếu tố không thể thiếu trong mọi tổ chức cộng
đồng xã hội, đến nỗi câu nói “vô tữu bất thành lễ” đã trở thành bất hủ, trở
thành một “kinh điển” cho bất cứ một tổ chức nghiêm túc nào. Trong tín ngưỡng,
rượu cũng là một trong những thứ được dâng cúng, tế lễ, để thông hiệp với thế
giới thần linh. Trong Thiên Chúa giáo, câu chuyện phép lạ nước hóa thành rượu
tại tiệc cưới Cana nổi tiếng ai cũng biết. Đặc biệt trong hy tế cứu chuộc, Đức
Giêu đã lấy rượu làm giá máu của Người, và ngày nay mọi thánh lễ đều phải có
rượu.
Phương Tây coi rượu như mặt trời chiếu soi tình
bạn, mặt trăng êm ái soi sáng tình yêu. Đông phương coi rượu là bạn của anh
hùng, là người tình của thi nhân, là hoa thơm lấp lánh muôn sắc của người nghệ
sĩ. Nó gợi cảm hứng cho nhiều ý tưởng sáng tạo và sáng tác trong đời sống, nhất
là về nghệ thuật. Nói chung, rượu là men nồng của sự liên kết giao tình, có sức
mạnh hào phóng để con người trao tặng nhau tấm lòng thân ái, giúp con người
vượt qua được hàng rào ngăn cách vô hình giữa những tâm hồn, xóa tan được những
u uất cuộc đời để con người xích lại gần nhau hơn. Rượu còn giúp con người hưng
phấn, nhìn sự vật, nhìn tình người và tình đời cao đẹp và lấp lánh hơn. Đó là ý
nghĩa cao đẹp của rượu.
Tiệc vui
nào cũng phải có rượu, không có rượu không phải là tiệc vui. Và lễ nào cũng
phải có rượu, không có rượu thì không thành lễ (vô tửu bất thành lễ).
Rượu cao quý và cao đẹp như vậy, nhưng cái gì càng
cao quý thì, một khi nó bị xúc phạm hay lợi dụng, cái đó sẽ trở thành tội lỗi
lớn lao như sự cao quý của nó, giống như tình yêu và hôn nhân thật cao trọng,
nhưng nếu ai làm đảo lộn trật tự và mục đích sẽ mang trọng tội vì đã làm ô uế
sự cao quý của nó.
Vì vậy, uống rượu cũng có nhiều cách và mang mục
đích khác nhau, tội và phúc là tùy thuộc vào cách và thái độ của mỗi người sử
dụng . Mặt trái của rượu được xếp vào loại “tứ đổ tường” như ai cũng biết.
Ta có thể phân chia làm 3 loại uống rượu :
1. TIÊN TỬU :
Uống rượu
mà nhìn thấy cái nguyên lý của cuộc sống, nhận ra cái huyền diệu sinh động vô
thường trong cõi nhân sinh, thưởng thức được lẽ sống cao đẹp của cuộc đời. Uống
rượu mà nhìn thấy thủa hồng hoang của con người khi Adam–Eva chưa biết mình
trần truồng, thấy con người còn nguyên sơ “hồn nhiên như nhiên”, thấy được cái
bản tính “nhân chi sơ tính bản thiện”, thấy con người được kết tinh bởi cái
phúc đức của trời cao (là hình ảnh của Thiên Chúa) . Uống rượu mà nhìn thấy
trời cao đất rộng, thấy thiên nhiên lấp lánh huyền ảo trong tác phẩm tuyệt mỹ
của Tạo hóa. Uống rượu mà loại trừ được cái Tham-Sân-Si, cái Thất tình, Lục
dục, cảm thức được cái nhiệm mầu của tự do và giải thoát, nhận ra cái nguyên lý
của khổ đau và hạnh phúc thật. Uống rượu để trao đổi với nhau về lẽ sống đạo lý
con người, chia sẻ tâm tư tình cảm để an ủi, nâng đỡ, giúp nhau tu tâm dưỡng
tính, giúp nhau phát triển cái khả năng, cái hạt giống tốt sẵn có nơi mỗi
người, giúp nhau hiện thực cái “trí lương tri” hướng thượng trong đời sống.
Uống rượu để phát hiện, để khám phá, để sáng tạo những gía trị mới trong cái
Chân, cái Thiện, cái Mỹ qua quy luật diệu kỳ của trời đất, thể hiện qua những
tác phẩm để đời. Và đôi khi uống rượu để nhìn thấy các thánh tiên nam nữ, các
thánh nhân đã thoát đời tục, đang ở cõi phúc mà con người hằng mơ ước, phần
thưởng của cái hạnh phúc bất diệt mà con người cần phải tu luyện và khẩn cầu
thì mới có năng lực đạt được như vậy.
Uống rượu
Tiên thì luôn từ tốn, nói ít mà chiêm nghiệm cái lẽ thì nhiều. Rượu tiên không
nhìn sự vật sự việc bằng con mắt tục (vẩn đục) mà nhìn bằng con mắt “siêu cảm thức”
về cái nguyên lý của sự vật. Rượu Tiên có mắt bao dung, xuyên suốt cuộc sống, có
cái nhìn tổng quan của một lý trí soi tỏ với lương tâm nhạy bén và phân biện
sáng tỏ. Rượu tiên có con tim mềm mại và trong sáng, cõi lòng tĩnh tịnh và rộng
mở. Rượu Tiên thì tăng sự phong phú cho tâm hồn, luôn có sự bình an và hạnh
phúc.
Rượu đến gốc cây ta sẽ nhắp,
Nhìn xem phú quý tợ chiêm bao!
(Nguyễn Bỉnh Khiêm)
2. TỤC TỬU :
Uống rượu để thỏa mãn cái bản năng hạ đẳng nơi con
người. Có nghĩa là uống rượu đề tìm cái thú ăn, thú uống, hướng tới sự biểu
dương cái “tôi vĩ đại” nơi mình. Nó biểu hiện bằng cách ăn uống vô độ, tìm cách
khoe khoang, phô trương, phóng đại, hứa hẹn bừa bãi. Uống rượu để thỏa mãn cái
mặc cảm tự tôn hoặc tự ti nơi con người, nghĩa là uống rượu để phong mình là một nhân vật “tầm cỡ”,
thổi phồng cái việc làm thông thường của mình thành cái vĩ đại, có giá trị vô
song. Hoặc uống rượu để chống lại cái tự ti, vì luôn cảm thấy mình bị đe dọa,
bị thua kém, bị coi thường, nên bày ra những kiểu sĩ diện để chứng tỏ mình, có
khi lên lớp, hạch hỏi, bắt bẻ, đôi khi hào phóng nhất thời giả tạo...
Rượu Tục
thì không cân nhắc đối tượng uống, miễn là được uống, miễn là được bộc lộ tính
khí của mình. Rượu Tục thì uống thỏa mãn, uống tới bến, “trăm phần trăm”, không
cần biết tới thời giờ, sức khoẻ, tửu lượng, công việc, sự bất tiện, bất hòa với
nhau hoặc sự bất bình của người khác. Rượu Tục thì nói nhiều và nói rất hăng
(bởi khí huyết xung động), rất ít nghe người khác, luôn cướp lời, tranh khôn và
lên mặt ngang hàng với người trên, phủ mặt người dưới. Rượu Tục thì luôn nói
hay, nói phải về mình, luôn biện minh, bào chữa cho mọi việc mình làm. Rượu Tục
thì luôn bộc lộ tình cảm thái quá, tình cảm bốc cao tận mây xanh, nên rượu tục
được “hợp thức hoá”, làm chiêu bài hậu thuẫn cho mọi cuộc nhậu, bắt ép người
khác uống. Rượu Tục thì luôn bất mãn với người không đồng ý với mình, và sửng
cồ với ai phản đối lại mình. Rượu Tục thì đo gía trị con người bằng tửu lượng,
phê bình đánh gía mọi người mọi việc ở những cái nhỏ nhặt, phiến diện, đi vào
ngõ ngách của cuộc sống.
Rượu Tục
thì luôn cảm thấy lòng trống vắng, bất an, ê chề sau khi hơi men đã bay đi, sau
mỗi lần tàn một canh rượu. Nhưng nỗi đam mê của của Tục Tửu luôn được biện minh
bằng mọi lý lẽ, để những cuộc rượu sau vẫn tiếp tục được tái hiện bằng những
màn kịch cũ.
Hân hoan tiệc rượu lòng tri kỷ
Hơi men cạn kiệt tình tan mau
(H C S)
3. TÀ TỬU :
Rượu Tà không những để thỏa mãn cái bản năng thú
tính mà còn có những âm mưu tính toán do lòng tham lam ích kỷ, có những ý đồ đê
tiện vi phạm đến luân lý đạo đức con người, như
tà dâm, lừa bịp, oán hận, trả thù, gian dối, vu khống, ghen tương, chia
rẽ, gây hận thù, và làm những điều bất chính khác.
Rượu Tà là
một trong “tứ đổ tường”, là kiểu uống rượu bệ rạc, tàn phá thể xác và tâm hồn.
Rượu Tà ham chửi bới, thích gây hấn, dễ sinh sự, phóng túng buông thả, trốn
tránh bổn phận, vô trách nhiệm, ham hưởng thụ ích kỷ, luôn có tư tưởng đê hèn.
Rựơu Tà thì bất trung bất nghĩa bất tín nên không có bạn chân thành, có thể hại
người sau lưng, quan hệ với ai đều do tà tâm thúc đẩy. Rượu Tà rất ghét người
công chính, như bóng tối kỵ ánh sáng, nhưng lại sợ ánh sáng. Rượu tà không nhất
thiết phải biểu hiện bằng hình thức nào nhất định, nhiều khi trông bề ngoài rất
điềm tĩnh, nhưng trong tâm trí thì có cả
một bóng tối của sự gian tà. Cũng có kiểu uống rượu Tà lại không lộ ra bên
ngoài, mà chỉ thực hiện ý đồ nham hiểm một cách lén lút hoặc âm thầm gài bẫy
người khác theo kế hoạch thâm độc nào đó.
Uống rượu Tà như uống dòng diêm sinh của hỏa ngục, uống tới đâu là cháy
lên những hận thù ghét ghen tới đó, càng uống càng củng cố thêm ý chí quyết tâm
thực hiện những âm mưu tàn bạo nham hiểm.
Rượu Tà
không do lòng dục thuần túy tự nhiên, nhưng bởi cái nhân “thâm căn cố đế” nào
đó, hoặc cái mầm của sự dữ sai khiến (tà nhập), bởi sự kiêu ngạo bất khuất,
tham vọng thống trị, ghen ghét hận thù dai dẳng, lòng tham lam ích kỷ cao độ.
Bởi vậy rượu Tà rất khó sửa chữa, và cũng rất nguy hiểm. Rượu tà có đời sống
bất an, lương tâm luôn bị dày vò, luôn luôn bị viễn cảnh đen tối ám ảnh, không
có bầu trời trong xanh trước mắt rượu Tà, và rượu Tà nhìn người, nhìn đời với
con mắt đục ngầu, nhơ nhớp.
Nói chung, rượu tà thì luôn chất chứa sự kiêu ngạo, dối
trá, gây thù hận, tham lam ích kỷ, tàn phá và hủy diệt.
KẾT LUẬN
Một câu chuyện dân gian kể rằng: có
một người đàn ông nọ bị quỷ hiện lên chận đường. Quỷ bắt anh ta phải làm một
trong ba điều sau đây: một là uống rượu thật say, hai là đốt nhà của mình, ba
là giết chết vợ mình. Quá hoảng sợ, người đàn ông đành chọn uống rượu thật say,
vì anh ta cho đó là việc làm ít nguy hại nhất. Nào ngờ, khi say rượu, anh ta
mất hết lý trí nên nổi lửa đốt nhà mình. Bà vợ can ngăn, anh ta điên tiết giết
luôn vợ mình. Rốt cuộc là anh ta đã làm cả ba việc mà tên quỷ đề ra. Tiên, tục,
tà chỉ cách nhau có lằn tơ.
Những khái niệm về Rượu Tiên, Rượu Tục, Rượu Tà,
chỉ mang nghĩa tiêu biểu, tượng trưng, chứ thực ra con người không dễ dàng hoàn
toàn như thế. Như Pascal nói: “Con
người không phải thiên thần cũng không phải con thú”. Hiểu một cách khác,
con người ở giữa thiên thần và con thú, hoặc, con người có cả thiên thần và con
thú. Nói đảo lại, thần và thú chính là con người. Bởi vậy bản năng con người có
khuynh hướng hướng thượng và khuynh hướng hướng hạ. Hướng thượng có thể lên tới
thần tiên (thánh), hướng hạ có thể xuống tới bóng đen của âm phủ (ma quỷ). Như
vậy con người có khả năng sống như những tiên, những thánh ; ngược lại con
người cũng có năng lực để sống như loài ma quái. Nhưng con người vẫn chỉ là con
người, nên nó luôn luôn ở giữa hai thái cực hướng thượng và hướng hạ. Như vậy
ta có thể kết luận rằng: khó có Tiên Tửu thuần túy, cũng như khó có Tà Tửu thuần túy, mà thường chỉ có Tục Tửu (khuynh
hướng tự nhiên) pha lẫn Tiên hoặc Tà ít nhiều, tuỳ theo sự căn cơ
tu dưỡng của mỗi người.
Như vậy, muốn lên Tiên thì phải tu, muốn nhập Tà cũng phải luyện.
Người, thánh, quỷ chỉ có một lằn tơ ở giữa mà thôi.
Hàn
Cư Sĩ
THƠ RƯỢU
Tản Đà
Say sưa nghĩ cũng hư đời.
Hư thì hư vậy say thời cứ say
Đất say đất cũng lăn quay,
Trời say trời cũng đỏ gay ai cười.
Tú Xương
“Một trà, một rượu, một đàn bà
Ba cái lăng nhăng nó quấy ta
Chừa được thứ nào hay thứ nấy
Hoạ chăng chừa rượu với chừa trà.
Nguyễn Khuyến
“Rượu ngon không có bạn hiền,
Không mua không phải không tiền không
mua.”
Nguyễn Vĩ
Nay ta thèm rượu nhớ mong ai,
Một mình một chén chẳng buồn say.
Vũ Hoàng Chương
Em ơi lửa tắt bình khô rượu
Ðời vắng em rồi say với ai
Uống Trăng
Thi Sĩ: Hàn Mặc Tử
Bóng hằng trong chén ngả nghiêng
Lả lơi tắm mát làm duyên gợi tình
Gió đùa mặt nước rung rinh
Lòng ta khát tiếng chung tình từ lâu
Uống đi cho đỡ khô hầu
Uống đi cho bớt cái sầu miên man
Có ai nuốt ánh trăng vàng
Có ai nuốt cả bóng nàng tiên nga.
