40 năm sau những ngày tháng đối đầu
nhau trên trận địa, những người cựu binh ở hai đầu chiến tuyến tình cờ
hội ngộ. Trong câu chuyện ôn lại quá khứ, những cựu binh Trung Quốc tỏ ý
thán phục bộ đội Việt Nam, vô cùng bất ngờ khi chỉ 2 tiểu đoàn của ta
chốt chặn, đánh bật một sư đoàn địch.
Hai tiểu đoàn cầm chân một sư đoàn
Vốn
đã bận rộn với công việc bán chân gà nướng, những ngày đầu năm 2019,
cựu chiến binh Hồ Tuấn (trú tại phường Sông Bằng, TP. Cao Bằng, tỉnh Cao
Bằng) còn tất bật hơn với công tác chuẩn bị cho cuộc gặp mặt của Trung
đoàn bộ binh 567 (E567) ngày 17/2 tới.
Thời điểm
diễn ra cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979, ông Tuấn mới
23 tuổi, là chiến sĩ của E567 - đơn vị chiến đấu ngoan cường, chặn đứng
bước tiến của quân Trung Quốc ở đèo Khau Chỉa, Phục Hòa, Cao Bằng.
Cựu chiến binh Hồ Tuấn thời mới nhập ngũ (ảnh trên) và hiện tại. (Ảnh: NVCC)
Ông
Hồ Tuấn là xạ thủ súng máy 14,5 ly thuộc Đại đội 16, E567. Tháng
3/1979, trong đợt tổng kết công tác chiến đấu, bản thân ông Tuấn được
tập thể đơn vị công nhận tiêu diệt 120 tên địch, bắt sống 2 sỹ quan
địch, thu gần 100 lựu đạn, 1 hòm đạn K56, súng B41, K54…
Ngót
40 năm sau cuộc giao tranh ấy, ông Hồ Tuấn bất ngờ có cuộc hội ngộ với
những người lính ở bên kia chiến tuyến. Cuối tháng 12/2018, một đoàn
khách du lịch là những cựu binh Trung Quốc từng tham chiến năm 1979 tại
mặt trận Phục Hòa (Cao Bằng) sang Cao Bằng tham quan. Thông qua người
phiên dịch, những người lính này bày tỏ mong muốn được gặp các chiến sĩ
của ta đã chiến đấu trên cùng mặt trận đó.
“May
mắn, anh phiên dịch tên Cường lại quen biết tôi nên gọi tôi đến gặp gỡ.
Tôi và các cựu binh Trung Quốc ngồi trò chuyện khoảng nửa tiếng ở quán
cà phê, chia sẻ với nhau về những ngày tháng đối đầu nhau trên trận địa”
- ông Tuấn cho hay.
Cái bắt tay giữa những cựu binh từng ở hai đầu chiến tuyến. (Ảnh: NVCC)
“Tôi
nói với họ: “Tôi với các ông đều là con người, vốn không có thù oán gì
nhau, vì các ông sang đánh chúng tôi, chúng tôi phải cầm súng chiến
đấu". Những cựu binh Trung Quốc gật đầu tỏ ý đồng tình” - ông Hồ Tuấn
chia sẻ.
Hai bên hỏi thăm sức khỏe nhau, ngày
tháng nhập ngũ, thời gian phục vụ trong quân đội, chế độ sau khi giải
ngũ... Những cựu binh Trung Quốc cũng hỏi về trận địa Khau Chỉa, nơi họ
từng bị bộ đội Việt Nam chặn đánh.
“Tại trận địa
Khau Chỉa, họ vẫn đinh ninh rằng quân ta có đến một sư đoàn. Tôi bảo
lúc đó tôi đang là chiến sĩ nên không được biết có bao nhiêu quân nhưng
thực tế ở đó chúng ta chỉ có hai tiểu đoàn. Họ còn hỏi, giao thông hào ở
Khau Chỉa có phải làm từ thời Pháp xâm lược Việt Nam không? Tôi nói,
nếu giao thông hào làm từ thời đó thì các ông còn bị thiệt hại nặng
nữa.” - ông Tuấn kể về buổi hội ngộ.