Nguyễn Khuyến
Túy Ông ý chẳng say về rượu
Say vì đâu, nước thẳm với non cao
Non lặng ngắt, nước tuôn ào
Tôi với bác xưa nay cùng thích thế
Đời trước thánh hiền đều vắng vẻ
Có người say rượu tiếng còn nay
Cho nên say, say khước cả ngày
Say mà chẳng biết rằng say ngã đùng
Chu Bá Nhân thuở
trước sang sông
Chỉ tỉnh rượu ba ngày không phải ít
Kêu gào thế cười chi cho mệt
Chớ buồn chi nghe tiếng hát làng say
Xin người gắng cạn chén này
Chừa Rượu
Nguyễn Khuyến
Những lúc say sưa cũng muốn chừa
Muốn chừa nhưng tính lại hay ưa
Hay ưa nên nỗi không chừa được
Chừa được nhưng ta cũng chẳng chừa
Uống rượu cũng có những cách
khác nhau. Đạt nhân quân tử như Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm thì nhắp rượu
từng chút một, nếm cái men cay của rượu mà suy gẫm tới cái “cay đắng mùi đời” ô
trọc này:
Một mai, một cuốc, một cần câu,
Thơ thẩn dù ai vui thú nào.
Ta dại ta tìm nơi vắng vẽ
Người khôn người đến chốn lao xao
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.
Rượu đến gốc cây ta sẽ nhắp,
Nhìn xem phú quí tợ chiêm bao!
(Cảnh nhàn - NBK)
Tác giả gốc: Vương Hàn
Vương Châu Từ dịch:
Bồ Đào mỹ tửu dạ quang bôi,
Dục ẩm tỳ bà mã thượng thôi.
Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu
Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi.
Bản dịch của Trần Quan Trân
Bồ đào rượu ngát chén lưu ly
Toan nhắp tỳ bà đã giục đi
Say khướt sa trường anh chớ mỉa
Xưa nay chinh chiến mấy ai về.
Bản dịch của Trần Trọng San
Rượu bồ đào, chén dạ quang
Muốn say đàn đã rền vang dục rồi
Sa trường say ngủ ai cười
Từ xưa chinh chiến mấy người về đâu.
Trong “Chinh Phụ Ngâm” của bà Đoàn Thị Điểm
Chàng từ đi vào nơi gió cát,
Đêm trăng này nghỉ mắt phương nao?
Xưa nay chiến địa nhường bao,
Nội không muôn dặm xiết bao dãi dầu
Hơi gió lạnh người rầu mặt dạn,
Dòng nước sâu ngựa nản chân bon
Ôm yên gối trống đã chồn
Nằm vùng cát trắng ngủ cồn rêu xanh
(Bài này không có rượu, nhưng ý rất
hợp với bài trên).
CÂU CHUYỆN VỀ RƯỢU 6/d (tửu ái)
(ĐC sưu tầm trên NET)
(http://voclongtuu.wordpress.com)
Thơ hay về rượu (hán việt) kỳ 1
Nguyệt Dạ Độc Chước (Lý Bạch)
Hoa gian nhất hồ tửu
Độc chước vô tương thân
Cử bôi du minh nguyệt
Đối ảnh thành tam thân
Nguyệt tức bất giải ẩm
Ảnh tùng tùy ngã thân
Tạm bạn nguyệt tương ảnh
Hành lạc tu cập xuân
Ngã ca nguyệt bồi hồi
Ngã vũ ảnh linh loạn
Tỉnh thời đồng giao hoan
Túy hậu các phân tán
Vịnh kết vô tình du
Tương kỳ mạc vân hán
Một mình chuốc dưới hoa.
Cất chén mời Trăng sáng,
Mình với Bóng là ba.
Trăng đã không biết uống,
Bóng chỉ quấn theo ta.
Tạm cùng Trăng với Bóng,
Chơi xuân cho kịp mà !
Ta hát, Trăng bồi hồi,
Ta múa, Bóng rối loạn.
Lúc tỉnh cùng nhau vui,
Say rồi đều phân tán.
Gắn bó cuộc vong tình,
Hẹn nhau tít Vân Hán
Mộng uyên ương hồ điệp
mãi xa ta không sao giữ được
hôm nay lại có bao chuyện ưu phiền làm rối cả lòng ta
rút đao chém xuống nước nước càng chảy mạnh
nâng chén tiêu sầu càng sầu thêm
Yến thành đông trang (Thôi Mẫn Đồng)
Năm hết thì xuân cũng hết theo
Mà người trăm tuổi có bao nhiêu
Bên hoa hãy được say vài độ
Mua rượu tiền muôn chớ bảo nhiều.
Một đoạn trong bài “Sắp mời rượu”
Hồ trung đối tửu hành (Trương Vị)
Xuân Nhật Túy Khởi Ngôn Chí (Lý Bạch)
Trước rượu kỳ 2
Khuyến quân mạc cự bôi,
Xuân phong tiếu nhân lai.
Ðào lý như cựu thức,
Khuynh hoa hướng ngã khai.
Lưu oanh đề bích thụ,
Minh nguyệt khuy kim lôi.
Tạc lai chu nhan tử,
Kim nhật bạch phát thôi.
Cúc sinh Thạch hổ điện,
Lộc tẩu Cô Tô đài.
Tự cổ đế vương trạch,
Thành khuyết bế hoàng ai.
Quân nhược bất ẩm tửu,
Tích nhân an tại tai!
Lương Châu từ kỳ 1 (Vương Hàn)
Hỏi Lưu thập cửu (Bạch Cư Dị)
Đêm mười một tháng Hai
Uống rượu một mình trong thuyền
Tiễn sứ Bắc Sài Trang Khanh
Cảm hứng ngày xuân
Vịnh hoa cúc
(http://voclongtuu.wordpress.com)
Thơ hay về rượu (hán việt) kỳ 1
Thơ sưu tầm
Nguyệt Dạ Độc Chước (Lý Bạch)
Độc chước vô tương thân
Cử bôi du minh nguyệt
Đối ảnh thành tam thân
Nguyệt tức bất giải ẩm
Ảnh tùng tùy ngã thân
Tạm bạn nguyệt tương ảnh
Hành lạc tu cập xuân
Ngã ca nguyệt bồi hồi
Ngã vũ ảnh linh loạn
Tỉnh thời đồng giao hoan
Túy hậu các phân tán
Vịnh kết vô tình du
Tương kỳ mạc vân hán
Một mình uống rượu dưới trăng (Người dịch: Tương Như)
Có rượu không có bạn,Một mình chuốc dưới hoa.
Cất chén mời Trăng sáng,
Mình với Bóng là ba.
Trăng đã không biết uống,
Bóng chỉ quấn theo ta.
Tạm cùng Trăng với Bóng,
Chơi xuân cho kịp mà !
Ta hát, Trăng bồi hồi,
Ta múa, Bóng rối loạn.
Lúc tỉnh cùng nhau vui,
Say rồi đều phân tán.
Gắn bó cuộc vong tình,
Hẹn nhau tít Vân Hán
Mộng uyên ương hồ điệp
- Tư Mã Tương Như đời Hán, đàn giỏi, gảy khúc Tư Mã phượng cầu, Trác Văn Quân là người đẹp, nghe đàn, sau hai người lấy nhau .
- Kinh Kha qua sông vào đất giặc. Bài thơ viết về Kinh Kha có câu: Tráng sĩ một đi không trở về.
-
Phùng Hoan, thực khách của Mạnh Thường Quân lãnh nhiệm vụ đi đòi nợ, khi
đến ấp Tiết gọi các con nợ lại và tuyên bố đốt hết văn tự nợ. Về nói
với Mạnh Thường Quân là tiền nợ ấy đã lấy mua “Đức” hết rồi. Sau Mạnh
Thường Quân bị vua Tề phế, khi qua ấp Tiết thì toàn dân ra đón linh
đình, nhờ thế vua Tề thu dụng lại.
chuyện hôm qua như nước chảy về đâumãi xa ta không sao giữ được
hôm nay lại có bao chuyện ưu phiền làm rối cả lòng ta
rút đao chém xuống nước nước càng chảy mạnh
nâng chén tiêu sầu càng sầu thêm
Yến thành đông trang (Thôi Mẫn Đồng)
Nhất niên hựu quá nhất niên xuân,
Bách tuế tằng vô bách tuế nhân.
Năng hướng hoa trung kỷ hồi tuý,
Thập thiên cô tửu mạc từ bần.
Dự tiệc tại nhà phía đông thành (Vũ Mạnh Hùng dịch)Bách tuế tằng vô bách tuế nhân.
Năng hướng hoa trung kỷ hồi tuý,
Thập thiên cô tửu mạc từ bần.
Năm hết thì xuân cũng hết theo
Mà người trăm tuổi có bao nhiêu
Bên hoa hãy được say vài độ
Mua rượu tiền muôn chớ bảo nhiều.
Một đoạn trong bài “Sắp mời rượu”
……………………..
Lúc vui chơi nào nhắm mùi ngon,
Ba trăm chén cũng dồn một cuộc.
Cụ Sầm rủ cụ Đan khuyên chuốc,
Rượu nâng lên chớ được dừng tay.
Vì ngươi hát một khúc này,
Xin ngươi sẽ lắng tai nghe lấy.
Tiệc chung cổ ngọc vàng là mấy,
Hãy nên say say mãi tỉnh chi mà.
Thánh hiền xưa cũng vẵng xa,
Chỉ có rượu với người say là vẫn để.
Tiệc Bình Lạc xưa kia cũng thế,
Muời nghìn chung mặc thích vui cười.
Tiền chủ nhân bao quản vắn dài,
Cũng mua nữa cùng ngươi khuyên rót.
Ngựa hoa tốt mà áo cừu cũng tốt,
Gọi đồng ra đổi lấy rượu ngon.
Cùng ngươi giải vạn kiếp buồn.
Lúc vui chơi nào nhắm mùi ngon,
Ba trăm chén cũng dồn một cuộc.
Cụ Sầm rủ cụ Đan khuyên chuốc,
Rượu nâng lên chớ được dừng tay.
Vì ngươi hát một khúc này,
Xin ngươi sẽ lắng tai nghe lấy.
Tiệc chung cổ ngọc vàng là mấy,
Hãy nên say say mãi tỉnh chi mà.
Thánh hiền xưa cũng vẵng xa,
Chỉ có rượu với người say là vẫn để.
Tiệc Bình Lạc xưa kia cũng thế,
Muời nghìn chung mặc thích vui cười.
Tiền chủ nhân bao quản vắn dài,
Cũng mua nữa cùng ngươi khuyên rót.
Ngựa hoa tốt mà áo cừu cũng tốt,
Gọi đồng ra đổi lấy rượu ngon.
Cùng ngươi giải vạn kiếp buồn.
Hồ trung đối tửu hành (Trương Vị)
Dạ tọa bất yếm hồ thượng nguyệt,
Trú hành bất yếm hồ thượng san.
Nhãn tiền nhất tôn hựu thường mãn,
Tâm trung vạn sự như đẳng nhàn.
Chủ nhân hữu thử vạn dư thạch,
Trọc giao sổ đẩu ưng bất tích.
Tức kim tương đối bất tận hoan,
Biệt hậu tương tư phục hà ích.
Thù du loan đầu qui lộ xa,
Nguyện quân thả túc Hoàng công gia.
Phong quang nhược thử, nhân bất túy,
Sâm si cô phụ đông viên hoa.
Trú hành bất yếm hồ thượng san.
Nhãn tiền nhất tôn hựu thường mãn,
Tâm trung vạn sự như đẳng nhàn.
Chủ nhân hữu thử vạn dư thạch,
Trọc giao sổ đẩu ưng bất tích.
Tức kim tương đối bất tận hoan,
Biệt hậu tương tư phục hà ích.
Thù du loan đầu qui lộ xa,
Nguyện quân thả túc Hoàng công gia.
Phong quang nhược thử, nhân bất túy,
Sâm si cô phụ đông viên hoa.
Trong hồ cùng nhau uống rượu (Người dịch: Tản Đà)
Ngồi đêm chẳng chán trăng hồ,
Ngày đi chẳng chán quanh hồ núi non.
Một chai trước mắt đầy luôn,
Trong lòng muôn nỗi lo buồn bỏ qua.
Chủ nhân thóc nếp đầy nhà,
Rượu nồng mấy gáo ắt là tiếc chi?
Cùng nhau nay chẳng hả hê,
Nhớ nhau lúc khác ích gì nữa ai?
Thù du về bến xa xôi,
Xin ai ở lại ngủ chơi ông Hoàng
Chẳng say cũng phí phong quang,
Vườn đông luống để bẽ bàng cho hoa.
Ngày đi chẳng chán quanh hồ núi non.
Một chai trước mắt đầy luôn,
Trong lòng muôn nỗi lo buồn bỏ qua.
Chủ nhân thóc nếp đầy nhà,
Rượu nồng mấy gáo ắt là tiếc chi?
Cùng nhau nay chẳng hả hê,
Nhớ nhau lúc khác ích gì nữa ai?
Thù du về bến xa xôi,
Xin ai ở lại ngủ chơi ông Hoàng
Chẳng say cũng phí phong quang,
Vườn đông luống để bẽ bàng cho hoa.
Xuân Nhật Túy Khởi Ngôn Chí (Lý Bạch)
Xử thế nhược đại mộng
Hồ vi lao kỳ sinh?
Sở dĩ chung nhật túy
Đồi nhiên ngọa tiền doanh
Giác lai miện đình tiền
Nhất điểu hoa gian minh
Tá vấn thử hà nhật?
Xuân phong ngữ lưu oanh
Cảm chi dục thán tức
Đối chi hoàn tự khuynh
Hạo ca đãi minh nguyệt
Khúc tận dĩ vong tình
Hồ vi lao kỳ sinh?
Sở dĩ chung nhật túy
Đồi nhiên ngọa tiền doanh
Giác lai miện đình tiền
Nhất điểu hoa gian minh
Tá vấn thử hà nhật?
Xuân phong ngữ lưu oanh
Cảm chi dục thán tức
Đối chi hoàn tự khuynh
Hạo ca đãi minh nguyệt
Khúc tận dĩ vong tình
Ngày Xuân Say Rượu Tỉnh Dậy Nói Chí Mình (Trần Trọng San dịch)
Đời như giấc mộng lớn
Nhọc lòng mà làm chi?
Suốt ngày say túy lúy
Trước hiên nằm li bì
Tỉnh dậy trông sân trước
Trong hoa chim hót vang
Hôm nay ngày nào nhỉ
Gió đưa tiếng oanh vàng
Cảm xúc ta than thở
Đối cảnh ta nghiêng bình
Hát vang đợi trăng sáng
Hết khúc đã quên tình.
Nhọc lòng mà làm chi?
Suốt ngày say túy lúy
Trước hiên nằm li bì
Tỉnh dậy trông sân trước
Trong hoa chim hót vang
Hôm nay ngày nào nhỉ
Gió đưa tiếng oanh vàng
Cảm xúc ta than thở
Đối cảnh ta nghiêng bình
Hát vang đợi trăng sáng
Hết khúc đã quên tình.
~*~*~*~*~*~*~*~*~*~
(Ngô Tất Tố dịch )
Ở đời như giấc chiêm bao
Làm chi mà phải lao đao cho đời?
Vậy nên say suốt hôm mai
Bên cây cột trước, nằm dài khểnh chân
Tỉnh rồi, chợt ngó trước sân
Tiếng chim đâu đã nghe gần trong hoa
Ngày chi? Thử hỏi cho ra
Gió xuân đang giục oanh già véo von
Cảm thương, lòng những bồn chồn
Đoái trông cảnh vật dốc luôn chén quỳnh
Hát ngao chờ bóng trăng thanh
Lời ca vừa hết, mối tình đã quên.
Làm chi mà phải lao đao cho đời?
Vậy nên say suốt hôm mai
Bên cây cột trước, nằm dài khểnh chân
Tỉnh rồi, chợt ngó trước sân
Tiếng chim đâu đã nghe gần trong hoa
Ngày chi? Thử hỏi cho ra
Gió xuân đang giục oanh già véo von
Cảm thương, lòng những bồn chồn
Đoái trông cảnh vật dốc luôn chén quỳnh
Hát ngao chờ bóng trăng thanh
Lời ca vừa hết, mối tình đã quên.
Trước rượu kỳ 2
Xuân phong tiếu nhân lai.
Ðào lý như cựu thức,
Khuynh hoa hướng ngã khai.
Lưu oanh đề bích thụ,
Minh nguyệt khuy kim lôi.
Tạc lai chu nhan tử,
Kim nhật bạch phát thôi.
Cúc sinh Thạch hổ điện,
Lộc tẩu Cô Tô đài.
Tự cổ đế vương trạch,
Thành khuyết bế hoàng ai.
Quân nhược bất ẩm tửu,
Tích nhân an tại tai!
(Người dịch:Khuyết danh)
Khuyên bạn đừng chê rượu
Gió xuân cười cợt người
Ðào lý bạn quen cũ
Nghiêng hoa nở vì ai
Cành biếc chim oanh hót
Chén vàng trăng sáng soi.
Bữa trước mặt non dại
Hôm nay tóc bạc rồi
Gai lan thạch hổ điện
Hươu chạy Cô Tô đài
Xưa nay cung vua chúa
Thành khuyết ngập trần ai
Bạn sao không uống rượu
Người xưa nay còn ai?
Gió xuân cười cợt người
Ðào lý bạn quen cũ
Nghiêng hoa nở vì ai
Cành biếc chim oanh hót
Chén vàng trăng sáng soi.
Bữa trước mặt non dại
Hôm nay tóc bạc rồi
Gai lan thạch hổ điện
Hươu chạy Cô Tô đài
Xưa nay cung vua chúa
Thành khuyết ngập trần ai
Bạn sao không uống rượu
Người xưa nay còn ai?
Lương Châu từ kỳ 1 (Vương Hàn)
Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi
Dục ẩm tỳ bà mã thượng thôi
Tuý ngoạ sa trường quân mạc tiếu
Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi.
Dục ẩm tỳ bà mã thượng thôi
Tuý ngoạ sa trường quân mạc tiếu
Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi.
(Người dịch: Trần Quan Trân)
Bồ đào rượu ngát chén lưu ly
Toan nhắp tỳ bà đã giục đi
Say khướt sa trường anh chớ mỉa
Xưa nay chinh chiến mấy ai về.
Toan nhắp tỳ bà đã giục đi
Say khướt sa trường anh chớ mỉa
Xưa nay chinh chiến mấy ai về.
Hỏi Lưu thập cửu (Bạch Cư Dị)
Lục nghị tân phôi tửu
Hồng nê tiểu hỏa lô
Vãn lai thiên dục tuyết
Năng ẩm nhất bôi vô
Hồng nê tiểu hỏa lô
Vãn lai thiên dục tuyết
Năng ẩm nhất bôi vô
(Bản dịch: Trần Trọng Kim)
Rượu ngon mới cất một vò
Đất nung màu đỏ hỏa lò sẵn kia
Tối ngày tuyết xuống bất kỳ
Uống chơi đã vậy chén thì có đâu.
Đất nung màu đỏ hỏa lò sẵn kia
Tối ngày tuyết xuống bất kỳ
Uống chơi đã vậy chén thì có đâu.
Đêm mười một tháng Hai
Rượu quý rửa hồn, hương ngất ngây.
Giường rồng, chiếu trúc, giấc xuân say.
Bên song hoa nở, trời như nước.
Ngoài hiên trăng sáng tựa ban ngày.
Giường rồng, chiếu trúc, giấc xuân say.
Bên song hoa nở, trời như nước.
Ngoài hiên trăng sáng tựa ban ngày.
Uống rượu một mình trong thuyền
Thu về, núi lạnh khiến buồn lây.
Thư nhà không đến được nơi đây.
Tình người thưa nhặt như mưa gõ.
Thói đời lên xuống nước vơi đầy.
Cúc tùng bạn cũ nay xa cách.
Tuổi già đèn sách thế mà hay.
Trong lòng ngang ngổn bao day dứt,
Uống rượu một mình, thử giải khuây.
Thư nhà không đến được nơi đây.
Tình người thưa nhặt như mưa gõ.
Thói đời lên xuống nước vơi đầy.
Cúc tùng bạn cũ nay xa cách.
Tuổi già đèn sách thế mà hay.
Trong lòng ngang ngổn bao day dứt,
Uống rượu một mình, thử giải khuây.
Tiễn sứ Bắc Sài Trang Khanh
Tiễn người về nước sáng hôm nay.
Xăm xăm ngựa bước, rợp cờ bay.
Người đi kẻ ở, lòng lưu luyến,
Tần ngần chủ khách, rượu cầm tay.
Mới gặp ngày nào vui xướng hoạ,
Mà giờ ly biệt, nước cùng mây.
Không biết bao giờ còn gặp lại,
Để mong nói rõ tấm lòng này.
Xăm xăm ngựa bước, rợp cờ bay.
Người đi kẻ ở, lòng lưu luyến,
Tần ngần chủ khách, rượu cầm tay.
Mới gặp ngày nào vui xướng hoạ,
Mà giờ ly biệt, nước cùng mây.
Không biết bao giờ còn gặp lại,
Để mong nói rõ tấm lòng này.
Cảm hứng ngày xuân
Mưa rơi cây tốt, ướt cành hoa.
Khách thơ đóng cửa ngồi trong nhà.
Một nửa đời xuân đành bỏ phí.
Năm mươi, cũng tự biết mình già.
Mang nặng ân vua, không ở ẩn.
Đêm ngày mong nhớ chốn quê xa.
Dũng khí ngày xưa chưa để mất,
Giờ ngồi uống rượu, xướng thơ ca.
Khách thơ đóng cửa ngồi trong nhà.
Một nửa đời xuân đành bỏ phí.
Năm mươi, cũng tự biết mình già.
Mang nặng ân vua, không ở ẩn.
Đêm ngày mong nhớ chốn quê xa.
Dũng khí ngày xưa chưa để mất,
Giờ ngồi uống rượu, xướng thơ ca.
Vịnh hoa cúc
Năm ngoái ngày này đón khách xa,
Hoa nhiều, rượu ít, thẹn cho ta.
Quả thật ở đời nhiều trái khoáy:
Hôm nay có rượu lại không hoa.
Hoa nhiều, rượu ít, thẹn cho ta.
Quả thật ở đời nhiều trái khoáy:
Hôm nay có rượu lại không hoa.
Thứ Ba, 28 tháng 1, 2014
CÂU CHUYỆN VỀ RƯỢU 6/c (tửu ca)
(ĐC sưu tầm trên NET)
BÀI THƠ TUYỆT VỜI VỀ RƯỢU MÀ ĐÀN ÔNG PHẢI ĐỌC
THƠ SAY ÔMA KHAYYAM
Ôma Khayyam sinh năm 1040 ở thành phố Nissapurê (miền đông Iran ngày nay), lớn lên nổi tiếng khắp cả vùng Trung Á rộng lớn như một nhà triết học, toán học, thiên văn học kiệt xuất của thời đại. Ông được vua chúa nhiều nước mời đến triều đình làm việc, là tác giả một loạt tác phẩm quan trọng về vật lý và toán học. Cuộc đời ông đầy những năm tháng lưu lạc và gian khổ. Ông đi nhiều, lang thang hết nước này đến nước khác, cuối cùng trở về thành phố quê hương và mất ở đó vào năm 1112. Hiện nay vẫn còn giữ được lăng mộ của ông ở Nisapurê.
Ôma Khayyam chỉ viết thơ trong những phút rảnh rỗi và buồn chán. So với các
công trình khoa học, di sản 450 bài bốn câu (rubai) của ông không lớn. Cho mãi tới thế kỷ 19, khi chưa được người châu Âu “phát hiện”, ông hầu như chỉ được biết đến như một nhà khoa học. Sau sự phát hiện đó, nghĩa là sau bản dịch tiếng Anh 75 bài của Fitzgerald (1809 – 1883) năm 1859, ông “đột nhiên” trở thành nhà thơ nước ngoài được ưa thích nhất ở châu Âu và châu Mỹ. Lúc ấy đã xuất hiện, có nơi còn giữ đến ngày nay, nhiều quán rượu và câu lạc bộ say mang tên ông.
7
Ai cũng biết là Khayam già yếu,
Ai cũng biết là Khayam nghiện rượu,
Nhưng chẳng ai hay chính nhờ rượu, Khayam
Mới thắng nổi cái buồn và cái yếu.
8
Khi đang tỉnh, như cua, tôi cứng đờ, gượng gạo.
Nhưng khi say đầu óc tôi không tỉnh táo,
Nên khoảng cách thiên thần giữa tỉnh và say
Là cái đích tôi tôn thờ, tôi mộng ảo.
14
Bỏ nhà thờ, anh em, ta vào quán.
Trước ông chủ ta cầu kinh không nản.
Cuộc sống ta, ta để mất ở nhà thờ,
Giờ lại thấy trong cốc này, các bạn.
15
Ở đời này khi say là tốt nhất.
Nghe cô gái hát hay là tốt nhất.
Và tốt nhất là người được suy nghĩ tự do,
Bao điều cấm không hay là tốt nhất.
17
Thằng nghèo tưởng mình là vua, khi say.
Con gà tưởng mình là công, khi say.
Và khi say người già thấy mình trẻ lại,
Người trẻ thông minh như người già, khi say.
19
Hạnh phúc là cái gì? Chẳng là gì, đúng thế.
Chết, anh để lại gì? Chẳng để gì, đúng thế.
Tôi đã sống say sưa, tất cả tưởng của mình,
Nhưng nhìn kỹ hóa ra chẳng có gì, đúng thế.
22
Cả vương quốc Trung Hoa, cốc rượu này đáng giá.
Cả vườn tiên đầy hoa cốc rượu này đáng giá.
Cay đắng tất nhiên là mùi vị cốc này,
Nhưng tuy thế còn hơn bao ngọt ngào xảo trá.
26
Cầm chiếc bình trên tay, tôi khoái trá
Cười, giơ cao, ném tung vào tảng đá.
"Này, đừng quên, - bình nói, - một ngày kia
Rồi người ta cũng ném anh vào đá!"
27
Thà uống rượu cho tiêu tan mệt mỏi,
Hơn buồn đau nhớ ngày xưa chói lọi.
Khi không say anh tự trói lòng mình,
Nhưng chén rượu sẽ giúp anh cởi trói.
47
Nếu cứ vậy suốt đời anh chỉ tìm lạc thú.
Lo rượu, gái, vui chơi, lo tiền tài có đủ,
Thì tất cả trước sau anh cũng bỏ mà thôi.
Vì đời là giấc mơ - đến bao giờ anh định ngủ?
48
Kìa mây đen lại rơi nước mắt!
Khi không say nhìn cảnh này buồn thật.
Vì hôm nay tôi trên cỏ nằm chơi,
Nhưng ngày mai tôi đã nằm dưới đất.
49
Hãy tìm rượu, quẳng sách kinh ở đấy.
Chân lý nhà chùa trong cốc này mới thấy.
Sư không ôm nổi váy đời mình,
Thì hãy lại ôm váy nàng kia vậy.
50
Tìm rượu ngon, tìm cái vui, cái lạ,
Tôi bỗng thấy bông hồng khô trong lá.
"Ôi hoa ơi, sao nông nỗi thế này?"
"Vì trước kia tôi say và vui quá".
52
Giữa vườn hoa, người yêu, ly rượu nhỏ -
Là thiên đường xưa nay tôi muốn có.
Khi chưa ai được hưởng thú trên trời,
Thì vui tạm dưới này, trên bãi cỏ.
55
Sau cơn mưa, hoa hồng chưa khô.
Trong tim tôi nhiệt tình chưa khô.
Đóng quán sớm làm gì, ông chủ,
Nắng còn vương trên kính, chưa khô.
56
Chỉ là bóng những gì anh đang thấy.
Chỉ cái vỏ bề ngoài anh đang thấy.
Không ai thấy phần trong, đừng cố thấy làm gì.
Hãy ngồi xuống mà uống bia đi vậy.
57
Tôi uống rượu không phải vì thích uống,
Cũng chẳng phải để tìm vui tôi uống.
Tôi uống vì nay tất cả trên đời
Tôi muốn quên, để giải sầu tôi uống.
60
Cứ la cà hết quán này, quán nọ,
Suốt đời say, tự do như ngọn gió.
Hãy cầm dao đứng đón dọc đường,
Cướp thằng giàu chia cho kẻ khó.
63
Trái tim là anh mù, luôn chui đầu vào bẫy,
Để cám dỗ gạt lừa, để thiên thần xúi bậy.
Trong nhà thờ làm lính mới không vui,
Thà ra quán, Khayam, mà làm vua ở đấy.
68
Này anh ngốc, anh đang sa vào bẫy
Của cuộc đời rất phù hoa, tôi thấy.
Anh đi đâu vội thế? Hãy cho tôi
Một cốc rượu rồi đường anh, anh cứ chạy.
71
Trước mặt mọi người anh làm tôi phải bẽ.
Anh gọi tôi thằng say và mắng tôi thậm tệ.
Được, không sao, tôi có thể nghe anh,
Nhưng anh xứng hay chưa để gọi tôi như thế?
78
Trong hư ảo đời này bao lâu tôi phải bước?
Đến bao giờ tôi thôi không làm anh hài hước?