Ông Hồ Tuấn chụp ảnh cùng đoàn cưu binh Trung Quốc sang thăm Cao Bằng. (Ảnh: NVCC)
Trong
câu chuyện ôn lại quá khứ, những cựu binh Trung Quốc tỏ ý thán phục bộ
đội Việt Nam. Cuộc hội ngộ kết thúc với những cái bắt tay và những bức
hình kỷ niệm của những cựu binh từng ở hai đầu chiến tuyến.
12 ngày đêm khốc liệt
Cuối
năm 1978, Trung đoàn 567 được lệnh chốt chặn tại thị trấn Phục Hòa
(huyện Quảng Hòa, Cao Bằng). Theo lời kể của cựu chiến binh Hồ Tuấn,
tháng 12 Âm lịch năm 1978, toàn Trung đoàn tổ chức ăn Tết sớm ngay trên
chốt.
Bức tường treo kính Huân, huy chương và Bằng khen, giấy khen của cựu chiến binh Hồ Tuấn. (Nguồn: Dân trí)
“Khoảng
5h45 sáng 17/2/1979, địch chia làm 3 mũi tấn công vào trận địa của
Trung đoàn, có cả xe tăng và pháo binh yểm trợ, đánh vào Đồn Công an Tà
Lùng, nhà máy đường Phục Hòa. Địch nhiều lần tiến công vào trận địa đều
bị các chiến sĩ ta đánh trả quyết liệt, bẻ gẫy nhiều đợt tiến công. Đồng
chí Nguyễn Chí Cương, Chính trị viên phó Đại đội 1, Tiểu đoàn 4 đã bắn
cháy chiếc xe tăng địch đầu tiên trên toàn tuyến chiến đấu của Trung
đoàn” - ông Tuấn kể.
Chỉ trong 2 ngày 17 và 18/2, Trung đoàn đã làm mất sức chiến đấu 2 Trung đoàn thuộc Sư đoàn 125 của địch.
Lính Trung Quốc hành quân qua cầu Bằng Giang. (Ảnh: cựu binh cung cấp cho ông Hồ Tuấn)
Cầu Bằng Giang bị lính Trung Quốc đánh sập. (Ảnh: cựu binh cung cấp cho ông Hồ Tuấn)
Ngày
18/2, Trung đoàn giao cho Tiểu đoàn 5 và 6 bằng mọi giá phải giữ vững
đèo Khau Chỉa. Ngày 21/2, toàn đơn vị bước vào chiến đấu với Sư đoàn 125
của địch - sư đoàn hùng mạnh có xe tăng, pháo binh yểm trợ. Đại đội bộ
binh 7, Tiểu đoàn 5 phục kích bắt 1 xe chỉ huy pháo binh, tiêu diệt 2 xe
chở thám báo. Ngày 22/2, Sư đoàn 125 của địch đã bị mất sức chiến đấu,
địch điều Sư đoàn 126 vào thay thế, chiến đấu với E567 ở Hạnh Phúc, Cốc
Khuất, Lũng Cò…
Qua 12 ngày đêm chiến đấu, toàn
Trung đoàn đã tiêu diệt 6.060 tên địch, bắt sống 9 tù binh, bắn cháy 34
xe tăng, 25 xe quân sự, thu nhiều vũ khí và đồ dùng quân sự, đánh thiệt
hại 6 tiểu đoàn bộ binh địch, làm mất sức chiến đấu 2 Sư đoàn 125 và 126
của địch.
Chiến công này được ông Nguyễn Chí
Cương, ông Hồ Tuấn và ông Lê Thanh Thiều thay mặt Trung đoàn báo cáo tại
Đại hội Anh hùng bảo vệ Tổ quốc tổ chức ở Hà Nội năm 1979.
Cầu Bằng Giang ngày nay. (Nguồn: Dân trí)
Trong
12 ngày đêm chiến đấu ngoan cường, ông Tuấn không thể quên được hình
ảnh những người đồng đội dù ngã xuống nhưng ý chí chiến đấu vẫn còn mãi.
Đó
là tấm gương chiến sĩ Nguyễn Chí Phúc (quê Yên Bái), Tiểu đội trưởng
Tiểu đội súng cao xạ. Ngày 26/2, địch tấn công điểm cao 300 nơi Tiểu đội
đang chốt chặn. Giao tranh ròng rã từ 5h30 sáng đến 6h chiều, khi địch
rút, đồng đội phát hiện ông Phúc đã hi sinh nhưng vẫn đứng ở giao thông
hào, tay cầm súng hướng về phía địch như đang sẵn sàng chiến đấu.
Đó
là hình ảnh xạ thủ Nguyễn Văn Mẫn (quê Yên Bái). Anh Mẫn bị thương khắp
cơ thể, các y tá cuốn 32 cuộn băng mới thấm hết các vết thương.
“Anh
ấy đau quá, cầu xin đồng đội bắn mình đi. Nhìn anh ấy mà rơi nước mắt.
Mọi người cố gắng cứu chữa nhưng không được, hôm sau thì hi sinh.” - ông
Tuấn kể.
Đó là hình ảnh chiến sĩ tên Chiêu. Bị
địch bắn trọng thương, 3 tên địch từ xe tăng lao xuống định bắt sống thì
anh Chiêu rút lựu đạn ra tự sát, diệt gọn cả 3 tên.
Hoàn
thành xuất sắc nhiệm vụ, Đại đội 1 và Đại đội 14 (Tiểu đoàn 4) được Nhà
nước tuyên dương An hùng lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND); Trung
đoàn được tặng Huân chương Quân công hạng Nhì; đồng chí Nguyễn Chí Cương
được Nhà nước tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND.
(theo Dân trí)
Chuyện chưa kể về 12 ngày đêm quyết tử với quân Trung Quốc giữa đèo Khau Chỉa
(VTC News) - Bên hướng Thạch An
và hướng Thông Nông, quân Trung Quốc tràn qua được và đánh tới thị xã
Cao Bằng, nhưng ở hướng Tà Lùng, chúng đã vấp phải bức tường bằng sắt,
không thể tiến thêm bước nào nữa.
Những ngày này 38 năm về trước,
hơn 60 vạn quân xâm lược Trung Quốc đã bất ngờ tấn công trên toàn tuyến
biên giới phía Bắc nước ta với chiêu bài “dạy cho Việt Nam một bài học”
theo lời Đặng Tiểu Bình. Quân xâm lược không ngờ được rằng, tuy bị bất
ngờ, nhưng với truyền thống quật cường, quả cảm, quân dân ta trên 6 tỉnh
biên giới đã giáng trả bọn cướp nước những đòn chí mạng.
Ở
Cao Bằng, hướng tiến công chính của quân Trung Quốc theo 2 ngả Thông
Nông – Hà Quảng và Phục Hòa – Đông Khê. Huy động lực lượng kiểu lấy thịt
đè người nên ngay từ những ngày đầu đối phương đã có nhiều mũi tiến khá
sâu vào lãnh thổ Việt Nam. Ngày 19/2, quân Trung Quốc đã áp sát thị xã
Cao Bằng .
Tuy nhiên, ở một địa
điểm cách cửa khẩu Tà Lùng 15km theo QL3 ngược ra, đó là đèo Khau Chỉa,
thuộc địa phận thị trấn Hòa Thuận (Phục Hòa, Cao Bằng), ngày 17/2/1979,
quân Trung quốc đã tấn công theo hướng này cỡ gần quân đoàn với rất
nhiều xe tăng.
Sau khi nhanh chóng
chiếm được cửa khẩu và thị trấn Phục Hòa, chúng tiếp tục đánh về hướng
thị xã để hợp với cánh quân đánh Trà Lĩnh kéo ra tại đỉnh đèo Mã Phục
theo kế hoạch định sẵn. Thế nhưng, đến đèo Khau Chỉa thì quân Trung Quốc
đã bị chặn lại bởi Trung đoàn 567 cùng dân quân Cao Bằng. Lính Trung
Quốc được hỗ trợ bởi xe tăng, pháo binh... trong suốt cuộc chiến nhưng
không vượt nổi qua con đèo, mặc dù đơn vị này bị cô lập hoàn toàn và
chiến đấu độc lập.