Tôi chán lắm rồi cái cặn bã nhà ngươi,
Như cặn rượu cốc kia, ước gì tôi đổ được!
81
Ta không thể ngăn thời gian, không thể,
cả anh cả tôi.
Và cũng chết như nhau thôi, cũng thế,
cả anh cả tôi.
Nhưng khi ta nâng cốc rượu, tức là
Chân lý ở trong tay ta, quả thế -
cả anh cả tôi.
82
Dù bị cấm, rượu ngon là cám dỗ.
Được người yêu đưa cho - càng cám dỗ.
Cả thế gian là quán rượu đắt hàng,
Gì bị cấm, xưa nay đều cám dỗ.
83
Anh thất tình và rồi anh buồn đau?
Cứ phớt lờ tất cả.
Khóc làm gì, ta hãy uống cùng nhau!
Cứ phớt lờ tất cả.
Khi không say, tôi buồn than không ít,
Nhưng khi say, tôi đếch cần, hơi đâu!
Cứ phớt lờ tất cả.
89
Thật đáng thương cho trái tim không yêu.
Thật đáng thương cho trái tim đang yêu.
Nếu anh sống ngày nào mà không say ngày ấy.
Thì đời anh, anh để hoài bao nhiêu.
90
Hơn một nửa bạn bè tôi đã chết,
Số phận ta đều giống nhau phần kết.
Không ít kẻ cùng ta mới nâng cốc hôm nào,
Thế mà cốc đời mình nay uống hết.
103
Cứ yêu đi, cứ say đi, bởi lẽ
Không dại gì làm vua quan bệ vệ,
Vì thượng đế trên cao, tôi thừa biết, đếch cần
Cả râu tôi, cả ria anh đẹp thế.
105
Thật tội nghiệp những người than với khóc,
Hay để bụng, cứ bắt mình khó nhọc.
Hãy hát đi khi chưa đứt dây đàn.
Hãy uống đi chừng nào chưa vỡ cốc.
107
Bằng cái đẹp, bằng hương hoa, đời này
Đã làm Khayyam yêu và say.
Nhưng dòng suối của cuộc đời cứ cạn,
Muốn hay không, anh cũng đành bó tay.
109
Hãy mang rượu ra đây, đừng ỡm ờ!
Rót nữa đi, rót đầy, ngay bây giờ!
Già không nên giả vờ không uống,
Vì không uống lúc này thì bao giờ?
112
Rót nữa đi, chủ quán, rót vào đây
Thứ nước thần tôi uống đến kỳ say.
Cho đến khi con người tôi bèo bọt
Bị vắt thành chiếc cốc cầm trên tay.
113
Nếu đời tôi nằm trong tay thượng đế,
Và không ai thèm hỏi tôi như thế,
Thì rót đi, rót thêm nữa, nỗi buồn
Tôi cùng uống theo cốc này luôn thể.
117
Tôi bị gọi là thằng say - Quả đúng thế,
Thằng bất lương, thằng mặt dày - Quả đúng thế.
Nhưng tôi vẫn là tôi, nói gì mặc kệ,
Vẫn là Khayam này! - Quả đúng thế.
125
Tôi nghe nói thiên đường đầy suối mật,
Có đồng cỏ, có vườn cây đẹp nhất.
Rót rượu đi, tôi chẳng thiết thiên đường,
Tôi chỉ thích cốc này trên trái đất.
129
Hãy rót nữa, rót cho tôi, rót nữa,
Cho mặt tôi đỏ bừng lên như lửa.
Khi tôi chết, quan tài xin cứ cột dây nho,
Còn xác tôi - lấy rượu vang mà rửa
130
Tôi sẽ say cho tới ngày xuống mộ,
Cho mộ tôi cũng bốc mùi rượu đỏ,
Cho anh say đến viếng mộ thăm tôi.
Trở thành say gấp mấy lần trước đó.
131
Ta cần rượu và tình yêu; thượng đế
Cần nhà thờ và sách kinh - Đã thế,
Sao lỗi lại do ta, nếu mọi cái trên đời
Được định đoạt bởi bàn tay thượng đế?
132
Tôi cứ yêu, cứ say và cứ chén.
Tôi điên ư? Ngốc ư? Và đáng thẹn?
Ồ không sao! Cái phải đến, đến đi,
Vì cũng chẳng xấu hơn điều đã đến
141
Sống - tôi biết, chết với tôi - không lạ
Thế giới này tôi đi, nhìn, thấy cả
Và nhận thấy khắp nơi không thể có cái gì
Bằng cái say, bằng cái say vô giá.
146
Muốn thì uống, nhưng trí khôn đừng để mất.
Cái cảm giác đủ và thừa đừng để mất.
Đừng để ai đáng kính phải mếch lòng,
Và bạn tốt, đừng vì say mà để mất.
150
Ê, quan tòa luôn trang nghiêm, xin nói thật:
Anh tuy tỉnh mà xấu hơn thằng say nhất.
Tôi uống rượu nho, nhưng anh uống máu người,
Ai ác hơn - tôi hay anh? Xin hỏi thật!
151
Tớ là thằng đáng khinh, và càn rỡ?
Tớ không buồn, và thánh thần - đếch sợ.
Mặc, cứ say, và cốc rượu của mình
Tớ không xin, mà bắt mang cho tớ!
152
Nếu bên cạnh là một cô má đỏ
Nằm rót rượu cho tôi trên thảm cỏ,
Thì tôi chỉ là ngu, đáng khinh bỉ, chê cười
Nếu còn mơ một thiên đường nào đó.
154
Nếu tôi uống và say, không đứng nổi,
Thì thượng đế phải khen, không bắt tội,
Vì thế là tôi đã làm đúng ý ngài -
Ngài sinh tôi để say và phạm lỗi!
157
Vâng, tôi uống, nhưng không say, không truỵ lạc
Tôi uống rượu để tìm vui, xua cái ác.
Tôi cúi đầu thờ cốc rượu của tôi
Còn hơn anh cúi đầu thờ kẻ khác.
159
Đôi mắt tôi thích nhìn các cô nàng xinh nhất.
Đôi tay tôi thích cầm cốc rượu ngon, chén mật.
Tôi cố kiếm niềm vui, từng tí một cho mình,
Khi từng tí đời tôi chưa bị vùi xuống đất.
160
Chiếc bình này, như tôi, từng là anh ngu ngốc,
Từng si mê các nàng, từ hàm răng, mái tóc.
Các bạn hãy nhìn kia, chiếc tay xách trên bình
Là cánh tay từng ôm những tấm thân ngà ngọc.
163
Đừng chê người uống say không đứng nổi.
Hãy cố sống chân tình, không giả dối.
Anh không say, nhưng chớ vội tự hào -
Xấu hơn say là việc làm tội lỗi.
164
Cả giàu, đói, sang, hèn - tôi, các bạn
Vừa ngủ dậy là kéo nhau đến quán.
Cốc rượu vang ta cứ việc rót đầy,
Chừng nào cốc đời ta chưa uống cạn.
167
Chân lý này anh ngốc nào cũng biết:
Ta bỏ rượu là nhà hàng sẽ chết.
Ta mà thôi phạm tội, chúa trời
Chẳng còn biết cứu ai - càng đỡ mệt!
168
Cốc rượu này uống đi, vì trăng hoa trong đó,
Vì tuổi trẻ, niềm vui và bài ca trong đó.
Hãy ngồi xuống cùng nhau say một chút, đỡ buồn.
Cốc rượu này uống đi, vì đời ta trong đó.
170
Dù ăn no, rượu ngon, không phải làm việc nặng,
Dù cô gái anh yêu đôi má hồng, da trắng,
Dù có bạn tâm tình, dù nghe nhạc, tim anh
Cũng không thể bình yên, nếu lòng anh lo lắng.
179
Thật bất hạnh cho ai lửa trong lòng nguội tắt,
Không yêu ghét, buồn vui... Và anh, tôi nói thật,
Sống không có người yêu,
không uống rượu ngày nào,
Thì ngày ấy cứ xem anh hoàn toàn để mất.
184
Thêm một ngày mùa xuân đang nở rộ.
Như hạt ngọc sương treo trên lá cỏ,
Chim hoạ mi lại quyến rũ hoa hồng,
Mời hoa uống cốc rượu màu máu đỏ.
185
Ai nhức đầu - uống rượu vào sẽ hết!
Ai cãi nhau - uống rượu vào sẽ hết!
Hãy tin tôi, tôi đã nghiệm nhiều lần:
Ai buồn đau - uống rượu vào sẽ hết!
191
Rượu chỉ cấm với những người ngu ngốc
Chứ không phải người thông minh, có học.
Uống rượu là cần, nếu anh biết rằng anh
Uống với ai, bao giờ và mấy cốc!
192
Cốc rượu ngon hơn lời khuyên thượng đế,
Hơn vàng bạc, hơn lâu đài tráng lệ.
Đời mà không có rượu, sống làm gì?
Chỉ còn lại cái đau và buồn tẻ!
193
Từng cánh tuyết trên trời đang rơi xuống xa xa,
Nghĩa là ở trên trời vườn thượng giới ra hoa.
Nào các bạn, cùng tôi, hãy rót đầy, nâng cốc
Mừng thượng đế lòng lành gửi cái đẹp cho ta!
195
Khi xung quanh cảnh đẹp thế này,
Chỉ thằng ngốc mới không muốn say,
Chao, trăng sáng, hoa hồng thơm, chim hót.
Chưa giọt nào mà đã thấy ngất ngây!
197
Suốt ngày đêm phải ăn chay, nhịn đói,
Trời còn bắt tụng kinh - tôi mệt mỏi,
Nên lẫn lộn lung tung, tôi uống rượu vì nhầm,
Chắc vì thế, trời sẽ không bắt tội.
199
Hạnh phúc hết còn gì, ngoài cái tên vô vị?
Trong số bạn bè tôi chỉ rượu là chung thuỷ.
Tôi cũng chẳng bao giờ từ bỏ nó, vì sao?
Vì duy nhất với tôi nó là người tri kỷ!
200
Người thì lo chúi đầu vào chiếc cốc,
Người thì cầm sách kinh, không ngớt đọc.
Ở đời này chỉ thượng đế là khôn
Còn chúng ta ai cũng mù, cũng ngốc!
201
Thần chết bắt bạn tôi xuống mồ sâu mãi mãi,
Mà thiếu họ cuộc đời thành cô đơn trống trải.
Mới uống rượu cùng nhau còn đông đủ ngày nào,
Họ say trước, ra đi, giờ mình tôi ở lại.
202
Ngồi làm việc đến đầu đau, hông vẹo
Giới học giả không anh nào to béo,
Nên ở đời, chưa được chén nho tươi,
Thân xác họ đã thành nho khô héo.
206
Sự độc ác của đời khiến tôi luôn sửng sốt,
Đến mức ngủ không ngon, trái tim đầy đau xót.
Cái gáo nhỏ đầu tôi đầy ý nghĩ buồn rầu,
Giá nó đầy rượu thơm và ngon thì thật tốt.
208
Hãy cứ uống, cứ vui cho đến lúc
Chẳng còn sống để uống, vui hạnh phúc.
Chỉ thằng ngu mới tin ở thiên đường,
Tin ngọn lửa thiêu người nơi địa ngục.
209
Mỗi lần say, giữa khi đang vui nhất,
Hết cốc này đến cốc kia ngây ngất,
Tôi chỉ xin các bạn nhớ một điều:
Các bạn vui mà Khayam vắng mặt!
210
Cái chân lý sau đây, ừ thì xưa, thì cổ,
Nhưng nhắc lại không thừa:
"Uong di, đừng nhăn nhó,
Vì lưỡi hái thời gian sớm muộn sẽ cắt anh,
Mà anh chẳng mọc thêm, anh đâu là ngọn cỏ!"
211
Anh uống rượu, anh yêu - chẳng có gì đáng ghét.
Bỏ cầu kinh, phá chay - cũng không là tội chết.
Chỉ cần anh không tham, chân thật với mọi người,
Các tội khác nhỏ to sẽ được trời tha hết.
212
Những tia nắng đầu tiên đẹp không, anh bạn trẻ?
Hãy rót rượu uống đi, mừng một ngày mới mẻ.
Giây phút này kỳ diệu sắp đi qua,
Mà tìm lại xưa nay đâu phải là chuyện dễ!
213
Cuộc đời này xấu xa, bất công và ngu ngốc
Đang đầu độc đời tôi bằng rượu pha thuốc độc.
Tôi hèn nhát, sợ đau, không muốn chết từ từ,
Nên tôi uống một hơi, uống ngay cho hết cốc!
215
Không ai cấm ta ngồi uống vài ba chén nhỏ
Với những người ta yêu, người thông minh đức độ.
Nhưng nhớ uống vừa vừa,
thỉnh thoảng uống làm vui,
Và đặc biệt không nên khoe say, không báng bổ!
219
Tôi nghe nói xưa nay rượu là nguồn bất tử,
Nên tôi áp đôi môi vào miệng bình, muốn thử.
Chiếc bình đất thì thầm tha thiết, vẻ van xin:
"Hôn em đi, trước kia chính em là vũ nữ!"
228
Nhiều gái đẹp, nhiều rượu ngon một lúc
Tôi càng say, lòng tràn trề hạnh phúc,
Như thể tôi đang ở tít thiên đường,
Thoát khỏi các buồn lo nơi thế tục.
231
Mong thần chết bắt tôi đi mãi mãi,
Rồi dẫm tôi thành đất xanh mềm mại,
Để người ta vắt đất ấy thành bình.
Ngửi thấy rượu, biết đâu tôi sống lại.
233
Tôi nghĩ ta không người nào có thể
Sống hai lần ở đời này vui vẻ,
Nên chừng nào thần chết vẫn chưa tha
Thì hãy uống, đừng kiêng khem như thế.
234
Nếu cuộc sống mỏng manh, chỉ vài giây là hết,
Thì không say, không yêu, theo tôi là tội chết.
Các tu sĩ ngày đêm mơ ước chốn thiên đường.
Tôi những muốn bật cười, thấy vừa thương vừa ghét.
236
Lại lần nữa họa mi hót véo von,
Hoa lại nở, làm ngây ngất tâm hồn,
Hãy uống đi, uống mùi hương thơm dịu,
Uống vào lòng cả tình yêu, cái hôn
238
Anh đừng trách ở đời cái gì rồi cũng mất.
Sống ngày nào cứ vui. Hãy nghe tôi nói thật:
Nếu mọi cái ở đời mà vĩnh cửu, bền lâu
Thì chẳng đến lượt anh được sinh trên trái đất.
240
Thà im tiếng còn hơn nổi danh nhưng nhục nhã.
Cũng đừng trách cuộc đời, đời thế thôi, đừng lạ.
Tôi, Khayyam, thích nổi tiếng thằng say,
Hơn được khen thông minh
nhưng bất lương, xảo trá.