Ở
đèo Khau Chỉa, gần như không còn bất cứ một dấu tích nào của cuộc chiến
năm xưa. Hỏi những người dân xung quanh thì được biết thời gian đó họ
chạy loạn hết, khi biết tin Trung Quốc đánh vào. Chẳng ai được chứng
kiến 12 ngày đêm khốc liệt ấy.
Cũng
thật may mắn, trong chuyến đi tìm những nhân chứng của cuộc chiến năm
xưa tại xã Hưng Đạo, TP. Cao Bằng, chúng tôi được gặp ông Đinh Ngọc
Phong, một cựu binh của Trung đoàn 567 từng chiến đấu tại đèo Khau Chỉa
trong trận đánh 38 năm về trước.
Năm
nay ông Phong đã 60 tuổi. Ông đã ra quân và vui thú với cuộc sống điền
viên. Nhắc lại những kỷ niệm cũ, ánh mắt người cựu binh này lại rạng rỡ.
Với ông, đó là những kỷ niệm không bao giờ quên trong suốt cuộc đời
binh nghiệp của mình.
Đơn
vị của ông Phong được thành lập năm 1976 ở Hà Bắc. Ông thuộc Đại đội 7,
Tiểu đoàn 2. Sau một thời gian huấn luyện, ông Phong cùng đồng đội nhận
lệnh hành quân lên đóng chôt trên biên giới Cao Bằng.
Trung
đoàn 567 vốn là trung đoàn bộ binh, sau có thêm sự hỗ trợ của một tiểu
đoàn pháo mặt đất thuộc tỉnh đội. Thời điểm xảy ra chiến tranh ngày
17/2/1979, đơn vị của ông đang đóng quân cách biên giới tầm 20km, ngay
chân đèo Khau Chỉa.
Trước
đó là những ngày nóng bỏng. Khu vực biên giới trở nên cực kỳ phức tạp.
Phía Trung Quốc giở đủ các biện pháp phá hoại. Người Trung Quốc thường
xuyên tìm cách lén vượt biên sang các làng bản bên Việt Nam, kích động
lôi kéo bà con các dân tộc thiểu số làm nội gián.
Chúng
còn cho một số bộ đội biên phòng phía bên kia giả làm bọn đầu trộm đuôi
cướp, phục kích những chỗ mà cán bộ ta hay đi lại để bắt cóc đem về
khai thác gây hoang mang dư luận. Đêm khuya chúng di chuyển cột mốc,
chặn cả suối cho dòng chảy chuyển sang hướng khác…
“Từ
năm 1978, chúng tôi đã chuyển sang trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Tuy
nhiên, cũng không thể đoán được là quân Trung Quốc có gây chiến với mình
hay không, gây chiến lúc nào, mặc dù hàng đêm, chúng tôi thỉnh thoảng
vẫn nghe thấy những tiếng nổ ì ầm ngay sát biên giới”, người cựu binh
tâm sự.
Video: Chiến tranh biên giới 17/2/1979
Về
sau, mọi người mới biết, ngay từ đêm 16/2, các tổ thám báo của Trung
Quốc đã bí mật mang theo bộc phá luồn sâu, móc nối với những thành phần
nội gián, thành lập các toán vũ trang phục sẵn các ngã ba đường, bờ
suối, các cây cầu nhằm ngăn chặn quân Việt Nam. Đồng thời, chúng cũng bí
mật cắt đường dây điện thoại để cô lập chỉ huy sư đoàn với các chốt,
trận địa pháo của bộ đội ngay sát biên giới.
Mấy
hôm sau, có người chạy loạn kể lại, sau khi vượt qua biên giới, lính
Trung Quốc đã đào lên mấy cái hầm bí mật khá to, chứa rất nhiều súng
đạn, quân trang. Theo một người dân, chúng đã đào và chôn cất ở đây khá
lâu, chứng tỏ đã có âm mưu chiến tranh với Việt Nam từ trước.
5h
sáng 17/2/1979, sau tiếng nổ liên hồi, xe tăng và xe bộ binh Trung Quốc
đã nhất tề tràn ngập lãnh thổ Việt Nam. Không ai bảo ai, ông Phong cùng
các đồng đội nhanh chóng tiến vào vị trí chiến đấu, dù lúc đó đường dây
thông tin liên lạc đã bị cắt mất, không nhận được chỉ thị của cấp trên
phối hợp chiến đấu.