243
Cùng bạn say cứ ăn chơi, cứ tán.
Đừng ăn chay, đừng tụng kinh buồn chán.
Tôi, Khayam, xin khuyên thật thế này:
"Uống, ăn đi, và đừng ky với bạn"
244
Lại lần nữa tim tôi buồn, lo sợ.
Vì người yêu đã bỏ đi vô cớ.
Người ta mang cốc rượu đến cho tôi.
Cốc đựng máu của trái tim tan vỡ.
247
Đừng quá chén mà thành say bí tỉ.
Đừng xúc phạm bạn bè, đừng mất trí.
Cả khi say anh vẫn phải là người
Tốt, vui vẻ, dễ thương và tế nhị.
249
Sáng hối hận rằng đêm qua quá say.
Tôi quyết tâm bỏ uống rượu hàng ngày.
Nhưng bây giờ tôi tiếc mình bỏ rượu.
Hãy nhìn kia - hoa nở đẹp thế này.
250
Thà bị lạc giữa những nàng xinh trẻ.
Hơn giữa những cuốn sách dày buồn tẻ.
Khi thời gian chưa uống hết máu anh.
Hãy uống máu những chùm nho đẫm lệ.
251
Ai nghiện rượu đến lấy râu quét quán.
Người ấy sống tự do, không buồn chán.
Không có ăn, túi rỗng, cũng bất cần.
Trời có sụp, vẫn vênh râu bình thản.
252
Tôi đã sống thật ngu và vô lý.
Tôi uống rượu mà nhạt phèo, vô vị.
Tiếc rằng tôi đã làm trái ý trời.
Tiếc phần lớn đời tôi, tôi bỏ phí.
255
Sống chỉ cần sáu mươi năm thanh thản.
Không cần giàu, chỉ cần nhiều bè bạn.
Và khi anh chưa bị vắt thành bình.
Hãy làm bạn với bình khi buồn chán.
261
Ai ở đây hiểu ta bằng chủ quán?
Trước ông ta đừng kiêu căng, đừng phán.
Theo luật chung, hãy can đảm, đừng chờ.
Đã vào đây ai cũng là bè bạn!
262
Cứ uống đi, từ thời xa xưa nhất
Những người chết thường nằm yên dưới đất.
Ở đời này mọi cái giả, phù du.
Chỉ duy nhất điều này là có thật.
265
Nếu bia rượu trong nhà ta có sẵn.
Thì hãy uống, uống cho tiêu buồn chán.
Đừng lo trời đang theo dõi bắt anh:
Không có ta, ngài cũng thừa cái bận.
266
Cốc rượu toả mùi thơm như hương hồng ngây ngất.
Ta uống rượu, tưởng khôn, nhưng hoá ra ngu nhất.
Nó moi hết ruột gan, cám dỗ, khiến ta nhầm.
Ta tưởng ta lên trời, nhưng lại chui xuống đất.
267
Đang say rượu, bước đi, tôi lớ ngớ
Để bình rơi, may mà bình không vỡ.
Tôi thầm ơn thượng đế, bởi đời này
Tuy không rơi, đã quá nhiều bình vỡ.
273
Chúng ta uống vì chúng ta vui vẻ.
Vì bên ta là những cô gái trẻ.
Bọn người điên gọi ta là điên
Ừ thì điên, ta say nhưng tử tế.
280
Thời chúng ta người thông minh nghèo khổ.
Thằng ngu dốt thì chức quyền, giàu có.
Hay nên chăng uống rượu để thành ngu,
Để có chức, có tiền như chúng nó?
281
Ngày lại ngày, như mặt trời mới dậy
Tôi lại uống rượu nho vàng rực cháy.
Người ta đồn chân lý đắng và cay.
Thế thì nó trong cốc này, chắc vậy.
283
Không có rượu - cốc này thật đáng ghét.
Chai trở thành vô hồn khi rượu hết.
Bạn Khayyam chỉ duy nhất cốc này
Từ khi biết mùi men cho đến chết.
284
Anh đang yêu? - Thì cùng bạn cứ say.
Cứ múa hát và đàn đúm suốt ngày.
Mặc người tỉnh suốt đời lo với nghĩ.
Đừng bao giờ để cốc rượu rời tay.
287
Kinh Côran - cả các nhà hiền triết
Cũng mất gần một năm mới đọc hết
Nhưng thơ khắc trên cốc rượu, thằng say
Không biết chữ mà đọc thông, thật tuyệt.
288
Hỡi cô gái tôi yêu, hãy dập tắt
Lửa tình yêu bằng rượu vang ngon nhất.
Hãy mang thêm để ta uống cùng say,
Trước khi chết bị vắt thành bình đất.
290
Lòng sáng hơn khi cốc rượu trên tay.
Cuộc đời trôi rất lặng lẽ từng giây.
Tuổi trẻ, tình yêu chỉ thoáng qua, hãy nhớ.
Mà thần chết luôn chờ anh đêm ngày.
291
Hoa hồng đẹp, còn long lanh sương đêm.
Nhưng hoa hồng không đẹp bằng mắt em.
Anh tự bảo: Khayyam, đừng buồn nữa,
Vì ít ra, anh còn ở bên em.
294
Không phải tìm cái vui thấp hèn.
Cũng chẳng vì tôi say hay điên,
Mà xấu hổ vì sống không mục đích,
Tôi uống rượu để tìm lãng quên.
296
Tôi nhấn chìm tuổi xuân trong cái say.
Không có rượu, chẳng đáng sống đời này.
Cay đắng, niềm vui bao nhiêu năm, tất cả
Trong chiếc cốc tôi đang cầm trên tay.
297
Hoa mới nở, hoa đã lại tàn rồi.
Ta cũng thế, cả anh và cả tôi.
Vậy uống đi, hái hoa đi, bởi lẽ
Đời chỉ đẹp trong nháy mắt mà thôi.
300
Cuộc đời này mà không còn tiếng nhạc -
chẳng là gì.
Thiếu rượu nho và con nai ngơ ngác -
chẳng là gì.
Vậy vui đi, say đi khi biết mình sống tạm.
Vì thực chất trên đời mọi điều khác
chẳng là gì.
302
Anh may mắn và làm ăn thành công -
Sao cốc cạn và bình rượu trống không?
Hãy uống đi, vì thời gian chắc chắn
Mai sẽ lại lột trần anh, biết không?
307
Anh cứ đi thật nhiều rồi sẽ rõ
Rằng không gì hay hơn ly rượu nhỏ.
Như rõ ràng tiếng thủ thỉ người yêu
Nghe hay hơn lời cầu kinh cha cố.
314
Dưới khóm hoa, bên bờ khe mát lạnh
Hãy cùng bạn vui chơi, ngắm cảnh.
Vì ở đời, ai thờ rượu, Khayyam.
Người ấy chẳng bao giờ thờ ảnh thánh.
316
Tôi thì rượu và tình, anh - nhà thờ.
Tôi địa ngục, anh - thiên đường đang chờ.
Ta không có lỗi gì vì số phận
Được thượng đế định trước từ bao giờ.
317
Một khi ta không làm chủ cuộc đời,
Thì thả sức cứ say và cứ chơi.
Đừng sợ chết, đừng buồn, đừng oán trách,
Đừng phí công làm trái lại ý trời.
318
Người thông minh thường vẫn dạy chúng ta:
Ai mộ đạo, thấy rượu phải lánh xa.
Không, Alla không cấm ta uống rượu.
Mà ngược lại, ngài nói: "Maixara!"(1)
319
Nào anh bạn, hãy mang rượu ra đây.
Ta vỏn vẹn chỉ được sống hai ngày.
Đừng sợ gì, đừng trách ai, dũng cảm
Đón mọi điều, đón bằng cả hai tay.
321
Đời cứ trôi, chẳng thèm nghe ai cả.
Thiếu rượu, tình - không có gì đáng giá.
Sau chúng ta người khác sẽ lên thay,
Như hết xuân tất nhiên là đến hạ.
322
Cứ để tim lửa tình luôn rực cháy.
Cứ để cốc rượu luôn đầy, cứ vậy.
Trời cho ta quyền hối lỗi, nhưng tôi,
Tôi tuyên bố khước từ ân huệ ấy.
324
Hết khổ đau, ta sẽ được tự do.
Nhịn đói nhiều, ta sẽ được ăn no.
Tiền bạc hết, sẽ có ngày có lại.
Cốc rượu cạn rồi lại đầy, đừng lo.
325
Tôi bị bệnh, phải nằm yên một chỗ.
Rượu bị cấm, càng làm tôi thêm khổ.
Không, vứt xa những thứ thuốc này đi.
Chữa bệnh tôi chỉ có ly rượu nhỏ.
326
Quyến rũ tôi là phụ nữ lả lơi.
Là cốc rượu làm say đến lịm người.
Tôi muốn hưởng mọi niềm vui trần tục
Cho đến khi bị tống ra khỏi đời.
328
Vì trí thức bây giờ không được giá,
Và thằng ngu đang trị vì thiên hạ,
Nên tôi say, tôi uống để thành ngu.
Mong nhờ thế thành giàu và danh giá.
329
Đừng buồn đau vẩn vơ, đừng cay cú.
Đừng trách đời cho anh lãnh đủ.
Nhớ: Bên anh thần chết vẫn luôn chờ.
Và hạnh phúc là uống say, đi ngủ.
330
Đời là chuỗi buồn đau và khó nhọc.
Ít tiếng cười mà quá nhiều tiếng khóc.
Này anh kia, hãy vứt hết sách kinh.
Hãy uống rượu, và uống xong - đập cốc!
331
Vô lo tỉnh, vô lo cứ ngủ say.
Bao cái buồn phải xua hết; hôm nay
Khi chính anh thành bình chưa bị vắt
Thì phải vui, cốc rượu phải rót đầy.
332
Tôi - cốc rượu trên bàn tay run rẩy.
Anh, thằng ngốc, cầm sách Kinh - thế đấy.
Rượu luôn làm tôi ướt, anh khô.
Xuống địa ngục thì anh càng dễ cháy.
334
Tia nắng sớm vừa xuyên qua cửa sổ.
Phải đánh cốc, rót đầy ngay rượu đỏ.
Rượu nghe đồn là thuốc độc - không sao.
Và chân lý vẫn luôn nằm trong nó.
335
Các bí mật cuộc đời không ai biết.
Cũng chẳng ai biết được ngày mình chết.
Hãy uống đi, đời ngắn lắm, uống đi.
Kẻo chết sớm, cốc này không uống hết.
339
Ta được dạy chỉ một điều buồn tẻ:
"Sống tử tế sẽ thành ma tử tế."
Vậy thì tôi suốt đời yêu và say.
Hy vọng chết cũng trở thành như thế.
340
Hãy vui lên, đừng tham, đừng cáu giận.
Tìm mọi cách mà chiều lòng số phận.
Đừng bao giờ xa rượu, xa người yêu
Cũng đừng quên cuộc đời này rất ngắn.
341
Sống mà không biết say, luôn cau có
Thì thật ngốc, hoặc ít ra, thật khổ.
Bản thân tôi được rượu dạy điều này:
"Cứ uống đi, rồi mọi điều sẽ rõ."
343
Lại lần nữa hoa hồng nở đầy.
Hãy cho người mang rượu ra đây.
Hãy quên đi thiên đường, địa ngục -
Chỉ trẻ con mới tin chuyện này.
347
Tôi chỉ uống với bạn bè - thế đấy.
Tôi uống rượu vì ý trời muốn vậy.
Nên bảo tôi bỏ rượu, khó vô cùng.
Ai dám trái lời ngài đã dạy?
349
Ta, người trần, liệu được sống bao lâu?
Hãy vứt ngay câu hỏi ấy khỏi đầu.
Đừng cố tránh cái điều không thể tránh.
Còn bây giờ, hãy rót rượu ra mau!
351
Kể từ ngày được sinh trên trái đất
Tôi hiểu rượu chính là điều hay nhất
Tôi ngạc nhiên thấy rượu bán rất nhiều.
Ngạc nhiên hơn - giá cũng không quá đắt.
352
Càng về già, càng uống nhiều cho bõ.
Rượu giúp ta quên mọi điều đau khổ.
Tôi chết đi, hãy lấy rượu lau người.
Nhớ trồng giúp một giàn nho trên mộ.
354
Anh - suốt ngày lo đọc kinh, tính toán.
Tôi - uống rượu cùng người yêu và tán.
Cuộc đời tôi dành cho rượu và tình.
Không để phí như anh đâu, anh bạn.
357
Ê, anh kia, uống đi, đừng ngủ gật.
Xin hãy nhớ một điều đơn giản nhất:
Chưa có ai sống lại bao giờ.
Và cả ta rồi cũng chui xuống đất.
358
Nếu anh muốn bằng người, không thua ai
Thì phải uống hàng ngày - từ thứ hai
Đến thứ ba, tư, năm và sáu, bảy.
Còn chủ nhật thì phải uống gấp hai.
360
Rượu là cái đáng ta thờ sớm tối.
Lãng phí rượu sẽ bị trời bắt tội.
Anh để rơi nước mắt - chẳng hề gì.
Nhưng đổ rượu - anh là người có lỗi.
361
Còn được uống đều đều - hãy mừng đi, Khayyam.
Được ngồi cạnh người yêu - hãy mừng đi Khayyam.
Và dòng chảy cuộc đời một ngày kia sẽ cạn,
Nhưng rượu anh còn nhiều - hãy mừng đi, Khayyam
363
Ai cau có và buồn lo vô cớ
Thì phải sống suốt đời trong nỗi sợ.
Tôi, Khayyam, uống, uống nữa, chừng nào
Nhạc chưa tắt và cốc tôi chưa vỡ.
366
Còn đang sống, tôi còn vui, còn say.
Mang thật nhiều, thật nhiều rượu ra đây.
Tôi sẽ uống đến ngã lăn ra ghế
Nhưng tất nhiên cốc rượu vẫn trên tay.
367
Ramazan - tháng ăn chay, chán thật.
Phải nhịn đói tụng kinh hoa cả mắt.
Nên tôi nhầm, uống phải rượu, Alla
Chắc tha thứ cái tội này nhỏ nhặt.
368
Tôi nhìn rượu mà thấy như máu đỏ
Liền tự nhủ: "Uống làm gì, thôi bỏ."
Nhưng hình như ai đó nói bên tai:
"Không có máu, sống làm sao hả bố?"
369
Cốc không rượu thì buồn không chịu nổi
Ăn cái gì cũng nhạt phèo - phải nói
Đời bắt ta chịu trăm bệnh đau buồn,
Chỉ có rượu là giúp ta chữa khỏi.
370
Không uống rượu đời này là rất khó.
Không có rượu, chân đứng yên một chỗ.
Khi người ta đưa cốc rượu mời tôi,
Thì tất nhiên tôi sẽ cầm lấy nó.
373
Mặc người khác cười chê, nào lại đây.
Hãy hát đi, hãy cầm cốc lên tay.
Ta cùng uống, bán cả nhà để uống.
Và uống xong đập vỡ chiếc cốc này.
375
Bỏ uống rượu và suốt đời không yêu?
Thế thì chết còn hơn, bởi một điều:
Đời rất ngắn, tiếp theo là cái chết.
Mà những gì sót lại cũng không nhiều.
376
Người hiểu rõ luật thiên nhiên, chắc chắn
Không bao giờ quá say hay quá giận.
Biết mọi điều ác thiện sẽ trôi qua.
Mà thiện ác còn tùy ta nhìn nhận.
377
Tim tôi yêu, nhức nhối - hãy tha thứ cho tôi.
Ý nghĩ đầy tội lỗi - hãy tha thứ cho tôi.
Còn bàn tay, hễ thấy rượu là chìa.
Chân say không đứng nổi - hãy tha thứ cho tôi.
379
Cuộc đời này chưa bằng hai hạt thóc.
Đừng bỏ rượu mà bị coi là ngốc.
Đừng vẩn vơ mơ tưởng chuyện thiên đường.
Tốt hơn hết, xin mời anh cạn cốc.
380
Trừ cốc rượu và tình yêu - hết thẩy
Gia tài tôi - muốn lấy gì thì lấy.
Quá nửa đời nổi tiếng một thằng say.
Đến lúc chết chắc thằng tôi vẫn vậy.
381
Đừng nhíu mày vì đời lắm buồn đau.
Đừng bận lòng lo nghĩ chuyện đâu đâu.
Hãy làm đầy cuộc đời anh bằng rượu,.
Như rót đầy cốc rượu này chúc nhau.
382
Chỉ thằng ngốc mới ăn chay, tụng kinh.
Cái ta cần là cốc rượu và tình.
Yên tâm đi, Khayyam, sau khi chết
Xác của anh cũng bị vắt thành bình.
384
Ngài làm vỡ bình của tôi, ôi thượng đế.
Làm tôi khát, khô cháy môi, ôi thượng đế.
Bình rượu ngon mà đổ phí thế này
Thì đích thị ngài say rồi, ôi thượng đế.
386
Nào, hát đi, cô gái, đừng ỡm ờ.
Nàng và ta say từ sáng đến giờ
Ta tiếp tục say suốt đêm, đến mức
Không biết mình đang sống thật hay mơ.
387
Hỡi thượng đế, hãy cho cái con cần.
Đừng để lũ đê hèn cho con ăn.
Cũng nhân tiện, ngài hãy cho con uống.
Uống thật say, quên bao nỗi nhọc nhằn.
388
Cái trong cốc không phải là nước lã.
Hãy uống đi, không có gì hèn hạ.
Vì ngày mai, chết bị vắt thành bình.
Có thể ta sẽ khát nhiều hơn cả.
389
Không trốn được số trời, buồn làm gì?
Hơi đâu mà oán đời, buồn làm gì?
Hãy uống đi, quên mọi điều đau khổ.
Nào uống hết một hơi, buồn làm gì?
390
Tranh luận nhiều như thế ích gì không?
Có ích gì khi bàn chuyện viển vông?
Hãy mang rượu ra đây ngay, nhân thể
Gọi cho thêm mấy cô gái má hồng.
391
Hãy cúi xuống rót thật đầy, rót đi.
Để ta uống đến kỳ say, rót đi.
Bạn bè phản, chỉ quán này không phản.
Nên ta ngồi uống ở đây, rót đi.
392
Hãy dũng cảm nhìn trời xanh trên đầu.
Hãy uống rượu để xua hết buồn rầu.
Sớm hoặc muộn, ai cũng thành bụi đất.
Cái ngày ấy cũng chẳng chừa anh đâu.
393
Môi cốc rượu và đôi môi người yêu
Là những cái tôi cần, quả không nhiều.
Tôi làm bạn với cả hai, vì thế
Tôi vào quán suốt từ sáng đến chiều.
THAI BA TAN dich
https://www.facebook.com/notes/thái-bá-tân
Ôma Khayyam sinh năm 1040 ở thành phố Nissapurê (miền đông Iran ngày nay), lớn lên nổi tiếng khắp cả vùng Trung Á rộng lớn như một nhà triết học, toán học, thiên văn học kiệt xuất của thời đại. Ông được vua chúa nhiều nước mời đến triều đình làm việc, là tác giả một loạt tác phẩm quan trọng về vật lý và toán học. Cuộc đời ông đầy những năm tháng lưu lạc và gian khổ. Ông đi nhiều, lang thang hết nước này đến nước khác, cuối cùng trở về thành phố quê hương và mất ở đó vào năm 1112. Hiện nay vẫn còn giữ được lăng mộ của ông ở Nisapurê.
Ôma Khayyam chỉ viết thơ trong những phút rảnh rỗi và buồn chán. So với các
công trình khoa học, di sản 450 bài bốn câu (rubai) của ông không lớn. Cho mãi tới thế kỷ 19, khi chưa được người châu Âu “phát hiện”, ông hầu như chỉ được biết đến như một nhà khoa học. Sau sự phát hiện đó, nghĩa là sau bản dịch tiếng Anh 75 bài của Fitzgerald (1809 – 1883) năm 1859, ông “đột nhiên” trở thành nhà thơ nước ngoài được ưa thích nhất ở châu Âu và châu Mỹ. Lúc ấy đã xuất hiện, có nơi còn giữ đến ngày nay, nhiều quán rượu và câu lạc bộ say mang tên ông.
7
Ai cũng biết là Khayam già yếu,
Ai cũng biết là Khayam nghiện rượu,
Nhưng chẳng ai hay chính nhờ rượu, Khayam
Mới thắng nổi cái buồn và cái yếu.
8
Khi đang tỉnh, như cua, tôi cứng đờ, gượng gạo.
Nhưng khi say đầu óc tôi không tỉnh táo,
Nên khoảng cách thiên thần giữa tỉnh và say
Là cái đích tôi tôn thờ, tôi mộng ảo.
14
Bỏ nhà thờ, anh em, ta vào quán.
Trước ông chủ ta cầu kinh không nản.
Cuộc sống ta, ta để mất ở nhà thờ,
Giờ lại thấy trong cốc này, các bạn.
15
Ở đời này khi say là tốt nhất.
Nghe cô gái hát hay là tốt nhất.
Và tốt nhất là người được suy nghĩ tự do,
Bao điều cấm không hay là tốt nhất.
17
Thằng nghèo tưởng mình là vua, khi say.
Con gà tưởng mình là công, khi say.
Và khi say người già thấy mình trẻ lại,
Người trẻ thông minh như người già, khi say.
19
Hạnh phúc là cái gì? Chẳng là gì, đúng thế.
Chết, anh để lại gì? Chẳng để gì, đúng thế.
Tôi đã sống say sưa, tất cả tưởng của mình,
Nhưng nhìn kỹ hóa ra chẳng có gì, đúng thế.
22
Cả vương quốc Trung Hoa, cốc rượu này đáng giá.
Cả vườn tiên đầy hoa cốc rượu này đáng giá.
Cay đắng tất nhiên là mùi vị cốc này,
Nhưng tuy thế còn hơn bao ngọt ngào xảo trá.
26
Cầm chiếc bình trên tay, tôi khoái trá
Cười, giơ cao, ném tung vào tảng đá.
"Này, đừng quên, - bình nói, - một ngày kia
Rồi người ta cũng ném anh vào đá!"
27
Thà uống rượu cho tiêu tan mệt mỏi,
Hơn buồn đau nhớ ngày xưa chói lọi.
Khi không say anh tự trói lòng mình,
Nhưng chén rượu sẽ giúp anh cởi trói.
47
Nếu cứ vậy suốt đời anh chỉ tìm lạc thú.
Lo rượu, gái, vui chơi, lo tiền tài có đủ,
Thì tất cả trước sau anh cũng bỏ mà thôi.
Vì đời là giấc mơ - đến bao giờ anh định ngủ?
48
Kìa mây đen lại rơi nước mắt!
Khi không say nhìn cảnh này buồn thật.
Vì hôm nay tôi trên cỏ nằm chơi,
Nhưng ngày mai tôi đã nằm dưới đất.
49
Hãy tìm rượu, quẳng sách kinh ở đấy.
Chân lý nhà chùa trong cốc này mới thấy.
Sư không ôm nổi váy đời mình,
Thì hãy lại ôm váy nàng kia vậy.
50
Tìm rượu ngon, tìm cái vui, cái lạ,
Tôi bỗng thấy bông hồng khô trong lá.
"Ôi hoa ơi, sao nông nỗi thế này?"
"Vì trước kia tôi say và vui quá".
52
Giữa vườn hoa, người yêu, ly rượu nhỏ -
Là thiên đường xưa nay tôi muốn có.
Khi chưa ai được hưởng thú trên trời,
Thì vui tạm dưới này, trên bãi cỏ.
55
Sau cơn mưa, hoa hồng chưa khô.
Trong tim tôi nhiệt tình chưa khô.
Đóng quán sớm làm gì, ông chủ,
Nắng còn vương trên kính, chưa khô.
56
Chỉ là bóng những gì anh đang thấy.
Chỉ cái vỏ bề ngoài anh đang thấy.
Không ai thấy phần trong, đừng cố thấy làm gì.
Hãy ngồi xuống mà uống bia đi vậy.
57
Tôi uống rượu không phải vì thích uống,
Cũng chẳng phải để tìm vui tôi uống.
Tôi uống vì nay tất cả trên đời
Tôi muốn quên, để giải sầu tôi uống.
60
Cứ la cà hết quán này, quán nọ,
Suốt đời say, tự do như ngọn gió.
Hãy cầm dao đứng đón dọc đường,
Cướp thằng giàu chia cho kẻ khó.
63
Trái tim là anh mù, luôn chui đầu vào bẫy,
Để cám dỗ gạt lừa, để thiên thần xúi bậy.
Trong nhà thờ làm lính mới không vui,
Thà ra quán, Khayam, mà làm vua ở đấy.
68
Này anh ngốc, anh đang sa vào bẫy
Của cuộc đời rất phù hoa, tôi thấy.
Anh đi đâu vội thế? Hãy cho tôi
Một cốc rượu rồi đường anh, anh cứ chạy.
71
Trước mặt mọi người anh làm tôi phải bẽ.
Anh gọi tôi thằng say và mắng tôi thậm tệ.
Được, không sao, tôi có thể nghe anh,
Nhưng anh xứng hay chưa để gọi tôi như thế?
78
Trong hư ảo đời này bao lâu tôi phải bước?
Đến bao giờ tôi thôi không làm anh hài hước?
Tôi chán lắm rồi cái cặn bã nhà ngươi,
Như cặn rượu cốc kia, ước gì tôi đổ được!
81
Ta không thể ngăn thời gian, không thể,
cả anh cả tôi.
Và cũng chết như nhau thôi, cũng thế,
cả anh cả tôi.
Nhưng khi ta nâng cốc rượu, tức là
Chân lý ở trong tay ta, quả thế -
cả anh cả tôi.
82
Dù bị cấm, rượu ngon là cám dỗ.
Được người yêu đưa cho - càng cám dỗ.
Cả thế gian là quán rượu đắt hàng,
Gì bị cấm, xưa nay đều cám dỗ.
83
Anh thất tình và rồi anh buồn đau?
Cứ phớt lờ tất cả.
Khóc làm gì, ta hãy uống cùng nhau!
Cứ phớt lờ tất cả.
Khi không say, tôi buồn than không ít,
Nhưng khi say, tôi đếch cần, hơi đâu!
Cứ phớt lờ tất cả.
89
Thật đáng thương cho trái tim không yêu.
Thật đáng thương cho trái tim đang yêu.
Nếu anh sống ngày nào mà không say ngày ấy.
Thì đời anh, anh để hoài bao nhiêu.
90
Hơn một nửa bạn bè tôi đã chết,
Số phận ta đều giống nhau phần kết.
Không ít kẻ cùng ta mới nâng cốc hôm nào,
Thế mà cốc đời mình nay uống hết.
103
Cứ yêu đi, cứ say đi, bởi lẽ
Không dại gì làm vua quan bệ vệ,
Vì thượng đế trên cao, tôi thừa biết, đếch cần
Cả râu tôi, cả ria anh đẹp thế.
105
Thật tội nghiệp những người than với khóc,
Hay để bụng, cứ bắt mình khó nhọc.
Hãy hát đi khi chưa đứt dây đàn.
Hãy uống đi chừng nào chưa vỡ cốc.
107
Bằng cái đẹp, bằng hương hoa, đời này
Đã làm Khayyam yêu và say.
Nhưng dòng suối của cuộc đời cứ cạn,
Muốn hay không, anh cũng đành bó tay.
109
Hãy mang rượu ra đây, đừng ỡm ờ!
Rót nữa đi, rót đầy, ngay bây giờ!
Già không nên giả vờ không uống,
Vì không uống lúc này thì bao giờ?
112
Rót nữa đi, chủ quán, rót vào đây
Thứ nước thần tôi uống đến kỳ say.
Cho đến khi con người tôi bèo bọt
Bị vắt thành chiếc cốc cầm trên tay.
113
Nếu đời tôi nằm trong tay thượng đế,
Và không ai thèm hỏi tôi như thế,
Thì rót đi, rót thêm nữa, nỗi buồn
Tôi cùng uống theo cốc này luôn thể.
117
Tôi bị gọi là thằng say - Quả đúng thế,
Thằng bất lương, thằng mặt dày - Quả đúng thế.
Nhưng tôi vẫn là tôi, nói gì mặc kệ,
Vẫn là Khayam này! - Quả đúng thế.
125
Tôi nghe nói thiên đường đầy suối mật,
Có đồng cỏ, có vườn cây đẹp nhất.
Rót rượu đi, tôi chẳng thiết thiên đường,
Tôi chỉ thích cốc này trên trái đất.
129
Hãy rót nữa, rót cho tôi, rót nữa,
Cho mặt tôi đỏ bừng lên như lửa.
Khi tôi chết, quan tài xin cứ cột dây nho,
Còn xác tôi - lấy rượu vang mà rửa
130
Tôi sẽ say cho tới ngày xuống mộ,
Cho mộ tôi cũng bốc mùi rượu đỏ,
Cho anh say đến viếng mộ thăm tôi.
Trở thành say gấp mấy lần trước đó.
131
Ta cần rượu và tình yêu; thượng đế
Cần nhà thờ và sách kinh - Đã thế,
Sao lỗi lại do ta, nếu mọi cái trên đời
Được định đoạt bởi bàn tay thượng đế?
132
Tôi cứ yêu, cứ say và cứ chén.
Tôi điên ư? Ngốc ư? Và đáng thẹn?