“Các
đơn vị của Trung đoàn 567 cùng với dân quân địa phương chiến đấu chống
trả quyết liệt, suốt một dải từ biên giới Tà Lùng, sang đến nhà máy
đường Phục Hòa, cho đến chân đèo Khau Chỉa, lính Tàu bị chặn đứng. Xe
tăng, xe bộ binh Trung Quốc cái thì tan xác, cái thì lật ngửa pháo lên
trời, cái thì bốc cháy lao vào bụi tre…
Một
câu chuyện vui được kể lại, có anh dân quân người địa phương chập tối
18/2 lấy đâu được 1 khẩu K44, liền ngay lập tức tham chiến. Đến lúc chỉ
còn 2 viên đạn, mới nhận ra là mình đang ở giữa thung lũng, 2 bên là 2
cánh bộ binh Trung Quốc đang tìm mọi cách để tiến sang.
Anh
dân quân bắn vào mỗi bên 1 phát đạn, rồi nhanh chóng chạy vào trong hốc
đá, thế là 2 cánh quân xâm lược cứ thế núp kín rồi bên này bắn bên kia.
Đến khi bọn lính thông tin nhận ra được tín hiệu của đồng bọn, thì đã
thiệt hại lớn về nhân mạng.
Mới
đầu, quân xâm lược chỉ tìm đánh với các lực lượng vũ trang chốt giữ ở
biên giới, nhưng đến lúc không tiến lên nổi, chúng quay sang điên cuồng
đốt phá trả thù chẳng khác gì một đám giặc cỏ. Chúng đã đánh giá quá
thấp sức chiến đấu và khả năng cơ động, linh hoạt của quân dân Việt
Nam”, ông Phong tự hào thuật lại.
Đến
ngày thứ 3, thì có 4 chiếc xe tăng chọc thủng phòng tuyến, chạy thẳng
lên đèo Khau Chỉa. Đơn vị của ông Phong nhận lệnh phải tiêu diệt bằng
được.
4 xe tăng lên đến giữa đỉnh
đèo thì ngay lập tức đụng phải chướng ngại vật là 1 chiếc ô tô dựng sẵn
cùng một đống cây cối. Chưa kịp xoay xở, chúng đã bốc cháy ngùn ngụt sau
mấy quả đạn B41. Những tên lính trong tháp pháo nhảy xuống chạy trốn
cũng nhanh chóng chịu chung số phận.
Sự
kháng cự không hề nao núng của bộ đội và dân quân Việt Nam chốt trên
hướng Khau Chỉa buộc Trung Quốc phải thay đổi chiến thuật. Chúng chia
quân thành những đơn vị cỡ tiểu đoàn cơ động để tham gia vào các hoạt
động tìm kiếm, khóa đường, lùng sục. Nhưng với sự cơ động và linh hoạt
của các chiến sĩ, suốt cả tuần lễ, lính Trung Quốc vẫn không thể vượt
qua con đèo này.
Ngày 23/2/1979,
ông Phong cùng đồng đội nhận được tin quân Trung Quốc chuẩn bị một trận
quyết đấu, mang một lực lượng lớn, dồn lính quyết mở thông đường qua
Khau Chỉa về đèo Mã Phục hội quân. Mọi người nín thở chuẩn bị sẵn sàng,
chờ đợi trận quyết đấu.
Chính trị
viên đại đội tên Nguyễn Chí Cương cùng với mấy đồng động nữa chia nhau
chốt giữ một nhánh đường phía bắc đèo Khau Chỉa, thì thấy có 3 chiếc xe
tăng có in dòng chữ Bát Nhất tiến lại, có vẻ như lính Tàu sử dụng xe
tăng đi thăm dò tình hình.
Ông
Cương lặng lẽ ẩn nấp dưới giao thông hào gần đó, chờ xe đi qua, mới dùng
súng B40 bắn, sau đó chạy thẳng lên đồi dưới làn đạn của giặc. 2 chiếc
xe đi trước quay lại cứu đồng bọn đang bị mắc kẹt trong chiếc xe vừa bị
bắn đang bốc cháy, trong phút chốc cũng chịu chung số phận. Trong trận
đánh đó, ông Cương hy sinh khi quân xâm lược phát hiện ra vị trí ẩn nấp
của mình ở trên núi.