Ồ không sao! Cái phải đến, đến đi,
Vì cũng chẳng xấu hơn điều đã đến
141
Sống - tôi biết, chết với tôi - không lạ
Thế giới này tôi đi, nhìn, thấy cả
Và nhận thấy khắp nơi không thể có cái gì
Bằng cái say, bằng cái say vô giá.
146
Muốn thì uống, nhưng trí khôn đừng để mất.
Cái cảm giác đủ và thừa đừng để mất.
Đừng để ai đáng kính phải mếch lòng,
Và bạn tốt, đừng vì say mà để mất.
150
Ê, quan tòa luôn trang nghiêm, xin nói thật:
Anh tuy tỉnh mà xấu hơn thằng say nhất.
Tôi uống rượu nho, nhưng anh uống máu người,
Ai ác hơn - tôi hay anh? Xin hỏi thật!
151
Tớ là thằng đáng khinh, và càn rỡ?
Tớ không buồn, và thánh thần - đếch sợ.
Mặc, cứ say, và cốc rượu của mình
Tớ không xin, mà bắt mang cho tớ!
152
Nếu bên cạnh là một cô má đỏ
Nằm rót rượu cho tôi trên thảm cỏ,
Thì tôi chỉ là ngu, đáng khinh bỉ, chê cười
Nếu còn mơ một thiên đường nào đó.
154
Nếu tôi uống và say, không đứng nổi,
Thì thượng đế phải khen, không bắt tội,
Vì thế là tôi đã làm đúng ý ngài -
Ngài sinh tôi để say và phạm lỗi!
157
Vâng, tôi uống, nhưng không say, không truỵ lạc
Tôi uống rượu để tìm vui, xua cái ác.
Tôi cúi đầu thờ cốc rượu của tôi
Còn hơn anh cúi đầu thờ kẻ khác.
159
Đôi mắt tôi thích nhìn các cô nàng xinh nhất.
Đôi tay tôi thích cầm cốc rượu ngon, chén mật.
Tôi cố kiếm niềm vui, từng tí một cho mình,
Khi từng tí đời tôi chưa bị vùi xuống đất.
160
Chiếc bình này, như tôi, từng là anh ngu ngốc,
Từng si mê các nàng, từ hàm răng, mái tóc.
Các bạn hãy nhìn kia, chiếc tay xách trên bình
Là cánh tay từng ôm những tấm thân ngà ngọc.
163
Đừng chê người uống say không đứng nổi.
Hãy cố sống chân tình, không giả dối.
Anh không say, nhưng chớ vội tự hào -
Xấu hơn say là việc làm tội lỗi.
164
Cả giàu, đói, sang, hèn - tôi, các bạn
Vừa ngủ dậy là kéo nhau đến quán.
Cốc rượu vang ta cứ việc rót đầy,
Chừng nào cốc đời ta chưa uống cạn.
167
Chân lý này anh ngốc nào cũng biết:
Ta bỏ rượu là nhà hàng sẽ chết.
Ta mà thôi phạm tội, chúa trời
Chẳng còn biết cứu ai - càng đỡ mệt!
168
Cốc rượu này uống đi, vì trăng hoa trong đó,
Vì tuổi trẻ, niềm vui và bài ca trong đó.
Hãy ngồi xuống cùng nhau say một chút, đỡ buồn.
Cốc rượu này uống đi, vì đời ta trong đó.
170
Dù ăn no, rượu ngon, không phải làm việc nặng,
Dù cô gái anh yêu đôi má hồng, da trắng,
Dù có bạn tâm tình, dù nghe nhạc, tim anh
Cũng không thể bình yên, nếu lòng anh lo lắng.
179
Thật bất hạnh cho ai lửa trong lòng nguội tắt,
Không yêu ghét, buồn vui... Và anh, tôi nói thật,
Sống không có người yêu,
không uống rượu ngày nào,
Thì ngày ấy cứ xem anh hoàn toàn để mất.
184
Thêm một ngày mùa xuân đang nở rộ.
Như hạt ngọc sương treo trên lá cỏ,
Chim hoạ mi lại quyến rũ hoa hồng,
Mời hoa uống cốc rượu màu máu đỏ.
185
Ai nhức đầu - uống rượu vào sẽ hết!
Ai cãi nhau - uống rượu vào sẽ hết!
Hãy tin tôi, tôi đã nghiệm nhiều lần:
Ai buồn đau - uống rượu vào sẽ hết!
191
Rượu chỉ cấm với những người ngu ngốc
Chứ không phải người thông minh, có học.
Uống rượu là cần, nếu anh biết rằng anh
Uống với ai, bao giờ và mấy cốc!
192
Cốc rượu ngon hơn lời khuyên thượng đế,
Hơn vàng bạc, hơn lâu đài tráng lệ.
Đời mà không có rượu, sống làm gì?
Chỉ còn lại cái đau và buồn tẻ!
193
Từng cánh tuyết trên trời đang rơi xuống xa xa,
Nghĩa là ở trên trời vườn thượng giới ra hoa.
Nào các bạn, cùng tôi, hãy rót đầy, nâng cốc
Mừng thượng đế lòng lành gửi cái đẹp cho ta!
195
Khi xung quanh cảnh đẹp thế này,
Chỉ thằng ngốc mới không muốn say,
Chao, trăng sáng, hoa hồng thơm, chim hót.
Chưa giọt nào mà đã thấy ngất ngây!
197
Suốt ngày đêm phải ăn chay, nhịn đói,
Trời còn bắt tụng kinh - tôi mệt mỏi,
Nên lẫn lộn lung tung, tôi uống rượu vì nhầm,
Chắc vì thế, trời sẽ không bắt tội.
199
Hạnh phúc hết còn gì, ngoài cái tên vô vị?
Trong số bạn bè tôi chỉ rượu là chung thuỷ.
Tôi cũng chẳng bao giờ từ bỏ nó, vì sao?
Vì duy nhất với tôi nó là người tri kỷ!
200
Người thì lo chúi đầu vào chiếc cốc,
Người thì cầm sách kinh, không ngớt đọc.
Ở đời này chỉ thượng đế là khôn
Còn chúng ta ai cũng mù, cũng ngốc!
201
Thần chết bắt bạn tôi xuống mồ sâu mãi mãi,
Mà thiếu họ cuộc đời thành cô đơn trống trải.
Mới uống rượu cùng nhau còn đông đủ ngày nào,
Họ say trước, ra đi, giờ mình tôi ở lại.
202
Ngồi làm việc đến đầu đau, hông vẹo
Giới học giả không anh nào to béo,
Nên ở đời, chưa được chén nho tươi,
Thân xác họ đã thành nho khô héo.
206
Sự độc ác của đời khiến tôi luôn sửng sốt,
Đến mức ngủ không ngon, trái tim đầy đau xót.
Cái gáo nhỏ đầu tôi đầy ý nghĩ buồn rầu,
Giá nó đầy rượu thơm và ngon thì thật tốt.
208
Hãy cứ uống, cứ vui cho đến lúc
Chẳng còn sống để uống, vui hạnh phúc.
Chỉ thằng ngu mới tin ở thiên đường,
Tin ngọn lửa thiêu người nơi địa ngục.
209
Mỗi lần say, giữa khi đang vui nhất,
Hết cốc này đến cốc kia ngây ngất,
Tôi chỉ xin các bạn nhớ một điều:
Các bạn vui mà Khayam vắng mặt!
210
Cái chân lý sau đây, ừ thì xưa, thì cổ,
Nhưng nhắc lại không thừa:
"Uong di, đừng nhăn nhó,
Vì lưỡi hái thời gian sớm muộn sẽ cắt anh,
Mà anh chẳng mọc thêm, anh đâu là ngọn cỏ!"
211
Anh uống rượu, anh yêu - chẳng có gì đáng ghét.
Bỏ cầu kinh, phá chay - cũng không là tội chết.
Chỉ cần anh không tham, chân thật với mọi người,
Các tội khác nhỏ to sẽ được trời tha hết.
212
Những tia nắng đầu tiên đẹp không, anh bạn trẻ?
Hãy rót rượu uống đi, mừng một ngày mới mẻ.
Giây phút này kỳ diệu sắp đi qua,
Mà tìm lại xưa nay đâu phải là chuyện dễ!
213
Cuộc đời này xấu xa, bất công và ngu ngốc
Đang đầu độc đời tôi bằng rượu pha thuốc độc.
Tôi hèn nhát, sợ đau, không muốn chết từ từ,
Nên tôi uống một hơi, uống ngay cho hết cốc!
215
Không ai cấm ta ngồi uống vài ba chén nhỏ
Với những người ta yêu, người thông minh đức độ.
Nhưng nhớ uống vừa vừa,
thỉnh thoảng uống làm vui,
Và đặc biệt không nên khoe say, không báng bổ!
219
Tôi nghe nói xưa nay rượu là nguồn bất tử,
Nên tôi áp đôi môi vào miệng bình, muốn thử.
Chiếc bình đất thì thầm tha thiết, vẻ van xin:
"Hôn em đi, trước kia chính em là vũ nữ!"
228
Nhiều gái đẹp, nhiều rượu ngon một lúc
Tôi càng say, lòng tràn trề hạnh phúc,
Như thể tôi đang ở tít thiên đường,
Thoát khỏi các buồn lo nơi thế tục.
231
Mong thần chết bắt tôi đi mãi mãi,
Rồi dẫm tôi thành đất xanh mềm mại,
Để người ta vắt đất ấy thành bình.
Ngửi thấy rượu, biết đâu tôi sống lại.
233
Tôi nghĩ ta không người nào có thể
Sống hai lần ở đời này vui vẻ,
Nên chừng nào thần chết vẫn chưa tha
Thì hãy uống, đừng kiêng khem như thế.
234
Nếu cuộc sống mỏng manh, chỉ vài giây là hết,
Thì không say, không yêu, theo tôi là tội chết.
Các tu sĩ ngày đêm mơ ước chốn thiên đường.
Tôi những muốn bật cười, thấy vừa thương vừa ghét.
236
Lại lần nữa họa mi hót véo von,
Hoa lại nở, làm ngây ngất tâm hồn,
Hãy uống đi, uống mùi hương thơm dịu,
Uống vào lòng cả tình yêu, cái hôn
238
Anh đừng trách ở đời cái gì rồi cũng mất.
Sống ngày nào cứ vui. Hãy nghe tôi nói thật:
Nếu mọi cái ở đời mà vĩnh cửu, bền lâu
Thì chẳng đến lượt anh được sinh trên trái đất.
240
Thà im tiếng còn hơn nổi danh nhưng nhục nhã.
Cũng đừng trách cuộc đời, đời thế thôi, đừng lạ.
Tôi, Khayyam, thích nổi tiếng thằng say,
Hơn được khen thông minh
nhưng bất lương, xảo trá.
243
Cùng bạn say cứ ăn chơi, cứ tán.
Đừng ăn chay, đừng tụng kinh buồn chán.
Tôi, Khayam, xin khuyên thật thế này:
"Uống, ăn đi, và đừng ky với bạn"
244
Lại lần nữa tim tôi buồn, lo sợ.
Vì người yêu đã bỏ đi vô cớ.
Người ta mang cốc rượu đến cho tôi.
Cốc đựng máu của trái tim tan vỡ.
247
Đừng quá chén mà thành say bí tỉ.
Đừng xúc phạm bạn bè, đừng mất trí.
Cả khi say anh vẫn phải là người
Tốt, vui vẻ, dễ thương và tế nhị.
249
Sáng hối hận rằng đêm qua quá say.
Tôi quyết tâm bỏ uống rượu hàng ngày.
Nhưng bây giờ tôi tiếc mình bỏ rượu.
Hãy nhìn kia - hoa nở đẹp thế này.
250
Thà bị lạc giữa những nàng xinh trẻ.
Hơn giữa những cuốn sách dày buồn tẻ.
Khi thời gian chưa uống hết máu anh.
Hãy uống máu những chùm nho đẫm lệ.
251
Ai nghiện rượu đến lấy râu quét quán.
Người ấy sống tự do, không buồn chán.
Không có ăn, túi rỗng, cũng bất cần.
Trời có sụp, vẫn vênh râu bình thản.
252
Tôi đã sống thật ngu và vô lý.
Tôi uống rượu mà nhạt phèo, vô vị.
Tiếc rằng tôi đã làm trái ý trời.
Tiếc phần lớn đời tôi, tôi bỏ phí.
255
Sống chỉ cần sáu mươi năm thanh thản.
Không cần giàu, chỉ cần nhiều bè bạn.
Và khi anh chưa bị vắt thành bình.
Hãy làm bạn với bình khi buồn chán.
261
Ai ở đây hiểu ta bằng chủ quán?
Trước ông ta đừng kiêu căng, đừng phán.
Theo luật chung, hãy can đảm, đừng chờ.
Đã vào đây ai cũng là bè bạn!
262
Cứ uống đi, từ thời xa xưa nhất
Những người chết thường nằm yên dưới đất.
Ở đời này mọi cái giả, phù du.
Chỉ duy nhất điều này là có thật.
265
Nếu bia rượu trong nhà ta có sẵn.
Thì hãy uống, uống cho tiêu buồn chán.
Đừng lo trời đang theo dõi bắt anh:
Không có ta, ngài cũng thừa cái bận.
266
Cốc rượu toả mùi thơm như hương hồng ngây ngất.
Ta uống rượu, tưởng khôn, nhưng hoá ra ngu nhất.
Nó moi hết ruột gan, cám dỗ, khiến ta nhầm.
Ta tưởng ta lên trời, nhưng lại chui xuống đất.
267
Đang say rượu, bước đi, tôi lớ ngớ
Để bình rơi, may mà bình không vỡ.
Tôi thầm ơn thượng đế, bởi đời này
Tuy không rơi, đã quá nhiều bình vỡ.
273
Chúng ta uống vì chúng ta vui vẻ.
Vì bên ta là những cô gái trẻ.
Bọn người điên gọi ta là điên
Ừ thì điên, ta say nhưng tử tế.
280
Thời chúng ta người thông minh nghèo khổ.
Thằng ngu dốt thì chức quyền, giàu có.
Hay nên chăng uống rượu để thành ngu,
Để có chức, có tiền như chúng nó?
281
Ngày lại ngày, như mặt trời mới dậy
Tôi lại uống rượu nho vàng rực cháy.
Người ta đồn chân lý đắng và cay.
Thế thì nó trong cốc này, chắc vậy.
283
Không có rượu - cốc này thật đáng ghét.
Chai trở thành vô hồn khi rượu hết.
Bạn Khayyam chỉ duy nhất cốc này
Từ khi biết mùi men cho đến chết.
284
Anh đang yêu? - Thì cùng bạn cứ say.
Cứ múa hát và đàn đúm suốt ngày.
Mặc người tỉnh suốt đời lo với nghĩ.
Đừng bao giờ để cốc rượu rời tay.
287
Kinh Côran - cả các nhà hiền triết
Cũng mất gần một năm mới đọc hết
Nhưng thơ khắc trên cốc rượu, thằng say
Không biết chữ mà đọc thông, thật tuyệt.
288
Hỡi cô gái tôi yêu, hãy dập tắt
Lửa tình yêu bằng rượu vang ngon nhất.
Hãy mang thêm để ta uống cùng say,
Trước khi chết bị vắt thành bình đất.
290
Lòng sáng hơn khi cốc rượu trên tay.
Cuộc đời trôi rất lặng lẽ từng giây.
Tuổi trẻ, tình yêu chỉ thoáng qua, hãy nhớ.
Mà thần chết luôn chờ anh đêm ngày.
291
Hoa hồng đẹp, còn long lanh sương đêm.
Nhưng hoa hồng không đẹp bằng mắt em.
Anh tự bảo: Khayyam, đừng buồn nữa,
Vì ít ra, anh còn ở bên em.
294
Không phải tìm cái vui thấp hèn.
Cũng chẳng vì tôi say hay điên,
Mà xấu hổ vì sống không mục đích,
Tôi uống rượu để tìm lãng quên.
296
Tôi nhấn chìm tuổi xuân trong cái say.
Không có rượu, chẳng đáng sống đời này.
Cay đắng, niềm vui bao nhiêu năm, tất cả
Trong chiếc cốc tôi đang cầm trên tay.
297
Hoa mới nở, hoa đã lại tàn rồi.
Ta cũng thế, cả anh và cả tôi.
Vậy uống đi, hái hoa đi, bởi lẽ
Đời chỉ đẹp trong nháy mắt mà thôi.
300
Cuộc đời này mà không còn tiếng nhạc -
chẳng là gì.
Thiếu rượu nho và con nai ngơ ngác -
chẳng là gì.
Vậy vui đi, say đi khi biết mình sống tạm.
Vì thực chất trên đời mọi điều khác
chẳng là gì.
302
Anh may mắn và làm ăn thành công -
Sao cốc cạn và bình rượu trống không?
Hãy uống đi, vì thời gian chắc chắn
Mai sẽ lại lột trần anh, biết không?
307
Anh cứ đi thật nhiều rồi sẽ rõ
Rằng không gì hay hơn ly rượu nhỏ.
Như rõ ràng tiếng thủ thỉ người yêu
Nghe hay hơn lời cầu kinh cha cố.
314
Dưới khóm hoa, bên bờ khe mát lạnh
Hãy cùng bạn vui chơi, ngắm cảnh.
Vì ở đời, ai thờ rượu, Khayyam.
Người ấy chẳng bao giờ thờ ảnh thánh.
316
Tôi thì rượu và tình, anh - nhà thờ.
Tôi địa ngục, anh - thiên đường đang chờ.
Ta không có lỗi gì vì số phận
Được thượng đế định trước từ bao giờ.
317
Một khi ta không làm chủ cuộc đời,
Thì thả sức cứ say và cứ chơi.
Đừng sợ chết, đừng buồn, đừng oán trách,
Đừng phí công làm trái lại ý trời.
318
Người thông minh thường vẫn dạy chúng ta:
Ai mộ đạo, thấy rượu phải lánh xa.
Không, Alla không cấm ta uống rượu.
Mà ngược lại, ngài nói: "Maixara!"(1)
319
Nào anh bạn, hãy mang rượu ra đây.
Ta vỏn vẹn chỉ được sống hai ngày.
Đừng sợ gì, đừng trách ai, dũng cảm
Đón mọi điều, đón bằng cả hai tay.
321
Đời cứ trôi, chẳng thèm nghe ai cả.
Thiếu rượu, tình - không có gì đáng giá.
Sau chúng ta người khác sẽ lên thay,
Như hết xuân tất nhiên là đến hạ.
322
Cứ để tim lửa tình luôn rực cháy.
Cứ để cốc rượu luôn đầy, cứ vậy.
Trời cho ta quyền hối lỗi, nhưng tôi,
Tôi tuyên bố khước từ ân huệ ấy.
324
Hết khổ đau, ta sẽ được tự do.
Nhịn đói nhiều, ta sẽ được ăn no.
Tiền bạc hết, sẽ có ngày có lại.
Cốc rượu cạn rồi lại đầy, đừng lo.
325
Tôi bị bệnh, phải nằm yên một chỗ.
Rượu bị cấm, càng làm tôi thêm khổ.
Không, vứt xa những thứ thuốc này đi.
Chữa bệnh tôi chỉ có ly rượu nhỏ.
326
Quyến rũ tôi là phụ nữ lả lơi.
Là cốc rượu làm say đến lịm người.
Tôi muốn hưởng mọi niềm vui trần tục
Cho đến khi bị tống ra khỏi đời.
328
Vì trí thức bây giờ không được giá,
Và thằng ngu đang trị vì thiên hạ,
Nên tôi say, tôi uống để thành ngu.
Mong nhờ thế thành giàu và danh giá.
329
Đừng buồn đau vẩn vơ, đừng cay cú.
Đừng trách đời cho anh lãnh đủ.
Nhớ: Bên anh thần chết vẫn luôn chờ.
Và hạnh phúc là uống say, đi ngủ.
330
Đời là chuỗi buồn đau và khó nhọc.
Ít tiếng cười mà quá nhiều tiếng khóc.
Này anh kia, hãy vứt hết sách kinh.
Hãy uống rượu, và uống xong - đập cốc!
331
Vô lo tỉnh, vô lo cứ ngủ say.
Bao cái buồn phải xua hết; hôm nay
Khi chính anh thành bình chưa bị vắt
Thì phải vui, cốc rượu phải rót đầy.
332
Tôi - cốc rượu trên bàn tay run rẩy.
Anh, thằng ngốc, cầm sách Kinh - thế đấy.
Rượu luôn làm tôi ướt, anh khô.
Xuống địa ngục thì anh càng dễ cháy.
334
Tia nắng sớm vừa xuyên qua cửa sổ.
Phải đánh cốc, rót đầy ngay rượu đỏ.
Rượu nghe đồn là thuốc độc - không sao.
Và chân lý vẫn luôn nằm trong nó.
335
Các bí mật cuộc đời không ai biết.
Cũng chẳng ai biết được ngày mình chết.
Hãy uống đi, đời ngắn lắm, uống đi.
Kẻo chết sớm, cốc này không uống hết.
339
Ta được dạy chỉ một điều buồn tẻ:
"Sống tử tế sẽ thành ma tử tế."
Vậy thì tôi suốt đời yêu và say.
Hy vọng chết cũng trở thành như thế.
340
Hãy vui lên, đừng tham, đừng cáu giận.
Tìm mọi cách mà chiều lòng số phận.
Đừng bao giờ xa rượu, xa người yêu
Cũng đừng quên cuộc đời này rất ngắn.
341
Sống mà không biết say, luôn cau có
Thì thật ngốc, hoặc ít ra, thật khổ.
Bản thân tôi được rượu dạy điều này:
"Cứ uống đi, rồi mọi điều sẽ rõ."
343
Lại lần nữa hoa hồng nở đầy.
Hãy cho người mang rượu ra đây.
Hãy quên đi thiên đường, địa ngục -
Chỉ trẻ con mới tin chuyện này.
347
Tôi chỉ uống với bạn bè - thế đấy.
Tôi uống rượu vì ý trời muốn vậy.
Nên bảo tôi bỏ rượu, khó vô cùng.
Ai dám trái lời ngài đã dạy?
349
Ta, người trần, liệu được sống bao lâu?
Hãy vứt ngay câu hỏi ấy khỏi đầu.
Đừng cố tránh cái điều không thể tránh.
Còn bây giờ, hãy rót rượu ra mau!
351
Kể từ ngày được sinh trên trái đất
Tôi hiểu rượu chính là điều hay nhất
Tôi ngạc nhiên thấy rượu bán rất nhiều.
Ngạc nhiên hơn - giá cũng không quá đắt.
352
Càng về già, càng uống nhiều cho bõ.
Rượu giúp ta quên mọi điều đau khổ.
Tôi chết đi, hãy lấy rượu lau người.
Nhớ trồng giúp một giàn nho trên mộ.
354
Anh - suốt ngày lo đọc kinh, tính toán.
Tôi - uống rượu cùng người yêu và tán.
Cuộc đời tôi dành cho rượu và tình.
Không để phí như anh đâu, anh bạn.
357
Ê, anh kia, uống đi, đừng ngủ gật.
Xin hãy nhớ một điều đơn giản nhất:
Chưa có ai sống lại bao giờ.
Và cả ta rồi cũng chui xuống đất.
358
Nếu anh muốn bằng người, không thua ai
Thì phải uống hàng ngày - từ thứ hai
Đến thứ ba, tư, năm và sáu, bảy.
Còn chủ nhật thì phải uống gấp hai.
360
Rượu là cái đáng ta thờ sớm tối.
Lãng phí rượu sẽ bị trời bắt tội.
Anh để rơi nước mắt - chẳng hề gì.
Nhưng đổ rượu - anh là người có lỗi.
361
Còn được uống đều đều - hãy mừng đi, Khayyam.
Được ngồi cạnh người yêu - hãy mừng đi Khayyam.
Và dòng chảy cuộc đời một ngày kia sẽ cạn,
Nhưng rượu anh còn nhiều - hãy mừng đi, Khayyam
363
Ai cau có và buồn lo vô cớ
Thì phải sống suốt đời trong nỗi sợ.
Tôi, Khayyam, uống, uống nữa, chừng nào
Nhạc chưa tắt và cốc tôi chưa vỡ.
366
Còn đang sống, tôi còn vui, còn say.
Mang thật nhiều, thật nhiều rượu ra đây.
Tôi sẽ uống đến ngã lăn ra ghế
Nhưng tất nhiên cốc rượu vẫn trên tay.
367
Ramazan - tháng ăn chay, chán thật.
Phải nhịn đói tụng kinh hoa cả mắt.
Nên tôi nhầm, uống phải rượu, Alla
Chắc tha thứ cái tội này nhỏ nhặt.
368
Tôi nhìn rượu mà thấy như máu đỏ
Liền tự nhủ: "Uống làm gì, thôi bỏ."
Nhưng hình như ai đó nói bên tai:
"Không có máu, sống làm sao hả bố?"
369
Cốc không rượu thì buồn không chịu nổi
Ăn cái gì cũng nhạt phèo - phải nói
Đời bắt ta chịu trăm bệnh đau buồn,
Chỉ có rượu là giúp ta chữa khỏi.
370
Không uống rượu đời này là rất khó.
Không có rượu, chân đứng yên một chỗ.
Khi người ta đưa cốc rượu mời tôi,
Thì tất nhiên tôi sẽ cầm lấy nó.
373
Mặc người khác cười chê, nào lại đây.
Hãy hát đi, hãy cầm cốc lên tay.
Ta cùng uống, bán cả nhà để uống.
Và uống xong đập vỡ chiếc cốc này.
375
Bỏ uống rượu và suốt đời không yêu?
Thế thì chết còn hơn, bởi một điều:
Đời rất ngắn, tiếp theo là cái chết.
Mà những gì sót lại cũng không nhiều.
376
Người hiểu rõ luật thiên nhiên, chắc chắn
Không bao giờ quá say hay quá giận.
Biết mọi điều ác thiện sẽ trôi qua.
Mà thiện ác còn tùy ta nhìn nhận.
377
Tim tôi yêu, nhức nhối - hãy tha thứ cho tôi.
Ý nghĩ đầy tội lỗi - hãy tha thứ cho tôi.
Còn bàn tay, hễ thấy rượu là chìa.
Chân say không đứng nổi - hãy tha thứ cho tôi.
379
Cuộc đời này chưa bằng hai hạt thóc.
Đừng bỏ rượu mà bị coi là ngốc.
Đừng vẩn vơ mơ tưởng chuyện thiên đường.
Tốt hơn hết, xin mời anh cạn cốc.
380
Trừ cốc rượu và tình yêu - hết thẩy
Gia tài tôi - muốn lấy gì thì lấy.
Quá nửa đời nổi tiếng một thằng say.
Đến lúc chết chắc thằng tôi vẫn vậy.
381
Đừng nhíu mày vì đời lắm buồn đau.
Đừng bận lòng lo nghĩ chuyện đâu đâu.
Hãy làm đầy cuộc đời anh bằng rượu,.
Như rót đầy cốc rượu này chúc nhau.
382
Chỉ thằng ngốc mới ăn chay, tụng kinh.
Cái ta cần là cốc rượu và tình.
Yên tâm đi, Khayyam, sau khi chết
Xác của anh cũng bị vắt thành bình.
384
Ngài làm vỡ bình của tôi, ôi thượng đế.
Làm tôi khát, khô cháy môi, ôi thượng đế.
Bình rượu ngon mà đổ phí thế này
Thì đích thị ngài say rồi, ôi thượng đế.
386
Nào, hát đi, cô gái, đừng ỡm ờ.
Nàng và ta say từ sáng đến giờ
Ta tiếp tục say suốt đêm, đến mức
Không biết mình đang sống thật hay mơ.
387
Hỡi thượng đế, hãy cho cái con cần.
Đừng để lũ đê hèn cho con ăn.
Cũng nhân tiện, ngài hãy cho con uống.
Uống thật say, quên bao nỗi nhọc nhằn.
388
Cái trong cốc không phải là nước lã.
Hãy uống đi, không có gì hèn hạ.
Vì ngày mai, chết bị vắt thành bình.
Có thể ta sẽ khát nhiều hơn cả.
389
Không trốn được số trời, buồn làm gì?
Hơi đâu mà oán đời, buồn làm gì?
Hãy uống đi, quên mọi điều đau khổ.
Nào uống hết một hơi, buồn làm gì?
390
Tranh luận nhiều như thế ích gì không?
Có ích gì khi bàn chuyện viển vông?
Hãy mang rượu ra đây ngay, nhân thể
Gọi cho thêm mấy cô gái má hồng.
391
Hãy cúi xuống rót thật đầy, rót đi.
Để ta uống đến kỳ say, rót đi.
Bạn bè phản, chỉ quán này không phản.
Nên ta ngồi uống ở đây, rót đi.
392
Hãy dũng cảm nhìn trời xanh trên đầu.
Hãy uống rượu để xua hết buồn rầu.
Sớm hoặc muộn, ai cũng thành bụi đất.
Cái ngày ấy cũng chẳng chừa anh đâu.
393
Môi cốc rượu và đôi môi người yêu
Là những cái tôi cần, quả không nhiều.
Tôi làm bạn với cả hai, vì thế
Tôi vào quán suốt từ sáng đến chiều.
THAI BA TAN dich
https://www.facebook.com/notes/thái-bá-tân
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)