Sáng
hôm sau, cả đoàn xe tải nối đuôi nhau chạy vượt lên đèo. Chiếc xe đầu
đã lọt vào trận địa phục kích mà ông Phong cùng đồng đội vẫn chưa được
lệnh đánh.
Hàng chục con mắt và đôi
tai chiến sĩ cứ căng ra và đổ dồn về phía thủ trưởng chờ đợi, chỉ sợ
mình không kịp nghe lệnh để rút nụ xòe và tung lựu đạn xuống đầu địch.
Và cứ mỗi chiếc xe chở lính Trung Quốc chạy qua tầm súng, các chiến sĩ
lại thêm một lần hồi hộp chờ nổ súng.
Ở
ngay vị trí chặn đầu, loạt đạn AK trúng ngay tên cầm lái, chiếc xe lảo
đảo đâm vào vách núi rồi bật lại, xoay nửa vòng nằm chình ình chắn ngang
đường. Đội hình 16 chiếc xe còn lại với hàng trăm tên lính nằm gọn
trong tầm súng và biển lửa.
Chiến tranh biên giới 1979: Vết thương lòng của những người ở lại
Những
loạt đạn B40, B41 phóng xuống những chiếc xe bốc cháy và nổ tung liên
tiếp. Những xe còn lại rối loạn, bóp còi inh ỏi tìm đường tẩu thoát,
nhưng chạy đâu được khi đã lọt vào trận địa phục kích.
Nắm
đúng thời cơ, trung đội trưởng cối 82 ly ra lệnh đánh. Hàng chục quả
đạn đã được tính toán kĩ lưỡng bắn nối đuôi nhau dội lửa xuống đầu địch,
tiêu diệt hàng chục, hàng trăm tên nữa.
Tính
ra, bên hướng Thạch An và hướng Thông Nông, quân Trung Quốc tràn qua
được và đánh tới thị xã Cao Bằng, nhưng ở hướng Tà Lùng, chúng đã vấp
phải bức tường bằng sắt, không thể tiến thêm bước nào nữa.
Cay
cú, Trung Quốc dồn một lượng quân lớn ở thị xã Cao Bằng, rồi đánh ngược
lên biên giới theo hướng đèo Mã Phục, từ đằng sau đánh lên, kết hợp với
quân lính từ bên kia tràn sang bổ sung quân theo đường Tà Lùng.
Mục
tiêu của chúng là bao vây và diệt cho bằng hết Trung đoàn 567 cùng với
các lực lượng dân quân địa phương chốt giữ ở Khau Chỉa, trả cho bằng
được mối hận ấy. Đêm 29/2/1979, ông Phong cùng các đồng đội được lệnh
rút lui chờ thời cơ phản kích.
Trung
đoàn 567 hành quân về đến Quảng Uyên lại đụng độ và bắn nhau với địch
một trận long trời lở đất nữa, nhưng vẫn bảo toàn được lực lượng, rút về
địa điểm ém quân đã định.
“12
ngày đêm chiến đấu trên đèo Khau Chỉa và những khu vực lân cận ấy, về
sau tổng kết, mới biết có tổng cộng 34 chiếc xe tăng, hàng loạt xe bộ
binh, thiết giáp của Trung Quốc bị tiêu diệt, số lính Tàu tử trận thì
không kể xiết, lượng thương vong lớn. Dù rằng bên mình cũng có không ít
hy sinh mất mát, nhưng dù sao, chúng tôi cũng đã chiến thắng. Để Trung
Quốc thấy rằng, người Việt Nam đâu dễ dàng bị chúng ức hiếp, đâu dễ dàng
bị bắt nạt”, người cựu binh khẳng định, nét mặt bâng khuâng như
đang chìm đắm trong những ký ức. Câu chuyện xảy ra đã 38 năm, nhưng với
ông Phong và các đồng đội, nó như vừa mới hôm qua.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét